Federacja Związków Zawodowych Pracowników Automatyki i

Federacja Związków Zawodowych Pracowników Automatyki i Telekomunikacji PKP
w Warszawie 03-734 Warszawa, ul. Targowa 74 tel. 9224733222
FAIT 57 /07/08
dot. Uzasadnienie propozycji strony związkowej
Zał.5d2
Warszawa, dnia 10 lipca 2008 r.
Sz. Pani
Prof. dr hab. med. Danuta Koradecka
Dyrektor Centralnego
Instytutu Ochrony pracy
W związku z złożonymi propozycjami strony związkowej w ramach prac nad załącznikiem nr 2 do projektu ustawy pomostowej w
uzupełnieniu złożonych uzasadnień, dotyczących stanowisk kolejowych w proponowanym zapisie w poz. 5 o treści: Prace bezpośrednio
związane z bezpieczeństwem ruchu lotniczego1, kolejowego2 i metra3.
Przedstawiamy uzasadnienie dotyczące stanowisk kolejowych.
Obowiązujące na PKP przepisy Instrukcji S 1 - o służbowych badaniach lekarskich, profilaktycznej opiece zdrowotnej i orzekaniu o
zdolności do pracy pracowników PKP, określają predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne pracowników kolejowych, stawiając szczególnie
wysokie wymagania na stanowiskach pracy związanych bezpośrednio z ruchem kolejowym i utrzymaniem urządzeń. Jednocześnie przepisy te
określają zagrożenia i szkodliwe czynniki na jakie narażeni są pracownicy na tych stanowiskach. Do stanowisk gdzie czynniki te występują /
poza stanowiskami maszynistów pojazdów trakcyjnych / należą stanowiska : monterów urządzeń automatyki kolejowej, łączności i
radiołączności, ustawiaczy manewrowych, dyżurnych mchu, nastawniczych, zwrotniczych, monterów urządzeń elektrotrakcyjnych i energetycznych, operatorów maszyn nawierzchniowych, monterów nawierzchni, dróżników i innych.
Na większości tych stanowisk występuje jednocześnie wiele szkodliwych czynników określanych jako mechanizmy patologiczne mające
wpływ na czas aktywności zawodowej, a co za tym idzie przyczyniających się do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej.
Czynnikami stwarzającymi merytoryczne podstawy do skrócenia czasu aktywności zawodowej, a na które narażeni są m.in. również
pracownicy kolejowi wymienieni powyżej są:
1.obciążenie emocjonalne pracą / stres zawodowy /
2.praca nocna zmianowa
3.praca w mikroklimacie zimnym lub gorącym
4.narażenie na hałas
5.narażenie na oddziaływanie pola elektromagnetycznego
6.narażenie na wibracje
Do grupy pracowników kolejowych zatrudnionych na stanowiskach narażonych na oddziaływanie tych wszystkich szkodliwych i
uciążliwych czynników, należą bez wątpienia monterzy urządzeń automatyki kolejowej, tele i radiołączności kolejowej. Praca na tych
stanowiskach to czynności wykonywane bezpośrednio w czynnych urządzeniach i torach kolejowych czyli ryzyko i stresy zawodowe
wynikające z ciążącej odpowiedzialności za bezpieczeństwo innych ludzi oraz zagrożeń wypadkowych, w tym nawet zagrożenia życia. O
czynnikach tych jako bardzo istotnym elemencie uzasadniającym skrócenie czasu aktywności zawodowej pracowników wykonujących swoje
obowiązki i czynności zawodowe na stanowiskach obciążonych stresem zawodowym, szeroko rozwodził się prof. Bohdan Dudek w swych
opracowaniach. Ponadto stanowiska te narażone są na działanie innych szkodliwych czynników takich jak : praca w różnych warunkach
atmosferycznych, prace na wysokości, niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym, praca w porze nocnej, praca w strefach oddziaływania pól elektromagnetycznych.
Wszystkie te czynniki należą do obszaru szczególnych warunków pracy i szczególnego charakteru pracy, a na podstawie analizy
szczegółowej oddziaływań i ich wpływu na czasokres aktywności zawodowej pracowników na nie narażonych uważamy, że prace
wykonywane przez tę grupę stanowisk kolejowych wraz z innymi wymienionymi, winny się znaleźć w, wykazie prac o szczególnym
charakterze uzasadniającym obniżenie wieku emerytalnego pracowników wykonujących daną pracę o 5 lat, co nie jest żadną nowością, bo z
tych stanowisk dotychczas pracownicy odchodzą na emeryturę w wieku 60 i 55 lat. Natomiast w wypadku odsunięcia od wykonywanych
czynności przez lekarza medycyny pracy powinni mieć prawo do skrócenia aktywności zawodowej o 5 lat od wymaganego ustawowo wieku.
Uważamy to za w pełni uzasadnione.
Dziś w projekcie ustawy o emeryturach pomostowych i jej załącznikach zupełnie brak rodzaju prac uwzględniających pracę
bezpośrednio przy utrzymaniu urządzeń kolejowych, a załącznik nr 2 obejmuje tylko maszynistów pojazdów trakcyjnych w transporcie
publicznym oraz - pracowników zatrudnionych przy ustawianiu drogi przebiegu pociągu (nastawniczowie i dyżurni ruchu). Właśnie taki zapis
upoważnia nas do stwierdzenia, że osoby tak go formułujące nie znają specyfiki pracy kolei oraz obciążeń psychicznych i zdrowotnych na jakie
narażeni są kolejarze zatrudnieni na wielu innych stanowiskach. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 w załączniku A - Dział
VIII pod poz. 13 zawierało zapis - Prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów. Przywrócenie
takiego zapisu uważamy za adekwatne do warunków w jakich ci pracownicy pracują i dlatego reasumując stwierdzamy, że pracownicy
kolejowi zatrudnieni na wymienionych stanowiskach wymagających szczególnych predyspozycji psychofizycznych i zdrowotnych, będą w
wieku powyżej dotychczas obowiązującego jako emerytalny - nieefektywni i niesprawni, a przesuwanie ich w starszym wieku i szukanie im
innych mniej wymagających stanowisk pracy będzie niemoralne i nieetyczne, pomijając już dodatkowe problemy dla zakładu pracy jakie będą
wynikały z tego tytułu.
W swoim wystąpieniu z roku 1999 wnioskowaliśmy, że do opracowania w sposób kompletny i kompetentny wykazu prac o
szczególnym charakterze niezbędne było uzyskanie przez Komisję Ekspertów szczegółowych informacji dotyczących kolei, tak od strony
organizacji, warunków pracy i charakteru wykonywanych na kolei czynności, jak i danych statystycznych i medycznych. Z dostępnych nam
informacji, a także z przedstawionego projektu wynika, że żadne z naszych sugestii i uwag nie zostały uwzględnione i dlatego też brak ich w
proponowanych załącznikach.
Ponadto zgodnie z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 / Dz. U. nr 8 poz. 43 / w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i lub w szczególnym charakterze do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach
zalicza się okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin. Czyżby od
momentu ustanowienia tych przepisów warunki pracy na kolei i jej charakter uległy zmianie ? Uważamy, że nie jest wręcz odwrotnie, nasiliło
się ich stresogenne oddziaływanie.
Na podstawie powyższego wnosimy o uwzględnienie naszych propozycji.
Wiceprzewodniczący
Janusz Stefańczyk