plan gospodarki odpadami dla miasta zielona góra system
advertisement
Załącznik do uchwały nr XVI/152/03 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 4 listopada 2003 r. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA ZIELONA GÓRA SYSTEM „PREKO ZG” Autor systemu: mgr in ż. Wojciech Janka Zielona Góra - 4 listopad 2003 rok Spis treści 1 WSTĘP 1.1 PODSTAWA PRAWNA 1.2 CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 2 CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM 2.1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE, OBSZAR, KLIMAT 2.2 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA 2.3 SYTUACJA GOSPODARCZA 3 ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI W ZIELONEJ GÓRZE 3.1 AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI 3.2 ZARZĄDZANIE MIEJSKĄ GOSPODARKĄ ODPADAMI 4 RODZAJE, ILOŚCI I ŹRÓDŁA POWSTAWANIA ODPADÓW 4.1 WSKAŻNIKI NAGROMADZENIA ODPADÓW KOMUNALNYCH 4.2 ODPADY OGÓŁEM 4.3 ODPADY SKŁADOWANE 4.4 ODPADY KOMPOSTOWANE 4.5 ODPADY ZBIERANE SELEKTYWNIE 4.5.1 ODPADY OPAKOWANIOWE I KOMUNALNE ZBIERANE SELEKTYWNIE 4.5.2 ODPADY WIELKOGABARYTOWE 4.5.3 WRAKI SAMOCHODOWE 4.6 OSADY ŚCIEKOWE 4.7 ODPADY NIEBEZPIECZNE 2 5 SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI 5.1 ZBIERANIE ODPADÓW 5.2 TRANSPORT ODPADÓW 5.3 ZAGOSPODAROWANIE I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW 5.3.1 ODZYSK 5.3.2 KOMPOSTOWANIE 5.3.3 SKŁADOWANIE 5.3.4 MAGAZYNOWANIE 5.4 EWIDENCJONOWANIE ODPADÓW 6 TECHNOLOGIA I ROZMIESZCZANIE INSTALACJI ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA 6.1 ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH 6.2 ODPADÓW PRZEMYSŁOWYCH I GOSPODARCZYCH 6.3 OSADÓW ŚCIEKOWYCH 6.4 ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH CHEMICZNIE I BAKTERIOLOGICZNIE 6.5 ODPADÓW BUDOWLANYCH I OBOJĘTNYCH 6.6 ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH 6.7 WRAKI SAMOCHOWDOWE 6.8 ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH I POUŻYTKOWYCH 7 ZADANIA STRATEGICZNE GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE MIASTA 7.1 PROGNOZOWANE ZMIANY W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI 7.2 DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI 7.3 WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO 8 INSTRUMENTY FINANSOWE SŁUŻĄCE REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW 8.1 DZIAŁALNOŚĆ BIEŻĄCA 8.2 DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA 8.2.1 ŚRODKI WŁASNE PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO 8.2.2 BUD ŻET MIASTA 8.2.3 FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ. 8.2.4 FUNDUSZE POMOCOWE 8.2.5 KREDYTY BANKOWE 3 9 HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH 10 HARMONOGRAM URUCHOAMIANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH 11 LISTY DZIAŁAŃ 11.1 LISTA DZIAŁAŃ PROWADZĄCYCH DO ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW LUB DO OGRANICZANIA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW 11.2 LISTA DZIAŁAŃ PROWADZĄCYCH DO OGRANICZENIA NEGATYWNEGO WPŁYWU ODPADÓW NA ŚRODOWISKO 11.3 LISTA DZIAŁAŃ OKREŚLAJĄCYCH WŁAŚCIWIE POSTĘPOWANIE Z WYTWARZANYMI ODPADAMI 11.4 LISTA DZIAŁAŃ LIKWIDACJI DZIKICH WYSYPISK ŚMIECI 12 WYK AZ PODMIOTÓW WYTWARZAJĄCYCH ODPADY ORAZ PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE ODBIORU, ZBIERANIA, TRANSPORTU, ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW 13 SZCZEGÓŁOWE ZASADY UTRZYMANIA PORZĄDKU I CZYSTOŚCI 14 SYSTEM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ 15 SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW 4 1. WSTĘP 1.1 PODSTAWA PRAWNA W dniu 1 października 2001 r. weszły w życie nowe regulacje dotyczące ochrony środowiska. Wśród najważniejszych aktów rangi ustawowej należy wymienić: - ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, Nr 115, poz. 1229 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 113, poz. 984), - ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 365 i Nr 113, poz. 984 i z 2003 Nr 7 poz. 78 ), - ustawę z dnia13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( Dz. U. Nr 132 poz. 622 z późn. zm. ), - ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (tzw. ustawa wprowadzająca – Dz. U. Nr 100, poz. 1085 i z 2002 r. Nr 143, poz. 1196), - ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638), - ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 i z 2002 r. Nr 113, poz. 984 ), - ustawę z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. Nr 7 poz.78 ). Wskazane akty prawne, wraz z wydanymi na ich podstawie rozporządzeniami wykonawczymi oraz wcześniejszym regulacjami prawnymi tworzą nowy system prawny w zakresie ochrony środowiska przed odpadami. Ustawa o odpadach nakłada na ministra właściwego do spraw środowiska oraz organy wykonawcze województw, powiatów i gmin (tj. zarządy województw, zarządy powiatów, wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast) obowiązek opracowania krajowego, wojewódzkich, powiatowych i 5 gminnych planów gospodarki odpadami (art. 14 ust. 1, 3, 4, 5, 6 ustawy o odpadach). Ustawa ta stanowi, że wszystkie plany gospodarki odpadami powinny być opracowywane zgodnie z polityką ekologiczna państwa, zaś wojewódzki, powiatowy i gminny plan gospodarki odpadami powinien być opracowany zgodnie z planami wyższego szczebla. Prawo ochrony Środowiska nakłada na Radę Ministrów obowiązek opracowania polityki ekologicznej państwa raz na cztery lata. Polityka ta uchwalana jest przez Sejm. W polityce ekologicznej państwa określa się cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Plany gospodarki odpadami stanowią część programów ochrony środowiska (określonych w ustawie – Prawo Ochrony Środowiska) i są uchwalane w trybie określonym zapisami ustawy. Niezależnie od konieczności zachowania zgodności z planami wyższego szczebla należy pamiętać, że plany te uchwalane są przez jednostki samorządowe realizujące zadania wynikające zarówno z ustaw ustrojowych jak i prawa materialnego. System ten zgodny jest z wymaganiami stawianymi przez odpowiednie dyrektywy Unii Europejskiej. Jednostki samorządu terytorialnego mają swobodę w zakresie tworzenia planów, jeżeli chodzi o ich formę, zakres planowanych działań, a także środki na ich finansowanie i realizację, pod warunkiem, że plany te są zgodne z planami przygotowywanymi na wy ższym szczeblu. W ustawie o odpadach zawarte jest ogólne sformułowanie zobowiązujące jednostki niższego szczebla do postępowania zgodnie z politykami, celami i metodami realizacji zawartymi w planach gospodarki odpadami przygotowywanych na wyższych szczeblach. Plany wojewódzkie, powiatowe i gminne są uchwalane jako element programów ochrony środowiska przez odpowiednie organy samorządowe (tj. sejmik województwa, rad powiatu, rad gminy). Nie stanowią one jednak aktów prawa miejscowego. Uchwała może być traktowana jako taki akt jedynie wtedy, jeżeli jest to jednoznacznie stwierdzone w ustawie, jak na przykład w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym. Oznacza to, że nie są one dowodem bezpośrednich obowiązków czy praw dla przedsiębiorców czy innych podmiotów będących „na zewnątrz” administracji (nie wywołują bezpośrednich skutków prawnych w sferze ich praw i obowiązków). W zasadzie plany te obowiązują jedynie „wewnątrz” administracji, adresowane są do jej odpowiednich organów. Z drugiej strony nie oznacza to jednak, że zawartość planów nie wpływa na sytuację´ obywateli i jednostek w odniesieniu do gospodarki odpadami. Zawartość planów powinna w istotny sposób wpływać na treść wydawanych przez organy administracji decyzji związanych z gospodarowaniem odpadami (wymaganych od posiadaczy odpadów) – wydana decyzja musi być zgodna z planem gospodarki odpadami. § Plan stanowi podstawę dla realizacji kolejnych projektów, które mogą wpływać na wszystkich wytwórców odpadów. § Brak zgodności z planem wyklucza możliwość finansowania projektu w zakresie unieszkodliwiania odpadów ze środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. 6 Po stworzeniu systemu gospodarki odpadami, podstawowym celem organu administracji publicznej jest zapewnienie, że wytwórcy odpadów wykorzystają elementy systemu. Cel ten w przypadku odpadów komunalnych osiąga się poprzez przygotowywanie prawa miejscowego (regulamin) w zakresie utrzymywania czystości i porządku (w tym gospodarki odpadami realizację zapisów planu gospodarki odpadami, m.in. poprzez niezbędnych środków do prowadzenia zbierania i transportu komunalnymi), które ułatwia zapewnienie wytwórcom odpadów odpadów, wykorzystywania odpowiednich metod ich sortowania, odzysku i unieszkodliwiania itp. W przypadku odpadów wytwarzanych przez przemysł, zezwolenia na korzystanie ze środowiska (w części dotyczącej gospodarki odpadami) lub wydawane decyzje czy składane informacje w zakresie gospodarki odpadami zawierają prowadzenia gospodarki odpadami (m.in. zapewniając, że właściwych instalacji gospodarki odpadami, a procedura informacje określające sposób producent przekaże określone odpady do przekazania będzie przedmiotem określonych wymagań, np. określających warunki przekazania). 1.2 CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Podobnie jak w przypadku innych planów, przygotowanie planu gospodarki odpadami jest formą podejmowania decyzji strategicznych umożliwiająca przewidywanie kierunków rozwoju i wyników jakiejś określonej działalności w ciągu określonego czasu. Wynikiem procesu planowania jest dokument zawierający wizję rozwoju systemu i określający opcje i warunki rozwiązań. Jest on także bardzo ważnym źródłem informacji, narzędziem kontroli i materiałem wykorzystywanym do rozwoju systemu w przyszłości. Dlatego też właściwa gospodarka odpadami musi opierać się na strategicznych wnioskach dotyczących rozwoju systemu gospodarki odpadami, które to wnioski są przedstawiane w postaci dokumentu. Możliwe jest także uzyskiwanie innych, pośrednich wniosków wynikających z procesu planowania. Biorąc pod uwagę całość gospodarki odpadami, uwarunkowania lokalne, regionalne i inne, wnioski te mogą być bardzo różne i dotyczyć np.: − wzmożonej współpracy wytwórców odpadów, posiadaczy odpadów (jednostek zajmujących się gospodarowaniem odpadami) i wzmacniania organizacji działających w zakresie gospodarki odpadami na szczeblu lokalnym, − konieczności zwiększenia świadomości ekologicznej na szczeblu lokalnym/regionalnym. Plan gospodarki odpadami jest dokumentem, który lokalnych pozwala uporządkować działania władz lub regionalnych, określając ramy dla planów bardziej szczegółowych. Przygotowanie planu gospodarki odpadami jest procesem, w którym władze lokalne/regionalne określają najważniejsze problemy związane z gospodarowaniem odpadami na zarządzanym terenie i sposoby rozwiązywania tych problemów. 7 Ponadto plan gospodarki odpadami pozwala na bardziej precyzyjne określenie kosztów systemu gospodarki odpadami i tworzy podstawy do prowadzenia analiz i ocen inwestycji niezbędnych dla potrzeb systemu. Plan gospodarki odpadami pozwala na: • uzyskanie ogólnych informacji, uzgadnianych przez wszystkie strony uczestniczące w procesie, dotyczących ilości odpadów, metod zbierania, odzysku i unieszkodliwiania, stanu technicznego zdolności przerobowych istniejących instalacji do odzysku i i unieszkodliwiania odpadów, a także aspektów finansowych związanych z gospodarowaniem odpadami, • określenie najważniejszych problemów związanych z gospodarowaniem odpadami i ich systematyczne rozwiązywanie, • określenie sposobu współpracy różnych instytucji i organizacji w zakresie gospodarki odpadami, • dokonywanie uzgodnień dotyczących sposobu rozwiązania problemów, • podejmowanie decyzji co do działań które powinny być podejmowane natychmiast, a także działań, które powinny być podjęte w bliższej i dalszej przyszłości, • wzrost świadomości ekologicznej, • tworzenie programów ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami przy jednoczesnej optymalizacji nakładów finansowych, • spełnianie podstawowych wymagań niezbędnych przy występowaniu o wsparcie finansowe potrzebne do realizacji projektów w zakresie gospodarki odpadami, • wprowadzenie procesu planowania/podejmowania decyzji, który może być także wykorzystywany dla potrzeb innych sektorów. Ponieważ rozwiązywanie problemów dotyczących gospodarki odpadami wymaga udziału wielu uczestników, istnieje potrzeba przygotowywania spójnych planów, segmentów w których wszyscy uczestnicy mogą współpracować, unikając powielania wysiłków i prac. Krajowe, wojewódzkie, powiatowe lub gminne plany gospodarki odpadami powinny obejmować wszystkie rodzaje odpadów wytwarzanych na terenie danej jednostki administracyjnej, w tym także odpady przywożone na ten teren. Szeroki zakres różnego rodzaju odpadów objętych planem gospodarki odpadami odzwierciedlić sytuację istniejącą w ma zakresie gospodarki odpadami na terenie danej jednostki administracyjnej, a jednoczenie ma pozwolić na określenie działań prowadzących do zapobiegania powstawaniu odpadów i przygotowania strategii odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Zakres planów gospodarki odpadami określony jest w art. 14 i 15 ustawy o odpadach. Plany te powinny określać: § aktualny stan gospodarki odpadami, 8 § prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, § działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, § instrumenty finansowe służce realizacji zamierzonych celów, § system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów. § rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania, § rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, § wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, § listę działań prowadzących do zapobiegania powstawaniu odpadów lub do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, § listę działań prowadzących do ograniczenia negatywnego wpływu odpadów na środowisko, § listę działań określających właściwe postępowanie z odpadami wytwarzanymi na danym terenie, w tym – przede wszystkim – redukcje ilości odpadów ulegających biodegradacji w odpadach komunalnych przekazywanych na składowiska, § planowany system gospodarki odpadami. Ponadto, gminny plan gospodarki odpadami powinien zawierać: § rodzaje i harmonogram realizacji przedsięwzięć, § harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła. Plany gospodarki odpadami muszą być aktualizowane nie rzadziej niż co cztery lata. Opis aktualnego stanu gospodarki odpadami powinien określa rodzaj, ilość i źródła wytwarzanych odpadów poddawanych odzyskowi lub unieszkodliwianych, miejsca istniejących instalacji i obiektów do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów i listy jednostek zaangażowanych w tej działalność. Działania podejmowane w celu poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami powinny obejmować te jednostki, które będą zapobiegać powstawaniu odpadów lub prowadzić do zmniejszania ich ilości i wpływu na Środowisko oraz odpowiedzialnych za właściwe postępowanie z odpadami. Podstawowym instrumentem finansowym wykorzystywanym do finansowania dzia łań określonych w wojewódzkich, powiatowych i gminnych planach gospodarki odpadami będą odpowiednie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Artykuł 16 ustawy o odpadach stwierdza, że fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej mogą być wykorzystywane jedynie do finansowania tych działań dotyczących unieszkodliwiania odpadów, które zostały ujęte w planie gospodarki odpadami. 2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM 2.1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE, OBSZAR, KLIMAT 9 Położenie geograficzne Zielona Góra wraz z przyległymi gminami położona jest w zachodniej części Polski, i wchodzi w skład województwa lubuskiego. Miasto położone jest na Wale Zielonogórskim stanowiącym polodowcową morenę czołową, 10 km na zachód od rzeki Odry. Zielona Góra w całości otoczona jest lasami, tworząc leśna polanę. Zaletą Zielonej Góry jest jej usytuowanie w sieci komunikacyjnej. Miasto leży nieomal na skrzyżowaniu międzynarodowych szlaków drogowych i kolejowych łączących Skandynawię z południem Europy i Warszawę z Berlinem. Nieopodal Zielonej Góry przebiegać będzie ponad 200 km autostrad: A2 Paryż-Moskwa, A3 Szczecin-Praga oraz A4 Bruksela-Kijów. Stolicę Środkowego Nadodrza dzieli od Berlina 160 km, od Pragi 290 km, od Poznania 130, od Wroc ławia 160 km, a od Warszawy 413 km. Obszar Powierzchnia miasta ogółem: 5 832 ha Lasy: 2 686 ha w tym lasy komunalne: 678 ha Grunty zabudowane i zurbanizowane: Tereny zabudowane mieszkalne: 5 686 852 m2 Tereny zabudowane przemysłowe: 1 996 163 m2 Tereny różne: 139 782 m2 Tereny nie zabudowane: 3 804 549 m2 Tereny zieleni, rekr. wypocz.: 1 851 156 m2 Drogi: 5 659 321 m2 Użytki kopalne: Lasy i grunty leśne: 63 146 m2 26 864 737 m 2 Grunty zadrzewione i zakrzewione: 374 134 m2 Łąki trwałe: 525 543 m2 Nieużytki: 264 766 m2 Pastwiska trwałe: 322 464 m2 Grunty orne: 5 430 131 m2 Sady: 6 248 m2 Inne grunty komunikacyjne: 4 565 m 2 Koleje: 522 549 m2 Rowy: 75 641 m2 Tereny zabudowane inne: Tereny rolne zabudowane: 4 624 101 m 2 401 441 m2 Wody: Płynące: 82 062 m 2 10 30 105 m 2 Stojące: Obszar objęty obsługą ZGKiM-u ZGKiM usuwa, tymczasowo magazynuje i unieszkodliwia w ZZO „Racula” wszystkie rodzaje odpadów z wyjątkiem azbestu z terenu całej Zielonej Góry oraz odpady z grupy 20 03 01 ( odpady komunalne niesegregowane) z podanych w poniższej tabeli wiosek z przyległych gmin miejsko-wiejskich i wiejskich jak Czerwieńsk, Zielona Góra i Świdnica. Odpady odbierane przez TEW Nowa Sól i PGO Skotman umieszczane są poza ZZO „Racula”, na składowiskach w Nowej Soli, Sulechowie Gmina Lp. Firma wywożąca odpady Miejscowość 2 1 3 i Kosieczynie. uwagi 4 Zielona Góra 1 I 1. Drzonków ZGKiM Zielona Góra 2. Łężyca ZGKiM Zielona Góra 3. Nowy Kisielin ZGKiM Zielona Góra 4. Ochla ZGKiM Zielona Góra 5. Przylep ZGKiM Zielona Góra 6. Racula ZGKiM Zielona Góra 7. Stary Kisielin ZGKiM Zielona Góra 8. Sucha ZGKiM Zielona Góra 9. Zawada ZGKiM Zielona Góra 10. Marzęcin 11. Barcikowice 12. Jany 13. Jarogniewice 14. Jeleniów 15. Kiełpin 16. Krępa 17. Ługowo 18. Zatonie II ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra TEW Nowa Sól ZGKiM Zielona Góra ZGKiM w Zielonej Górze świadczy usługę wywozu odpadów z kontenerów ustawionych na cmentarzach oraz zbiórkę odpadów wielkogabarytowych. Ponadto w miejscowości Krępa i Jeleniów również wywozy odpadów z zakładów pracy. Czerwieńsk 1. Czerwieńsk ZGKiM Zielona Góra 11 2. Leśniów Wielki ZGKiM Zielona Góra 3. Leśniów Mały ZGKiM Zielona Góra 4. Sudoł ZGKiM Zielona Góra 5. Nietków ZGKiM Zielona Góra 6. Laski ZGKiM Zielona Góra 7. Płoty ZGKiM Zielona Góra 8. Zagórze ZGKiM Zielona Góra 9. Wysokie ZGKiM Zielona Góra II Czerwieńsk 10. 