Piękne kobiety renesansu 7
advertisement
Piękne kobiety renesansu Joanna Pawlak II LG Leonardo da Vinci Dama z łasiczką Mona Lisa „ Dama z łasiczką ” Obraz stworzony w latach ok. 14831483-90 przez włoskiego artystę renesansowego Leonarda da Vinci w Mediolanie. Portret został wykonany w technice olejnej, z uŜyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Znajduje się w zbiorach krakowskiego Muzeum Czartoryskich. Jest jednym z najcenniejszych obrazów w muzealiach polskich i jedynym dziełem Leonarda da Vinci w Polsce. Analizowany obraz przedstawia Cecylię Gallerani, osobę bliską księciu Ludwikowi Sforzcy il Moro, regentowi Mediolanu w końcu XV wieku. Leonardo prezentuje ją nam jako kobietę młodą, wytwornie ubraną, o niezwykłej urodzie. Kształty i rysy portretowanej twarzy zostały wystudiowane cudownie zarówno pod względem anatomicznym, jak i głębi duchowej, skierowanej jakby na zewnątrz. Jest ona skupiona, uśmiecha się dyskretnie, ale jest to raczej wyraz jej skupienia duchowego, wyraz obcowania z przedmiotem myśli i uczuć. Z tym świetnie oddanym w swej prawdzie stanem psychicznym korespondują gesty rąk, podtrzymujących łasiczkę. Jedną z nich Cecylia trzyma zwierzę — łasiczkę lub jak inni chcą, gronostaja. Wizerunek znakomicie namalowanego zwierzęcia spełnia tu rolę symboliczną i współdziała z ogólnym wyrazem portretu. Patrząc na obraz zauwaŜmy przede wszystkim dwa kształty skontrastowane wielkością, charakterem i ustawieniem kierunkowym. Identyfikujemy dominujący kształt, odchylony od osi pionowej w kierunku widza, z postacią kobiety, natomiast kształt mniejszy jako postać zwierzęcia. „ Mona Lisa ” Punktem centralnym obrazu jest tajemnicza postać pewnej kobiety. Z płótna trudno wywnioskować w jakim wieku jest owa dama. Uwagę widza przykuwa jej charakterystyczna twarz, na której maluje się nieokreślony, i właśnie przez to tak intrygujący, uśmiech. Spod ledwo widocznych brwi widać spokojny wzrok. Jej migdałowe oczy wspaniale komponują się z niewielkimi ustami i spadającymi na ramiona długimi, prostymi i czarnymi włosami. Jej skromny strój uwydatnia krągłą, kobiecą figurę. Emanujący z kobiety spokój dopełnia zrównowaŜony układ dłoni. Całość obrazu zamyka widniejący w tle krajobraz. Stanowią go: ciągnąca się z lewej strony obrazu rzeka lub ścieŜka oraz widniejące w oddali zbocza brunatno - zielonych gór. Wszystko to spowite jest jakby mgłą, przez co bardziej wyraźne kontury są ledwo rozpoznawalne. Patrząc na obraz, ma się wraŜenie, Ŝe dominują raczej ciemne, stonowane barwy. Postać damy, mimo Ŝe jest pierwszoplanowa, nie odznacza się jaśniejszą kolorystyką. A wręcz przeciwnie - zastosowanie miękkiego światłocienia powoduje wtopienie kobiety w krajobraz. Wpływa na to równieŜ niestosowanie prawie w ogóle przez autora ostrych konturów i równie ostrych i silnie nasyconych barw. Wszystko to sprawia, Ŝe obraz buduje nieco tajemniczą, bajkową atmosferę. Bez większego wgłębienia się w jego treść trudno jest rozpoznać poszczególne elementy na nim. Najprawdopodobniej jest to abstrakcja nieregularna. Jeśli chodzi o postać malowanej damy, to wszystkie ślady prowadzą do osoby patrycjuszki pochodzącej z Florencji - Monny Lisy del Giocondo. W momencie pozowania do obrazu miała ona około 24 - 25 lat. "Mona Lisa" stanowiła inspiracje dla wielu innych późniejszych malarzy, m.in. Marcela Duchampa, Fernanda Legera oraz Andy Warho. Do dziś najbardziej fascynujący dla odbiorcy jest nieokreślony i przez to tak niezwykły uśmiech Mona Lisy. To właśnie on decyduje o uniwersalności owego dzieła. Ta niejednoznaczność pozwala kaŜdemu na swoją własną interpretację, kaŜda osoba moŜe w nim odnaleźć jakieś bliskie jej odczucie. MoŜe to być uczucie zadowolenia, dumy, cnotliwości, boskości a nawet zniechęcenia. O które to jednak tak naprawdę uczucie chodzi pozostaje zagadka po wsze czasy. Nie trzeba jednak poprzestawać na utartych juŜ interpretacjach, ale wciąŜ poszukiwać nowych gdyŜ takie jest właśnie przeznaczenie tego typu dzieł sztuki. Rafael Santi Madonna ze szczygłem Madonna Sykstyńska „ Madonna ze szczygłem ” Obraz włoskiego malarza i architekta Rafaela Santi. Obraz powstał w pierwszych latach działalności artystycznej Rafaela. Został namalowany we Florencji jako prezent ślubny dla przyjaciela artysty, Lorenza Nasima. 