Kościoły pw. św. Stanisława Kostki w Polsce
advertisement
PEREGRINUS CRACOVIENSIS Zeszyt 22, 2011 Anita Wolaniuk Kościoły pw. św. Stanisława Kostki w Polsce Niniejszy artykuł dedykuję prof. dr hab. Stanisławowi Liszewskiemu. Dziś można powiedzieć, że Rodzice Profesora – Marianna i Kazimierz Liszewscy wybrali dla Syna najwłaściwsze imię i Patrona – św. Stanisława Kostkę. Wybór ten okazał się „proroczy” dla Osoby Jubilata, który całe swe życie związał z młodzieżą, najpierw harcerską, a później akademicką. W okresie pracy dydaktycznej Profesor wykształcił tysiące studentów, szczególną opieką otaczając ponad 400 magistrantów. Ś więty Stanisław Kostka należy do głównych patronów Polski1. Oprócz tego jest patronem archidiecezji łódzkiej i warszawskiej, diecezji chełmińskiej i płockiej, a także miast: Gniezna, Warszawy, Lublina, Poznania oraz pozostającego poza naszymi obecnymi granicami Lwowa. Jest też opiekunem polskiej młodzieży, a w szczególności studentów, nowicjuszy, alumnów i młodzieży szkolnej. Wiele parafii w Polsce wybrało św. Stanisława Kostkę za swojego patrona. W Kościele katolickim jego święto liturgiczne przypada w dniu 13 listopada. Natomiast Kościół katolicki w Polsce, od lat 70. XX w., przesunął je na 18 września – bliżej rozpoczęciu roku szkolnego. Celem niniejszego opracowania jest analiza rozmieszczenia parafii pw. św. Stanisława Kostki w Polsce oraz przedstawienie dziejów kościoła św. Stanisława Kostki w Aleksandrowie Łódzkim. 1. Sylwetka św. Stanisława Kostki Św. Stanisław Kostka urodził się w grudniu 1550 r. w Rostkowie, wsi oddalonej o 4 km od Przasnysza, na Mazowszu, na terenach należących obecnie do diecezji płockiej. Miał pięcioro rodzeństwa: trzech braci i dwie siostry. Jego ojciec – Jan Kostka był kasztelanem zakroczymskim, a matka – Małgorzata z Kryskich pochodziła z Drobnina2. Rodziny te były wielce oddane zarówno kościołowi, jak i państwu. Do 12 roku życia, Stanisław pobierał nauki w domu. W lipcu 1564 r. wraz ze starszym bratem Pawłem oraz ich nauczycielem i wychowawcą Janem Bilińskim, wyjechał 126 Anita Wolaniuk w celu dalszych studiów do Wiednia. Tam pobierał nauki w szkole prowadzonej przez jezuitów. Początkowo bracia Kostkowie zamieszkali w konwikcie należącym jezuitów, a po jego zamknięciu na stancji prowadzonej przez luteranina Kimberkera. Po trzech latach nauki Stanisław należał do najlepszych uczniów. Płynnie posługiwał się językiem niemieckim i łacińskim. W dzień wolny czas przeznaczał na naukę i modlitwę, a w nocy kontemplował. Nadmierne obciążenie organizmu obowiązkami szkolnymi, modlitwą oraz intensywne życie wewnętrzne doprowadziły Stanisława w grudniu 1565 r. niemalże do śmierci. W czasie tej choroby, gdy właściciel nie chciał wpuścić księdza katolickiego, objawiła mu się św. Barbara i przyniosła upragniony wiatyk. Ciężko choremu Stanisławowi objawiła się także Matka Boża, od której doznał cudownego uleczenia oraz otrzymał polecenie wstąpienia do Towarzystwa Jezusowego3. Stanisław opuścił potajemnie Wiedeń 10 sierpnia 1567 r. i udał się do Augsburga. Tam zamierzał osobiście prosić o przyjęcie do zakonu jezuitów, który wcześniej kilkakrotnie listownie odmawiał mu przyjęcia. W Augsburgu nie zastał prowincjała św. Piotra Kanizego, dlatego też udał się do Dylingi oddalonej o 650 km od Wiednia. Tam został przyjęty na okres próbny. Potem został wysłany do nowicjatu, który mieścił się przy kościele św. Andrzeja w Rzymie. Do Wiecznego Miasta przybył wraz z dwoma kolegami 28 października 1567 r. Ojciec bezskutecznie próbował nakłonić Stanisława do opuszczenia zakonu. W pierwszych miesiącach 1568 r. przełożeni pozwolili złożyć przyszłemu świętemu śluby zakonne. Po wizycie św. Piotra Kanizjusza