1 SCENARIUSZ LEKCJI PRZYRODY W KLASIE IV Temat lekcji: Znaczenie bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka. Dział programu: Zdrowy styl życia. Treści programowe: Bakterie i wirusy – zagrożenia i korzyści dla człowieka. Cele lekcji: Dziedzina poznawcza: - WIADOMOŚCI - UCZEŃ: A. Zapamiętanie - wie, że bakterie wywołują takie choroby jak: gruźlicę, dur brzuszny, błonicę, szkarlatynę, - wie, że bakterie są niedostrzegalne gołym okiem, - wie, że drobnoustroje są przenoszone przez glebę, powietrze i przez dotyk - wie, że niektóre bakterie są użyteczne, B. Rozumienie - rozumie, co to jest choroba zakaźna, - rozumie, co to jest wirus, bakteria, -UMIEJĘTNOŚCI: C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych - potrafi podać przykłady źródeł zakażeń bakteriami, - wskaże sposoby ochrony człowieka przed chorobami (np. mycie rąk, szczepionki), D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych - potrafi selekcjonować i grupować informacje, - potrafi wyciągać wnioski. Dziedzina emocjonalna: B. Podejmowanie działania - czuje się odpowiedzialny za efekty pracy grupy Metody i formy pracy: dominującą jest praca w grupach, praca z podręcznikiem, z broszurami, obserwacja. Środki dydaktyczne: podręcznik, broszury, 2 PRZEBIEG LEKCJI: I. Faza wstępna : 1. Przypomnienie wiadomości o bakteriach: - cechy organizmu, - środowisko życia, - podstawowe potrzeby życiowe. 2. Przygotowanie stanowiska pracy uczniów. II. Faza realizacji: 1. Stworzenie sytuacji problemowej- pogadanka na temat: związku bakterii z organizmem człowieka. 2. Sformułowanie problemu: Czy bakterie to nasi sprzymierzeńcy czy wrogowie? 3. Sformułowanie hipotez: Bakterie to nasi sprzymierzeńcy. Bakterie to nasi wrogowie. Bakterie to zarówno nasi sprzymierzeńcy, jak i wrogowie. 4. Ustalenie planu weryfikacji hipotez: * Podział na grupy, * Rozdanie instrukcji do pracy – zapoznanie się z nimi. * Praca w grupach w oparciu o instrukcje. 5. Analiza pracy poszczególnych grup – przedstawienie wniosków, zapis wniosków do tabelki. DZIAŁANIA BAKTERII POZYTYWNE NEGATYWNE III. Faza końcowa. 1. Podsumowanie pracy uczniów: - ocena pracy w grupach, - ocena poprawności wniosków, - sformułowanie wniosków. 3 Wniosek: 2. Praca domowa: Jaką informację dotyczącą bakterii możemy znaleźć na opakowaniu jogurtu? Przeczytaj i wyjaśnij ją. INSTRUKCJE DO PRACY GRUPOWEJ Grupa I – Bakterie chorobotwórcze 1. Przeczytaj z podręcznika na str.129 na temat chorób wywoływanych przez bakterie. 2. Zapoznaj się z ulotkami dotyczącymi chorób bakteryjnych ( gruźlica, błonica, dur brzuszny, płonica). 3. Zwróć uwagę na rysunek przedstawiający drogi wnikania drobnoustrojów chorobotwórczych. Przez układ oddechowy Przez układ pokarmowy Przez rany 4.Uzupełnij zdania: Bakterie wnikają do organizmu następującymi drogami:................................................................................................................... Aby uniknąć zakażenia bakteriami należy ............................................................. WNIOSEK: Bakterie chorobotwórcze są .................................... 4 Grupa II- Bakterie, które prowadzą rozkład substancji organicznej. 1. Przeczytaj tekst: Bakterie rozkładają szczątki roślin i zwierząt, obornik i kompost. Wzbogacają ubogie gleby w związki azotowe i w ten sposób poprawiają ich strukturę. Bakterie glebowe, których w 1 g gleby jest około 2 i pół miliarda powodują tworzenie próchnicy w glebie. Bakterie odgrywają bardzo ważną rolę w procesach samooczyszczenia wód, a przez człowieka są wykorzystywane w oczyszczalniach ścieków, by tam współdziałać z innymi organizmami w biologicznym oczyszczaniu wód. Bakterie też coraz częściej stosuje się do przerobu odpadów, w wyniku czego otrzymujemy energię cieplną ( biogaz) i cenny nawóz dla rolnictwa. 2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdania. Bakterie żyjące w glebie powodują rozkład .................................................... Wykorzystywane są przez człowieka w oczyszczalniach ścieków, aby ............................................................................................................................ WNIOSEK: Te bakterie są .......................... GRUPA III – Bakterie powodujące gnicie produktów żywnościowych. 1. Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 129. 2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdania: Niektóre bakterie powodują gnicie i psucie się produktów żywnościowych. W naszym domu zapobiega się niszczeniu żywności przez bakterie w następujący sposób:........................................................... ....................................................................................................................... WNIOSEK: Działanie tych bakterii jest ........................... Grupa IV – Bakterie powodujące zmiany mleka, ogórków, kapusty. 1. Przeczytaj informacje w podręczniku zamieszczone na zielonym tle ( str. 129). 2. Uzupełnij zdania: Niektóre bakterie powodują ....................................................................... WNIOSEK: Działanie tych bakterii jest .............................. Scenariusz opracowała mgr Elżbieta Lizak