Opis i analiza
advertisement
Opis i analiza Przypadku zbiorowego, dydaktycznego - małe zainteresowanie czytelnictwem wśród uczniów w młodszym wieku szkolnym 1. Identyfikacja problemu Za bardzo ważną w swojej pracy uważam współpracę z biblioteką szkolną szczególnie na tym szczeblu nauczania, jakim jest młodszy wiek szkolny. Wtedy to dziecko wdraża się do ciągłego obcowania z książką. Wśród uczniów mojej szkoły zawsze była pewna liczba dzieci, które nie korzystały z biblioteki szkolnej. Zajęłam się problemem spadku czytelnictwa wśród uczniów szkoły podstawowej, szczególnie uczniów klas młodszych, z którymi pracuję na co dzień. Zauważyłam, że choć wzrasta liczba wydawanych książek, dzieci wykazują coraz mniejszą chęć i potrzebę czytania. Jednym z głównych powodów tego zjawiska jest ogromny rozwój współczesnych środków przekazu i porozumiewania się (telewizja, komputer, Internet), które podsuwają łatwiejsze, szybsze i pozornie prostsze sposoby uzyskiwania informacji, rozrywki, komunikowania się. Drugim ważnym powodem są wzorce wyniesione z domu. Dzieci mają skłonność do naśladowania zachowań osób starszych. W domu, w którym nie ma tradycji obcowania z książką, rzadko zdarza się, by dziecko miało skłonność do czytania. Rodzice sami nie korzystają z bibliotek, nie interesują się więc poziomem czytelnictwa swoich dzieci. Nie bez znaczenia pozostaje również sytuacja materialna rodziców. Książki są drogie i niewielu stać na ich zakup. Czytanie jest istotną umiejętnością, przydatną w dorosłym życiu człowieka, zaś czytanie ze zrozumieniem – umiejętnością niezbędną. Dlatego problem spadku zainteresowania czytelnictwem uważam za bardzo ważny. Uważam również, że zainteresowania czytelnicze powinno się rozwijać już wtedy, kiedy dziecko rozpoczyna naukę czytania. 2. Geneza i dynamika zjawiska. Małe zainteresowanie czytaniem zaniepokoiło mnie już u moich wychowanków w klasie I. Dlatego na samym początku roku szkolnego, we wrześniu, wychowawcy w klasie II przeprowadziłam rozmowę z moimi uczniami gdy rozpoczęłam obowiązki dotyczącą ich zainteresowań i sposobów spędzania wolnego czasu. Kiedy dzieci opowiadały o swoich zainteresowaniach, ze zdumieniem odkryłam, że tylko jeden chłopiec wymienił czytanie jako ulubioną czynność. Pozostali uczniowie na czytanie przeznaczają niewiele czasu. Dowiedziałam się również, że rodzice sporadycznie czytają swoim dzieciom, nie skłaniają i nie zachęcają do czytania. Nie proszą również, by dziecko opowiedziało o czym przeczytało. Zasięgnęłam informacji w bibliotece szkolnej. Okazało się, że tylko nieliczni uczniowie z tej klasy odwiedzali bibliotekę. Z wywiadu z panią bibliotekarką wynikało, że uczniowie wolą książki nowe, bogato ilustrowane, które nie zawierają dużo tekstu. Stwierdziła również, że często uczniowie młodszych klas wypożyczają książki, oglądają ilustracje, ale nie czytają tekstu. Na pytanie – dlaczego nie odwiedzasz biblioteki ? – najczęściej dzieci odpowiadały: - nie wiem, - nie lubię czytać, - nie mam czasu, bo ... 3. Znaczenie problemu. Literatura piękna spełnia w procesie edukacji ważną rolę wychowawczą i dydaktyczną. W dużym stopniu wpływa na rozwój osobowości dziecka. Dzięki czytaniu uczniowie poznają twórczość wielkich pisarzy, przeżywają szlachetność myśli i piękno tam zawarte. Książki rozbudzają w nich pragnienie wiedzy, rozwijają zainteresowania, dostarczają przeżyć uczuciowych, wpływają na postępowanie i charakter. Postacie bohaterów często stają się wzorem według którego młody czytelnik zapragnie kształtować swoje życie. Książki kształtują w dzieciach