w domu nowicjatu, 1 sierpnia 1568 r., Stanisław miał przeczucie, że jeszcze w tym miesiącu umrze. Zmarł po krótkiej chorobie 15 sierpnia w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Wieść o wyjątkowej śmierci 18 letniego Polaka szybko rozniosła się w Rzymie i poza jego granicami. Pochowano go w Wiecznym Mieście, w kościele św. Andrzeja. W 1605 r. papież Paweł V zezwolił na zawieszenie obrazu Stanisława w tym kościele, a Klemens X w 1670 r. wydał jezuitom zgodę na odprawianie mszy świętych i pacierzy kapłańskich ku czci Stanisława Kostki. Cztery lata później ten sam papież ogłosił Stanisława Kostkę jednym z głównych patronów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Fakty te Stolica Apostolska uznała jako akt beatyfikacji. Święty Stanisław Kostka został pierwszym Polakiem, mimo młodego wieku, wyniesionym na ołtarze w Towarzystwie Jezusowym. Dekret kanonizacyjny został wydany w 1714 r., a akt kanonizacji miał miejsce w 1726 r.4 W 200-lecie kanonizacji odbyła się uroczystość sprowadzenia do Polski części relikwii świętego. 2. Parafie pw. św. Stanisława Kostki w diecezjach Kościoła katolickiego w Polsce Obecnie w Polsce funkcjonuje 69 (tab. 1) rzymskokatolickich parafii pw. św. Stanisław Kostki (0,69% ogółu parafii). Znajdują się one na terenie 29 diecezji. Dwie z nich – w Grudziądzu i Szczecinie – podlegają ordynariatowi polowemu działającemu na terenie Pomorskiego Okręgu Wojskowego. Najwięcej, bo aż dziesięć parafii św. Stanisława Kostki należy do diecezji płockiej, sześć – do zielonogórsko-gorzowskiej, Kościoły pw. św. Stanisława Kostki w Polsce 127 Tab. 1. Struktura wielkościowa parafii rzymskokatolickich w Polsce i parafii pw. św. Stanisława Kostki Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wykaz parafii w Polsce 2006, wyd. ISKK SAC, Warszawa 2006, t. 1–2. po pięć – do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej i szczecińsko-kamieńskiej (ryc. 1). Trzy parafie posiada diecezja łomżyńska oraz archidiecezje: warszawska, poznańska i przemyska, dwie parafie – diecezja bydgoska, kaliska, siedlecka, tarnowska, rzeszowska, archidiecezje: częstochowska, gdańska, krakowska, łódzka, warmińska. Jedenaście diecezji posiada tylko po jednej parafii pw. św. Stanisława Kostki, natomiast w 12 diecezjach nie rejestruje się żadnych parafii pod wyżej wymienionym wezwaniem. Liczba mieszkańców w parafiach pw. św. Stanisława Kostki jest podobna jak w innych parafiach rzymskokatolickich w Polsce (tab. 1). Największy odsetek – ponad 39% ogółu parafii – stanowią parafie pw. św. Stanisława Kostki liczące od 1001 do 2500 mieszkańców i parafie w kolejnych dwóch przedziałach wielkościowych liczących od 2501–5000 (18,9%) i 5001–10 000 mieszkańców (13%). Najmniej parafii usytuowanych jest w najmniejszych pod względem liczby mieszkańców parafiach rzymskokatolickich (1,5%) i największych, liczących powyżej 10 000 mieszkańców (8,7%). Parafie pw. św. Stanisława Kostki skupiają 245 603 wiernych5; najwięcej w diecezji płockiej (39,7 tys. wiernych), poznańskiej (21,3 tys.) i koszalińsko-kołobrzeskiej (20,9 tys. wiernych). Ordynariat polowy w Grudziądzu i Szczecinie obejmuje odpowiednio 3000 i 1450 wiernych. Zgodnie z sytuacją wyznaniową w Polsce, najmniej wiernych Kościoła rzymskokatolickiego liczą diecezje położone na wschodnich obszarach Polski, w których dominują wyznawcy prawosławia. Dotyczy to również omawianych parafii św. Stanisława Kostki. Warto jednak zwrócić uwagę na pewne wyjątki. Na przykład do parafii pw. św. Stanisława Kostki w Kosyniu w gminie Wola Uhruska, w diecezji siedleckiej, należy 695 wiernych z ogólnej liczby 703 mieszkańców, a do parafii Smolarzyny w archidiecezji przemyskiej należy 490 spośród 