11. 12. 13. Będów Bródki Nietkowice Sycowice Za Odrą P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów Świdnica III 2. Wilkanowo Przysiółek Rybno Radomia Orzebo 3. Buchałów 4. Drzonów 5. Grabowiec 6. Koźla 7. Lipno 8. Łetnica 9. Piaski 1. 10. Słone Świdnica 11. Łochowo ZGKiM Zielona Góra ZGKiM Zielona Góra P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów P.G.O. „SKOTMANN” Sp. z o.o. Kożuchów Klimat Zielona Góra znajduje się w strefie XIII krainy klimatycznej według Gumińskiego. Klimat tej dzielnicy należy do najcieplejszych i ukształtowany jest w wyniku ścierania się mas powietrznych oceanicznego i kontynentalnego, z przewagą czynników oceanicznych, co przejawia się w stosunkowo małych wahaniach temperatury i zwiększonej ilości opadów. 12 Średnie dane klimatyczne dla tej krainy (ustalone w oparciu o dane ze stacji Zielona Góra) są następujące: - temperatura powietrza w styczniu, w °C ; 2, 1, - temperatura powietrza w lipcu, w °C; 18,0, - czas trwania zimy; 88, - czas trwania lata; 95, - liczba dni gorących, 35, - liczba dni z przymrozkami, 98, - liczba dni mroźnych, 22 - odpady roczne, 607mm. Istotnym elementem decydującym o zagrożeniu środowiska przez składowisko odpadów są roczny rozkład średnich miesięcznych temperatur i opadów oraz warunki ano metryczne. Wartości charakterystyczne średnich miesięcznych temperatur i opadów Miesiąc Temp., °C I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII -2,1 -1,5 2,2 7,9 12,6 16,9 18,0 17,2 14,0 9,4 3,8 -0,4 39 36 35 44 63 64 77 78 48 44 39 42 Opady, mm Średnia miesięczna prędkość wiatrów dolnych zmieniała się następująco (dane z okresu 1947 – 1963) I IV VII X - 3,6 m/s, - 3,0 m/s, - 2,6 m/s, - 2,8 m/s, II V VIII XI - 3,2 m/s, - 2,7 m/s, - 2,6 m/s, - 3,0 m/s, III VI IX XII - 3,3 m/s, - 2,5 m/s, - 2,8 m/s, - 3,3 m/s, Odpowiadające im średnie dla por roku przedstawiały się następująco: zima; 3-4 m/s, wiosna; 3,0 m/s, lato; 2,7 m/s , jesień; 3.9 m/s, a średnia w roku wyniosła 3,0 m/s. Cisze całodobowe praktycznie nie występowały. 13 Według katalogu Danych Meteorologicznych w Zielonej Górze dominują wiatry z kierunku zachodniego (sektor 9 - 14,8 %) i południowo-zachodniego (sektor 8 - 13,9 %). Najrzadziej występują wiatry z kierunku północnego (sektor 12 - 3,3 %) i północno-wschodniego (sektor l — 4,6 %). Ogólnie można stwierdzić, że warunki anemometryczne rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń dla rejonu Raculi nie są korzystne z punktu widzenia oddziaływania składowiska, ponieważ przeważają wiatry w kierunku zabudowy mieszkaniowej, Równocześnie jednak z uwagi na urozmaicone ukształtowanie terenu oraz dużą jego szorstkość rozkład wiatrów dolnych lokalnie może być znacznie zmieniony. 2.2 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Ludność Zielonej Góry - stan na 31 grudnia danego roku: Lata 1995 1996 1998 1999 2000 2001 116 329 117 364 118 182 118 786 118 987 119 079 Kobiety: 60 553 61 325 61 631 62 419 62 654 62 728 Mężczyźni: 55 776 56 039 56 226 56 367 56 333 56 351 125 178 34 - 21 -44 -8 Ogółem: Przyrost naturalny: Liczba osób w wieku przed i po produkcyjnym Liczba ludności ogółem: 118 987 w wieku przedprodukcyjnym do 17 lat: 24 809 w wieku produkcyjnym od 17 lat do 64 lat: 77 870 w wieku poprodukcyjnym powyżej 64 lat: 16 308 Gęstość zaludnienia Gęstość zaludnienia ( osób / 1 km2 ): 2.2 2 041 SYTUACJA GOSPODARCZA Podmioty gospodarki narodowej działające na terenie Zielonej Góry zarejestrowane w rejestrze KRUPGN REGON 14 Ogółem: 14 788 w tym przedsiębiorstwa państwowe: w tym spółki prawa handlowego: w tym spółdzielnie: w tym osoby fizyczne: 19 1 197 63 11 054 Infrastruktura § Sklepy: 1 570 § Punkty sprzedaży paliw: 19 § Targowiska stałe: 7 § Drogi w km - ogółem: 125 o § Szkoły podstawowe - placówki: 22 o § miejsca na widowni w kinach stałych: 962 Biblioteki publiczne i filie - placówki: 14 o § uczniowie: 5 046 Kina stałe - obiekty: 3 o § uczniowie: 8 200 Licea ogólnokształcące - placówki: 11 o § w tym o nawierzchni twardej: 105 Księgozbiór w woluminach na 1000 ludności: 3 655 Szpitale - ogółem obiekty: 1 o łóżka: 758 § Apteki: 30 § Lekarze: 364 § Lekarze stomatolodzy: 50 § Pielęgniarki: 726 § Domy i zakłady pomocy społecznej - obiekty: 4 o § mieszkańcy: 318 Obiekty noclegowe turystyki- ogółem: 12 o Miejsca noclegowe: 1 182 ZASOBY MIESZKANIOWE MIASTA Lokale zamieszkane ogółem: liczba lokali na 1 000 ludności: 40 346 339 przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania: 55,8 m2 przeciętna powierzchnia użytkowa na 1 osobę: 19,7 m2 15 3 ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI W ZIELONEJ GÓRZE Gospodarka odpadami jest to zespół kompleksowych i zintegrowanych dzia łań związanych z ilością i jakością odpadów komunalnych, użytkowych i przemysłowych powstających na określonym obszarze - podejmowanych w celu ich minimalizacji, gromadzenia, transportu, unieszkodliwiania oraz zbytu i funkcjonuj ących w aktualnym systemie prawnym, ekonomicznym, technicznym i edukacyjnym wspartym kontrolą, nadzorem i akceptacją społeczną. 3.1 AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI Gospodarka odpadami komunalnymi realizuje się poprzez funkcje gromadzenia, transportu, usuwania i unieszkodliwiania odpadów powstałych w gospodarstwach domowych, obiektów infrastruktury a także odpadów z przestrzeni otwartych, odpadów o dużych gabarytach oraz odpadów z obiektów działalności gospodarczej o cechach odpowiadających odpadom komunalnym. Każdy ze składników gospodarki odpadami powinien spełniać określone kryteria, aby można było na jego bazie utworzyć rozwiązania systemowe. Kryteria te można scharakteryzować następująco dla każdego składnika gospodarki odpadami komunalnymi: l. Gromadzenie odpadów: § objęcie obsługą 100% mieszkańców miasta i minimum 80% mieszkańców terenów wiejskich; § stworzenie mieszkańcom możliwości segregacji surowców wtórnych i odpadów problemowych (baterie, lekarstwa, itd.); § zbiórka odpadów o dużych gabarytach. 2. Transport odpadów: § regularny cykliczny wywóz odpadów; § zastosowanie specjalistycznego i nowoczesnego sprzętu wywozowego. 3. Unieszkodliwianie odpadów: § funkcjonowanie nowoczesnego, bezpiecznego dla środowiska zakładu zagospodarowania odpadów oraz składowiska odpadów wyposażonego we właściwą infrastrukturę technicznosocjalną; 4. Utylizacja odpadów: § rozbudowane techniczne zaplecze programu segregacji odpadów umo żliwiające zagospodarowanie gromadzonych surowców wtórnych lub przekazywanie ich do wykorzystania; 16 Prace nad stworzeniem kompleksowego systemu gospodarki odpadami dla Zielonej Górze zapoczątkowano pod koniec lat osiemdziesiątych. Pierwszym krokiem było zinwentaryzowanie w 1983 r. w „Raporcie o stanie środowiska naturalnego miasta Zielonej Góry" elementów związanych z gromadzeniem, transportem i deponowaniem odpadów komunalnych i przemysłowych powstających w granicach miasta. Podsumowanie zawierające wnioski doraźne i długoterminowe stanowiło podstawę opracowania harmonogramu realizacyjnego, będącego załącznikiem do Uchwały Rady Miejskiej w sprawie miejskiego programu ochrony środowiska. Powodem dla którego została wybudowana w 1994 roku komunalna kompostownia odpadów była zbyt mała powierzchnia ówcześnie, eksploatowanego składowiska odpadów oraz zablokowanie możliwości budowy nowego składowiska poza granicami miasta. Bezpośrednim wynikiem tej inwestycji była konieczność rozdzielenia odpadów komunalnych od przemysłowych, ponieważ za odpady powstające w wyniku działalności gospodarczej odpowiada ich producent. Dlatego z inicjatywy Urzędu Miejskiego, szesnaście największych zakładów miejskich powołało 1989 r. spółkę prawa handlowego działająca w latach 1989-1994 pod nazwą „Spółka Przemysłowa do Składowania i Unieszkodliwiania Odpadów" S-ka z o.o.. Głównym zadaniem Spółki było rozwiązanie problemu bezpiecznego zagospodarowania odpadów poprodukcyjnych. W 1994 roku zadanie to przejął na siebie Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej działający w imieniu miasta, który organizuje kompleksową gospodarkę odpadami dla Zielonej Góry. Wcześniej, w roku 1988 miasto zlikwidowało starą wyeksploatowaną i nie spełniającą wymogów technicznych i sanitarnych bazę transportu komunalnego przy ul. Moniuszki 7 i wybudowało nową bazę usług komunalnych przy ul. Al. Zjednoczenia 110, która umożliwiła sprawne przeprowadzanie remontów sprzętu i pojazdów służących oczyszczaniu miasta i transportowaniu odpadów. Posiada ona dobre zaplecze magazynowo-składowe, garażowe i socjalno-biurowe. Dysponując określoną bazą materialną i organizacyjną można było powiązać swobodnie dotychczas funkcjonujące elementy i po uporządkowaniu nadać im charakter systemowy. Powstały system miejskiej gospodarki odpadami ujął ją w sposób kompleksowy i zintegrowany. Kompleksowość polega na objęciu zakresem działania wszystkich odpadów - komunalnych, przemysłowych i użytkowych - powstających na terenie miasta, bez względu na miejsce ich powstawania. Zintegrowanie systemu, to ustalenie wielkości bilansowych, organizacji i technologii na poziomie gromadzenia, transportu, utylizacji i zbytu odpadów. Wyodrębnione moduły wymagają szczegółowego określenia na etapie planowania, programowania, projektowania, wykonawstwa i eksploatacji. Zrealizowano to w przypadku Zielonej Góry. Spuścizną gospodarki planowanej centralnie minionego okresu jest zrealizowanie tylko dwóch modułów tworzących kompleksowy i zintegrowany system gospodarki odpadami, tj. podsystemów gromadzenia i transportu odpadów komunalnych niesegregowanych 17 3.2 ZARZĄDZANIE MIEJSKĄ GOSPODARKĄ ODPADAMI Ustawy o odpadach oraz o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w sposób jednoznaczny nakładają na gminy obowiązek opracowania planu oraz stworzenia warunków organizacyjnych i technicznych niezbędnych do zapewnienia ochrony środowiska przed odpadami. Są one w szczególności zobowiązane zapewnić budowę składowisk odpadów komunalnych oraz urządzeń do ich unieszkodliwiania. Odpowiadają również za prawidłową eksploatację tych urządzeń. Zadania gminy rozszerzono ponadto o obowiązek inicjowania i organizowania powszechnej zbiórki odpadów, zwłaszcza pokonsumpcyjnych, w celu gospodarczego ich wykorzystania. Obowiązkiem bezpiecznego składowania lub utylizacji odpadów przemysłowych ustawodawca obarczył producenta tych odpadów. Gmina powinna jednak uwzględniać w projektach planów zagospodarowania przestrzennego zadania z zakresu ochrony środowiska przed odpadami nie tylko komunalnymi i użytkowymi, lecz także powstającymi w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, w produkcji i usługach. Podstawą działań kompleksowych i zintegrowanych cechujących gospodarkę odpadami jest stworzenie gminnego systemu gospodarki odpadami. Właśnie takie rozwiązanie zostało stworzone dla Zielonej Góry już w 1993 roku , gdzie przyjęty system gospodarki odpadami nosi nazwę „PREKO ZG" . Pojęcie gospodarka odpadami jest u nas pojęciem stosunkowo nowym , chociaż obecnie często używanym. Zastąpiło ono dotychczasowe określenie ,, oczyszczanie miast ”. Posługiwanie się nim jest często nadużyciem, gdyż tak naprawdę o ile miasto ( gmina ) nie posiada zaprogramowanych działań na rzecz ochrony środowiska przed odpadami to trudno mówić o postępowaniu przemyślanym, realizowanym wg określonych zasad . System „PREKO ZG” uporządkowuje rozwiązywanie problemu odpadów zarówno komunalnych, użytkowych jak i powstających w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej. Rozgranicza funkcję zarządzania gminną gospodarką odpadami od funkcji operacyjnych związanych z realizacją poszczególnych jego części. System ten charakteryzuje jego modułowość. Moduły mogą ulegać zmianom w trakcie realizacji systemu , nie mo żna jednak żadnego z nich pominąć. Zarządzanie gminną gospodarką odpadami stanowi centralne ogniwo systemu. Funkcja ta usytuowana jest nadrzędnie wobec pozostałych. Gmina odpowiada za stworzenie warunków organizacyjno - technicznych ochrony środowiska przed odpadami i w tym znaczeniu gmina posiada ,, monopol ” na gospodarkę odpadami. ,,Monopol”, który jest obowiązkiem stanowiącym zadanie własne gminy. Do podstawowych funkcji zarządzania gospodarką odpadami na terenie gminy nale ży zaliczyć : 18 − programowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi i użytkowymi z uwzględnieniem odpadów przemysłowych, − sterowanie polityką inwestycyjną w zakresie unieszkodliwiania i składowania odpadów, − koncesjonowanie usług komunalnych, − ustalenie poziomu opłat za odbiór, unieszkodliwianie i zagospodarowanie odpadów, − ustalenie i nadzór nad realizacją zasad utrzymania porządku i czystości w gminie, − ocena jakościowa świadczonych usług komunalnych, − edukacja ekologiczna w zakresie ochrony środowiska przed odpadami. Systemem zarządza Prezydent Miasta , który odpowiada przed Radą Miasta za jego realizację. Prezydent powołuje posiadającego kwalifikacje zawodowe - pełnomocnika d/s miejskiej gospodarki odpadami, który w jego imieniu sprawuje funkcję wykonawczą. Pełnomocnik jest administratorem systemu. On go wdroży i on nim steruje . Szczeblem niższym są wewnętrzne operacyjne funkcje systemu. Składają się na nie w szczególności : − gromadzenie odpadów, − transport, − utylizacja , składowanie i zagospodarowanie, − obsługa zaplecza warsztatowo - technicznego, − umowy i rozliczenia z usługobiorcami. W przypadku systemu ,,PREKO ZG” funkcje te powinien realizować jeden zakład dążący do objęcie swoim zasięgiem obsługę do 150 tys.do 250 tyś. mieszkańców. Zakład posiadający zaplecze techniczne i środki umożliwiające zapewnienie ciągłości świadczenia pracy. Posiadający od miasta gwarancje świadczenia usług na minimum 10 lat, co umożliwi odtwarzanie zamortyzowanego sprzętu i bazy. Warunki umo żliwiające realizację zadań operacyjnych z zakresu gromadzenia, transportu i utylizacji odpadów komunalnych od wielu lat spełnia Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Zielonej Górze – zakład budżetowy miasta. Zezwolenia na świadczenie usługi odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości może być wydane tylko dla jednego przedsiębiorcy na obszar całego miasta w następstwie przeprowadzenia przetargu publicznego. Warunkiem wydania zezwolenia jest kompleksowe zapewnienie świadczenia ciągłości usług na poziomie konkurencyjnym cenowo, wyższym organizacyjnie i technicznie niż świadczą to statutowo miejskie jednostki organizacyjne lub świadczenie nowych usług, nie wykonywanych dotychczas przez te jednostki. Siedzibą przedsiębiorcy ubiegającego się o wydanie zezwolenia jest miasto Zielona Góra. Istotną rolę odgrywają zewnętrzne operacyjne funkcje systemu. Są to zadania których nie wykonuje bezpośrednio zarządzający system, ani realizator funkcji wewnętrznych czyli zakład gromadzenia, transportu i utylizacji odpadów . 19 Do zadań funkcji zewnętrznych należą : − informacja naukowo - techniczna, − projektowanie elementów systemu (np. składowisk, kompostowni, sortowni itp.) − powiernictwo inwestycyjne, − dostawcy maszyn i urządzeń, − wykonawstwo budowlane, − rozruch mechaniczny i technologiczny maszyn i urządzeń, − obsługa laboratoryjna, − kontrola przestrzegania zasad systemu, − edukacja ekologiczna, − mas media : radio, prasa, telewizja lokalna, − społeczne ruchy ekologiczne. System „PREKO ZG” jest systemem kompleksowym, zintegrowanym zajmującym się wszystkimi rodzajami odpadów powstającymi na wyznaczonym obszarze. Jest system modułowym. Opisuje funkcje zarządzania oraz działań operacyjnych. Poszczególne moduły systemu mogą być modyfikowane na etapie jego wdrażania. Jest to system otwarty, podlegający ciągłej ewolucji. Podstawowym elementem miejskiego systemu gospodarki odpadami jest jego organizacja i zarządzanie. Należy zwrócić uwagę na umiejscowienie zarządzającego systemem oraz wykonawców poszczególnych jego elementów. Gmina ma obowiązek stworzenia warunków do właściwego gospodarowania odpadami, zatem musi ona jednoznacznie wyznaczyć i umiejscowić koordynatora i realizatorów poszczególnych ogniw przyjętego programu. Zarządzający systemem to instytucja, która pobiera wszystkie opłaty i dysponuje nimi, sterując jednocześnie działaniami wg przyjętego programu. Gmina zatwierdzając statut swojej jednostki, nakazuje jej świadczenie usług użyteczności publicznej w jej imieniu i na jej rachunek, równocześnie wspierając jej działania gospodarcze, działaniami administracyjnymi. W systemie gospodarki odpadami prawną formą działania administracji obok nadzoru i kontroli przestrzegania zasad programu, jest stosowanie nakazów i zobowi ązań administracyjnych. 