Wymagania dotyczące dobrostanu i ochrony
advertisement
Wymagania dotyczące dobrostanu i ochrony zwierząt gospodarskich Akt prawny: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 września 2003 r. (Dz. U. Nr 167, poz.1629) w sprawie minimalnych warunków utrzymania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich. Przepisy ogólne - zwierzętom gospodarskim należy zapewnić: Możliwość ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i zwierzętami drapieżnymi Opiekę i właściwe warunki utrzymania, uwzględniające minimalne normy powierzchniowe w zależności od systemów utrzymania Warunki utrzymania nieszkodliwe dla ich zdrowia (nie powodujące urazów), zapewniających swobodę ruchu i wygodne leżenie oraz możliwość kontaktu wzrokowego z innymi zwierzętami Wolność od głodu, pragnienia, niedożywienia, stresu oraz strachu i cierpienia Odpowiedni mikroklimat w budynkach z dobrą wentylacją i oświetleniem dostosowanym do potrzeb poszczególnych gatunków i grup technologicznych I. MINIMALNE WARUNKI UTRZYMANIA BYDŁA 1. Wymiary stanowisk Krowy pow. 500 kg i jałówki pow. 7 m-ca cielności - 175 cm x 120 cm (dopuszczalne 165 cm x 115 cm), Buhaj rozpłodowy - 240 cm x 140 cm Jałówki: do 7 m-ca cielności - 150 cm x 100 cm, w wieku 6 - 19 mca 140 cm x 90 cm Bydło opasowe o masie ciała: do 300 kg - 130 cm x 80 cm, 301 450 kg -145 cm x 95 cm, pow. 450 kg - 150 cm x 100 cm 2. Wymiary boksów legowiskowych w oborach wolnostanowiskowych Boksy legowiskowe przy ścianie dla krów pow. 500 kg i jałowic pow. 7 m-ca cielności - 240 cm x 120 cm Boksy usytuowane w środku (głowami do siebie) - 220 cm x 120 cm Boksy dla jałówek do 7 miesiąca cielności; 200-210 cm x 105 cm Boksy dla jałówek w wieku 7 - 18 miesięcy; 170-190 cm x 95 cm Komiboksy przy stole paszowym - 175 cm x 120 cm 3. Wymagane wymiary legowisk w kojcach grupowych z wydzielonymi legowiskami cm Krowa pow. 500 kg i jałówka pow. 7 m-ca cielności - 220 cm x 115 Jałówka: do 7 m-ca cielności - 200 cm x 100 cm, w wieku 7-19 mca - 190 cm x 85 cm Cielę w wieku pow. 3 m-ca - 160 cm x 90 cm, cielę do 3 miesięcy 130 x 60 cm 4. Powierzchnia kojców grupowych bez wydzielonych legowisk, na ściółce Krowa pow. 500 kg i jałówki pow. 7 m-ca cielności - 5 m2 Cielę: 0,5 do 3 miesięcy (80-100 kg) - 1,5 m2, powyżej 3 miesięcy 1,8 m2 Jałówki w wieku:6-19 m-ca (250-400 kg)- 2 m2, pow. 19 miesięcy (440-500 kg)- 2,5 m2 Bydło opasowe o masie ciała: do 300 kg - 1,6 m2, 301-450 kg; 2 m2, pow. 450 kg; 2,5 m2 Uwaga ! Przy systemie utrzymania bydła na głębokiej ściółce powyższe normatywy należy zwiększyć o 30%. System ten jest zalecany szczególnie dla ras mięsnych. 5. Powierzchnia kojców grupowych bez wydzielonych legowisk, bez ściółki Jałówki: pow. 19 m-ca do 7 m-ca cielności (440-500 kg) - 2,00 m2, 6-19 m-ca (250-400 kg) - 1,60 m2 Cielęta powyżej 2 miesięcy (120-200 kg) - 1,5 m2 Bydło opasowe o masie ciała: do 300 kg - 1,3 m2, 301-450 kg; 1,6 m2, pow. 450 kg: 2,0m2 W tym systemie nie należy utrzymywać krów i buhajów rozpłodowych oraz jałówek pow. 7 miesiąca ciąży. 6. Powierzchnia przypadająca na jedno zwierzę w systemie otwartym powinna wynosić: Cielę - 5,0 m2, jałówek - 10,0 m2, krów - 15 m2, buhajów - 20 m2 7. Powierzchnia wybiegów Powinna być utwardzona, odpowiednio wyprofilowana i skanalizowana, aby utrzymać odpowiednie warunki sanitarne i nie dopuszczać do zanieczyszczeń otaczającego terenu. Minimalne powierzchnie utwardzonych wybiegów wynoszą na 1 szt.: krowy; 4,0-4,5 m2, jałówki; 3,0-3,5 m2, cielęta; 2,0-2,5 m2 Ogrodzenie wykonuje się najczęściej z rur stalowych o średnicy 1 1 - 2 cali, a wysokość przegród powinna wynosić: krowy - 120 cm, jałówki 130 cm, cielęta - 110 cm 8. Wymagania dotyczące podłóg i posadzek Podłogi powinny być gładkie, ale nie