496 mieszkańców tej miejscowości (ryc. 2, 3). Pomimo, że kult św. Stanisława zaczął rozwijać się w połowie XVII w. to jego popularność w postaci wezwań parafialnych wydaje się być największa w czasach 128 Anita Wolaniuk Ryc. 1. Rozmieszczenie parafii pw. św. Stanisława Kostki w 2010 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wykaz parafii w Polsce, t. 1–2, ISKK SAC, Warszawa 2006. współczesnych. Ponad 76% parafii (53 z ogólnej liczby 69) pod wezwaniem świętego Stanisława Kostki powstało po II wojnie światowej, w tym 43% – czyli 30 parafii – w latach 1970–1990. W XXI w. powołano 3 nowe parafie pod wezwaniem Świętego, w archidiecezji szczecińsko-kamienieckiej – parafię w Korytowie (2000 r.), w diecezji zamojsko-lubaczowskiej – w Hrubieszowie (2001 r.) i w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej – w Zielonej Górze (2009 r.). Niektóre współczesne parafie pw. św. Stanisława Kostki funkcjonują na terenie dawnych parafii, założonych jeszcze przed narodzinami świętego i początkowo noszących inne wezwanie. Sześć ośrodków parafialnych (ryc. 4) aktualnie pw. św. Kościoły pw. św. Stanisława Kostki w Polsce 129 Ryc. 2. Liczba wiernych parafii św. Stanisława Kostki według diecezji Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wykaz parafii w Polsce. Stanisława Kostki, erygowano między XIII a XVI w. Sytuacja taka występuje w: Rodowie6 – w diecezji elbląskiej, Brudzewie Kaliskim i Doruchowie w diecezji kaliskiej, Trębkach w diecezji łowickiej, Okuniewie w diecezji warszawsko-praskiej oraz Birczy w archidiecezji przemyskiej. Najwięcej kościołów pw. św. Stanisława Kostki zlokalizowanych jest w Polsce centralnej, na Mazowszu i w Wielkopolsce, natomiast najmniej na tzw. „ścianie wschodniej” i Dolnym Śląsku (tylko 1 kościół we Wrocławiu) – terenach, które historycznie związane były także z innymi wyznaniami i obrządkami. Niektóre z nich zostały przejęte przez Kościół katolicki od innych wyznań. 130 Anita Wolaniuk Ryc. 3. Liczba wiernych w parafiach pw. św. Stanisława Kostki Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wykaz parafii w Polsce. Po zakończeniu I wojny światowej na mocy dekretu z 16 grudnia 1918 r. przymusowo przejmowano w zarząd państwowy dobra należące do Kościoła prawosławnego, w tym również obiekty sakralne7. Jednym z przykładów takiego przejęcia jest dawna cerkiew pounicka pw. św. Mikołaja w Hrubieszowie (diecezja zamojsko-lubaczowska) zbudowana w latach 1795–1828. W 1918 r. została ona rekoncyliowana jako kościół katolicki obrządku łacińskiego. Początkowo pełnił on funkcję kościoła rektoralnego, później filialnego parafii św. Mikołaja, a od 2001 r. jest kościołem parafialnym Ojców Bernardynów oraz Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej (od 2002 r.). Kościoły pw. św. Stanisława Kostki w Polsce 131 Ryc. 4. Okres budowy świątyń pozostających obecnie pw. św. Stanisława Kostki Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wykaz parafii w Polsce. Zmiana granic państwowych po II wojnie światowej, w następstwie której doszło na znacznych obszarach Polski do przesiedleń ludności prawosławnej i greckokatolickiej oraz wysiedlenia większości protestantów spowodowała, że wiele ich świątyń przejęli katolicy. Cerkwie prawosławne były zamieniane na kościoły katolickie. Sytuacja taka miała miejsce np. w parafii w Kosyniu (diecezja siedlecka). W wyniku przesiedleń ludności przestała tutaj istnieć parafia prawosławna. Parafię katolicką pw. św. Stanisława Kostki erygowano w 1946 r., a cerkiew, zbudowana w latach 1888–1890 r., zaczęła pełnić funkcję kościoła parafialnego. Analogicznie było w przypadku świątyń ewangelickich, które obecnie są parafiami katolickimi. Na przykład parafia