4 RODZAJE, ILOŚCI I ŹRÓDŁA POWSTAWANIA ODPADÓW 4.1 WSKAŻNIKI NAGROMADZENIA ODPADÓW KOMUNALNYCH Nagromadzenie odpadów miejskich jest zmienne zarówno w poszczególnych dniach tygodnia, jak również w różnych porach roku. Miarodajne średnie wartości wskaźnika nagromadzenia odpadów można uzyskać jedynie jako średnią arytmetyczną rocznego cyklu badań, pod warunkiem, że pomiary prowadzone będą w okresie pełnego tygodnia w każdym miesiącu roku, w każdym objętym badaniami obiekcie lub środowisku. 20 Wskaźniki określające nagromadzenie odpadów: - wskaźnik nagromadzenia w jednostkach objętościowych - wskaźnik nagromadzenia w jednostkach wagowych współczynnik nierównomierności nagromadzenia [μd, μm, μr] (dobowy, miesięczny i roczny. Instytut Inżynierii Środowiska Politechniki Zielonogórskiej wyznaczył w latach 1998-1999 średnie wskaźniki nagromadzenia odpadów w dziewięciu punktach Zielonej Góry, a następnie na podstawie tych danych obliczone zostały średnie wskaźniki nagromadzenia odpadów w Zielonej Górze. Średnie wskaźniki nagromadzenia odpadów w analizowanych punktach pomiarowych z Zielonej Górze w okresie sierpień 1998 – lipiec 1999 L.p. Punkt pomiarowy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Winna 11 Michałowskiego 81 Niecała 6 Grzybowa 74 Reja 11 Osiedle Śłąskie 1 a, b, c Agrestowa 40-42 Osiedle Pomorskie 1e Krajlevska 6 Wskaźnik nagromadzenia odpadów m3/M·a kg/M·a 1,19 271,00 0,72 121,61 0,85 164,04 0,65 207,74 1,12 188,37 2,03 262,11 1,41 201,64 1,85 250,06 1,88 244,23 Określone zostały także grupowe wskaźniki nagromadzenia odpadów, tym razem podział przeprowadzony został z uwzględnieniem struktury zabudowy, oraz dodatkowo przy budownictwie jednorodzinnym wzięto pod uwagę rodzaj stosowanego paliwa do ogrzewania mieszkań. L.p. Wskaźnik nagromadzenia odpadów Grupa m3/M·a kg/M·a 0,92 239,37 0,79 142,83 1,12 188,37 1,79 239,51 Budownictwo jednorodzinne – 1 ogrzewanie miejscowe węglowe 2 Budownictwo jednorodzinne ogrzewanie gazowe 3 Starówka 4 Budownictwo osiedla wielorodzinne – – 21 Po uwzględnieniu selektywnej zbiórki odpadów (założono, że co siódmy pojemnik przeznaczony jest do selektywnego gromadzenia odpadów, a częstotliwość opróżniania raz na dwa tygodnie) wskaźnik jednostkowego nagromadzenia odpadów od jednego mieszkańca w ciągu roku należy powiększyć o wartość 0,11 m3/M·a. Grupowe wskaźniki nagromadzenia odpadów z uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów L.p. Wskaźnik nagromadzenia odpadów [m3/M·a] Grupa Budownictwo jednorodzinne – 1 2 3 4 1,03 ogrzewanie miejscowe węglowe Budownictwo jednorodzinne ogrzewanie gazowe Starówka Budownictwo wielorodzinne osiedla – 0,90 1,23 – 1,90 Po przeanalizowaniu powyższych danych zostały obliczone średnie wskaźniki objętościowe i masowe dla Zielonej Góry. Ilość mieszkańców w poszczególnych typach budynków przyjęto w sposób następujący: • Budownictwo jednorodzinne 16000 M • Starówka 22000 M • Budownictwo wielorodzinne – osiedla 80000 M Wskaźnik objętościowy: W= 0,86 ⋅ 16000 + 1,12 ⋅ 22000 + 1,97 ⋅ 800000 = 1,54 m 3 / M ⋅ a 16000 + 22000 + 80000 Wskaźnik objętościowy z uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: W = 1,54 + 0,11 m 3 / M ⋅ a = 1,65 m 3 / M ⋅ a Wskaźnik masowy: 22 W= 191,10 ⋅ 16000 + 188,37 ⋅ 2200 + 29,51 ⋅ 800000 = 223, 41 kg / M ⋅ a 16000 + 22000 + 80000 Wskaźniki nagromadzenia wszystkich odpadów klasyfikowanych jako komunalne, przyjętych przez Dział Zagospodarowania Odpadów „Racula” w latach 1997-2002 ( liczba ludności obejmuje cały obszar przyjmowania odpadów czyli miasto Zieloną Górę wraz z gminami wiejskimi Zielona Góra i Czerwieńsk) Ilość odpadów komunalnych Liczba mieszkańców Wskaźnik nagromadzenia odpadów komunalnych kg M kg/M·a 1997 34 272 000 137282 249,64 1998 36 226 000 138182 262,16 1999 43 384 000 139786 310,36 2000 41 859 000 141390 295,06 2001 42 096 000 141510 297,48 2002 41 175 000 140700 292,64 Rok Ilość wytwarzanych odpadów w roku 1998 wynosiła 36 226 ton przy liczbie ludności Miasta Zielona Góra i mieszkańców poza miejskich 138182, wskaźnik nagromadzenia masowego wyniósł 262,16 kg/M·a jest to o około 17,3% więcej od wskaźnika wyznaczonego na Politechnice Zielonogórskiej dla przełomu lat 1998/1999. Dla roku 1999 różnica pomiędzy wskaźnikami wynosi około 39% podobnie dla roku 2000, ale tym razem wskaźnik jest o 7,2% wyższy niż w roku 1999, a różnica względem danych z Politechniki wynosi około 27,6%. Duża rozbieżność w latach 1999 i 2000 może wynikać z tego, że nastąpił znaczny wzrost ilości odpadów komunalnych w Zielonej Górze. 4.2 ODPADY OGÓŁEM Na terenie Zielonej Góry zorganizowanym systemem wywozu odpadów łącznie z możliwością prowadzenia selektywnej zbiórki objętych jest 100% gospodarstw domowych jak i zakładów prowadzących działalność gospodarczą. 23 Zbiorcze zestawienie ilości odpadów zagospodarowywanych przez Dział Zagospodarowania Odpadów „Racula” w 2002 roku L. p. 1. Rodzaj Ilość odpadów ogółem przyjętych przez DZO „Racula” 2. Ilość niesegregowanych odpadów komunalnych przyjętych przez DZO „Racula” 3. Ilość odpadów poddanych kompostowaniu 4. 5. 5. Stan 2002 rok Mg 78 151 38 939 16 845 3 936 Ilość odpadów zebranych selektywnie Ilość odpadów niebezpiecznych przyjętych do magazynu Ilość odpadów zdeponowanych na składowisku „Racula” ogółem 6. Ilość niesegregowanych odpadów komunalnych zdeponowanych na składowisku (kod 20 03 01) 7. Ilość odpadów z działalności gospodarczej zdeponowanych na składowisku (grupy 1–18) 8. Ilość odpadów komunalnych z działalności gospodarczej zdeponowanych na składowisku odpadów (grupy 19 – 20 bez kodu 20 03 01) 17,1 67 532 23 154 35 468 8 910 Zestawienie przyjętych odpadów ogółem przez Dział Zagospodarowania Odpadów „Racula” w roku 2002. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. Kod odpadów 01 04 99 02 01 03 02 01 06 02 01 99 02 03 04 02 06 99 02 07 02 03 01 05 04 01 09 04 01 99 04 02 15 04 02 22 07 02 12 07 02 13 09 01 07 10 01 01 10 01 99 11 01 10 12 01 05 Rodzaj odpadów Inne nie wymienione odpady Odpadowa masa roślinna Odchody zwierzęce Inne nie wymienione odpady Surowce i produkty nie nadające się do spożycia i przetwórstwa Inne nie wymienione odpady Odpady z destylacji spirytualiów Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 Odpady z polerowania i wykańczania Inne nie wymienione odpady Odpady z wykańczania inne niż wymienione w 04 02 14 Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niż wymienione w 07 02 11 o W = 85% Odpady tworzyw sztucznych Błony i papier fotograficzny zawierające srebro lub związki srebra Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04) Inne nie wymienione odpady Szlamy i osady pofiltracyjne inne ni ż wymienione w 11 01 09 o W = 85% Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych Mg 0,18 1,37 59,44 12,56 66,71 1,17 76,25 14,61 9,85 3,07 4,21 106,25 3,66 4,34 0,35 54,42 1,51 0,38 6,69 24 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 12 01 13 12 01 21 15 01 01 15 01 02 15 01 05 15 01 06 15 01 07 15 02 03 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 16 01 03 16 01 19 16 01 20 16 01 22 16 01 99 16 02 16 16 03 04 16 03 80 16 80 01 17 01 01 17 01 02 17 01 03 17 01 07 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 17 01 82 17 01 99 17 02 01 17 02 02 17 02 03 17 03 02 17 03 80 17 04 02 17 04 11 17 05 04 17 05 06 17 06 04 17 08 02 17 09 04 19 01 99 19 08 01 19 08 02 19 08 05 19 08 09 19 08 99 20 01 01 20 01 02 20 01 11 20 01 38 Odpady spawalnicze Zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01 20 Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania wielomateriałowe Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania ze szkła Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 Zużyte opony Tworzywa sztuczne Szkło Inne nie wymienione elementy Inne nie wymienione elementy Elementy usunięte ze zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15 Nieorganiczne odpady inne ni ż wymienione w 16 03 03, 16 03 80 Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia Magnetyczne i optyczne nośniki informacji Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Gruz ceglany Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Inne nie wymienione odpady Inne nie wymienione odpady Drewno Szkło Tworzywa sztuczne Asfalt inny ni ż wymieniony w 17 03 01 Odpadowa papa Aluminium ( puszki ) Kable inne ni ż wymienione w 17 04 10 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne ni ż wymienione w 17 05 03 Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 Materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03 Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż wymienione w 17 08 01 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demonta żu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 Inne nie wymienione odpady Skratki Zawartość piaskowników Ustabilizowane komunalne osady ściekowe Tłuszcze i mieszaniny olejów z separacji olej/woda zawierające wyłącznie oleje jadalne i tłuszcze Inne nie wymienione odpady Papier i tektura Szkło Tekstylia Drewno inne niż wymienione w 20 01 37 86,67 14,58 521,14 319,12 19,26 32,93 421,75 95,42 13,52 9,61 0,53 7,47 0,62 1,93 1,68 49,14 1,38 9841,13 281,29 11,03 4840,68 2,20 0,42 16,86 17,43 3,96 43,2 149,63 3,66 0,30 2219,28 2142,66 2,14 3,47 0,77 7,28 558,40 819,15 8947,3 398,51 9,49 1196,06 9,62 17,24 15,87 25 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 20 01 39 20 01 40 20 02 01 20 02 02 20 02 03 20 03 01 20 03 02 20 03 03 20 03 07 Tworzywa sztuczne Metale ( złom ) Odpady ulegające biodegradacji Gleba i ziemia, w tym kamienie Inne odpady nie ulegające biodegradacji Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne Odpady z targowisk Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpady wielkogabarytowe 8,45 259,58 766,31 844,75 1269,27 38 939,84 337,62 1277,60 865,24 78 151,46 SUMA Łącznie z odpadami przyjętymi do Punktu Czasowego Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych. 4.3 ODPADY SKŁADOWANE Zestawienie ilości odpadów przyjętych na składowisko Działu Zagospodarowania Odpadów „Racula” w 2002 roku Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 9. 10. 11. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 20. 21. Kod odpadu 01 04 99 02 01 06 02 01 99 02 03 04 02 07 02 03 01 05 04 01 09 04 02 15 04 02 22 07 02 13 10 01 01 10 01 99 12 01 05 12 01 13 12 01 21 15 01 01 15 01 05 15 01 06 15 02 03 22. 23. 25. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 16 01 19 16 01 22 16 03 04 16 03 80 16 80 01 17 01 01 17 01 02 17 01 03 Rodzaj odpadów Inne nie wymienione odpady Odchody zwierzęce Inne nie wymienione odpady Surowce i produkty nienadające się do spożycia i przetwórstwa Odpady z destylacji spirytualiów Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 Odpady z polerowania i wykańczania Odpady z wykańczania inne niż wymienione w 04 02 14 Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych Odpady tworzyw sztucznych Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04) Inne nie wymienione odpady Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych Odpady spawalnicze Zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01 20 Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Zmieszane odpady opakowaniowe Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 Tworzywa sztuczne Inne nie wymienione elementy Nieorganiczne odpady inne ni ż wymienione w 16 03 03, 16 03 80 Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia Magnetyczne i optyczne nośniki informacji Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Gruz ceglany Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia Mg 0,18 27,26 10,03 66,71 55,00 9,89 9,85 4,21 106,25 3,62 54,42 1,51 6,69 86,67 14,58 2,80 15,36 23,70 95,42 7,29 5,53 1,68 19,21 1,38 9841,13 281,29 11,03 26 17 01 07 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 54. 55. 56. 57. 58. 60. 61. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 17 01 82 17 01 99 17 02 01 17 02 02 17 02 03 17 03 02 17 03 80 17 04 11 17 05 04 17 05 06 17 06 04 17 08 02 17 09 04 19 01 99 19 05 01 19 08 01 19 08 02 19 08 05 19 08 99 19 12 01 19 12 04 19 12 05 19 12 12 20 01 02 20 01 11 20 02 01 20 02 02 20 02 03 20 03 01 20 03 02 20 03 03 20 03 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Inne nie wymienione odpady Inne nie wymienione odpady Drewno Szkło Tworzywa sztuczne Asfalt inny ni ż wymieniony w 17 03 01 Odpadowa papa Kable inne niż wymienione w 17 04 10 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne ni ż wymienione w 17 05 03 Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 Materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03 Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż wymienione w 17 08 01 Zmieszane odpady z budowy,remontów i demonta żu inne niż wymienione w 17 09 01,17 09 02 i 19 09 03 Inne nie wymienione odpady Nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i podobnych Skratki Zawartość piaskowników Ustabilizowane komunalne osady ściekowe Inne nie wymienione odpady Papier i tektura Tworzywa sztuczne i guma Szkło Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty ) z mechanicznej obróbki odpadów inne ni ż wymienione w 19 12 11 Szkło Tekstylia Odpady ulegające biodegradacji Gleba i ziemia, w tym kamienie Inne odpady nie ulegające biodegradacji Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne Odpady z targowisk Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpady wielkogabarytowe SUMA 4840,68 2,20 0,42 13,57 17,43 3,96 43,22 149,63 0,30 2219,28 2142,66 2,14 3,47 0,77 7,28 8351,16 558,40 819,15 8947,3 8,62 113,64 132,72 216,21 559,18 4,82 8,59 4,18 844,75 1269,27 23153,51 337,62 1277,60 715,68 67 532,1 Podana ilość odpadów przyjęta na składowisko zawiera balast z kompostowni i sortowni . 27 4.4 ODPADY KOMPOSTOWANE Zestawienie przyjętych ilości odpadów przez Komunalną Kompostownię Odpadów „Racula” w 2002 roku. Lp. Kod odpadu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 02 01 03 02 01 06 02 01 99 02 06 99 02 07 02 03 01 05 7. 16 03 80 8. 19 08 09 9. 10. 11. 19 08 99 20 02 01 20 03 01 Rrodzaj odpadów Mg Odpadowa masa roślinna Odchody zwierzęce Inne nie wymienione odpady Inne nie wymienione odpady Odpady z destylacji spirytualiów Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia Tłuszcze i mieszaniny olejów z separacji olej/woda zawierające wyłącznie oleje jadalne i tłuszcze Inne nie wymienione odpady Odpady ulegające biodegradacji Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne 1,37 32,14 2,53 1,17 21,25 4,72 29,93 392,62 0,87 570,47 15786,33 16 843,40 SUMA 4.5 ODPADY ZBIERANE SELEKTYWNIE 4.5.1 ODPADY OPAKOWANIOWE I OPAKOWANIA KOMUNALNE ZBIERANE SELEKTYWNIE Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej nakładają na producentów, importerów i eksporterów opakowań oraz na jednostki handlu detalicznego i gminy następujące obowiązki. Producent, importer i eksporter opakowań są obowiązani do składania właściwemu marszałkowi województwa rocznego sprawozdania o masie wytworzonych, przywiezionych z zagranicy oraz wywiezionych za granicę opakowań, według rodzaju materiałów, z jakich zostały wykonane, z wyszczególnieniem opakowań wielokrotnego użytku. Sprzedawca produktów w opakowaniach jest obowiązany do przekazywania użytkownikom tych produktów informacji o opakowaniach i odpadach opakowaniowych w zakresie: 28 1) dostępnych systemów zwrotu, zbiórki i odzysku, w tym recyklingu, 2) właściwego postępowania z odpadami opakowaniowymi, 3) znaczenia oznacze ń stosowanych na opakowaniach - co najmniej przez wywieszenie odpowiedniej informacji w miejscu sprzeda ży. Jednostki handlu detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 25 m2, sprzedające napoje w opakowaniach jednorazowych, są obowiązane do posiadania w ofercie handlowej podobnych produktów dostępnych w opakowaniach wielokrotnego użytku. Jednostki handlu detalicznego są obowiązane do przyjmowania zwracanych i na wymianę opakowań wielokrotnego użytku po produktach w takich opakowaniach, które znajdują się w ich ofercie handlowej. Jednostki handlu detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 2.000 m2 są obowiązane do prowadzenia na własny koszt selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach, które znajdują się w ich ofercie handlowej, według rodzajów odpadów określonych w przepisach o odpadach. Użytkownik substancji chemicznych, jest obowiązany zwrócić sprzedawcy opakowania wielokrotnego użytku i odpady opakowaniowe po tych substancjach. Prezydent Miasta jest obowi ązany do sporządzenia rocznego sprawozdania zawierającego informacje o: 1. rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych zebranych przez gminę (związek gmin) lub podmiot działający w ich imieniu, 2. rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych przekazanych przez gminę (związek gmin) lub podmiot działający w ich imieniu do odzysku i recyklingu, 3. wydatkach poniesionych na działania określone w pkt 1 i 2. Prezydent Miasta jest obowiązany przechowywać przez 5 lat dokumenty potwierdzające przekazanie odpadów opakowaniowych do odzysku i recyklingu. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, Prezydent Miasta przekazuje, w terminie do dnia 15 lutego roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie, marszałkowi województwa i wojewódzkiemu funduszowi, właściwemu ze względu na siedzibę gminy (związku gmin). Wojewódzkie fundusze są obowiązane przekazać ministrowi właściwemu do spraw środowiska oraz Narodowemu Funduszowi zbiorczą informację o rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych zebranych przez gminy na terenie danego województwa oraz przekazanych do odzysku i recyklingu, w terminie do dnia 31 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy informacja, a w terminie do dnia 30 czerwca - informację o przekazanych gminom (związkom gmin) środkach pochodzących z opłat produktowych za opakowania. 