śliskie i stanowić twardą, równą oraz stabilną powierzchnię. Podłogi szczelinowe muszą swoją budową odpowiadać utrzymywanej na niej kategorii zwierząt. Wymagania w odniesieniu do tych podług są następujące (szerokość szczelin i beleczek w cm): krowy; 4,0 i 12-14 cm, cielęta; 2,5 i 6-8 cm, jałówki do 15 miesięcy i opasy do 350 kg; 3,0 i 8-10 cm, jałówki pow. 15 miesięcy i opasy pow. 350 kg;3,5 i 10 cm 9. Wymagania dotyczące przegród technologicznych, ciągów i otworów komunikacyjnych Przegrody technologiczne to: drabiny paszowe wiązania, przegrody stanowisk oraz wszelkiego rodzaju wygrodzenia w oborach. Muszą być dostosowane do odpowiedniej kategorii zwierząt pod względem wysokości, prześwitów, wytrzymałości itp. aby spełniły swoją rolę. Ważniejsze wymiary są następujące: Wysokość drabin paszowych: krowy i cielęta (od poziomu stanowiska) - 110-120 cm, jałówki i młode bydło opasowe - 130 cm Wysokość przegród między stanowiskami - 90-100 cm Wysokość krawędzi żłobu (wymiary w dolnych granicach dotyczą zwierząt młodszych): przy stanowiskach krótkich (od poziomu stanowiska) 22-30 cm, przy systemie wolnostanowiskowym (od strony zwierząt) 40-55 cm Poziom dna żłobu: ponad poziom stanowiska przy stanowiskach krótkich 8-10 cm, ponad poziom korytarza przy systemie wolnostanowiskowym 20-30 cm Wysokość przegród kojców grupowych przy utrzymaniu: cieląt 110120 cm, jałówek i młodego bydła opasowego - 130 cm 10. Szerokość korytarzy W budynkach inwentarskich ważna jest odpowiednia szerokość tras komunikacyjnych oraz szerokość furtek, przejść i otworów drzwiowych przy planowaniu których należy uwzględnić wymiary zwierząt, ludzi i środków transportu mobilnego. Wymagana szerokość korytarzy jest następująca: Korytarz paszowy (w zależności od sposobu zadawania pasz) 150500 cm Korytarz gnojowy w oborze uwięziowej, ściółkowej (łącznie z kanałami gnojowymi): przyścienny 190-210 cm, środkowy - 250 cm Korytarz gnojowy w oborze uwięziowej, bezściółkowej (bez kanałów gnojowicowych): przyścienny 120-150 cm, środkowy 120-150 cm Korytarz gnojowy w oborze wolnostanowiskowej (wymiar dolny dotyczy jałowizny): przy ciągu paszowym 270-300 cm, między rzędami legowisk 220-250 cm Korytarz poprzeczny (w zależności od funkcji): przyścienny 90-210 cm, środkowy 150-400 cm 11. Zalecana szerokość bramek do kojców i drzwi na wybiegi Krowy i jałówki cielne: bramki; 100-110 cm, drzwi; 120-150 cm Jałówki i młode bydło opasowe: bramki; 90 cm, drzwi; 120 cm Cielęta: bramki; 70-90 cm, drzwi; 90 cm 12. Warunki środowiskowe Prawidłowy mikroklimat wpływa na zdrowotność i wydajność bydła. Zwierzęta emitują do otoczenia ciepło, dwutlenek węgla i parę wodną. Wysokość emisji zależy od masy ciała, szybkości przemiany materii i temperatury otoczenia, w której zwierze przebywa. Główne parametry określające mikroklimat obór to: temperatura i wilgotność powietrza, koncentracja szkodliwych gazów, poziom oświetlenia, wentylacji i ruch powietrza. Wymagania w zakresie oświetlenia pomieszczeń Oświetlenie dzienne (naturalne) określa się stosunkiem powierzchni okien do podłogi. Oświetlenie sztuczne winno odpowiadać dziennemu w godzinach od 9 do 17. Krowy, jałówki i cielęta pow. 2 tygodni - 1:18 sztuczne 20-30 lx, opasy - 1:25 (20-30 lx) W pomieszczeniach: profilaktorium dla cieląt - 1:10 (20-30 lx), porodówki i hale udojowe (50 lx) - 1:15 (20-30), stanowiska zabiegowe 1:18 (20-30), paszarnie i przechowalnie mleka 1:20 (50 lx) Doświetlenia okresowego lampami przenośnymi mogą wymagać: profilaktoria, porodówki, przechowalnie mleka, hale udojowe, stanowiska zabiegowe - 50 do 200 lx Oświetlenie nocne dla wszystkich kategorii zwierząt - 3-5 lx Przy projektowaniu wentylacji należy pamiętać o następujących zasadach: Przekrój kanału wentylacyjnego