św. Stanisława 132 Anita Wolaniuk Kostki w Czarnej Dąbrówce (diecezja pelplińska) została erygowana w 1978 r., ale kościół zbudowano 1935 r. Pierwotnie był on świątynią ewangelicką. Po wojnie stał się świątynią katolicką. Podobnie było w Złejwsi Wielkiej (diecezja toruńska). W 1896 r. we wsi zamieszkiwanej przez ewangelików pochodzenia niemieckiego i potomków Holendrów, utworzono ewangelicki wikariat. Wcześniej, bo już 1894 r., rozpoczęto prace przy budowie kościoła. Pierwszy ich etap zakończono w 1898 r. W 1948 r. świątynia została przekazana Kościołowi katolickiemu i najpierw pełniła funkcję kościoła filialnego, a od 1974 r. parafialnego. Również w Sulechowie (diecezja zielonogórsko-gorzowska) pierwotnie ewangelicki kościół, poświęcony w 1905 r., po wojnie został przekazany katolikom. Funkcję kościoła parafialnego zaczął pełnić od 1980 r. 3. Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Aleksandrowie Łódzkim Kościół rzymskokatolicki pw. św. Stanisława Kostki w Aleksandrowie Łódzkim jest własnością parafii ewangelicko-augsburskiej św. Mateusza w Łodzi, która użytkowała go w latach 1828–1945. Aleksandrów został założony przez Rafała Bratoszewskiego w 1817 r. jako osada dla sukienników przybyłych tu ze Śląska i z Wielkopolski. Pod koniec XIX w. był największym ośrodkiem pończosznictwa w Królestwie Polskim. O rozwoju miasta zadecydowały trzy narodowości: polska, niemiecka i żydowska. Te trzy narodowości dobrze ze sobą współżyły przyczyniając się do rozwoju zarówno gospodarczego, urbanistycznego jak i kulturowego miasta. Zróżnicowanie narodowościowe było powiązane ze strukturą wyznaniową miasta. W 1921 r. Aleksandrów liczył 8 236 mieszkańców, z których 37,8% było wyznania ewangelickiego, 32,0% mojżeszowego i 29,1% rzymskokatolickiego8. Większość ewangelików stanowiła ludność pochodzenia niemieckiego. Katolicy w większości byli narodowości polskiej, natomiast z wyznaniem mojżeszowym związani byli Żydzi9. Zróżnicowanie wyznaniowe widoczne było również w krajobrazie sakralnym miasta. Każde wyznanie posiadało swoją świątynię. Przy południowo-wschodnim narożniku aleksandrowskiego rynku kościół wznieśli katolicy (ob. parafia pw. św. Rafała), a przy północno-zachodnim ewangelicy (przy pl. T. Kościuszki 12 i ul Łęczyckiej). Synagoga postępowała znajdowała się ok. 300 m na północ od rynku przy zbiegu ulicy Warszawskiej i Piotrkowskiej. Niestety w pierwszych dniach II wojny światowej została zbombardowana. Kościół ewangelicki został zbudowany w 1828 r. w stylu klasycystycznym dzięki pastorowi Fryderykowi Jerzemu Tuve i założycielowi miasta R. Bratoszewskiemu. Parafia ewangelicka od momentu powstania wyróżniała się działalnością charytatywną i kulturalną. Od 1904 r. prowadziła przytułek dla starców i kalek, a Koło Pań Kościoły pw. św. Stanisława Kostki w Polsce 133 skupiające 140 parafianek organizowało uroczystości parafialne i otaczało pomocą najbardziej potrzebujących. Wspomagało je stowarzyszenie młodzieży liczące 200 osób10. Duży wkład w rozwój kulturalny miasta wniosły chóry ewangelickie, a szczególnie założony w 1882 r. chór kościelny „Polyhymnia” liczący 100 osób oraz założony 5 lat później chór „Immanuel”11. Chór „Polyhymnia” i ewangelicka orkiestra dętą uświetniały swoim udziałem uroczystości organizowane w Aleksandrowie i Łodzi, a starsi mieszkańcy do dzisiaj wspominają ich występy. W 1945 r. kościół ewangelicko-augsburski przejęła parafia katolicka św. Michała i św. Rafała Archaniołów (ob. pw. św. Rafała) i odbywały się w nim nabożeństwa katolickie. W latach 1960–1968 została podpisana umowa najmu między parafią ewangelicko-augsburską św. Mateusza w Łodzi a parafią św. Rafała w Aleksandrowie Łódzkim, w której katolicy