29 Zestawienie ilości odpadów użytkowych przyjętych do Sortowni Odpadów Użytkowych „Racula” w 2002 roku Lp. Kod odpadu 1. 15 01 01 15 01 05 15 01 06 20 01 01 Papier i tektura 07 02 13 15 01 02 16 01 19 20 01 39 15 01 07 20 01 02 20 01 40 17 04 02 20 01 11 16 01 03 17 02 01 20 01 38 20 03 07 20 02 01 Tworzywa sztuczne 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 16 01 20 16 01 22 Rrodzaj odpadów Mg 1 724,16 318,41 Szkło 426,55 Złom metalowy Aluminium (puszki aluminiowe) Tekstylia Zużyte opony Drewno Sortowane drewno Odpady wielkogabarytowe Odpady ulegające biodegradacji ( gałęzie do rozdrobnienia ) Szkło samochodowe Inne nie wymienione 259,58 3,66 8,65 13,52 1 179,05 0,33 1,94 3 935,85 SUMA Zestawienie ilości odpadów zbieranych selektywnie przez ZGKiM w latach 1994-2002 MAKULATURA (Mg) PLASTIK (Mg) TEKSTYLIA (Mg) SZKŁO (Mg) 1994 23,60 10,10 6,80 89,30 1995 17,80 41,02 8,41 41,08 1996 29,46 92,10 4,92 55,70 1997 99,20 76,80 7,85 88,30 1998 105,99 81,02 4,48 77,35 1999 102,90 102,50 6,32 170,15 2000 180,00 117,00 13,00 227,00 2001 1543,02 333,03 8,27 373,07 2002 1724,00 330,52 8,70 424,50 30 4.5.2 ODPADY WIELKOGABARYTOWE Do grupy odpadów wielokogabarytowach zaliczamy wszystkie te odpady które ze względu na swoje wymiary nie mieszczą się w wystawianych zielonych pojemnikach. W szczególności zaliczamy do nich stare meble, telewizory, pralki, lodówki, dywany itp.. Dwa razy w roku na terenie całego miasta prowadzona jest zbiórka odpadów wielkogabarytowych poprzez tzw. „wystawki”, czyli wystawiania odpadów w wyznaczonych dniach przed posesje przy krawężnikach ulic lub obok pergoli na codzienne odpady bytowe. W roku 2002 wywieziono z terenu miasta do ZZO „Racula” nast ępujące ilości odpadów wielkogabarytowych: ZBIÓRKA WIOSENNA - ilość kursów - 78 - waga - 222 Mg - przebieg - 1672 km ZBIÓRKA JESIENNA - ilość kursów - - waga - 219 Mg - przebieg - 1584 km 4.5.3 73 WRAKI SAMOCHODOWE Każdy nowo zakupiony samochód z czasem staje się odpadem kwalifikowanym jako wrak samochodowy. Rocznie na terenie Zielonej Góry w poszczególnych latach zarejestrowano następujące ilości pojazdów łącznie z naczepami i przyczepami: rok ilo ść pojazdów ogółem 2000 3 071 szt. 2001 2 025 szt. 2002 1 729 szt. w tym osobowe 1 969 szt. 1 172 szt. 1 056 szt. 31 Samochody te mogą być odbierane tylko przez posiadające specjalne zezwolenie Wojewody, podmioty gospodarcze zajmujące się złomowaniem wyeksploatowanych pojazdów. W rozdziale 6.7 podano wykaz jednostek na terenie Zielonej Góry, posiadających zezwolenie na złomowanie wraków samochodowych. 4.6 OSADY ŚCIEKOWE Głównym źródłem powstawania osadów ściekowych związanych z funkcjonowaniem miasta jest Centralna Oczyszczalnia Ścieków dla Zielonej Góry w Łężycy. W roku 2002 ZZO „Racula„ przyjął : - 11 958 Mg osadów z COŚ - 36 Mg z oczyszczania urządzeń kanalizacyjnych na terenie miasta. Osady ściekowe to na dzisiaj problem nie do końca rozwiązany. „Racula” jest w stanie przyjmować osady do końca 2004 roku. Po tym okresie brakować będzie miejsca na ich składowanie. Stąd budowa suszarni i spalarni osadów ściekowych na terenie Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Łężycy jest obecnie najpilniejszym zadaniem z zadań ochrony środowiska realizowanych dla potrzeb miasta Zielonej Góry. Budowę suszarni i spalarni osadów ściekowych zaplanowano w dwóch etapach: Etap I Polegać będzie na realizacji i uruchomieniu kompletnej instalacji suszenia osadów wraz z niezbędną infrastrukturą. Przewiduje się, że po uruchomieniu instalacji przepustowość oczyszczalni ścieków będzie zbliżona do obecnej i wynosić będzie około 31 000 m3/rok, generując powstawanie około 50 Mg/d osadów odwodnionych do poziomu 28 % s.m. Po kilku latach od uruchomienia projektowanego układu przepustowość oczyszczalni wzrośnie do poziomu około 35 000 m3/rok. Spowoduje to osiągnięcie przez suszarnię przepustowości docelowej tj. 54 Mg/d osadu odwodnionego. Ilość osadów osuszonych osiągnie wówczas poziom około 16,7 Mg/d. Etap II Z technologicznego punktu widzenia powinien zostać zrealizowany niezwłocznie po zakończeniu prac nad etapem I. W praktyce moment rozpoczęcia modernizacji oczyszczalni zależny będzie od możliwości finansowych Inwestora. Etap II obejmie rozbudowę instalacji suszenia o moduł do spalania osadu osuszonego. Po uruchomieniu dodatkowych elementów instalacji mo żliwe będzie osiągnięcie docelowej redukcji ilości osadów odwodnionych. Szacunkowa ilość odpadów procesowych w postaci popiołów wyniesie wówczas około 6,3 Mg/d. Nastąpi też istotny spadek kosztów funkcjonowania uk ładu. 32 4.7. ODPADY NIEBEZPIECZNE Odpady niebezpieczne trafiają do magazynu odpadów niebezpiecznych chemicznie lub bakteriologicznie, gdzie są gromadzone, a następnie trafiają do zakładów zajmujących się ich unieszkodliwianiem głownie w Gorzowie Wielkopolskim i Toruniu. Rodzaje i ilości odpadów przyjmowanych do czasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych 2002 roku LP l Kod odpadu 16 06 Ol* Rodzaj odpadów Baterie i akumulatory ołowiowe kg 10173 2 16 06 02* Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe 3 20 01 21* Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 3102 4 18 01 03* Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt 3031 5 18 i 20 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne oraz przeterminowane leki 408 6 18 02 02* Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt 1561 SUMA 18507 5 w 232 SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI 5.1 ZBIERANIE ODPADÓW Gromadzenie odpadów w miejscu powstawania stanowi pierwsze ogniwo systemu ich usuwania i unieszkodliwiania. Sposób gromadzenia i zbiórki odpadów ma podstawowy wpływ na czystość i stan sanitarny gmin i miast a tym samym na poziom bytowania mieszkańców. Gromadzenie odpadów powinno być etapem krótkotrwałym i przejściowym. Szybkość odbierania odpadów od jego wytwórcy podyktowana jest: § powstawaniem złowonnych zapachów wywołanych procesem gnilnym resztek organicznych; § rozwój mikroorganizmów i żerowanie ptactwa i owadów w punktach zbiórki i w ich okolicach. 33 Zbiorniki na odpady Wielkość (pojemność) i ilość zastosowanych na danym obszarze zbiorników oraz częstotliwość wywozu stanowią podstawowe warunki działania sprawnego systemu gromadzenia odpadów komunalnych w miejscu ich powstawania. Odpady gromadzi się przede wszystkim i zbiórki w ró żnego rodzaju i wielkości zbiornikach przenośnych, przetaczanych i przesypowych oraz w workach foliowych. Gromadzenie odpadów odbywa się w dowolnych pod względem wielkości i kształtu zbiornikach stałych (śmietnikach). Sposób ten z powodu swoich braków (względy higieniczne), i ze względu na duże obciążenie fizyczne personelu a także możliwość występowania wypadków nie może być rozwiązaniem problemu gromadzenia i wywozu odpadów przez dłuższy czas. Większość pracy odbywa się tu ręcznie, co jest dużym i zbędnym obciążeniem dla pracujących przy tym ludzi. Z tego też względu jeżeli jeszcze gdzieś jest stosowany należy odchodzić od tego sposobu. W wielu regionach Polski śmietniki stałe są zresztą zakazane. Gromadzenie w przenośnych zbiornikach niewymiennych to metoda, która polega na wykorzystaniu ujednoliconych, znormalizowanych pojemników, które opróżniane są do urządzenia wsypowego znajdującego się na samochodzie do wywozu odpadów. W przypadku gromadzenia odpadów komunalnych spotyka się pojemniki: 110 dm3, 120 dm3, 240 dm3, 1100 dm3. W ciągu najbliższych lat nie przewiduje się w tym zakresie żadnych zmian ze względu na następujące czynniki: § bezpieczeństwo pracy. § higienę. § dogodność dla użytkowników. § aspekty budowlane w architekturze miast. § konieczność dostosowania się do normatywów wymiarowych. Dzięki zamontowaniu na samochodzie do wywozu odpadów dwóch lub uniwersalnych systemów wsypowych istnieje możliwość mechanicznego opróżniania różnych typów pojemników. Ponadto śmieciarka wyposażona jest w urządzenie do zagęszczania odpadów, które w zależności od składu odpadów umożliwia 2 – 3 krotne zagęszczenie. Gromadzenie odpadów w zbiornikach niewymiennych wykazuje szereg zalet: § samochody odbierające odpady są zaopatrzone w urządzenie do zagęszczania odpadów, co poprawia wykorzystanie nośności pojazdu, § możliwość gromadzenia różnego rodzaju odpadów (zbiórka selektywna). § duża efektywność metody, § łatwość utrzymania czystości w miejscu gromadzenia i zwalczania gryzoni. Wady tej metody to: § wysoki koszt zakupu pojemników, § duża powierzchnia zajmowana przez pojemniki w miejscach większego nagromadzenia odpadów (centra miast, domy towarowe). § uciążliwości związane z odbiorem odpadów (ładowacz musi dostarczyć pojemnik do urządzenia załadowczego i po opróżnieniu odnieść go na miejsce ). 34 Gromadzenie w zbiornikach wymiennych (kontenerach) to sposób gromadzenia odpadów polegający na tym, że pełny zbiornik (kontener) jest zastępowany pustym, w miejscu jego ustawienia. Kontener opróżniony na wysypisku lub w stacji przeładunkowej, po umyciu i wydezynfekowaniu jest ustawiany w innym miejscu, zamiast zapełnionego. Ze względów ekonomicznych nie stosuje się tu kontenerów o pojemności poniżej 4 m3. Stosowane pojemności zbiorników zawierają się w przedziale od 4 do 40 m3. Pewną wadą tej metody jest niewykorzystanie w każdym przypadku ładowności kontenera ze względu na różny ciężar objętościowy odpadów np. gruz budowlany i odpady domowe. Nie ma tej wady, w przypadku gdy stosujemy do gromadzenia odpadów kontenery z własnym systemem zagęszczania lub też współpracujące ze stacjonarnym urządzeniem prasującym. Gromadzenie w zbiornikach wymiennych ma szczególne uzasadnienie w miejscach powstawania dużej ilości odpadów jednorodnych ( np. opakowań w domach towarowych, odpadów metalowych w zakładach przemysłowych ). Metoda ta posiada szereg zalet: § bezpylność załadunku dzięki wyeliminowaniu przesypywania odpadów, § możliwość włączenia do procesu technologicznego procesu mycia i dezynfekcji zbiorników, § nie występuje potrzeba osłaniania kontenera. Odpady gromadzone są również w workach papierowych lub z tworzyw sztucznych i w nich bez przesypywania ładowane do śmieciarek. Worki z odpadami wrzucane są do śmieciarki ręcznie; przyjmuje się, że ze względu na trudne warunki pracy, oraz duży wysiłek fizyczny osób pracujących przy odbiorze odpadów masa worków nie powinna przekraczać 35kg. Pojemność takich worków jest ograniczona i zależy od gęstości odpadów. Worki o pojemności 110 dm3 używa się tylko wtedy, gdy gęstość odpadów nie przekracza 318 kg/m3. W metodzie tej odpada konieczność mycia brudnych pojemników oraz mniejsze są inwestycje związane z przygotowaniem miejsca do ustawienia pojemnika i dróg dojazdowych do niego. Worki najczęściej stosuje się na campingach, w hotelach, podczas różnego rodzaju wystaw itp. Gromadzenie śmieci w workach zdobywa coraz większą popularność w gospodarstwach domowych. Wszystkie wyżej wymienione pojemniki tj. przenośne niewymienne, wymienne oraz worki są coraz częściej dostosowywane, czyli w odpowiedni sposób podzielone, do selektywnej zbiórki odpadów. Do zagadnienia tego przywiązuje się w Polsce coraz większą wagę. Wdra żanie selektywnej zbiórki odpadów wymaga specjalistycznych zbiorników. Ich typ zależy od rodzaju segregowanych odpadów. Segregacja w specjalnie zorganizowanych punktach wymaga stosowania dla każdego rodzaju odpadu oddzielnego pojemnika (kontenera) specjalnie dostosowanego do ich cech (odpowiedni wlot na butelki), a jednocześnie zabezpieczonego przed niewłaściwym użyciem (np. zabezpieczenie przed podpaleniem). Dodatkowo pojemnik na poszczególne rodzaje odpadów ma odpowiedni kolor: – Biały na plastik – Niebieski na szkło – Żółty na makulaturę – Fioletowy na tekstylia – Zielony na pozostałe odpady. 35 Do roku 2002 na terenie działania ZGKiM-u, wymieniono wszystkie pojemniki metalowe o 3 pojemnościach 110, 120 i 240 dcm , na pojemniki z tworzywa sztucznego oraz 20 % pojemników o 3 pojemności 1100 dm . Pojemniki z tworzywa sztucznego są o wiele lżejsze od metalowych co w znacznym stopniu ułatwia pracę pracownikom obsługującym te pojemniki. Dodatkową zaletą tych pojemników jest fakt, że nie ulegają korozji oraz odkształceniom, nie wymagają konserwacji oraz zachowują niezmienną barwę. Dalsza wymiana pojemników jest dokonywana sukcesywnie odpowiednio do posiadanych środków. W ostatnich latach została wymieniona znaczna część kontenerów komunalnych o pojemności 7 3 m , obecnie na stanie znajduje się 180 szt. a o pojemności 16 m3 - 10 szt. Posiadana ilość kontenerów w zupełności zabezpiecza potrzeby ZGKiM na obszarze jego dzia łania. Obecnie w użyciu jest 46 sztuk kontenerów budowlanych o pojemności 5,5 m3 ilość ta zabezpiecza potrzeby zleceniodawców. Ze względu na trudności z dojazdem na niektóre wąskie ulice i bramy, zosta ł 3 zakupiony samochód wyposażony w 10 kontenerów budowlanych o pojemności 1,5 m . Zestawienie ilości pojemników obsługiwanych przez ZGK i M w Zielonej Górze w latach 1991 - 2001 L.p 1 A. 0. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. B. 8. Rodzaj pojemnika 19. 2 Pojemniki na odpady wymieszane (zielone) worki foliowe 90 dm3 pojemniki 80 dm3 pojemniki 110 dm3 pojemniki 120 dm3 pojemniki 240 dm3 pojemniki 1100 dm3 kontenery KP - 7 kontenery KP - 16 Pojemniki na odpady selektywne na makulaturę ( żółte ) 1100 dm3 KP - 7 na tworzywa sztuczne ( białe ) 1100 dm3 KP - 7 na szkło ( niebieskie ) 1100 dm3 KP - 7 na tekstylia ( fioletowe ) 1100 dm3 KP - 7 na złom ( szare ) KP - 7 na gumy ( czarne ) KP - 7 na gruz budowlany 5,5 m3 na gruz budowlany ( pomarańczowe ) otwarte 1,5 m3 na odpady wielkogabarytowe ( granatowe ) otwarte KP - 7 na baterie ( pomarańczowe ) 110 dm3 stelaże z workami na lekarstwa (czerwone) pojemniki (medyczne) 660 l 20. 21. 22. Razem poz. (8-19) kontenery kontenery (otwarte) kontenery (zamknięte) 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 34 m3 7 m3 5,5 m3 1991 3 1992 4 1993 5 1994 6 Ilość pojemników na koniec roku ( szt.) 1995 1996 1997 1998 7 8 9 10 1999 11 2000 12 2001 13 ----5650 ----2216 126 10 4991 --5782 --59 2298 130 10 17108 --5804 --302 2331 130 10 21134 --5524 69 595 2275 125 10 30680 --5176 84 719 2106 129 10 31395 --6062 84 826 2209 132 10 44283 --6794 84 805 2463 146 10 30548 --9277 184 986 2673 146 10 45346 --11110 184 1215 2777 197 10 45045 50 11199 184 1394 3331 180 10 44092 50 12804 179 1384 3179 172 10 ----------------------- 25 4 ----25 ----------4 46 4 20 --25 --11 ------10 176 1 100 1 79 1 11 1 1 1 19 242 1 131 1 113 1 11 1 1 1 19 265 1 154 1 126 1 28 1 1 1 24 302 1 225 1 194 1 58 1 1 1 24 322 1 245 1 214 1 58 1 1 1 36 342 1 265 1 234 1 58 1 1 1 36 442 1 385 1 314 1 58 1 1 1 46 596 1 540 1 429 1 58 1 1 1 46 --- --- --- --- --- --- --- --- --- 10 10 ------- ------- --6 --- --6 --- 8 7 20 8 7 20 8 7 20 8 7 20 8 7 20 8 7 20 8 28 20 --- --- --- --- --- --- --- 8 8 8 8 0 ------- 58 ------- 122 ------- 385 ------- 557 ------- 638 ------- 844 ------- 924 ------- 984 ------- 1304 6 12 8 1749 6 14 16 36 Corocznie wzrastająca ilość odpadów w powiązaniu z rozszerzaniem zasięgu działania ZGKiM-u, każe planować wzrost ilości pojemników w poszczególnych latach w sposób następujący: Z akupy pojemników do stanu posiadania w latach 2000-2002. Lp. 1. Pojemność w [ l ] 80 % - 2. 110 5,0 3. 120 - 4. 240 18,2 5. 1100 12,4 Likwidacja pojemników do stanu posiadania w latach 2000-2002. Planowane stany na koniec roku pojemników komunalnych ”zielonych” obsługiwanych przez ZGKiM w Zielonej Górze w latach 2003-2007 Lp. pojemność ( dcm³ ) 1. 80 2. 110 3. 120 4. 240 5. 1100 wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 na stanie w obsłudze magazyn na stanie w obsłudze magazyn na stanie w obsłudze magazyn na stanie w obsłudze magazyn na stanie w obsłudze magazyn 50 20 30 9246 8896 350 156 135 21 1628 1528 100 2865 2780 85 50 25 25 9391 9091 300 145 125 20 1708 1628 80 2875 2785 90 50 30 20 9558 9283 275 133 115 18 1748 1678 70 2880 2800 80 50 35 15 9728 9478 250 120 105 15 1828 1778 50 2890 2875 75 50 40 10 9873 9673 200 107 95 12 1928 1878 50 2890 2820 70 37 Lp. 1. Pojemność w [ l ] 80 % - 2. 110 16,5 3. 120 5,6 4. 240 8,3 5. 1100 7,7 Zakupy pojemników do stanu posiadania w latach 2003-2007. Lp. 1. Pojemność w [ l ] 80 % 20,1 2. 110 2,1 3. 120 - 4. 240 7,1 5. 1100 2,6 Planowana likwidacja pojemników do stanu posiadania w latach 2003-2007 . Lp. 1. Pojemność w [ l ] 80 % - 2. 110 0,7 3. 120 9,1 4. 240 4,5 5. 