powinien mieć nie mniej niż 0,4 m Promień skutecznego zasięgu działania kanału wentylacyjnego jest w przybliżeniu równy dziesięciokrotnej średniej szerokości jego przekroju poprzecznego Nawiew powinien równać się wywiewowi. Rozmieszczenie otworów nawiewnych powinno być równomierne i tak usytuowane by zimne powietrze nie padało bezpośrednio na zwierzęta Wysokość kanału ponad kalenice powinna wynosić co najmniej 20 cm W nowoczesnych oborach bez stropów najlepsze jest oświetlenie i wentylacja kalenicowa. Odległość kalenicy od poziomu korytarza paszowego powinna wynosić dla dobrej wentylacji minimum 6 m. Wymagana szerokość kalenicy 13. Płyty obornikowe - 3,5 m kwadratowego na 1 DJP Obornik może być gromadzony, fermentowany i przechowywany w pomieszczeniach inwentarskich lub na płytach gnojowych ze ścianami bocznymi. Podłogi pomieszczeń inwentarskich i płyty gnojowe powinny być zabezpieczone przed przenikaniem wycieków do gruntu i zaopatrzone instalacje odprowadzające wycieki do szczelnych zbiorników na gnojówkę i wodę gnojową Pojemność płyty zapewnić możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez co najmniej 6 miesięcy. Powinna wynosić 3,5 m2/1 DJP przy wysokości składowania 2 m w systemie alkierzowym utrzymania zwierząt. Powierzchnię tę zmniejsza się proporcjonalnie do czasu przebywania zwierząt na pastwisku Wysokość pryzmy obornika (m) 1 1,5 2,0 Masa obornika t/1m kw pow. płyty 0,90 1,35 1,80 Dojazd do pomieszczeń inwentarskich i teren otaczający płytę gnojową powinien być utwardzony. Optymalne jest nakrycie płyty dachem, co uniemożliwia zalewanie obornika przez wodę opadową i jednocześnie chroni obornik przed nadmiernym przesychaniem Nie należy przechowywać obornika w pryzmach polowych, gdyż prowadzi to do zanieczyszczania wód gruntowych związkami azotu i fosforu oraz przenawożeniu powierzchni pod płytą 14. Zbiorniki na gnojówkę - 3,0 m3 na 1 DJP, na gnojowicę - 11 m3 na 1 DJP Pojemność zbiorników na gnojówkę i gnojowicę musi wystarczać na przechowywanie tych nawozów przez okres co najmniej 6 miesięcy Zbiorniki muszą być szczelne, nieprzepuszczalne oraz posiadać szczelną pokrywę z otworem wejściowym i wentylacyjnym. Zbiorniki na gnojowicę mogą być wyposażone w pokrywę pływającą Należy ograniczać produkcję gnojowicy poprzez ograniczanie do minimum ilości wody do mycia pomieszczeń inwentarskich i likwidacji wycieków z poideł. Do zbiornika na gnojowicę nie należy odprowadzać substancji pochodzących z urządzeń sanitarnych. Uwaga! Roczna dawka nawozu naturalnego nie może przekraczać ilości zawierających 170 kg azotu na 1 ha - DYREKTYWA AZOTANOWA. Czyli dopuszczalna dawka obornika wynosi do 40 ton/ 1 ha rocznie a gnojowicy nie powinna przekraczać 45 m sześciennych na l ha WARUNKI DOJENIA Stosować tylko dój mechaniczny Urządzenia do doju muszą być odporne na korozję i łatwe do utrzymania w czystości, zgodnie z przepisami polskimi dopuszczonymi do użytkowania i kontaktu z żywnością (wymagany jest aktualny atest) Miejsce udoju powinno być wykonane tak, aby łatwo mogło być utrzymane w czystości oraz posiadać ściany i podłogę łatwe do zmywania i dezynfekcji Wydajność urządzeń do podgrzewania wody powinna wynosić 9 l/na 1 stanowisko udojowe dla gospodarstw posiadających do 5 takich stanowisk i dodatkowo 7 l na każde dalsze stanowisko doju. Gospodarstwo musi posiadać możliwość izolowania zwierząt chorych oraz wydzielone miejsce do przeprowadzania porodów W pomieszczeniu, gdzie przebywają krowy nie wolno utrzymywać drobiu i trzody chlewnej WARUNKI PRZECHOWYWANIA MLEKA Pomieszczenie do przechowywania mleka musi być odizolowane od źródeł zakażenia (urządzeń do przechowywania odchodów, silosów, toalet) Pomieszczenie do przechowywania mleka nie może łączyć się z