umiejętność współżycia z ludźmi, zdolność do empatii, uczą dostrzegać piękno otaczającego świata. Kontakt z literaturą wpływa na rozwój pojęć i słownictwa, wyrabia w czytelnikach umiejętność wyrażania swoich myśli ustnie i pisemnie, wyrabia poprawność językową. Teksty literackie stanowią pewien wzór, składnia utworów literackich wpływa na składnię mowy dziecka między innymi dlatego, że w trakcie kontaktu z utworem literackim następuje nasilenie dziecięcych przeżyć. Czytanie książek rozwija ponadto umiejętność rozumienia tekstu, prowadzi do usprawniania techniki czytania, szybkiego znajdowania potrzebnych informacji. 4. Prognoza. Prognoza negatywna: Brak zainteresowania czytaniem utrudni rozwijanie podstawowych umiejętności językowych: czytania ze zrozumieniem, pisania i mówienia, w konsekwencji przyczyni się to do słabych osiągnięć w nauce. Brak kontaktu z literaturą zuboży osobowość ucznia o wszystkie te wartości, jakie płyną z umiejętności korzystania z książki. Ignorowanie problemu spowoduje, że część uczniów pozbawiona wsparcia, jakie w procesie nauki szkolnej dostarcza dziecku biblioteka nie będzie doskonalić umiejętności wykorzystywania źródeł informacji, co może nasilić kłopoty w nauce w starszych klasach. Prognoza pozytywna: Zainteresowanie czytaniem wpłynie dodatnio na rozwój osobowości dziecka, przyczyni się do lepszego opanowania różnorakich umiejętności językowych, wyposaży ucznia w wykraczającą daleko poza podręcznik, sprawi, że uczeń będzie odnosił sukcesy w szkole. wiedzę 5. Propozycja rozwiązania. Cele: - zwiększenie zainteresowania czytelnictwem, - wyrobienie nawyku systematycznego czytania, - ukazanie korzyści płynących z czytania książek, - uświadomienie rodzicom ich roli w rozwiązywaniu zainteresowań czytelniczych dziecka. Zadania: a) naprawcze - pogadanka na temat rozwijania zainteresowań czytelniczych dziecka na etapie kształcenia wczesnoszkolnego na spotkaniu z rodzicami, - nawiązanie ścisłej współpracy z bibliotekarzem szkolnym - wyznaczenie łączników bibliotecznych - wizyty w bibliotece - rozmowy z uczniami na temat przeczytanych książek, - zaproszenie do czytania rodziców i nauczycieli, - zorganizowanie konkursów czytelniczych np. na najpiękniej opowiedzianą baśń, - wprowadzenie metody „portfolio” do wyrobienia nawyków systematycznego czytania, ukazania korzyści płynących z czytania b) profilaktyczne - szukanie mądrych myśli o książce, - zorganizowanie zbiórki książek do biblioteki szkolnej, - stała współpraca z pracownikami biblioteki i śledzenie wypożyczeń książek, - uczestnictwo w lekcjach bibliotecznych i imprezach czytelniczych organizowanych w bibliotece, - nawiązanie współpracy z Gminną Biblioteką Samorządową w Sośnicy. 6. Wdrożenie oddziaływań. We wrześniu prowadziłam rozmowy z uczniami na temat konieczności czytania książek, wyjaśniłam, jak ważna jest umiejętność czytania w życiu. Zorganizowałam wizytę w bibliotece szkolnej. Pani bibliotekarka zapoznała uczniów z księgozbiorem, wyjaśniła jakie są zasady korzystania z biblioteki. Uczniowie mogli zobaczyć jak wygląda ich karta czytelnicza, każde dziecko wypożyczyło książkę do domu. Na spotkaniu z rodzicami starałam się uświadomić im, jaką rolę spełnia książka w wychowaniu dziecka. Wskazałam również na to, jakie korzyści wynosi dziecko z czytania i w jaki sposób rodzice mogą rozwijać zainteresowania czytelnicze swoich dzieci. W październiku powołałam do współpracy z biblioteką dwóch łączników, których zadaniem było składanie sprawozdań ze stanu czytelnictwa. Nawiązałam współpracę z Gminną Biblioteką Samorządową. Starałam