1100 2,8 5.2 TRANSPORT ODPADÓW Duży udział w procesie gromadzenia odpadów ma ich wywóz. Bez względu na sposób gromadzenia konieczne było i nadal jest jak najszybsze wywiezienie odpadów z miejsca ich gromadzenia. Zaleganie odpadów na ulicach czy w pojemnikach powoduje zagrożenie sanitarne przez wydzielanie odorów, rozwój owadów lub gryzoni. Ma też wpływ na ogólną estetykę ulic i placów. Częstotliwość wywozu odpadów z miejsca gromadzenia powinna być tak zorganizowana, aby przeciwdziałać tym negatywnym zjawiskom. Częstotliwość wywozu istotnie zależy od zagęszczenia aglomeracji miejskiej; stopnia rozwoju zakładów usługowych (centra usługowo-handlowe, sklepy, restauracje), miejsc dużego przepływu ludności i ładunków (stacje kolejowe, stacje metra, porty, często odwiedzane tereny turystyczne). Stąd w miastach częstotliwość wywozu może się wahać od 1 razu do nawet 7 razy (tzn. codziennie) w tygodniu. Najczęściej 38 spotyka się jednak system, w którym odpady wywozi się 2 razy w tygodniu. Na terenach peryferyjnych miast i wiejskich słabo zaludnionych wywóz odbywa się raz na dwa tygodnie. Rozróżnia się dwa rozwiązania wywozowe: wywóz wymienny i niewymienny. W wywozie niewymiennym odpady usuwa się z pojemników zgromadzonych w miejscu ich powstawania do samochodów (śmieciarki z nadwoziem specjalnym przystosowanym do bezpylnego załadunku odpadów). Opróżnione pojemniki służą ponownie do gromadzenia nowych porcji odpadów. W wywozie wymiennym samochód zabiera pełne pojemniki z miejsc gromadzenia (zazwyczaj są to kontenery o większej pojemności), pozostawiając na ich miejscu puste. Usuwanie odpadów z pojemników typu kontenerowego odbywa się w zakładach unieszkodliwiania lub w stacjach przeładunkowych. W Polsce do transportu odpadów stałych komunalnych stosowane są wyłącznie systemy wywozowe. Istnieje duża różnorodność samochodów stosowanych do wywozu odpadów. Wynika to z konieczności dostosowania sprzętu wywozowego do rodzaju systemów gromadzenia odpadów, warunków terenowych i tym podobnych. Pojazdy do wywozu odpadów komunalnych w Polsce można podzielić w zależności od: § sposobu gromadzenia odpadów, § sposobu załadunku odpadów, § sposobu zagęszczania odpadów. Sposób gromadzenia odpadów ma wpływ na pojazdy do ich wywozu, i tak rozróżniamy: § pojazdu do wywozu odpadów gromadzonych luzem, § pojazdu do wywozu odpadów gromadzonych w workach, § pojazdy do wywozu odpadów gromadzonych w pojemnikach, § pojazdy do wywozu odpadów gromadzonych w kontenerach, § pojazdu do wywozu odpadów z punktów przeładunkowych. Pojazdy do wywozu odpadów w zależności od sposobu ich załadunku możemy podzielić na: § pojazdy transportowe ogólnego przeznaczenia, § pojazdy prostej konstrukcji, § pojazdy z załadunkiem tylnym, § pojazdy z załadunkiem przednim, § pojazdy z załadunkiem bocznym, § pojazdy do przewozu kontenerów, § pojazdy do wywozu odpadów gromadzonych selektywnie, § pojazdy do wywozu odpadów ze stacji przeładunkowych. Używając kryterium zagęszczania odpadów pojazdy podzielić można na: § bębnowe, § liniowo-płytowe. ZGKiM prowadzi wywóz następujących rodzajów odpadów: – komunalnych nie segregowanych, – użytkowych: makulatury, tworzyw sztucznych, szkła, tekstyli, 39 – wielkogabarytowych, – budowlanych, – niebezpiecznych chemicznie, – niebezpiecznych bakteriologicznie. Wywozem odpadów zajmuje się: - 11 brygad obsługujących samochody bezpylne do wywozu odpadów komunalnych nie segregowanych , - 2 brygady obsługująca samochody bezpylne do wywozu odpadów użytkowych , - 5 brygad obsługujących samochody kontenerowe hakowe do wywozu odpadów komunalnych nie segregowanych - 3 brygady obsługujące samochody kontenerowe bramowe do wywozu odpadów budowlanych. . Usługę transportową dla Działu Zaopatrzenia, ZWM-ów i ABM-ów wykonuje się transportem ogólnym. Codzienne zgłoszenia przyjmuje dyspozytor ustalając trasy i harmonogramy. W przypadkach spiętrzenia zamówień ma możliwość posługiwania się transportem zewnętrznym na zlecenie. Zamiatanie ulic realizowane jest na zlecenie Urzędu Miasta Zielonej Góry. W okresie wiosennym zamiatanie prowadzone jest w wydłużonym dobowym czasie pracy, ze względu na skrócenie okresu usuwania skutków zimy, czyli zwiększonego zanieczyszczenia ulic piaskiem po okresie zimowym. Stan taboru specjalistycznego Działu Oczyszczania Miasta na dzień 31.12.2002r. przedstawiał się następująco: - samochody śmieciarki - 21 szt. – Jelcz - 10 szt. – Liaz - 6 szt. – Volvo - 3 szt. – Star - 1 szt. – Lublin - 1 szt. - samochody do wywozu kontenerów - średni wiek 6 lat w tym : - 10 szt. - śr. wiek 5 lat – samochody polewarki - 1 szt. - śr. wiek 14 lat – samochody piaskarki - 1 szt. - śr. wiek 12 lat – zamiatarka uliczna - 1 szt. - śr. wiek 8 lat – ładowarka Fadroma - 1 szt. - śr. wiek 21lat – kompaktor - 2 szt. - śr. wiek 9 lat – spycharki gąsienicowe - 2 szt. - śr. wiek 17 lat – samochody podnośniki - 2 szt. - śr. wiek 16 lat ponadto transport ogólny to: 40 – samochody dostawcze - 13 szt. - śr. wiek 6 lat – samochody skrzyniowe - 3 szt. - śr. wiek 26 lat – samochody wywrotki - 2 szt. - śr. wiek 24 lat – ciągniki rolnicze - 8 szt. - śr. wiek 7 lat 5.3 ZAGOSPODAROWANIE I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW Zakład Zagospodarowania Odpadów wyposażony jest w następujące elementy: § droga dojazdowa, § system przyjmowania odpadów, z wagami, § budynki administracyjno-socjalny z zapleczem warsztatowym - parterowe budynki murowane, kryte papą, o łącznej powierzchni 800 m2 i kubaturze 2400 m3, zlokalizowane po lewej stronie wjazdu, § punkt czasowego gromadzenia odpadów niebezpiecznych, usytuowany za budynkiem administracyjno-socjalnym, § obudowana wiata stanowiąca pomieszczenie garażowe na kompaktor i podręczny magazyn smarów i paliw, § komunalną kompostownię odpadów - l linia technologiczna, z magazynem kompostu’, § składowisko wraz z odgazowaniem, § trafostację, § system dróg wewnętrznych Zakładu, z pasami p. po żarowymi. Widok ogólny Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula” (zdjęcie lotnicze z 1995 r. z dorysowaną, wybudowaną w 2000r. sortownią) Bilans terenu powierzchni lokalizacji. Powierzchnia całkowita Zakładu Zagospodarowania 41 Odpadów : 23,6 ha, w tym: • Teren z zabudowaniami techniczno-technologicznymi KKO 4,4 ha, • Pole składowe „A", 3,7 ha, • Pole składowe „B", 3,5 ha, • Pole składowe „C", 6,2 ha, * Drogi, pasy ochronne, wały ochronne, woda, itp. 5,8 ha. 5.3.1 ODZYSK Aby wysegregować ze strumienia odpadów komunalnych odpady użytkowe ustawionych zostało do końca 2001 roku na terenie miasta 1749 różnokolorowych pojemników o pojemności 1,1 m na makulaturę, szkło, tworzywa sztuczne, tekstylia, a ponadto kontenery na odpady wielkogabarytowe oraz pojemniczki i worki na odpady niebezpieczne jak baterie i lekarstwa. Przyjęte rozwiązania organizacyjne i techniczne zapożyczono z wprowadzonego w Niemczech systemu dualnego. W celu spełnienia wymogów określonych obecnymi przepisami opartymi o dyrektywy Unii Europejskiej w ramach obowiązującego systemu gospodarki odpadami w Zielonej Górze została wybudowana w grudniu 2000r. - Stacja Sortowania Odpadów Użytkowych, Stacja Przeładunkowa i Magazyn Odpadów Niebezpiecznych. Jej zrealizowanie pozwoliło uporządkować gospodarkę surowcami wtórnymi na terenie miasta i zapoczątkować budowę wojewódzkiego systemu gospodarki odpadami surowcowymi. Zasadniczą funkcją Stacji jest przyjmowanie zbieranych w sposób selektywny (już u źródła) surowców wtórnych, a następnie wysortowywanie z nich jednorodnych surowców pozbawionych składników zanieczyszczających, na które stworzony będzie rynek zbytu. Podstawowymi elementami obiektu jest: linia sortownicza do sortowania głównie makulatury i tworzyw sztucznych oraz urządzenia do rozdrabniania, prasowania i paczkowania odzyskiwanych surowców. Obok znajduje się stacja przeładunkowa dla transportu tranzytowego jako uzupełnienie w technologii składowania i transportu. Komunalna Stacja Sortowania Odpadów Użytkowych jest obiektem dopełniającym system gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi w Zielonej Górze. Stacja przejęła dotychczasową funkcję skupu i przygotowania surowców wtórnych, wykonywaną przez Okręgowe Przedsiębiorstwo Surowców Wtórnych. Dzięki realizacji Stacji mo żliwe jest osiągnięcie następujących efektów: - podwojenie odzysku odpadów surowcowych, 42 - przetworzenie selektywnie zbieranych odpadów użytkowych w jednorodne surowce o większej wartości rynkowej, - zmniejszenie strumienia odpadów usuwanych na wysypisko, - poprawienie jakości odpadów kierowanych do kompostowni, - stworzenie podstaw nowoczesnego systemu gospodarki odpadami przydatnymi do wykorzystania. Stacja Sortowania Odpadów Użytkowych składa się z : – hali technologicznej sortowania odpadów użytkowych z linią sortowniczą, – placu na kontenery, – boksów magazynowych na surowce wtórne, – stacji przeładunkowej odpadów użytkowych. Procesy jednostkowe obejmują: – składowanie dowożonych odpadów w boksach magazynowych, – sortowanie odpadów, – prasowanie wyselekcjonowanych surowców, – rozdrabnianie wyselekcjonowanych surowców i balastu, – paczkowanie i magazynowanie surowców. Procesy uzupełniające: – rozbieranie na części odpadów wielkogabarytowych – rozdrabnianie odpadów drewnianych. Zaplecze socjalne i techniczne jest wspólne dla Stacji Sortowania Odpadów Użytkowych i Kompostowni Odpadów Komunalnych. Stacja przyjmuje do sortowania zbierane selektywnie odpady: makulaturę, tworzywa sztuczne, szkło w postaci butelek i stłuczki szklanej, odpady drewniane w postaci mebli i części odpadów budowlanych, palet z wyłączeniem trocin, odpady gumowe - głównie opony i dętki, tekstylia (z wyłączeniem czyściwa). Sortowaniu (na linii sortowniczej) poddaje się również odpady suche zbieranych w przezroczystych w workach. Selektywna zbiórka odpadów na terenie Zielonej Góry w 2002 roku Struktura morfologiczna odpadów w Polsce: - odpady organiczne 38,0 % - makulatura 12,0 % - tworzywa sztuczne 13,2 % - szkło 6,0 % - drewno 1,4 % - metale 4,0 % - pozostałe nieorganiczne 29,4 % - razem 100,0 % 43 Przyjmując, że na terenie Zielonej Góry mieszkańcy miasta wytwarzają rocznie 119 000 Mk / 142 000 Mk x 38 939 ton = 32 631 ton odpadów komunalnych to w tej liczbie znajduje się - makulatury 32 631 x12 % = 3 915 ton - tworzyw sztucznych 32 631 x 13.2 % = 4 307 ton - szkla 32 631 x 6 % = 1 958 ton z tego rocznie selektywnie zbieramy - makulatura ogó łem - 1 724 ton, z tego w pojemnikach selektywnych 664 ton, - tworzyw sztucznych ogó łem - 330 ton, z tego w pojemnikach selektywnych 280 ton, - szkła ogółem - 426 ton, z tego w pojemnikach selektywnych 415 ton, co stanowi procentowy odzysk w roku 2002 - makulatury ogó łem - 44,0%, w tym z pojemników selektywnych 16,7 %, - tworzyw sztucznych ogó łem - 7,7%, w tym z pojemników selektywnych 6,5 %, - szkła ogółem - 23,6%, w tym z pojemników selektywnych 21,2 %, równocześnie sprzedano w roku 2002 - makulatury ogó łem - 1 366 ton, co stanowi 34,9% poddanych recyklingowi, - tworzyw sztucznych ogó łem - 182 ton, co stanowi 4,2% poddanych recyklingowi, - szkła ogó łem - 95 ton, co stanowi 4,6 % poddanych recyklingowi. 5.3.2 KOMPOSTOWANIE ODPADÓW Najdłuższą drogę przechodzą odpady kompostujące. W pierwszym etapie w celu ustabilizowania trafiają do kompostowni. Odcieki oraz odpady ustabilizowane z kompostowni przekazywane są na składowisko odpadów, natomiast pozostała część kompostu kierowana jest na kolejny etap którym jest linia oczyszczania kompostu. Realizowane jest to w pierwszym etapie na sicie obrotowym Ø40 mm. Z sita część kompostu trafia do oddzielacza elektromagnetycznego, skąd odzyskiwany jest złom, będący surowcem wtórnym, a balast z tego procesu trafia na składowisko. Pozostały kompost z sita trafia do separatora szkła, gdzie jest oczyszczany z balastu szkła. Kolejnym etapem jest sito wibracyjne Ø20 mm skąd kompost jest częściowo recyrkulowany (kompost gruby) do komór kompostowni, a reszta trafia na kolejne sita wibracyjne gdzie jest dzielony na trzy frakcje 13÷20 mm, 7÷13 mm i <7 mm, frakcje te są produktem handlowym i trafiają do magazynu kompostu. 44 Celem nadrzędnym kompostowania odpadów w instalacji KKO nie jest produkcja kompostu, lecz takie tlenowe zmineralizowanie zanieczyszczeń stałych, aby masa odpadowa kierowana na składowisko ostateczne (inertne) zachowywała się jak odpad składowany naturalnie, po 15-20 latach przebywania w hałdzie wysypiskowej. Oznacza to, że zutylizowane odpady zmniejszą objętość do 30 % masy wyjściowej (wliczając w to segregację) i pozbawione są w 80 % związków organicznych, które w wyniku fermentacji mogłyby tworzyć metan - gaz wysypiskowy, mający między innymi wpływ na pogłębianie się efektu cieplarnianego. Ograniczając wytwarzanie się metanu czyni się wysypisko bezpiecznym, gdyż likwiduje się samozapłony i towarzyszące im występowanie dymów. Przerobiony tlenowo w temperaturze 70°C odpad staje się bezpiecznym pod względem sanitarnym dla obsługi składowiska. Składowisko pozbawiane jest gryzoni i żerującego ptactwa. Odpady dowożone na kompostownię wyładowywane są bezpośrednio do zbiorników magazynowych, które stanowią pierwszy element ciągu technologicznego. Ciąg technologiczny składa się z 4 komór: zbiornika magazynowego „M" oraz zbiorników oznaczonych literami „A", „B" i „C". Wybudowano 6 ciągów technologicznych zgrupowanych w dwa zespoły, po trzy ciągi. Do każdego zespołu przylega jedna zasobnia na ustabilizowane biologicznie odpady. Odpady poddawane procesowi kompostowania w zbiornikach magazynowych i komorach „A", „B" i "C" są napowietrzane przez odsysanie gazów. Gazy schładzane są w wymienniku ciepła i przetłaczane przez biofiltr wypełniony kompostem. Odzyskiwane ciepło wykorzystywane jest do ogrzewania świeżego powietrza, kierowanego do podsuszania kompostu w zasobniach, a w okresie zimowym również do ogrzewania budynku obróbki kompostu. Dosuszanie kompostu w zasobniach prowadzone jest, gdy jego wilgotność jest wyższa niż 35 %. Odpady z zasobni kierowane są na linię oczyszczania kompostu, na której prowadzi się następujące procesy jednostkowe: – odsiewanie balastu w sicie obrotowym o prześwicie 40 mm, – oczyszczanie kompostu ze szkła w separatorze części twardych, – przesiewanie oczyszczonego kompostu na sicie wibracyjnym o prześwicie 20 mm Odsiew zawracany jest do komór kompostowych lub wykorzystywany na potrzeby własne, przesiew rozdzielany jest na sitach wibracyjnych na 3 frakcje: 13-20 mm, 7-13 mm i < 7 mm, które stanowi ą zasadniczy produkt handlowy i kierowane są do magazynu kompostu. Balast, po wydzieleniu metali żelaznych za pomocą separatora elektromagnetycznego, oraz części twarde, usuwane są na składowisko balastu i odpadów przemysłowych podobnych do odpadów komunalnych. 45 Recykling organiczny w 2002 roku Ilość odpadów komunalnych powstałych na terenie Zielonej Góry w 2002 roku - 32 631 ton, Ilość odpadów komunalnych przekompostowanych - 16 834 ton, stanowi to - z tego uzyskano kompostu 5.3.3 ( 1 200 + 260 ga łęziówka ) 51,6 %, - 1460 ton, SKŁADOWANIE ODPADÓW Położenie i ukształtowanie terenu składowiska odpadów. Składowisko odpadów stanowi końcowy element systemu gospodarki odpadami. Służy składowaniu odpadów przekompostowanych, czyli poddanych biologicznemu przekształceniu oraz odpadów nierozkładalnych lub słabo rozkładalnych. Położone jest po prawej stronie drogi z Zielonej Góry do Raculi, w obrębie wyeksploatowanej odkrywki glin nieczynnej cegielni Racula Teren obejmuje działki nr 4/1, 4/3, 5, 18/2, 18/3, 18/4 76/4, 77/3, 76/6, 77/4, 182/1, 192, 193/1 i 197/2, o powierzchni 23,48 ha, położone na granicy miasta i gminy Zielona Góra, ok. 4 km w kierunku południowo-wschodnim od centrum miasta. Teren jest własnością Gminy Zielona Góra o statusie miejskim. Dojazd do składowiska od drogi krajowej relacji: Zielona Góra - Wrocław, drogą asfaltową, o długości ok. 220 m i szerokości 6 m. Od strony zachodniej bezpośrednio do granicy składowiska przylega starodrzew iglasty. Naturalną barierę odgradzającą teren składowiska od obszarów leśnych stanowi tutaj wał morenowy o wysokości kilku metrów. Od strony południowej składowiska występują ogródki działkowe (dawniej: POD "Nadodrze") w rejonie kwatery "C" - oraz nieużytki trawiaste zakrzaczone i z pojedynczym drzewostanem. Na odcinku południowej granicy kwatery „C" istnieje sztuczne obwałowanie, o wysokości ok. 5,5 m, natomiast na odcinku pozostałym teren nie był jeszcze zagospodarowywany. Przebiegają tu ścieżki i drogi leśne. Po południowo-wschodniej stronie, w rejonie przewidywanym pod rozbudowę składowiska przebiega droga polna, a obok niej występują nieużytki po dawnych ogródkach działkowych. Jest to obszar podmokły z licznymi wysiękami i małymi bagnami. Od strony wschodniej, teren składowisk graniczy, poprzez drogę betonową, z lasem ze starodrzewem iglastym. Teren w tym rejonie opada dosy ć stromo od drogi w kierunku wschodnim. Od północy, pomiędzy składowiskiem a drogą krajową znajdują się najbliższe zabudowania przemysłowe - baza "Geoprojektu", PHU ADAT (hurtownia części samochodowych) oraz Warsztat Lakierniczy. 