zobowiązywali się do utrzymywania w należytym stanie technicznym świątyni12. Tak się jednak nie stało. W latach 80. i 90. XX w. doszło do ogromnych zniszczeń w świątyni, została ona pozbawiona wielu cennych zabytków (m.in. organów, żyrandoli), a także instalacji centralnego ogrzewania. Trzykrotnie była podpalona i stanowiła „azyl” dla patologicznej mniejszości mieszkańców. Przywróceniem do świetności tej zabytkowej świątyni zajęła się fundacja o nazwie „Ekumeniczne Centrum Dialogu Religii i Kultur” powołana 24 maja 2004 r. przez pastora kościoła ewangelicko-augsburskiego – śp. Mieczysława Cieślara13 i księdza rzymskokatolickiego Jacka Stasiaka. Dzięki oddaniu dwóch wspomnianych wyżej kapłanów, władz miejskich, diecezji warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Towarzystwa Przyjaciół Aleksandrowa oraz mieszkańców miasta – świątynia została odnowiona. Przeprowadzono remont elewacji zewnętrznej, dach pokryto blachą tytanowo-cynkową, odnowiono wieżę, witraże, ławki i drewnianą podłogę, prezbiterium, ołtarze boczne. Po blisko 200 latach po raz pierwszy odnowiono 240 m2 polichromii tradycyjnymi technikami. Obecnie obiekt służy mieszkańcom miasta. Pełni funkcję kościoła szkolnego dla młodzieży Prywatnego Gimnazjum o Profilu Katolickim Scholar i Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego Erazmus. Co niedzielę o godzinie 10.00 odbywają się w nim msze katolickie. Z okazji ważnych uroczystości mają miejsce wyjątkowe msze, które śmiało można nazwać misteriami, w których słowu bożemu towarzyszą wybitni artyści operowi i muzycy. Trwają one ponad 2 godziny, a wierni nie mieszczą się w kościele. Takie uroczyste msze odbyły się na przykład w 2010 r. w rocznicę śmierci Jana Pawła II, ustanowienia Konstytucji 3 Maja, Dnia Matki czy Pasterki. Uroczysta msza z okazji święta 11 listopada 2010 r. była powiązana z poświęceniem odnowionych po 200 latach fresków, a także z obchodzonym Rokiem Chopinowskim. Umiejętne połączenie słowa bożego, poezji Norwida, pieśni patriotycznych i muzyki Chopina w wykonaniu filharmoników łódzkich i poznańskich na pewno uczestnikom mszy, w tym i autorce, pozostaną na trwałe w pamięci. W uroczystych mszach w kościele pw. św. Stanisława Kostki gospodarzami są ks. Jacek Stasiak, młodzież gimnazjalna i licealna, której patronem jest św. Stanisław Kostka, a wiernych wita orkiestra dęta (w okresie międzywojennym w Aleksandrowie była rywalizacja między orkiestra dętą katolików i ewangelików). To dzięki Fundacji „Ekumeniczne Centrum Dialogu Religii i Kultur”14 świątynia wróciła do swojej świetności, organizuje święta religijne i narodowe, a także imprezy kulturalne mające na celu zbliżenie różnych kultur i wyznań, w tym koncerty, spektakle teatralne, rocznice historyczne. Jedną z najbardziej wymiernych form działalności fundacji jest akcja charytatywna „Z potrzeby serca – Kościół św. Stanisława Kostki pomaga”. Polega ona na udzielaniu pomocy potrzebującym aleksandrowianom w formie dostarczania paczek żywnościowych pozyskiwanych z Banku Żywności. W 2010 r. co miesiąc 1200 osób otrzymywało paczkę wartości 150–180 zł. Pomoc trafia także do dzieci szkolnych i przedszkolnych oraz młodych małżeństw z dziećmi. Bez wątpienia można powiedzieć, że kościół rzymskokatolicki pw. św. Stanisława Kostki, którego gospodarzem jest ks. Jacek Stasiak to miejsce, w którym dzieci, młodzież, a także dorośli poznają religię katolicką, dziedzictwo historyczne i kulturowe Polski, uczą się szacunku i tolerancji dla różnych wyznań. Być może wielu z nich po raz pierwszy miało szansę wysłuchać na żywo utworów Chopina w wykonaniu laureatów konkursu chopinowskiego i filharmoników. Aleksandrowski kościół pw. św. Stanisława Kostki autentycznie opiekuje się młodzieżą szkolną, jest miejscem, w którym zarówno młodzież jak i mieszkańcy Aleksandrowa Łódzkiego oddają część i modlą się o łaski do swojego Patrona. 