12 listopada 1547 roku dzieło uległo uszkodzeniu podczas zawalenia się domu Lorenza. Jego syn Giovambattista zlecił sklejenie siedemnastu fragmentów obrazu i jako jedyne dzieło Rafaela z okresu florenckiego opisał w biografii mistrza. Podczas rekonstrukcji pod warstwą farby odnaleziono ślady techniki przepróchy uŜywanej do przenoszenia na deskę rysunku przygotowawczego. Na podłoŜu pozostał zarys konturów, dzięki ciemnemu pigmentowi nanoszonemu przez otworki w kartonie. W XVII wieku obraz trafił do zbiorów kardynała Giovana Carla Medyceusza, stając się najdroŜszym dziełem w jego kolekcji. W 1704 roku 1998--2008 obraz został poddany został wystawiony w Trybunie florenckiej Galerii. W latach 1998 procesom konserwatorskim. Obecnie znajduje się w galerii Uffizi. Obraz przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem Jezus i św. Janem Chrzcicielem. Układ postaci i ich gesty mają symboliczne znaczenie, zwiastujące przyszłe wydarzenia. Maria siedzi ma kamieniu i czule spogląda na św. Jana, obejmując go prawą ręką, w lewej trzyma otwarta księgę Sedes Sapientiae, będącą symbolem objawienia dokonanego za sprawą Jana Chrzciciela rozpoznającego Mesjasza w postaci Jezusa. Mały Jezus stoi pomiędzy nogami matki, spogląda na szczygła trzymanego przez Jana i głaszcze go. Szczygieł, według świętego Izydora z Sewilli, symbolizuje mękę Chrystusa, otwarta księga – symbolizuje Objawienie. U boku Jana wisi miseczka nawiązująca do chrztu Chrystusa. Postacie zostały przedstawione na tle krajobrazu, przy czym pejzaŜ po lewej stronie został namalowany bezpośrednio, bez rysunku wstępnego. Rafael przy malowaniu dzieła zastosował kompozycję z ostrosłupowym układem, wykorzystaną wcześniej przez Leonarda da Vinci m.in. w Madonnie wśród skał, natomiast pozy postaci zostały wzorowane na rzeźbie Michała Anioła Madonna z Brugii znajdującej się w Brugii w Onze Onze--LieveLieveVrouwekerk. Na obrazie, tak jak i na rzeźbie, mały Jezus stoi między kolanami Madonny i jego stopa oparta jest na stopie matki. „ Madonna Sykstyńska ” Obraz Rafaela Santi. Datowany na lata 15131513-1514. Obraz znajduje się w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie. Główną treść obrazu tworzy tytułowa Matka BoŜa z Dzieciątkiem, wraz z adorującymi ich papieŜem Juliuszem II ukazanym tutaj jako Św. Sykstus, oraz Św. Barbarą. Stąpają oni po niebiańskich chmurach, które nie tylko stanowią jednoznaczną treść (zarazem nowa formuła ikonograficzna – umieszczenie postaci świętych na niebie w dosłownym znaczeniu), ale takŜe budują wielowymiarowość kompozycji. WszakŜe postacie są ukazane mniej więcej na tym samym planie, na tle niebiańskiej przestrzeni, którą tworzą eteryczne anioły, kompozycja ta jest na wskroś dynamiczna, co podkreślają nie tylko ukośnie padające światło i pozy Świętych, ale takŜe ukazanie ruchu wiatru, co najlepiej widać na szatach Marii. WraŜenie teatralności i monumentalności dodaje obramienie obrazu z obu stron storami oraz ukazana na samym dole "scena" na której leŜy papieska tiara. Mimo iŜ zachowana jest tu charakterystyczna, klasyczna formuła (znał ją m.in. Leonardo da Vinci), którą preferował Rafael – trzy postacie "wpisane w trójkąt", Rafael dzięki umieszczeniu postaci w przestrzeni niebiańskiej osiągnął pewien krok w swojej twórczości – tworząc nowe formy kompozycji, która będzie miała apogeum w obrazie pt. Przemienienie Pańskie. Bardzo ciekawa jest relacja pomiędzy poszczególnymi postaciami. Znajdujące się na pierwszym planie dwa aniołki mają silny kontakt wzrokowy ze Św. Barbarą, adorujący wraz z nią Św. Sykstus, skupia się wzrokowo wyłącznie na Marii i Chrystusie. Ci z kolei, zwracają się wyłącznie do widza.