46 Najbliższe zabudowania gospodarcze i posesje mieszkalne występują w odległości ok. 1,0 km od projektowanego składowiska: • w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim - wieś Racula, • w kierunku zachodnim - dzielnica Zielonej Góry o nazwie Jędrzychów. Składowisko odpadów„Racula” zlokalizowane jest na obszarze, który nie znajduje się: -w strefach ochronnych ujęć wody i obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, -w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych (GZWP, UZWP), -na obszarach parków narodowych i ich otulin, na obszarach parków krajobrazowych, rezerwatów ochrony przyrody, lasów ochronnych, - na obszarach chronionego krajobrazu, -w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i ich strefach krawędziowych, na terenach bezpośredniego bądź potencjalnego zagrożenia powodzią w rozumieniu przepisów prawa wodnego, - na terenach o nachyleniu stoku powyżej 3°, w strefach osuwisk i zapadlisk terenu, w tym powstałych w wyniku zjawisk krasowych, oraz zagrożonych lawinami, -na terenach zaangażowanych glacitektonicznie lub tektonicznie, poprzecinanych uskokami, spękanych i uszczelinowaconych, -na terenach wychodni skał zwięzłych porowatych, skrasowiałych i skawernowanych, -na glebach klas bonitacji I-III oraz pochodzenia organicznego, -na terenach których mogą wystąpić szkody górnicze Warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne. Naturalną sieć hydrograficzną terenu składowiska stanowią potoki dopływy Brzeźniaka, który wpada do Śląskiej Ochli, w okolicy Zatonia. Ich strefy źródłowe (wg mapy w skali 1:5000) znajdują się: 47 • około 120 m n.p.m., w kierunku na południe, w odległości ok. 650 m, • około 120 m n.p.m., w kierunku na południowy-zachód, w odległości ok. 750 m, • około 125 m n.p.m., w kierunku na południowy-wschód, w odległości ok. 1100 m, • około 125 m n.p.m., w kierunku na północny zachód, w odległości ok. 700 m. Tuż za obwałowaniem, w pobliżu otworu P-1/92 przebiega rów melioracyjny odprowadzający do potoku wodę z przedpola składowiska balastu. Budowa geologiczna podłoża terenu składowiska balastu jest skomplikowana. Fakt ten determinowany jest występowaniem zaburzeń glacitektonicznych, które objęły podłoże rejonu Zielonej Góry do głębokości lokalnie powyżej 200 m p.p.t. Powoduje to, że granice geologiczne często są prawie pionowe, występuje duża zmienność litologiczna osadów, zarówno w planie poziomym, jak i w pionie. W budowie geologicznej podłoża stwierdzono obecność osadów zarówno trzecio i czwartorzędowych, przeważnie wyruszonych z pierwotnej pozycji, przemieszanych i silnie zaburzonych. Trzeciorzęd reprezentowany jest przez osady facji jeziornej, z górnego miocenu, w skład której wchodzą; § mułki z przewarstwieniami piaszczystymi, § iły pstre, § węgle lignitowe. Czwartorzęd w rejonie składowiska reprezentują osady dwóch facji sedymentacyjnych: § lodowcowej - tj. gliny o równym stopniu zapiaszczenia, z licznymi głazikami skał północnych i przewarstwieniami piaszczystymi, § wodnolodowcowej - tj. piaski różnej granulacji i żwiry z okresu zlodowacenia środkowopolskiego i młodsze. Poziomy nawiercenia i stabilizacji luster -wody Numer Rzędna, m n.p.m. Głębokość do lustra, Rzędna lustra wody, m p.p.t. m n.p.m. otworu terenu kryzy w czasie 96-04-18 w czasie wierceń 96-04-18 wierceń A 138,08 138,96 - - - - B 140,04 140,85 8,53 8,19 132,51 132,85 C 135,03 135,87 8,68 8,54 126,35 126,49 48 D 148,20 148,54 - - - - E 148,68 149,38 8,04 7,62 140,64 141,06 F 155,97 156,73 15,41 14,98 140,56 140,99 G 131,98 132,66 - - - - H 150,80 151,53 26,46 26,20 124,34 124,60 Bl 138,81 - - - - - Dl 145,15 - - - - - 7/92 137,71 138,78 2,40 2,46 135,31 135,25 P-l/92 127,05 127,49 1,85 1,32 125,20 125,73 J 142,45 143,38 Od strony południowo-zachodniej teren składowiska jest ograniczony wałem ziemnym o wysokości średniej około 5,5 m, szerokości około 2,5 m i długości około 200m. Eksploatacja składowiska. Składowisko eksploatowane jest od 1960 roku. Obecnie zajmuje powierzchnię 19,20 ha. Zgodnie z definicją ustawy o odpadach składowisko „Racula” należy do grupy składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Głównym rodzajem składowanych odpadów są jednak odpady obojętne powstałe po przekompostowaniu oraz urobek ziemny i gruz budowlany. Materiał ten służy do przesypywania składowiska. Stan na dzień 1.01.2003r. - pojemność całkowita składowiska „Racula” wynosi około 3 000 000.m3 - dyspozycyjna pojemność składowiska na dzień 1.01.2003 wynosi 916 000 m3. - złożono na składowisku 1 875 600 ton odpadów. - do zdeponowania pozostało około 800 000 ton odpadów. - pojemność wysypiska została wykorzystana w 69%. - przy obecnym poziomie wykorzystania odpadów zapewnione jest funkcjonowanie wysypiska przez okres około 11 lat. Składowisko odpadów składa się z trzech pól składowych A, B, C. Na polach wydzielono sektory, służące odrębnemu składowaniu poszczególnych grup odpadów. Odpady te wymieniono w katalogu odpadów. Poszczególne pola składają się z następujących sektorów: 49 - pole składowe A - sektor A1, - pole składowe B - sektory B1,B2,B3,B4,B5,B6, - pole składowe C – sektory C1,C2. Powierzchnie poszczególnych sektorów na polach składowych wynoszą: - A1 - 3,70 ha - B1 – 0,16 ha, B2 – 0,10 ha, B3 – 0,58 ha, B4 – 0,80 ha, B5 – 1,80 ha, B6 – 0,06 ha , - C1 – 6,00 ha , C2 – 0,20 ha . Urządzenia techniczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składowiska odpadów. Wyposażenie składowiska : - 2 kompaktory Ł 35K i 515K - 2 spychacze gąsienicowe DT75 - 1 ładowarko-spycharka Ł 35 - ciągnik Ursus + 2 naczepy, - budynek wag z wagą wjazdową i wyjazdową, - mata dezynfekcyjna przed wagą wyjazdową, - drenaż odwadniający pod polem składowym „C”, - zbiornik magazynujący wody odciekowe, - magazyn paliw, - garaże. Odgazowanie składowiska. Prace związane z realizacją instalacji odgazowania składowiska rozpoczęto w lipcu 2001r. Odgazowaniu podlegają pola składowe A i B. Pole składowe C odgazowywane będzie w trakcie wypełniania się. Instalacja składa się z: - 78 studni odgazowujących w tym na polu A – 30 , na polu B 47 studni - napowietrznej linii energetycznej do przesyłu energii (350 mb) - stacji trafo - agregatów prądotwórczych - automatyki zabezpieczeń oraz urządzeń pomiarowo kontrolnych W efekcie ograniczono emisję biogazu do ok. 520 000.0 m3 miesięcznie, w tym metanu o ok.168 000.0 m3 , co ma niewątpliwie duże znaczenie dla ochrony środowiska. Obok efektów bezpośrednich związanych z ograniczeniem emisji metanu do atmosfery uzyskujemy efekt pośredni związany z wytworzoną energią elektryczną. Docelowo przewiduje się uzyskiwać 250 kW energii elektrycznej na godzinę. Obecnie uzyskuję się 150 kW. Działalność pozyskiwania i przekształcania biogazu 50 na energię elektryczną prowadzona jest na wydzierżawionych od ZGKiM-u polach składowych przez spółkę EKOENERGIA z Nowej Soli. Monitorowanie składowiska. W ramach zatwierdzonego decyzją Urzędu Wojewódzkiego w Zielonej Górze z dnia 19-go lipca 1994 r. zakresu robót geologicznych, wykonano w na obrze żach składowiska dziewięć otworów pomiarowokontrolnych, oznaczając je od A do J, o zmiennej głębokości 13,0 – 32,0 m p. p Zaprojektowana i wykonana sieć otworów obserwacyjnych w połączeniu z piezometrami już wcześniej istniejącymi (P – 1/92, 7/92) oraz studniami głębinowymi (Kompostowni, „Geoprojektu”, POD „Nadodrze”) zapewnia pełny monitoring wód podziemnych w całym otoczeniu istniejącego składowiska balastu i w pewnej odległości od niego. Badania pobranych próbek wody prowadzone są w cyklu kwartalnym od 1996 roku. Wyniki przekazywane są do Referatu Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego. Zamknięcie i rekultywacja terenu składowiska. Ważnym zagadnieniem jest technologia zamknięcia wyeksploatowanej części składowiska odpadów oraz wykonania prac rekultywacyjnych. Prace te muszą być wykonane w sposób, który zabezpiecza składowisko odpadów przed infiltracją wód opadowych, integruje obszar składowiska odpadów z otaczającym środowiskiem oraz umożliwia obserwację wpływu składowiska odpadów na środowisko. Regulamin przyjmowania odpadów przez Zakład Zagospodarowania Odpadów „Racula” 1. Dział Zagospodarowania Odpadów przyjmuje odpady komunalne, przemysłowe, użytkowe i niebezpieczne . Katalog odpadów znajduje się w biurze działu. 2. Za przyjęcie odpadów pobierane są opłaty zgodne z obowiązującym cennikiem. 3. Za przyjęcie odpadów do 1 Mg (tony) przywiezionych własnym transportem z gospodarstw domowych (np. powstających podczas remontu) i odpadów wielkogabarytowych – nie pobiera się opłaty. 4. Odpady wwożone na teren zakładu podlegają ocenie jakościowej, zważeniu i zarejestrowaniu w punkcie kontrolno-wagowym. 5. W przypadku wątpliwości co do klasyfikacji odpadów, wwożący zobowiązany jest przedstawić ocenę ich składu. 6. Dział nie przyjmuje odpadów niebezpiecznych – nie sortowanych z działalności gospodarczej. 7. Zakazem przyjmowania objęte są odpady niebezpieczne, których wykaz znajduje się w biurze Działu Zagospodarowania Odpadów . 8. Wwożący odpady zobowiązany jest stosować się do poleceń pracowników Zakładu kierujących ruchem. 51 9. Osoby wwożące odpady posortowane zobowiązane są do ich umieszczenia w pojemnikach selektywnych ustawionych przy wjeździe na teren Zakładu. 10. Wszelkie zanieczyszczenia dróg wewnętrznych spowodowane przez wwożących odpady powinny zostać przez nich usunięte. 11. Na terenie Zakładu obowiązuje zakaz przebywania osób postronnych. 12. Na terenie Zakładu zabrania się wzniecania ognia. Co każdy mieszkaniec Zielonej Góry wiedzieć powinien ! § Przywożąc do 1 Mg (tony) własnym transportem na teren Działu Zagospodarowania Odpadów w Raculi, odpady z gospodarstw domowych (np. powstające podczas remontu) i odpady wielkogabarytowe – nie płacisz. § Przywożąc własnym transportem na teren Działu Zagospodarowania Odpadów w Raculi odpady surowcowe takie jak makulatura, tworzywa sztuczne, szkło, tekstylia, złom, drewno – dostaniesz pieniądze. § Zawierając z ZGKiM-em stałą umowę na odbiór przez Zakład z twojej nieruchomości, sklepu, szkoły, itp., odpadów surowcowych – nie płacisz. § Zużyte lodówki i telewizory ZGKiM po zgłoszeniu telefonicznym odbierze z twojego mieszkania nieodpłatnie. § Za odbiór wystawionych przed posesję w wyznaczonym dwa razy w roku terminie, odpadów wielkogabarytowych nie pobieramy dodatkowej opłaty. Worki „zielone” można kupić u każdego kierowcy „śmieciarki” lub w Dziale Sprzedaży Usług Komunalnych przy Al.Zjednoczenia 110 c. Worki „czerwone” na stare lekarstwa i odpady medyczne mo żna kupić w Dziale Oczyszczania przy Al.Zjednoczenia 110 c . Kwalifikacje kierownika i pracowników składowiska odpadów. Zgodnie z ustawą o odpadach kierownik istniejącego składowiska oraz dyrektor ZGKiM-u legitymują się uzyskanymi w lutym 2003 świadectwami państwowymi poświadczającymi posiadanie kwalifikacji zawodowych do pełnienia funkcji kierownika składowiska odpadów. Godziny otwarcia składowiska odpadów : od poniedzia łku do piątku, w sobot ę w godzinach 6 – 21 w godzinach 9 - 12 52 5.3.4 MAGAZYNOWANIE ODPADÓW Obecnie na terenie Zielonej Góry brak jest instalacji służącej do termicznej utylizacji odpadów niebezpiecznych. Zakład Utylizacji przejmuje do selektywnego magazynowania odpady niebezpieczne chemicznie i bakteriologicznie, gromadząc je : – w magazynie odpadów niebezpiecznych chemicznie, – w chłodni odpadów niebezpiecznych bakteriologicznie i następnie przewozi wydzielonym, specjalnym transportem do spalarni znajdujących się poza miastem. Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych jako frakcji odpadów komunalnych oraz prawidłowa gospodarka tymi odpadami w obrębie zakładów rzemieślniczych, usługowych i przemysłowych muszą zostać poprzedzone ustaleniem miejsca i sposobu ich unieszkodliwiania. Podstawą stworzenia rozwiązań systemowych są szczegółowe zasady usuwania, wykorzystywania lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, które określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 2 grudnia 1998 r. (Dz. U. i Nr 145, poz. 942). Magazyn Odpadów Niebezpiecznych zlokalizowany na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów stanowi miejsce przejmowania odpadów niebezpiecznych, wysegregowanych metodą “u źródła” z odpadów komunalnych przez mieszkańców oraz odpadów niebezpiecznych pochodzących z drobnego przemysłu, usług, handlu, obiektów użyteczności publicznej i obsługi ludności. Zadaniem Stacji jest przyjęcie odpadów, ich segregacja asortymentowa oraz przekazanie do unieszkodliwiania po zgromadzeniu ilości odpadów uzasadniających ich transport do odbiorców. Przyjęto okres l roku jako maksymalny przedział czasowy składowania poszczególnych rodzajów odpadów. Realizacja magazynu pozwoliła na : • stworzenie podstaw systemu unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, • zmniejszenie ilości i szkodliwości odpadów kierowanych do składowania na składowisku komunalnym, a tym samym zmniejszenie wpływu eksploatowanego obiektu na środowisko oraz wydłużenie czasu jego eksploatacji, • stworzenie mieszkańcom oraz małym zakładom handlowym, usługowym i przemysłowym możliwości bezpiecznego dla środowiska pozbywania się odpadów niebezpiecznych. 53 5.4 EWIDENCJONOWANIE ODPADÓW Samochody dowożące odpady na teren zakładu zagospodarowania odpadów są kontrolowane w zakresie rodzaju dostarczanych odpadów i ich ilości. Ważenie powiązane jest programem komputerowym umożliwiającym m.in. gromadzenie i obróbkę danych, identyfikację dostawców i kategorii odpadów. W systemie ewidencjonowania wszystkich rodzajów odpadów powstających na terenie obsługiwanym przez ZGKiM, funkcjonują dwie wagi - wjazdowa i wyjazdowa. Obie wagi połączone są siecią komputerową. Budynek wag znajdujący się przy bramie jest równocześnie portiernią zakładu. Program ewidencyjno ważący opracowany został na zlecenie Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Zważone i sprawdzone co do asortymentu odpady kierowane są na jedną z czterech podstawowych ścieżek: − kierunek K1 ; na składowisko odpadów (odpady niekompostujące komunalne i przemysłowe), − kierunek K2; do komór kompostujących, odpady nadające się do kompostowania (odpady komunalne kompostujące, część osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków), − kierunek K3 ; na sortownię odpadów użytkowych i punkt rozbioru odpadów wielkogabarytowych, − kierunek K4 ; do magazynu odpadów niebezpiecznych chemicznie i bakteriologicznie. Dokumentacja ewidencjonująca odpady prowadzona jest w formie: - ewidencji komputerowej na wagach wjazdowych i wyjazdowych odpadów przechodzących przez Dział Zagospodarowania Odpadów, - dziennych raportów zryczałtowanych przewozów na składowisko balastu z kompostowni i sortowni. Art. 15 ust. 2 pkt 3 Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach wskazuje na konieczność planowania działań ograniczających zawartość frakcji ulegającej biodegradacji w odpadach przeznaczonych do unieszkodliwiania na składowiskach. Uszczegółowieniem niniejszego przepisu jest zaplanowany stopień redukcji tego rodzaju odpadów, przewidziany w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. Zakłada on wyłączenie ze składowania bez biologicznego unieszkodliwiania (wagowo) całkowitej ilości odpadów ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r.: do 2010 r. 25% do 2013 r. 50% do 2020 r. 65 % 54 Oznacza to, że bazując na bilansie roku 1995, gdzie roczna ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie objętym obsługą ZZO „Racula” wynosiła 29 000 Mg, to minimalna, wymagalna ilość przekompostowywanych odpadów w poszczególnych latach powinna wynosić: do 2010 r. 7 250 Mg do 2013 r 14 500 Mg do 2020 r. 18 850 Mg Przy obecnej przepustowości kompostowni wynoszącej 16 100 Mg odpadów wymieszanych na rok, warunek biodegradacji odpadów przed składowaniem miasto spełnia do roku 2013 a po modernizacji związanej z dobudową sita obrotowego przed komorami kompostującymi, co zwiększy nominalne obciążenie kompostowi o 60 % tj. do 25 700 Mg na rok, do roku 2020. 55 6 TECHNOLOGIA I ROZMIESZCZANIE INSTALACJI ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW 6.1 ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH Miejscem odbioru wszystkich odpadów bytowych z terenu miasta zaliczanych do grupy 20 03 01 jest Zakład Zagospodarowania Odpadów „Racula”. Odpady te w pierwszej kolejności są poddawane unieszkodliwieniu poprzez kompostowanie. Unieszkodliwione odpady kierowane są na składowisko odpadów. Odpady ze stref miejskich opalanych piecami kierowane są bezpośrednio na składowisko. Technologię unieszkodliwiania i zagospodarowywania odpadów bytowych przedstawiono w dalszych rozdziałach. 6.2 ODPADÓW PRZEMYSŁOWYCH I GOSPODARCZYCH W obecnym czasie Zielona Góra nie posiada rozbudowanego przemysłu. Istniejące w latach 90-tych zakłady produkcyjne ograniczały produkcję popadając w recesję gospodarczą. Stan ten ograniczył ilość wytwarzanych odpadów przemysłowych. Rozwiązaniem problemu odpadów przemysłowych do roku 1994 zajmowała się Spółka Przemysłowa do Składowania i Unieszkodliwiania Odpadów. W związku ze zjawiskiem ograniczania produkcji i likwidacji zakładów przemysłowych zadania Spółki przejęło na siebie Miasto w oparciu o stosowne porozumienie. Odpady powstające w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej łączą się strugami z odpadami komunalnymi. Poddawane są na terenie Zakładu ”Racula”, tym samym procesom co odpady pochodzące z innych źródeł. Odpady mające charakter użytkowy przechodzą przez sortownię, bytowy przez kompostownię, niebezpieczne przez punkt gromadzenia odpadów niebezpiecznych, a pozostałe kierowane są na składowisko. 6.3 OSADÓW ŚCIEKOWYCH Zasadniczym źródłem powstawania osadów ściekowych związanych z obsługą Zielonej Góry jest Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Łężycy oraz w niewielkich ilościach kanalizacja miejska. Docelowym miejscem przeróbki wszystkich osadów ściekowych powstających na terenie miasta jest Centralna Oczyszczalnia Ścieków dla Zielonej Góry w Łężycy. Do czasu zbudownia spalarni osadów miejscem składowania jest składowisko „Racula”. 6.4 ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH CHEMICZNIE I BAKTERIOLOGICZNIE Na terenie miasta nie przewiduje się budowy instalacji do unieszkodliwiania bądź ostatecznego składowania odpadów niebezpiecznych. Odpady niebezpieczne z gospodarstw domowych oraz zakładów pracy w pierwszej kolejności należy przekazywać do Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula”, celem 56 zmagazynowania i przekazania do dalszej utylizacji we właściwych zakładach na terenie Polski. Dotyczy to zarówno odpadów niebezpiecznych chemicznie jak i bakteriologiczne. Odpady niebezpieczne chemicznie, przejściowo składowane są w magazynie odpadów chemicznych , odpady niebezpieczne bakteriologicznie w specjalnej chłodni. Odpady azbestowe z uwagi na specjalne wymogi, odbierane mogą być przez podmioty posiadające specjalne zezwolenia, których obecnie nie ma na terenie Zielonej Góry. Odpady te nie mogą być przyjmowane przez ZZO „Racula”, muszą być kierowane bezpośrednio na składowisko odpadów przemysłowych w Trzemesznie woj. Wielkopolskie lub inne posiadające wymagane pozwolenia. 