Wirus, wywołujący AIDS (acquired immune deficiency syndrome) – zespół nabytego niedoboru odporności. Human immunodeficiency virus HIV - Human immunodeficiency virus (ludzki wirus niedoboru odporności) Zidentyfikowany w 1983 r Dawnej określany jako: •Lymphadenopathy associated virus (LAV) •Human T-cell lymphotropic virus (HTLV-III) •AIDS-related virus (ARV) Systematyka HIV: Rodzina: Retroviridae Podrodzina: Lentiviridae •Podtyp HIV I •Podtyp HIV II Struktura HIV HIV Genom HIV-1 / HIV-2 POL NEF GAG NEF HIV-2 HIV-1 ENV POL GAG ENV Geny HIV: Gag – koduje białka strukturalne macierzy (P17), kapsydu (P24) i nukleokapsydu (P7) wirionu Pol – koduje enzymy, zaangażowane w proces replikacji : -odrotną transkryptazę (RT) -integrazę -proteazę Env – koduje białka otoczki: - gp 160 – prekursor gp120 i gp41 Zjawisko quasispecies Odwrotna transkrypcja – sprzyja zmienności 1 mutacja punktowa na 1 cząstkę wirusa na 1 cykl replikacyjny Początkowe etapy zakażenia HIV drogą naturalną - przez błony śluzowe. Wirus wykorzystuje komórki dendrytyczne jako środek transportu do okolicznych węzłów limfatycznych. HIV błona śluzowa węzeł chłonny komórka dendrytyczna CD4 limfocyt T CD4+ CCR5 Proces wnikania HIV do komórki docelowej Najważniejsze receptory wykorzystywane przez różne szczepy wirusa w zakażaniu komórek szczep T-tropowy HIV szczep M-tropowy CD4 CXCR4 CCR5 Blokowanie koreceptorów dla HIV receptor dla ß-chemokin ß-chemokina Aby wniknąć do komórki, HIV musi przyłączyć się do dwóch receptorów powierzchniowych: CD4 i receptora dla ß-chemokin. Jeśli koreceptor jest zablokowany przez chemokinę, wirus nie może wniknąć do komórki. Cykl życiowy HIV Replikacja 109-1010 kopii wirusa dziennie Cząstki wirusa odpączkowujące z powierzchni komórki Terapia AIDS - możliwość blokowania różnych etapów cyklu życiowego HIV KOMÓRKA wnikanie odwrotna transkrypcja transkrypcja odwrotna transkryptaza HIV chemokiny związki blokujące receptory dla chemokin translacja integracja inhibitory odwrotnej transkrypcji np.: zydowudyna lamiwudyna stawudyna efawirenz integraza formowanie wirionów uwalnianie proteaza HIV inhibitory integraz inhibitory proteaz inhibitory białek: -białka TAT -białka REV np.: sakwinawir rytonawir indynawir Patogeneza zakażenia HIV - mechanizmy niszczenia komórek układu odpornościowego 1. CD4 GP120 HIV niezakażona komórka T4 nowe cząstki wirusa zakażona komórka T4 Uszkodzenie błony komórkowej przez odpączkowujące z powierzchni komórki wiriony Patogeneza zakażenia HIV - mechanizmy niszczenia komórek układu odpornościowego 2. CD4 komórki niezakażone zakażona komórka syncytium Typowym efektem cytopatycznym, wywoływanym przez HIV jest fuzja komórek CD4 i formowanie wielojądrzastych syncytiów. in vitro Patogeneza zakażenia HIV - mechanizmy niszczenia komórek układu odpornościowego 3. komórka cytotoksyczna komórka cytotoksyczna przeciwciała zakażona komórka T4 Zainfekowana komórka prezentuje na swojej powierzchni antygeny wirusa, dzięki czemu jest rozpoznawana przez komórki układu odpornościowego i niszczona. Patogeneza zakażenia HIV - mechanizmy niszczenia komórek układu odpornościowego wolne GP120 we krwi 4. niezakażona komórka T4 komórka cytotoksyczna niezakażona komórka T4 Efekt obserwatora Komórka prezentuje na swojej powierzchni antygeny lub całe cząstki wirusa. Mimo, że nie jest zakażona, jest rozpoznawana przez komórki układu odpornościowego i niszczona. Diagnostyka poekspozycyjna Diagnostyka poekspozycyjna personel medyczny Diagnostyka poekspozycyjna personel medyczny osoby, wykazujące zachowania ryzykowne Diagnostyka poekspozycyjna personel medyczny osoby, wykazujące zachowania ryzykowne dzieci matek zakażonych Typowy przebieg zakażenia HIV Badania przesiewowe – badania surowicy w kierunku obecności przeciwciał anty-HIV TEST ELISA (Enzyme Linked Immunoabsorbent Assay) Schemat testu ELISA Faza stała- zrekombinowane antygeny HIV1 lub HIV1/HIV2 Czułość i swoistość: 98,2-100% Wyniki fałszywie – •późna serokonwersja •obecność PC anty-HIV IgM (wykrycie nie jest możliwe) Wyniki fałszywie + •błędy techniczne •zła jakość próbek (zhemolizowane, ogrzewane) •współistnienie innych zakażeń •alkoholowe zapalenie wątroby Test potwierdzenia: Western – blotting Western blotting jako test potwierdzenia w diagnostyce HIV + gdy reakcja z co najmniej 2 antygenami otoczki i 1 nukleokapsydowym Diagnostyka dziecka matki zakażonej 2% zakażonych dzieci rozwija AIDS w pierwszych dwóch miesiącach życia Diagnostyka dziecka matki zakażonej Rozpoznanie zakażenia HIV u dziecka do 18 m-ca życia – 2x stwierdzenie obecności wirusa jedną lub więcej następujących metod: Hodowla wirusa Oznaczenie materiału genetycznego wirusa metodą PCR Oznaczenie antygenu p24 U każdego dziecka matki HIV+ do 5 roku życia: Morfologia krwi obwodowej z rozmazem Profil immunologiczny (stosunek CD4 do CD8) Hodowla wirusa, PCR HIV