Socjotechniki oparte na samoocenie Dr Sylwia Przytuła Istnieje tylko jeden sposób, aby nakłonić drugiego człowieka do zrobienia dowolnej rzeczy. Trzeba sprawić, by tego chciał. machlojki, knucie, matactwo wpływ społeczny wpływu to podstępne, przebiegłe wykorzystywanie, przeinaczanie, naginanie faktów w celu zdobycia wpływu na nastroje, poglądy, opinie innych ludzi i uzyskania możliwości kierowania nimi dla osiągnięcia własnych zamierzeń i korzyści. „celowe i zaplanowane działanie, którego autor wywiera wpływ na osobę w taki sposób, aby nie zdawała sobie ona sprawy z tego, że podlega jakimkolwiek oddziaływaniom” wywieranie Dale Carnegie Dr Sylwia Przytuła Katedra Zarządzania Kadrami 1 2 Korzyści ze znajomości mechanizmów planowego wywierania wpływu Manipulacja typu I-pozytywny sposób wpływania na innych,np.,Pójdziesz do szczepienia z tatą czy ze mną? Manipulacja typu II-egocentryczna, np.polityk, który obiecuje drugą Japonię aż do momentu wyborów Manipulacja typu III-czarna manipulacja. Manipuloderca ma jeden cel: zniszczyć lub wykorzystać manipulowana osobę Osiąganie zamierzonych rezultatów Poprawa efektywności działania Kontrola nad procesem wywierania wpływu(uniknięcie przypadkowych oddziaływań) Możliwość przeciwstawienia się niepożądanym wpływom Sprawność w nawiązywaniu kontaktów i kontroli relacji J.Santorski, Wskazówki na dobre i na złe czasy 3 4 Ludzie z niską samooceną rozwijają różne strategie przetrwania. Dopasowują się do otoczenia, unikają ludzi lub walczą, by być najlepszymi I. Manipulacje oparte na samoocenie Czy ludzie żyjący w różnych krajach i kulturach różnią się pod względem samooceny? 28,5 Czechy 29,8 Francja 30,3 Polska 30,5 Włochy 31,3 Portugalia 31,4 Hiszpania 31,5 Niemcy 31,8 Austria 32 Finlandia 5 32,5 6 Estonia 26 Psychologia kierowania 27 28 29 30 31 32 33 1 Socjotechniki oparte na samoocenie Dr Sylwia Przytuła Na świecie najbardziej zadowoleni z siebie są Amerykanie i Izraelczycy, najmniej Japończycy. Wysokość samooceny zależy od kultury. W kulturach indywidualistycznych, ważne jest poczucie własnej wartości, duma i zadowolenie z siebie wynikające z osobistych sukcesów. W kulturach kolektywistycznych normą jest postawa samokrytyczna i stałe dążenie do ulepszania siebie tak, aby pozostawać z innymi ludźmi w harmonii Charaktery nr 7/2010, s. 38 Źródła samooceny Wychowanie Ocenianie siebie Wartości społeczne Sukces w cenionych dziedzinach Test samooceny Rosenberga-Ile jesteś dla siebie wart? Charaktery 7/2010 s. 40 7 1.Konformizm-dostosowywanie przez ludzi swoich postaw, przekonań i zachowań do norm 8 Eksperyment Ascha społecznych przyjętych w grupie (Strelau) Konformizm normatywny- pragnienie by być lubianym, akceptowanym przez innych Konformizm informacyjny- poddawanie się wpływowi innych gdy brak nam wiedzy, informacji by podjąć samodzielną decyzję X A B C 9 10 Konformista w miejscu pracy Nonkonformista w miejscu pracy skoncentrowany, zaangażowany, pewny siebie styl myślenia- globalny-abstrakcyjne ujęcie problemu, konsekwentny w podjętych decyzjach chłonie informacje jak gąbka, wynajduje problemy i próbuje je rozwiązać, jest asertywny, niekonwencjonalny (ubiera krawat w misie lub różowy sweter z żółtą gruszką), na biurku ma twórczy chaos, jest innowacyjny, wewnętrzne poczucie kontroli Psychologia kierowania 11 Dobrze się czuje jako wykonawca zleconych zadań Styl myślenia- lokalny-koncentracja na szczegółach Nie traci czasu na twórcze myślenie-jest rzemieśnikiem, nie usprawni pracy, nie wymyśli sposobu podniesienia efektywności,jest konwencjonalny-łatwo przewidzieć jego reakcje W stosunkach towarzyskich jest układny, zachowawczy, niechętny zmianom, lęk przed ryzykiem, malkontent-ma zdolność do wyolbrzymiania porażek, ma silną