6.5 ODPADÓW BUDOWLANYCH I OBOJĘTNYCH Odpady budowlane i obojętne w pierwszej kolejności powinny być zagospodarowywane w miejscu ich powstawania, poprzez wkomponowywanie ich w otoczenie. Nie wykorzystany na miejscu powstawania gruz budowlany powinien zostać rozdrobniony i przekazany do gospodarczego wykorzystania. W tym celu stwarza się warunki dla sektora prywatnego do pobudowania zakładu przeróbki odpadów budowlanych. Dwie instalacje kruszące gruz budowlany, do roku 2000, funkcjonowały na ul Foluszowej z uwagi na złą koniunkturę zawiesiły działalność. 6.6 ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH Do grupy odpadów wielokogabarytowach zaliczamy wszystkie te odpady które ze względu na swoje wymiary nie mieszczą się w wystawianych zielonych pojemnikach. W szczególności zaliczamy do nich stare meble, telewizory, pralki, lodówki, dywany itp.. Dwa razy w roku – wiosną i jesienią na terenie całego miasta prowadzona jest zbiórka komunalnych odpadów wielkogabarytowych poprzez tak zwane wystawki. Odpady wystawiane w przeddzień zbiórki, zwożone są na teren ZZO „Racula” gdzie po wstępnej ocenie kierowane do odzysku na rozdrabniarki lub bezpośrednio na pola składowe. Stare lodówki i telewizory jako odpady niebezpieczne poddawane są utylizacji. Miasto podzielone jest na 18 rejonów zbiorki. Dla każdego rejonu określa się terminy zbiórki. Odpady wywiezione są najpóźniej w dwa dni po wystawieniu. 57 Podział miasta na rejony wiosennej zbiórki odpadów wielkogabarytowych w roku 2003. Rejon I 10. 03. 2003 r. Rejon ograniczony ulicami: Bohaterów Westerplatte, Chrobrego, Podgórna, Drzewna, Jedności, Reja (teren byłego ABM Nr 3) Rejon II 12. 03. 2003 r. Rejon ograniczony ulicami: Wyszyńskiego, Wiśniowa, Moniuszki, Aleja Konstytucji 3-go Maja, Wrocławska, Sienkiewicza, Kukułcza, Kilińskiego (teren byłego ABM Nr 1-5) Rejon III 17. 03. 2003 r. Osiedle Piastowskie Rejon IV 19. 03. 2003 r. Rejon ograniczony ulicami: Aleja Zjednoczenia, Aleja Wojska Polskiego, Reja, Sikorskiego, Konstytucji 3-go Maja, Moniuszki, Wiśniowa, Wyszyńskiego, Łużycka, Dąbrówki, Aleja Wojska Polskiego, Kręta (dawniej Os. Słoneczne i teren byłego ABM Nr 4) Rejon V 24. 03. 2003 r. Osiedle Łużyckie Rejon VI 26. 03. 2003 r. Osiedle Przyjaźni Rejon VII 31. 03. 2003 r. Osiedle Zacisze + rejon ulicy Cisowej Rejon VIII 02. 04. 2003 r. Rejon ograniczony ulicami: Aleja Zjednoczenia, Aleja Wojska Polskiego, Bohaterów Westerplatte, Sulechowska, Źródlana, Batorego (teren byłego ABM Nr 6) Rejon IX 07. 04. 2003 r. Osiedle Zastalowskie + ul. Mechaników + ogrodnictwo Rejon X 09. 04. 2003 r. Rejon ograniczony ulicami: Wrocławska, Lwowska, Podgórna, Szosa Kisielińska, Obwodnica, tory kolejowe, Zagłoby, Pl. Kolejarza, Chrobrego, Pl. Piłsudskiego, Podgórna (teren byłego ABM Nr 2) Rejon XI 14. 04. 2003 r. Osiedle Pomorskie, Osiedle Śląskie Rejon XII 16. 04. 2003 r. Rejon XIII Rejon XIV Rejon XV Rejon XVI Rejon XVII Rejon XVIII Osiedle Morelowa 22. 04. 2003 r. Jędrzychów 28. 04. 2003 r. Chynów 05. 05. 2003 r. Raculka + rejon Szosy Kisielińskiej 07. 05. 2003 r. Osiedle Braniborskie + Osiedle Dolina Zielona 12. 05. 2003 r. Osiedle Kościuszki + Osiedle Kilińskiego + Osiedle Słowackiego 14. 05. 2003 r. Rejon ul. Wyczólkowskiego + ul. Malczewskiego Jeżeli odpady wielkogabarytowe nie zostaną wystawione w określonych dniach mogą być one odebrane na koszt właściciela lub zarządcy nieruchomości każdego dnia przez zakład miejski. Każdego dnia odpady te można przywozić własnym transportem na teren ZZO „Racula”, gdzie w zale żności od ilości zostaną przyjęte odpłatnie lub nieodpłatnie. Na terenach osiedli ustawione s ą ponadto wydzielone kontenery koloru niebieskiego o pojemności od 7 do 23 m3 , do których odpady wielkogabarytowe można wrzucać każdego dnia. 58 6.7 WRAKI SAMOCHODOWE Coroczna sprzeda ż samochodów, skutkuje zwiększającymi się ilościami starych, wyeksploatowanych pojazdów. Aby nie ponosić obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC, pojazd nie dopuszczony do ruchu musi być przekazany do złomowania posiadającej specjalne zezwolenie placówce. W placówkach tych pojazdy rozbierane są na mniejsze elementy z rozdziałem na odpady nadające się do wtórnego wykorzystania np. złom metalowy czy tworzywa sztuczne, odpady niebezpieczne np. części mające kontakt z olejami i akumulatory, pozosta łość to odpady nadające się do składowania tylko na składowisku odpadów. Właściciel kasowanego pojazdu otrzymuje od placówki potwierdzenie zdania pojazdu na podstawie którego samochód zostaje przez Wydział Komunikacji Urzędu Miejskiego wyrejestrowany, co skutkuje zwolnieniem z ponoszenia obowiązkowego ubezpieczenia pojazdu OC. Wykaz składnic złomu na terenie Zielonej Gory dla pojazdów podlegających wyrejestrowaniu w przypadku kasacji Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ZIELONA GÓRA ul. Sulechowska 4a tel. 3284599 Zarządzenie Wojewody Lubuskiego nr 197 z 31.12.1997r Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „ECSERVIS” Sp. z o.o. ZIELONA GÓRA ul. Dzia łkowa 19 Zarządzenie Wojewody Lubuskiego nr 197 z 31.12.1997r. ADAT ZIELONA GÓRA ul. Podgórna 2 Zarządzenie Wojewody Lubuskiego nr 175 z 16.12.1998r. 6.8 OPAKOWANIOWYCH I POUŻYTKOWYCH Odpady opakowaniowe i poużytkowe gromadzone selektywnie lub zbierane na terenie jednostek handlowych lub wytwórczych przywożone powinny być transportem obcym lub własnym do Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula”. Wyjątek mogą stanowić odpady opakowaniowe wykorzystywane do celów własnych wytwórców. Rezerwy w mocach przerobowych sortowni odpadów użytkowych w Raculi nie stwarzają potrzeby budowy podobnych instalacji na terenie miasta i wyznaczonych wojewódzkim planem gospodarki odpadami powiatów do roku 2010. 59 7. ZADANIA STRATEGICZNE GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE MIASTA 7.1 PROGNOZOWANE ZMIANY W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI Programowane długofalowe zmiany w zakresie gospodarki odpadami na terenie Zielonej Góry wiążą się z zapisami wojewódzkiego planu gospodarki odpadami dla województwa lubuskiego, w którym wyznaczono Zieloną Górę, jako miejsce Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów, bazą którego miałby być istniejący Zakład Zagospodarowania Odpadów „Racula” obecnie obsługujący wyłącznie miasto i okoliczne wioski. Założenia wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. CEL EKOLOGICZNY W GOSPODARCE ODPADAMI KOMUNALNYMI DO ROKU 2100: Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz wdrożenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania Cele na lata 2003 – 2006: 1. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców miast i 95% mieszkańców terenów wiejskich. 2. Skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: • opakowania z papieru i tektury: 45%, • opakowania ze szkła: 35%, • opakowania z tworzyw sztucznych: 22%, • opakowania metalowe: 35%, • opakowania wielomateriałowe: 20%, • odpady wielkogabarytowe: 26% • odpady budowlane: 20% • odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22% 4. Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 75% wytworzonych odpadów komunalnych. Cele na lata 2007 – 2010: 1. Objęcie wszystkich mieszkańców woj. lubuskiego zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych. 60 2. Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 65% wszystkich odpadów komunalnych. 4. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: • opakowania z papieru i tektury: 50%, • opakowania ze szkła: 45%, • opakowania z tworzyw sztucznych: 30%, • opakowania metalowe: 45%, • opakowania wielomateriałowe: 30%, • odpady wielkogabarytowe: 50% • odpady budowlane: 40% • odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50 KIERUNKI DZIAŁAŃ 1. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie, kompostownie, obiekty termicznego wykorzystania odpadów, składowiska o funkcji ponadlokalnej). 2. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników biodegradowalnych. 3. Wdrażanie systemu eliminacji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, ich zbiórki i utylizacji. 4. Modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które nie spełniają wymogów ochrony środowiska, a będą użytkowane do czasu wprowadzenia rozwiązań ponadlokalnych. 5. Bieżąca likwidacja nielegalnych składowisk i rekultywacja składowisk wyłączonych z eksploatacji oraz nieczynnych kwater na składowiskach funkcjonujących. ZAŁOŻENIA 1. Docelowym rozwiązaniem jest skupienie gmin wokół Zakładów Zagospodarowania Odpadów (ZZO). O przyjętej technologii decydować będą inwestorzy. 2. Na obszarze gmin należących do poszczególnych ZZO odbywa się zbiórka selektywna. Sposób zbiórki odpadów zależy od przyjętej w ZZO technologii. 3. Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną preferowane będzie kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie. 4. Lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości” wyrażoną w ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2001.62.628). Przyjęto, że optymalna odległość centrum gminy (po drogach) nie będzie większa niż 30 km od ZZO. W przypadku konieczności dowozu odpadów (lub surowców) z większej odległości, należy rozważyć budowę stacji przeładunkowych lub Wiejskich Punktów Gromadzenia Odpadów (WPGO). Obiekty te będą integralną częścią ZZO. 61 5. Przy doborze gmin do poszczególnych ZZO uwzględniono istniejące lub planowane porozumienia międzygminne oraz opinię gmin wyrażoną w trakcie ankietyzacji oraz dyskusji podczas przeprowadzonych warsztatów. 6. Założono, że z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim przypadku odpady kierowane będą na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko przy ZZO. 7. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne) poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii). Pozostałe odpady (tzw. odpady komunalne niesegregowanane) oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowiskach. 8. Zarówno system zbiórki opakowaniowych surowców wtórnych jak i system odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi wynikających z: - Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638). - Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639). Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami: 1. Celowe jest tworzenie ponadgminnych struktur gospodarki odpadami komunalnymi, obsługujących od 200 do 500 tys. mieszkańców. 2. Planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych, uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady możliwe do wspólnego zagospodarowania, niezależnie od źródła ich pochodzenia. 3. Utrzymanie przez gminy (związki gmin) kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami i daje możliwość dofinansowania deficytowych działalności z zysków z działalności opłacalnej (np. dofinansowanie selektywnej zbiórki i kompostowania z zysków ze składowiska). ODLEGŁOŚCI TRANSPORTU (km) Odległość Średnia Maksymalna ZZO Zielona Góra M.* W** 24,0 33,1 Szlichtyngowa – 75 *M- tereny miejskie **W – tereny wiejskie 62 MASA ODPADÓW Z SEKTORA KOMUNALNEGO Rok 2003 2010 2003 2010 Razem województwo Tys. Mg % 397,5 100 485,5 100 ZZO Gorzów 85,2 21,4 105,1 21,6 Obszar ZZO Zielona Góra Tys. Mg % 166,1 41,8 202,8 ZZO Długoszyn ZZO Marszowo 62,7 15,8 83,6 21,0 76,4 15,7 100,6 20,7 LICZBA MIESZKAŃCÓW W POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH Rok 2003 2010 2003 2010 Razem województwo Tys. % 1 004 100 1 017 100 ZZO Gorzów 204 20 209 Obszar ZZO Zielona Góra Tys. % 422 42 428 ZZO Długoszyn ZZO Marszowo 164 16 214 21 166 215 OPAKOWANIA DO ODZYSKU Rok 2003 2010 2003 2010 Razem województwo Tys. Mg % 22,2 100 54,1 100 ZZO Gorzów 4,6 20,7 11,4 21,1 Obszar ZZO Zielona Góra Tys. Mg % 9,2 41,4 22,5 41,6 ZZO Długoszyn ZZO Marszowo 3,3 14,9 4,5 20,3 8,0 14,8 10,8 20,0 BIODEGRAGOWALNE DO ODZYSKU Rok 2003 2010 2003 2010 Razem województwo Tys. Mg % 11,5 100 37,4 100 ZZO Gorzów 2,3 20,0 8,2 21,9 Obszar ZZO Zielona Góra Tys. Mg % 5,3 46,1 16,2 43,3 ZZO Długoszyn ZZO Marszowo 0,25 2,2 1,6 13,9 4,2 11,2 6,6 17,6 ODLEGŁOŚCI TRANSPORTU (km) Odległość średnia Odległość maksymalna ZZO Zielona Góra M W 24,0 33,1 Szlachtyngowa – 75 ZAKŁAD ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW „RACULA” W ZIELONEJ GÓRZE 63 OBIEKT GŁÓWNY 1. Zbiórka odpadów z terenu (wyselekcjonowane i pozostałe) 2. Zbiórka odpadów niebezpiecznych za pomocą Mobilnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych 3. Waloryzacja odpadów z selekcji 4. Segregacja odpadów zbieranych nieselektywnie 5. Rozbiórka odpadów wielkogabarytowych 6. Przerób odpadów budowlanych 7. Przygotowanie do unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych 8. Gromadzenie i magazynowanie odpadów niebezpiecznych 9. Przerób odpadów organicznych (kompostowanie, inne technologie) TEREN: 1. Stacje przeładunkowe 2. Gminne Punkty Zbiórki odpadów niebezpiecznych 3. Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych ZAKŁAD UTYLIZACJI CENTRUM USŁUG PROEKOLOGICZNYCH SEKTORA NAFTOWEGO CPN EKOSERWIS SP. Z O.O. W CZERWIEŃSKU AKTUALNIE: 1. Unieszkodliwianie odpadów z przemysłu naftowego (grunty, osady, opakowania) PLAN: 1. Oczyszczanie gruntu z zanieczyszczeń ropopochodnych 2. Produkcja komponentów do paliw (kraking tworzyw sztucznych) 3. Produkcja RDF (osady zaolejone, tworzywa sztuczne, trociny, frakcje palne odpadów komunalnych). Warunki uczestnictwa poszczególnych gmin w realizacji Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula” w Zielonej Górze 64 1. Przyjęcie na siebie przez miasto Zielona Góra, zgodnie z wojewódzkim planem gospodarki odpadami, funkcji regionalnego zakładu zagospodarowania odpadów, nie jest równoważne z bezwzględnym obowiązkiem natychmiastowego przyjmowania odpadów z terenu gmin objętych planem. Warunkiem rozpoczęcia odbioru odpadów jest wcześniejsze podpisanie odpowiedniego porozumienia gmin. 2. Każda gmina przystępująca do Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula w Zielonej Górze, partycypuje w nakładach inwestycyjnych związanych z rozbudową istniejącej infrastruktury, proporcjonalnie do zbilansowanej ilości odpadów powstających na jej terenie. 3. Miasto Zielona Góra zapewnia dla gmin partycypujących stały i nieprzerwany odbiór odpadów komunalnych zgodnie z zawartymi dwustronnymi porozumieniami. 4. Ceny odbioru odpadów do utylizacji i zagospodarowania obejmują składniki określone przepisami ustawy o odpadach i pokrywane są przez właścicieli nieruchomości lub gminę zgodnie z warunkami porozumienia gmin. 5. Zadaniem Gminy jest przygotowanie „Gminnego Punktu Gromadzenia Odpadów wraz z Stacją Przeładunkową”. 7.2 DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI ZADANIA INWESTYCYJNE Wzrastająca ilość odpadów, zmieniający się ich skład morfologiczny oraz obowiązek wtórnego wykorzystywania odpadów, biorąc pod uwagę postęp w technologiach i technikach zagospodarowywania odpadów powoduje, że gospodarowanie odpadami wymaga prowadzenia ciągłych działań przystosowawczych do wymogów prawa określających standardy w ochronie środowiska. Z tych powodów w wyniku przeprowadzonego w roku 2002 przeglądu ekologicznego składowiska odpadów „Racula”, za zadanie terminowe uznaje się konieczność rozbudowania do roku 2009 pola składowego o następną kwaterę. Wymagalność pozostałych zadań inwestycyjnych zachodzić będzie w przypadku potraktowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula” , jako zakładu regionalnego. Zaistnieje wówczas potrzeba przeprowadzenia działań modernizacyjnych mających na celu zwiększenie przepustowości komunalnej kompostowni odpadów, dobudowy instalacji segregacji szkła i rozbudowania magazynu odpadów niebezpiecznych. Byłyba to realizacja zadań własnych gmin wchodzących w skład zakładu regionalnego. Do zadań takich nie nale ży zaliczać budowy instalacji termolizy lub urządzeń o innej technologii wykorzystującej składowany, przekompostowany balast jako paliwo alternatywne w celu produkcji i sprzedaży energii elektrycznej lub cieplnej. Inwestycja taka ma charakter komercyjny i nie musi by ć realizowana i finansowana ze środków pozyskiwanych przez gminy. 65 Poniżej przedstawiono wykaz zadań inwestycyjnych rozbudowujących i modernizujących istniejący układ technologiczny zagospodarowywania odpadów w ZZO „Racula”. I. Rozbudowa i modernizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula”. 1. Rozbudowa składowiska „Racula” o kwaterę „D”. 2. Budowa linii sortowniczej dla odpadów szklanych 3. Modernizacja magazynu odpadów niebezpiecznych 4. Rozbudowa istniejącej instalacji do mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia) o zasobnie odpadów, wstępne sito obrotowe 80 mm, system podajników 5. Rozbudowa istniejącej instalacji do mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia) o instalację termolizy katalitycznej celem energetycznego wykorzystania otrzymywanego po procesie kompostowania paliwa alternatywnego (efekt ekologiczny prawem nie wymagany – po znalezieniu inwestora od zaraz ) II. Rozbudowa i modernizacja systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie działania ZZO „Racula”. 