4. Podsumowanie Św. Stanisław Kostka jest patronem 69 parafii rzymskokatolickich w Polsce. W 2010 r. skupiały one ponad 245 tys. wiernych w 29 diecezjach. Najsilniejszy rozwój kultu św. Stanisława Kostki nastąpił w okresie powojennym, do czego niewątpliwie przyczyniło się sprowadzenie do Polski relikwii świętego w 1926 r. Wtedy to już niektóre nowe parafie wybierały świętego jako swego patrona. Najwięcej parafii zostało erygowanych w diecezji płockiej. Jest to związane z miejscem urodzenia św. Stanisława Kostki w Rostkowie – miejscowości leżącej na terenie diecezji płockiej. Tutaj też funkcjonuje diecezjalne sanktuarium św. Stanisława Kostki, potwierdzone dekretem biskupim w 2000 r. Przypisy: 1 W 1962 r. papież Jan XXIII potwierdził trwający od 1674 r. patronat św. Stanisława Kostki nad Polską (w tamtym okresie Korona Polska i Wielkie Księstwo Litwy). 2 W. Zaleski SDB, Święci na każdy dzień, wydanie uzupełnione, Wyd. Salezjańskie, Warszawa 1999, s. 549–555. 3 Ibidem, s. 551. 4 Ibidem, s. 553. 5 Wielkość ta nie uwzględnia wiernych parafii w Zielonej Górze przy ul. Obywatelskiej 1 i parafii w Grodzisku Strzyżowskim w diecezji rzeszowskiej. 6 Wiele parafii było w późniejszych okresach ponownie erygowanych, w opracowaniu uwzględniono datę pierwszej erekcji. Np. parafia w Rodowie erygowana w 1300 r. była reerygowana w 1981 r. 7 Dz.U. 1918, nr 21, poz. 67. 8 Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. II, Województwo Łódzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Nakładem Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa 1925, s. 61. 9 Por. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, op. cit., s. 61. 10 Rocznik Ewangelicki 1925, Nakładem Związku Polskiego Towarzystw i Zborów Ewangelickich w Państwie Polskiem, Skład Główny, Pl. Małachowskiego 1, s. 128. 11 Ibidem, s. 128. 12 W 1967 r. świątynia została wpisana do rejestru zabytków województwa łódzkiego (nr rej. A/622 z 5.08.1967 r.). 13 Ks. M. Cieślar zginął 18 kwietnia 2010 r. w wypadku samochodowym wracając z Warszawy, gdzie odprawiał mszę za ks. Adama Pilcha, który zginał w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem. 14 Archiwum „Ekumenicznego Centrum Dialogu Religii i Kultur” w Aleksandrowie Łódzkim udostępnione dzięki życzliwości ks. J. Stasiaka. Churches of St. Stanislaw Kostka in Poland (SUMMARY) St. Stanislaw Kostka is one of the principal patron saints of Poland. The Feast of St. Stanislaw Kostka is celebrated by the Catholic Church on November 13th. The Catholic Church in Poland moved the Feast in the 1970s to September 18th, which is a little closer to the beginning of the school year. There are currently 69 parishes of St. Stanislaw Kostka in 29 dioceses in Poland. Their total number of parishioners is about 246,000. Over 84% of the parishes were founded after World War II, while 43% were founded between 1970 and 1990. Three new parishes of St. Stanislaw Kostka have been founded since 2000: 1) Korytow in the Szczecin-Kamien Archdiocese, 2) Hrubieszow in the Zamosc-Lubaczow Diocese, and 3) Zielona Gora in the Zielona Gora and Gorzow Wielkopolski Diocese. The paper pays special attention to the Parish of St. Stanislaw Kostka in Aleksandrow Lodzki, which is owned by the Lutheran Church of St. Mateusz in Lodz. This particular Parish of St. Stanislaw Kostka serves as a church for the local academic community. Anita Wolaniuk, dr hab. prof. nadzw. UŁ Instytut Geografii Miast i Turyzmu Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytet Łódzki Łódź