potrzebę kontroli, opieki a niską osiągnięć Woli powoływać się na opinie innych, w negocjacjach ustępliwy-niski poziom aspiracji łączy się z aprobatą 12 gorszych rezultatów 2 Socjotechniki oparte na samoocenie Dr Sylwia Przytuła 2.Podnoszenie wartości partnera „Mogę przeżyć dwa miesiące dzięki dobremu komplementowi” M.Twain Polaryzacja grupowa- tendencja do podejmowania decyzji (po dyskusji w grupie) bardziej skrajnych niż te, które każdy z członków podjąłby sam Komplementy mają moc zmiany zachowania drugiej osoby, ponieważ dzięki nim czuje się ona potrzebna i ceniona Nigdy nie jesteśmy wystarczająco dobrzy tacy, jacy jesteśmy Pochwały mogą spowodować, że ludzie zmienią swoje zdanie Nie krytykuj ludzi, których chcesz przekonać do czegoś 13 14 Wyznaczniki atrakcyjności (kotwice-chwytanie uczuć, emocji związanych z pewnymi wydarzeniami, miejscami lub przedmiotami) 3.Autoprezentacja „Opakowanie” Aromat perswazji Muzyka Symbole Kolory jako bodźce (róż w więzieniach, degustacja kawy) Mówienie o sobie Manipulowanie pamięcią Syndrom szalikowca Udawanie głupiego 15 16 4. Deprywacja innych II. Manipulacje słowne VIDE! Zamiana komunikatu z negatywnego na pozytywny J.Kozielecki G.H.Grudziński R.Kapuściński ….. 17 Psychologia kierowania 18 3 Socjotechniki oparte na samoocenie Dr Sylwia Przytuła Dysonans w życiu codziennym III. Manipulacje oparte na dysonansie poznawczym ”ludzie z natury działają w sposób, który jest spójny z ich obrazem samych siebie (poglądami, postawami i wartościami)” L.Festinger Dysonans jest wtedy, gdy brak tej spójności! Techniki redukcji dysonansu poznawczego Zaprzeczenie-ignorowanie źródeł informacji, dyskredytacja źródła informacji, społeczne poparcie Modyfikacja-zmiana obrazu samego siebie, wprowadzenie zmian by naprawić swoje błędy Uzasadnienie-dla swej postawy, usprawiedliwienie siebie Twój ulubiony polityk, na którego głosowałeś i wspierałeś w kampanii ma problemy. Poświeciłeś czas i pieniądze, przekonałeś najbliższych, by na niego głosowali a media ujawniły, że został przyłapany „na gorącym uczynku”. Polityk wykorzystywał seksualnie swoją podwładną -młodszą od niego o 20 lat. Jak zredukujesz sobie dysonans? 19 Stopa w drzwi(foot-in-the-door)-najpierw prośba mała a potem duża Technika ta jest najbardziej efektywna, gdy obie prośby dotyczą tej samej kwestii i mają podobny charakter Deklaracja publiczna(zasada konsekwencji)-zobowiązania publiczne, choćby mało istotne, kierują dalszym postępowaniem 20 Zasada autorytetu Osobom posiadającym autorytet łatwo jest wywierać wpływ na zachowanie innych. Zachowanie zgodne ze wskazaniami eksperta w danej dziedzinie jest powszechnie uważane za postępowanie racjonalne. Eskalacja żądań (low ball -niska piłka)polega na oferowaniu niezmiernie niskiej ceny, a gdy zainteresowany pyta o szczegóły zaczynają się problemy. Cena staje się normalna a klient już wie, że dany towar mu się podoba i chciałby go mieć. 21 22 Zasada Zasada wzajemności -każdy z nas akceptuje regułę: „jeżeli ktoś wyświadczył Ci przysługę, powinieneś się odwzajemnić”. Poczucie zobowiązania pozwala ludziom na inicjowanie różnego rodzaju łańcuchów wymiany, transakcji i związków, które są korzystne dla nich osobiście , jak i dla szerszej zbiorowości. I.Kant-” Czyń tak, jakbyś chciał, by tobie czyniono” 23 Psychologia kierowania niedostępności- przedmioty i możliwości stają się dla nas tym cenniejsze, im trudniej je osiągnąć. Trudny dostęp podnosi nie tylko wartość towaru, ale i informacji. Informacja tylko dla wybranych zawiera większy ładunek perswazji Badania przeprowadzone w 54 kulturach plemiennych wykazały, że kultury stosujące najbardziej dramatyczne rytuały inicjacji cieszą się największym poczuciem jedności i zaangażowania (Mortensten) 24 4