Kraków, 30 czerwca 2017 r. Na przekór. Kabylia wystawa czasowa

Kraków, 30 czerwca 2017 r.
Na przekór. Kabylia
wystawa czasowa Muzeum Etnograficznego w Krakowie
Dom Esterki, Krakowska 46
Czas trwania: 8.07.2017 – 22.10.2017
Wernisaż: 7.07.2016, godz. 18.00
– informacja prasowa –
Wystawa „Na przekór. Kabylia” w Muzeum Etnograficznym w Krakowie mierzy się ze
stereotypami dotyczącymi islamu i Afryki. Wbrew tendencjom do generalizacji i uproszczeń
ukazuje zaledwie jeden wycinek tego świata – Kabylię, region w północnej Algierii. To pierwsza
w Polsce prezentacja kultury, która przez niemal dwa tysiące lat, na przekór wszelkim
okolicznościom, zachowała swą tożsamość.
Doskonałym jej wyrazem są biżuteria i ceramika, które dowodzą wysokiej pozycji społecznej
tamtejszych kobiet. To dzięki kobietom przetrwał – w niektórych okresach niemal
konspiracyjnie – kod kulturowy, który dziś stał się punktem odniesienia dla społecznych
i narodowościowych aspiracji Kabylów.
Opowieść o Kabylii prowadzi właśnie przez te przedmioty: biżuterię z prywatnej kolekcji Urszuli
Zanotti, ceramikę z Muzeum Etnograficznego w Krakowie oraz archiwalia ze zbiorów Adama
Rybińskiego. Jest świadectwem żywej kultury, która – widziana z bliska – wyraźnie zaznacza
swą odrębność, zaskakuje i każe zrewidować utarte myślenie o jednorodności świata
muzułmańskiego.
***
Kabyle (Leqbayel) są częścią wielkiej wspólnoty etnicznej północnej Afryki znanej jako
Berberowie. Berberowie samych siebie określają mianem Imazighen, co znaczy: wolni ludzie.
Kabylia to świat berberski w pigułce, a zarazem odrębny fenomen. Od innych Berberów
wyróżnia Kabylów zwarty obszar zamieszkania w Atlasie Telskim, na północy Algierii, a przede
wszystkim poczucie kulturowej i narodowej wspólnoty. Dziś te aspiracje sięgają politycznej
autonomii, a nawet marzeń o niepodległości.
Współcześnie niemal wszyscy Kabylowie są wyznawcami islamu sunnickiego, choć w ich
światopoglądzie zachowało się wiele elementów z okresu przedislamskiego. Cenią sobie
wolność i niezależność, bliska jest im także idea laickiego państwa i tolerancji religijnej.
Na wystawie jej twórcy sprawdzają, ile da się wyczytać z przedmiotów: pokazując biżuterię
z prywatnej kolekcji Urszuli Zanotti, skupiają się nie tyle na urodzie czy jubilerskiej wartości
naszyjników i pierścionków, ile na znaczeniach, jakich są nośnikami. Interesują ich także
historie zapisane w rzeczach: próbują odczytać pochodzenie poszczególnych detali,
zdekodować symbolikę znaków graficznych, a także prześledzić funkcje, jakie dane przedmioty
pełniły – i nadal pełnią – w życiu ich twórców i użytkowników. Ważni są ludzie – kim byli
jubilerzy, panny młode, garncarki, kolekcjonerzy, przez których ręce przewinęły się wszystkie te
rzeczy? Ile godzin zajmowało wykonanie pierścionka? Dlaczego garncarki malowały na swoich
wyrobach takie a nie inne wzory? Kim są osoby, które kolekcjonują te przedmioty, i jakie
motywy kierowały nimi w gromadzeniu zbiorów? Wszystkie te wątki obecne są na wystawie.
W cenie biletu każdy otrzyma 32-stronnicową publikację pozwalającą zbudować szerszy,
historyczny i kulturowy, kontekst, który z jednej strony pomaga zrozumieć wystawę, z drugiej –
pozwala uświadomić sobie istnienie odrębnej kabylskiej kultury.
Kurator: Jacek Kukuczka
Scenariusz i koncepcja aranżacji: Marta Deskur, Jacek Kukuczka, Władysław Rybiński,
Małgorzata Szczurek
Aranżacja i oprawa graficzna: Wojtek Kwiecień-Janikowski
Naszyjnik z prywatnej kolekcji Urszuli Zanotti. Fot Marcin Wąsik.
Naszyjnik z prywatnej kolekcji Urszuli Zanotti. Fot Marcin Wąsik.
Świecznik z kolekcji MEK – przykład ceramiki kabylskiej z Atlasu Telskiego w północnej
Afryce, nr inwentarza 71102, XIX w. Fot. Marcin Wąsik.
Kontakt dla dziennikarzy:
Olga Łuczyńska-Gawron / [email protected] /
tel. 012 430 60 23, wew. 34, kom. 607778952
Natalia Ciemborowicz-Luber / [email protected] /
tel. 012 430 18 27, kom. 500119798
Muzeum Etnograficzne w Krakowie – Instytucja Kultury Województwa Małopolskiego.