się na bieżąco śledzić ilość wypożyczeń, postępy uczniów w zakresie umiejętności językowych, zainteresowań czytelniczych, umiejętności słuchania i ilustrowania usłyszanych treści. Uczniowie uczestniczyli w lekcjach bibliotecznych, nauczyli się korzystać z księgozbioru podręcznego biblioteki, zapoznawali się na bieżąco z nowościami wydawniczymi, brali udział w spotkaniach z ciekawymi ludźmi: m.in. z rodzimym poetą, byłym nauczycielem Stefanem Petynią. Uczestniczyli także w ogólnopolskiej akcji: „Cała Polska czyta dzieciom” ( do czytania zapraszani byli nauczyciele, rodzice, bibliotekarze i starsi uczniowie ).Uczniowie brali również udział w konkursie na „Najładniej opowiedzianą baśń” zorganizowanym przez bibliotekę szkolną, a także klasowym konkursie „Kto czyta najładniej?” Te wszystkie zabiegi miały wyrobić nawyki systematycznego czytania i pokazać korzyści płynące z czytania książek. W swej pracy chciałam także pokazać uczniom, że oni sami mogą pomóc innym w rozwijaniu zainteresowań czytelniczych. Z wielkim zapałem przystąpili do organizowania zbioru książek do biblioteki szkolnej. Do akcji zachęcali także kolegów z innych klas. Każdy mógł przynieść książki, które do tej pory stały na półce nie wykorzystane, a teraz mogą je przeczytać koledzy. Ta inicjatywa uczy dzieci dzielenia się z innymi, tym, co posiadają na własność, przygotowuje do funkcjonowania w społeczeństwie zgodnie z duchem naszych czasów. Każdy z uczniów mógł W nauczaniu zaprezentować przed klasą swoje ulubione książki przyniesione z domu. istotne jest, by nauczyć samodzielnego myślenia i kierowania swoim procesem uczenia się. W swojej pracy postanowiłam również wykorzystać metodę „portfolio”. Każdy z uczniów założył teczkę, w której gromadził wszystkie materiały dotyczące czytelnictwa ( rejestr wypożyczanych książek, wykonane do nich ilustracje, potwierdzenia z uczestnictwa w konkursach ). Portfolio czytelnicze jest zbiorem dokonań ucznia w zakresie czytelnictwa. Prowadzenie teczki było nowym doświadczeniem dla uczniów. Zauważyłam, że metoda ta pobudza motywację do czytania, uczy samodzielności i samooceny. 7. Efekty oddziaływań. Celem podjętej przeze mnie analizy problemu edukacyjnego było spowodowanie wzrostu zainteresowania czytelnictwem. Uczniowie zrozumieli potrzebę rozwijania swoich umiejętności poprzez czytanie książek. Systematycznie doskonalą technikę czytania. Zdecydowanie wzrosło zainteresowanie książkami. Udało mi się włączyć w działania rodziców i inne osoby związane z edukacją naszych uczniów. W efekcie tych działań uczniowie zaczęli postrzegać bibliotekę jako miejsce gdzie można interesująco spędzić czas. Pokonali onieśmielenie jakie ich tam ogarniało. Pani bibliotekarka stwierdziła znaczny wzrost ilości wypożyczanych książek. Na koniec roku szkolnego klasa znalazła się w czołówce szkolnej pod względem przeczytanych książek. Nowoczesna cywilizacja sprawia, że książka ma groźnych konkurentów: Internet, komputer, telewizja. Trudno już sobie wyobrazić życie bez tych form dostarczania informacji, rozrywki i przekazywania kultury. Nie mogą one jednak zastąpić książki. Mam nadzieję, że moi wychowankowie, dzięki podjętym przeze mnie działaniom, potrafią właściwie dokonać wyboru. Nie zamienią spotkań z książką na inną formę rozrywki. Obcowanie z literaturą nauczy ich dostrzegania piękna otaczającego świata, w doznaniach autorów odkryją własne uczucia i w przyszłości będą odczuwali potrzebę czytania. Książka nauczy ich trudnej sztuki życia, podpowie jak godnie żyć. Uwierzą, że wolny czas można ciekawie spędzać czytając.
