Mózgowy peptyd natriuretyczny jako wskaźnik czynności skurczowej serca u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów Przemysław Kotyla, Maciej Lewicki, Olga Gumkowska Eugeniusz J. Kucharz Katedra Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Śląski Uniwersytet Medyczny Katowice 1. Solomon DH, Curhan GC, Rimm EB, et al. Cardiovascular risk factors in women with and without rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2004; 50: 3444-9. 2. Olas J, Gajos G, Bucka J, Włoch A i wsp.: Przyczyny śmiertelności sercowo-naczyniowej w grupie pacjentów z eumatoidalnym zapaleniem stawów. Post Dermatol Alergol 2006; 23, 1: 26–30 Łańcuch cytokin i komórek odpowiedzialnych za rozwój zapalenia w przebiegu RZS Zaznaczono centralną rolę TNF alfa i IL-1, IL-6) ( Źródło N.E.J.M.) TNF alfa a serce Normalne miokardium nie stwierdza się TNF alfa ekspresja receptorów dla TNF alfa Niewydolność m. sercowego Pojawienie się znaczących stężeń TNF w m. sercowym Zmniejszenie gęstości receptorów dla TNF na powierzchni TNF alfa jako wskaźnik niewydolności krążenia Stężenie TNF w zależności od klasy funkcjonalnej NYHA 8 6 TNF pg/ml 4 2 0 Kontrola I II III Dwufazowe działanie TNF alfa na mięsień serca Czy leczenie anty TNF może być kardiotoksyczne? RENAISSANCE RECOVER RENEWAL W wymienionych badaniach leczenie niewydolności krążenia za pomocą anty TNF alfa nie przyniosło korzyści w porównaniu do leczenie standardowego, a w badaniu RENEWAL ( infliximab ) pogorszenie czynności serca. Czy leczenie RZS za pomocą inhibitorów TNF alfa jest bezpieczne dla krążenia? Ocena czynności skurczowej serca i biochemicznych wskaźników jego wydolności u chorych z RZS leczonych infliximabem Uzasadnienie (1) Jedną z metod oceny czynności serca jest pomiar frakcji wyrzutowej w czasie badania echokardiograficznego. Badanie takie jest względnie trudno dostępne Jako alternatywne badanie można zastosować Oznaczenie BNP dobra korelacja z czynnością serca, wzrost zapowiada wystąpienie jawnej niewydolności krążenia. Podwyższone stężenia spotyka się u chorych z bezobjawowym upośledzeniem czynności serca Uzasadnienie (2) Innym wskaźnikiem biochemicznym jest stężenie endoteliny -1 ET-1 Zwiększenie stężenia endoteliny u chorych z ciężką niewydolnością krążenia (klasa III i IV NYHA) Circulation 1994;89:1580 J Card Fail 1996; 2: 71 Grupa badana (23 kobiety) wiek 51,31,55 lat Długość trwania choroby przed anty TNF 7,1 1,0 lat Średnia dawka MTX 9,30,53mg/ tydzień 6,20,28 DAS 28 Średnia dawka steroidów 5,3 mg (w przeliczeniu na prednizon) Metodyka Ocena echokardiograficzna czynności m. sercowego z oceną EF Oznaczenie stężeń endoteliny ET-1, mózgowego czynnika natriuretycznego pro N-BNP, interleukiny -6 IL-6 Stężenie IL-6 p<0.01 70 p<0.01 60 IL-6 [pg/ml] 50 40 30 20 10 0 0M 4M 9M Endothelin [fmol/ml] Stężenie ET-1 1,4 p<0.01 1,2 p<0.01 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 0 M 4 M 9 M Stężenie NT pro BNP p<0.01 50 NT-pro BNP [fmol/ml] p<0.01 40 30 20 10 0 0M 4M 9M Czynność skurczowa serca u chorych na RZS leczonych infliximabem 64 63 EF % 62 61 p<0,05 60 59 58 57 56 Przed leczeniem 9 miesięcy Podsumowanie 1. 2. 3. Infliximab podawany w standardowej dawce chorym na RZS, u których nie stwierdza się upośledzonej czynności skurczowej serca powoduje poprawę czynności m. sercowego mierzona tak echokardiograficznie jak i za pomocą biochemicznych wskaźników czynności serca. Poprawę czynności skurczowej serca należy tłumaczyć supresją procesu zapalnego w następstwie zastosowanego inhibitora TNF alfa. Rutynowe oznaczanie ET-1 i BNP może w przyszłości stanowić alternatywę dla wykonywania echokardioigrafii u chorych kwalifikowanych do leczenia antycytokinowego.