ww. pomieszczeniach również przez ciągi wentylacyjne i musi być oddzielone od innych pomieszczeń szczelnymi drzwiami. Pomieszczenie powinno mieć wyjście zewnętrzne tak, aby pobieranie mleka nie odbywało się poprzez wnętrze obory. Ściany i podłoga oraz powierzchnie robocze muszą być łatwe do mycia, czyszczenia i dezynfekcji - zmywalne. Podłoga nachylona w celu umożliwienia spływu cieczy do kanalizacji. Jeśli stosowane są urządzenia do doju lub schładzania typu bańkowego, również, sufit pomieszczenia musi być zmywalny. Urządzenia chłodnicze. Jeśli mleko dostarczane jest do zakładu przetwórczego nie później niż 2 godziny po doju - urządzenia chłodnicze nie są wymagane. Jeśli mleko dostarczane jest raz na 24 godz.wymagane jest schładzanie do temp. Nie większej niż 8°C , jeżeli mleko odstawiane jest rzadziej niż raz na dobę - temp. Schładzania powinna wynosić max. 6°C. Pojemność zbiorników powinna być dostosowana do poziomu produkcji i częstotliwości odbioru surowca. Agregat próżniowy dojarki i silnik agregatu chłodzącego, jeżeli nie jest bezpośrednio przy zbiorniku chłodzącym powinny znajdować się w pomieszczeniu oddzielnym od pomieszczenia do przechowywania mleka. Pomieszczenie do przechowywania mleka musi być zabezpieczone przed dostępem szkodników zwłaszcza gryzoni i owadów. URZˇDZENIA DLA PERSONELU OBSŁUGUJˇCEGO W pobliżu miejsca udoju powinna być zainstalowana umywalka z bieżącą ciepłą wodą. O ile w kompleksie oborowym planuje się zainstalowanie toalety dla personelu, musi być ona odizolowana od pomieszczeń do doju i przechowywania mleka. WYMAGANIA OGÓLNE Budynek produkcyjny powinien mieć wyjścia ewakuacyjne: w odległości nie przekraczającej 50 m. przy ściołowym systemie utrzymania zwierząt, a przy bezściołowym 75 m. przy bezściołowym utrzymaniu, jeżeli obsada bydła i trzody nie przekracza 15 sztuk, a owiec 200 sztuk, należy stosować co najmniej jedno wyjście ewakuacyjne, w budynkach przeznaczonych dla większej liczby zwierząt należy stosować co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne, a z pomieszczeń podzielonych na sekcje - co najmniej jedno wyjście z każdej sekcji wrota i drzwi powinny zawsze otwierać się na zewnątrz przy utrzymywaniu zwierząt na płytkiej ściółce konieczna jest płyta obornikowa o pow. 3,5m kw/DJP oraz szczelny zbiornik na gnojówkę i wodę gnojową o pojemności 3 m. sześcienne/DJP przy utrzymaniu bezściołowym zaleca się zbiornik na gnojowicę o pojemności 11 m3/DJP. Zbiorniki o pojemności do 200 m3 muszą być zamknięte, a przy większych pojemnościach zamkniętymi lub otwartymi II. TRZODA CHLEWNA 1. Wielkość kojca dla zwierząt utrzymywanych pojedynczo powinna wynosić co najmniej: dla knura — 6,00 m kw. dla loch - wymiary kojca 2,0 m x 0,6 m — 1,20 m kw dla loch w okresie odchowu prosiąt — 3,50 m kw knurki i loszki hodowlane o masie ciała 30-110 kg — 2,70 m kw 2. Powierzchnia kojca dla zwierząt utrzymywanych grupowo powinna wynosić w przeliczeniu na jedno zwierzę co najmniej: lochy - 1,60 m kw. prosięta odsadzone i warchlaki; o masie ciała do 10 kg - 0,15 m kw. 10-20 kg - 0,20 mkw., 20-30 kg - 0,30 m kw. knurki i loszki hodowlane o masie ciała 30 -110 kg - 1,4 m kw. tuczniki; o masie ciała 30-50 kg - 0,40 m kw., 50-85 kg - 0,55 m kw., 85-110 m kw. - 0,65 m kw., ponad 110 kg - 1,00 m kw. Przy utrzymywaniu świń w systemie otwartym powierzchnia na 1 sztukę dorosłą powinna wynosić nie mniej niż 15 m kw. Zwierzęta muszą mieć możliwość ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i drapieżnikami. W systemie bezściółkowym podane w punkcie 2 powierzchnie mogą być mniejsze o 15%. Świnie nie mogą być utrzymywane na uwięzi. Stanowisko dla loch z prosiętami powinno być wyposażone w przegrodę zabezpieczającą prosięta przed przygnieceniem.