1.Uzupełnianie i wymiana pojemników do selektywnej zbiorki odpadów i pojazdów do ich opróżniania 2. Mobilne- kontenerowe punkty przyjmowania niebezpiecznych odpadów komunalnych 6 szt III. Rozbudowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków dla Zielonej Góry „Łużyce” 1. Suszarnia z spalarnią osadów ściekowych - rozbudowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków „Łężyce” OPIS ZADAŃ INWESTYCYJNYCH Rozbudowa składowiska odpadów „Racula” Aktualna pojemność składowiska pozwoliła by na przyjmowanie odpadów do roku 2011. Z uwagi jednak na obowiązujące standardy unijne składowisko w obecnym stanie może być eksploatowane do końca 2009 roku. Przyjmując rok zapasu zaplanowano pobudowanie nowej kwatery składowiskowej do końca 2008 roku. Kwatera odpowiadać ma obowiązującym od kwietnia 2003 roku nowym wymogom technicznym, z których jednym z istotniejszych jest bezwzględny wymóg uszczelnienia dna składowiska folią izolacyjną. Składowisko odpadów deponować będzie odpady komunalne i komunalnopodobne z wydzielonymi częściami na odpady mineralne. Nie przewiduje się budowy małych kwater na odpady niebezpieczne. Powierzchnia budowanej kwatery „D” około 4 ha. Pojemność około 500 tyś m3. Czas eksploatacji 6 – 8 lat. Linia sortownicza odpadów szklanych Zwiększająca się ilość selektywnie zbieranej stłuczki szklanej wymusza konieczność pobudowania małego ciągu sortowniczego do rozdzielania szkła na kolory i asortymenty. Obecnie ZZO 66 „Racula” nie posiada takiej instalacji. Segregacja szk ła odbywa się w sposób prymitywny poprzez wybieranie materiału z usypanych w boksach pryzm. Modernizacja magazynu odpadów niebezpiecznych Istniejący magazyn odpadów niebezpiecznych wykonano systemem gospodarczym, adaptując do tego celu wiatę do składowania opału. Została ona obudowana, podzielona i wyposażona w niezbędne pojemniki oraz chłodnię dla odpadów niebezpiecznych bakteriologicznie. Obecny magazyn jest wystarczający na potrzeby samego miasta. Przejmując jednak funkcję regionalną zaistnieje potrzeba jego rozbudowy i wykonania w trybie inwestycyjnym. Modernizacja komunalnej kompostowni odpadów Istniejąca kompostownia posiada zdolność przerobową 70 Mg niesegregowanych odpadów komunalnych na dobę. Przywożone odpady w blisko 70 % składają się z odpadów nierozkładalnych. Obecnie przekompostowuje się 65 % odpadów bytowych. Reszta trafia bezpośrednio na składowisko. Taki stan zgodnie z obowiązującym prawem unijnym może istnieć jeszcze do roku 2200. Z uwagi jednak na zakładany wzrost ilości przyjmowanych odpadów z terenu czterech przyległych powiatów, istnieje potrzeba zwiększenia efektywności pracy kompostowni, poprzez zwiększenie strumienia odpadów biologicznie rozkładalnych kierowanego do komór kompostujących. W tym celu przed komorami kompostującymi należy dobudować zasobnię z sitem obrotowym o średnicy oczek 80 mm. Pozwoli to na zwiększenie przepustowości kompostowni z 70 do 110 Mg na dobę, to jest o około 60 %. Paliwo alternatywne - termoliza katalityczna Celem termolizy katalitycznej jest odgazowywanie celulozowych, tłuszczowych i węglowodanowych materiałów odpadowych w niskotemperaturowym reaktorze przy użyciu katalizatora, oraz energetyczne wykorzystania powstającego w procesie gazu. W konwencjonalnych instalacjach spalających odpady wynosi ok. 1200 do 1500 0C. Odpady mają w tych procesach bezpośredni kontakt z tlenem atmosferycznym, co prowadzi do powstawania w temperaturze powyżej 800 0C dioksyn, furanów, a także siarki i azotu. Usunięcie ze spalin powstałych związków wymaga zastosowania kosztownych procesów ich oczyszczania. Dyspozycyjna wartość opałowa jest stosunkowo niewielka (10...12 MJ/Nm 3), a ponadto w procesie powstaje ok. 40 % szlaki organicznej, stanowi odpad niebezpieczny. W prezentowanej innowacyjnej metodzie niskich temperatur (katalityczna metoda termolizy) odpady, zarówno komunalne, jak także z przemysłu drzewnego, papierniczego, rolnictwa, względnie przemysłu spożywczego oraz hodowli zwierząt. Są odgazowywane z 50 – procentową domieszką tworzyw syntetycznych, oraz z dodatkiem katalizatora w temperaturze ok. 450 0C. Materiały te zostają najpierw ogrzane, a następnie przy udziale katalizatora ulegają rozkładowi. Katalizator jest wymagany tylko w niewielkiej ilości (w zależności od udziału środków syntetycznych, max 1 %). Nie powstają przy tym żadne toksyczne lub niebezpieczne dla środowiska substancje. Z obciążonych katalizatorów otrzymujemy sole, 67 które znajdują zastosowanie w nawożeniu, przy czym zawarte w nich ewentualne metale ciężkie występują w formie nietoksycznych tlenków. Dzięki temu metoda ta wymaga tylko dwustopniowego oczyszczania spalin (pierwszy stopień – przemywanie wodą, drugi – jednoprocentowym wodotlenkiem sodowym). Dodatkowe procesy oczyszczania sa zbędne. Wartość opałowa gazu wytlewnego mieści się w granicach 25...40 MJ/Nm3. Wykorzystanie gazu następuje przez zastosowanie silników turbospalinowych i sprzężonych z nimi generatorów wytwarzania energii elektrycznej. Z ok. 10% pozostałych ciał stałych powstaje ubocznie koks, który po odpowiedniej jednostopniowej obróbce może być wykorzystywany jako koks aktywny, który z kolei znajduje zastosowanie jako absorbent przy oczyszczaniu spalin bądź w innych procesach chemicznych. Innowacyjne, interesujące pod względem energetycznym rozwiązania, wynikają tu przede wszystkim z tego, iż uzyskany gaz po odpowiednim oczyszczeniu natychmiast trafia do turbin gazowych, a gaz odpadowy wykorzystywany jest bezpośrednio do ogrzewania termoreaktora. Gaz odpadowy wykazuje temperaturę ok. 650 0C i dlatego idealnie nadaje się do wykorzystania w zakresie niskich temperatur. Wynika z tego hermetyczny, redukujący płomień proces termolizy, przy czym spalanie gazu w obrębie turbiny jest ograniczone. Poza rozruchem procesu nie jest potrzebne dostarczanie innej, obcej energii. Po oddaniu ciepła do reaktora do dyspozycji pozostaje jeszcze jedno spektrum energetyczne ze schłodzenia gazu od 450 do 150 0C dla uzyskania pary, np. przez niskociśnieniową turbinę parową. Podobnie możliwe jest pozyskiwanie ciepła lub ciepłej wody z dalszego chłodzenia gazu w przedziale 150...50 0C. W pierwszym etapie w urządzeniu do np. 50 kg/h wsadu następuje zgazowanie odpadu, a w drugim wytworzony gaz używany jest dla zasilania zespołu 2 turbin gazowych o mocy 90 kW każda oraz 400 kW mocy termicznej. Turbiny spalinowe stanowią, w porównaniu z silnikami gazowymi, idealne maszynowe i techniczne uzupełnienie dla energetycznego wykorzystania gazów odlotowych. Wprawdzie stopień oddziaływania jest mniejszy, lecz gaz odpadkowy stanowi główne medium dla ogrzania reaktora. Szczególną korzyścią turbin spalinowych jest jednak ich niewrażliwość na wahania w jakości gazów. Mają one tę przewagę, że mogą wyrównywać występujące wahania składu ilości gazu bez szkód dla procesu spalania przy niezmiennej liczbie obrotów. Silniki gazowe mogą w takich przypadkach doznać dużych szkód w sterowaniu i w obrębie wału korbowego. Na początku turbiny mogą być uruchamiane za pomocą nafty (kerosin Jet A1), a po uzyskaniu odpowiedniej temperatury (2 min.) przełączane na gaz. Według danych DSD rocznie powstaje w Niemczech ok. 5 milionów ton wyżej wymienionych odpadowych surowców frakcji lekkich. Do tego doliczyć należy dalszych 12 milionów ton odpadów komunalnych. Ze wstępnych obliczeń wynika, że z 1 tony odpadowych surowców lekkich uzyskać można ok. 4 MWh energii w postaci gazu, którą można przetworzyć w 0,5 MWh energii elektrycznej, co stanowi ogromny dodatkowy potencjał energetyczny, a pozostała energia pozostaje do dyspozycji w formie energii cieplnej. Rozwój technologii w pierwszej kolejności zaplanowano jako instalacje kontenerowe o wydajności 0,5 - 1 MWh. Tym samym zredukowana powinna zostać częściowo ryzykowna i droga wydajność transportu. 68 Uzupełnienie i wymiana pojemników do selektywnej zbiórki odpadów Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest na terenie miasta w oparciu o blisko 1700 pojemników o pojemności 1 100 dcm3. Są to w większości pojemniki metalowe, podatne na korozję. Od trzech lat prowadzona jest wymiana pojemników metalowych na pojemniki z tworzywa sztucznego. Są one wygodniejsze w eksploatacji, lżejsze wywołujące mniejszy hałas podczas opróżniania i trwalsze. Chcąc utrzymać uzyskaną zdolność magazynową wszystkich posiadanych pojemników na poziomie 14% objętości wszystkich wystawionych pojemników i kontenerów na odpady miejskie, należy corocznie wymieniać około 300 pojemników na nowe. Mobilne punkty przyjmowania komunalnych odpadów niebezpiecznych Selektywna zbiórka komunalnych odpadów niebezpiecznych wymaga posiadania nie tylko magazynu do ich przetrzymywania ale także, punktów do ich przyjmowania na terenie miasta. W tym celu sprawdzonymi rozwiązaniami są mobilne, czyli ruchome (samobieżne) punkty zbierania i przewozu. Specjalna zabudowa nadwozia pozwala na segregowanie przyjmowanych odpadów niebezpiecznych z chwilą odbioru ich od mieszkańca. Odpady te nie mogą być mieszane, aby nie doszło do niekontrolowanych reakcji chemicznych, zagrażających życiu lub zdrowiu. Zakładając obsługę sześciu powiatów, przewidziano zakup sześciu takich pojazdów. Suszarnia i spalarnia osadów ściekowych. Opis ogólny instalacji. Projektowana instalacja do suszenia osadów oparta jest na suszeniu po średnim; tzn., że ciepło przekazywane jest ze źródła ciepła do procesu suszenia osadu, poprzez wymienniki ciepła. Powietrze suszące jest recyrkulowane; tzn., że wilgotne powietrze suszące najpierw wchodzi do skraplacza, w którym woda z procesu suszenia osadu jest kondensowana. Następnie, suche powietrze suszące zawracane jest do suszarki, gdzie obieg się powtarza. Dzięki temu powietrze suszące nie wydostaje się do otoczenia. Projektowana instalacja oparta jest na niskotemperaturowym procesie suszenia. Wilgotny osad przebywa w maksymalnej temperaturze 180°C i ta temperatura obniżana jest stopniowo do ok. 70°C, wraz ze wzrostem suchej masy w osadzie. Dzięki temu osad nie jest przypalany, gdy ż przebywa on w temperaturze ponad 100oC jedynie w początkowej fazie, gdy jego wilgotność jest duża. Gdy zawartość wilgoci w osadzie spada poniżej 50% s.m., przebywa on w temperaturze poniżej 100 0C.Osad ze zbiornika magazynowego w czasie podawania do suszarki jest podgrzewany do około 40 0C za pomocą nadmiernego ciepła z kondensatora. Przed podaniem do suszarki osad jest rozdzielany na wiele strumieni i rozprowadzany poprzez oddzielne przewody do szeregu dysz wtryskujących o średnicy 8 – 10 mm, układających osad w trzech poziomach, jeden na drugi. Osad formowany jest w postaci pasków na przenośniku taśmowym ze stali nierdzewnej, w celu uzyskania bardzo dużej i równomiernej powierzchni osadu. Proces suszenia osadu może być porównany z wymianą ciepła w kotle. Suszenie osadu następuje na dwóch stalowych taśmach, ustawionych jedna po drugiej. Na pierwszej taśmie osad przebywa około 15 69 minut, a na drugiej około 45 minut Ciepło do suszenia podawane jest za pomocą trzech wymienników ciepła. Powietrze suszące pracuje w obiegu zamkniętym, a cały proces odbywa się przy lekkim podciśnieniu, co zabezpiecza przed przedostaniem się zapachów do środowiska. Odparowana woda zostaje skondensowana w skraplaczu. Do jej ochłodzenia służą ścieki oczyszczone doprowadzone z wylotu oczyszczalni. Kondensat wraz z wodą chłodzącą o temperaturze około 50o C jest zawracany na oczyszczalnię, co w zimie pozytywnie wpływa na efekt oczyszczania. Po wysuszeniu osad zawiera 90 % s.m., a przebywanie w temperaturze ponad 700C przez okres dłuższy niż 60 minut, czyni go bezpiecznym pod względem sanitarnym Po przejściu przez taśmy osad zabierany jest za pomocą transportera ślimakowego i przekazywany (w opcji istnieje możliwość workowania) do kontenera magazynowego skąd może być wywożony na zewnątrz. Cała instalacja suszenia osadów wewnątrz utrzymywana jest przy małym podciśnieniu, aby zapobiec wydostawaniu się powietrza do otoczenia. Osad z budynku pras podawany będzie do zbiorników buforowych poprzez pompę ślimakową (w projekcie należałoby rozważyć zalety i wady załadunku osadu poprzez przenośnik ślimakowy), która zlokalizowana zostanie w wannie na silosy w budynku suszenia osadów. Lej załadowczy pompy zasilany będzie, poprzez system istniejących przenośników, zamontowanych na końcu węzła prasy komorowej. Powyższe rozwiązanie załadunku osadu wymaga wykonania, w ścianie budynku instalacji suszenia osadów, roboczego otworu wyposażonego w ruchomą „żaluzję’. Instalacja do suszenia osadu składa się z następujących głównych elementów: - zbiorniki magazynowe (silosy) osadu odwodnionego, - suszarka, - skraplacz, - kotłownia technologiczna, - komin, - kompletne opomiarowanie, orurowanie i uzbrojenie w armaturę oraz AKPiA. - suszarka składa się z izolowanej komory, w której znajdują się główne elementy, takie jak: - urządzenia rozprowadzające osad, - stalowa taśma, - wentylatory, - wymienniki ciepła do transferu ciepła z ogrzewacza do powietrza suszącego. Parametry procesu suszenia osadów (przepustowość obecna) Założenia dla osadu odwodnionego: Ilość osadu mechanicznie odwodnionego: Zawartość suchej masy: Sucha masa: 50Mg/d, 18 250Mg/rok, 28%, 14Mg/d 5 110Mg/rok,. Zakładane parametry osadu wysuszonego: 70 Zawartość suchej masy: Ilość wysuszonego osadu: Wydajność instalacji (osadu odwodnionego): Czas pracy: 90 %, 15,6Mg/d, 5 694Mg/rok, 3,5Mg/h, 15h/d. 5 214h/rok, Parametry procesu suszenia osadów (przepustowość docelowa) Założenia dla osadu odwodnionego: Ilość osadu mechanicznie odwodnionego: 54Mg/d, 19 710Mg/rok, Zawartość suchej masy: Sucha masa: 28%, 15Mg/d 5 475Mg/rok,. Zakładane parametry osadu wysuszonego: Zawartość suchej masy: Ilość wysuszonego osadu: 90%, 7Mg/d, 6 096Mg/rok, Wydajność instalacji (osad odwodniony do 25 % s.m.): Czas pracy instalacji: 3,5Mg/h, 5 631h/rok, 16h/d, Zużycie wody technologicznej (przy temperaturze 10 0C): 40,0 m3/h, Odpływ z kondensatora (przy temperaturze60 0C): 45,0m3/h, Moc zainstalowana: Zużycie energii elektrycznej (170 kW x 5 631 h/rok): Moc cieplna pozyskiwana z paliwa: Zużycie paliwa (1 500 kW x 5 631 h/rok): 170kW, 957 270kWh,/rok, 1 500kW, 46 500 kWh/rok. Docelowo mo żliwe będzie wprowadzenie spalania osadu, wówczas ilość popiołu do wywozu wyniesie około 6,3 Mg/d. Spalanie osadów osuszonych – II etap realizacji inwestycji Funkcja technologiczna Osuszanie osadów ściekowych jest bardzo efektywną metodą zmniejszania ich ilości. Kolejnym etapem na drodze do jej zminimalizowania powinno być spalanie osadów osuszonych. Proces ten charakteryzuje się bardzo korzystnymi parametrami technologicznymi. Spalanie osuszonych osadów pozwala na „odzyskanie” energii zużytej w procesie osuszania. Przeciętnie osady ściekowe charakteryzują się wartością opałową rzędu 10 do 12 MJ/kg. Jest to wprawdzie wartość czterokrotnie niższa od kaloryczności oleju opałowego, jednakże wystarczająca, żeby użytkować produkt suszenia jako opał. Proponuje się docelową rozbudowę instalacji suszenia osadów o układ ich spalania. Ze względów ekonomicznych (niższe koszty eksploatacji), a także w celu podwyższenia efektu ekologicznego (znaczące zmniejszenie ilości odpadów do składowania) zaleca się jak najszybszą realizację II etapu inwestycji. Najkorzystniejsze byłoby, pomijając kwestię skumulowanych kosztów inwestycyjnych, wybudowanie suszarni 71 i spalarni w ramach jednego zadania. Proponowany podział inwestycji na etapy pozwala na technologicznie uzasadniony podział zadania. Opis ogólny instalacji Z technicznego punktu widzenia modernizacja budynku suszenia osadów dla celów suszenia i spalania osadów polega głównie na: - demontażu kotła olejowego pełniącego funkcję jedynego źródła ciepła w instalacji suszenia osadów, - montażu kotła dwufunkcyjnego, dostosowanego do opalania osuszonym osadem i paliwem uzupełniającym w postaci oleju opałowego, - montażu zblokowanej instalacji oczyszczania spalin. Prace te nie będą pociągały za sobą konieczności wykonywania robót budowlanych lub związanych ze zmianami sposobu zagospodarowania terenu wokół budynku. Modernizacja obiektu w ramach II etapu realizacji inwestycji, będzie poprzedzona wykonaniem szczegółowego projektu instalacji spalania i podlegać będzie procedurze Oceny Oddziaływania na Środowisko. Podstawowym efektem realizacji etapu II będzie ograniczenie ilości masy odpadów w postaci unieszkodliwionych osadów ściekowych do złożenia na składowisku odpadów, z 16,7 Mg/d (suszenie) do około 6,3 Mg/d (popiół ze spalania osadów). Efektowi temu towarzyszyć będą pozytywne skutki ekonomiczne w postaci: - zmniejszenia kosztów transportu osadów na składowisko odpadów, - zmniejszenie kosztów złożenia odpadu w misie składowiska, - obniżenie bieżących kosztów eksploatacji instalacji – duże ilości oleju opałowego używanego do pozyskiwania ciepła w suszarni zostaną zastąpione niemal całkowicie osadem osuszonym. Wdrożenie II etapu będzie stosunkowo kosztowne i spowoduje istotny wzrost kosztów amortyzacji maszyn i urządzeń. Ponadto wymagać będzie utrzymywania przez użytkownika wysokiego reżimu kontroli pracy instalacji w celu uniknięcia ponadnormatywnej emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Jednakże korzyści wynikające z realizacji etapu II inwestycji s ą niepodważalne. Realizacja etapu II inwestycji – spalanie osadu. Przedsięwzięcie umożliwi docelowo wprowadzenie spalania osadu jako ostatecznej metody jego unieszkodliwiania, a wówczas ilość popiołu do wywozu wyniesie jedynie około 6,3 Mg/d, tj. około 2 300 Mg/rok. Oznacza to, że produkcja odpadów (pochodzenia osadowego) do wywozu spadnie do poziomu poniżej 12 %, produkowanych bez zrealizowania inwestycji. Uwodnienie świeżych popiołów jest pomijalnie małe, a ich stan sanitarny nie budzi żadnych wątpliwości. Dzięki zastosowaniu nowoczesnej 72 instalacji oczyszczania spalin, osiągnięcie zamierzonego efektu ekologicznego nie będzie się wiązać ze wzrostem innych emisji. 7.3 WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO Ocena funkcjonowania składowiska odpadów „Racula” W opracowanym w listopadzie 2003 przeglądzie ekologicznym składowiska odpadów „Racula”. stwierdza się: § kontrolowane są ilości i jakość dowożonych odpadów; § przyjmowane są tylko odpady nadające się do składowania na składowisku, § odpady niebezpieczne magazynowane są przejściowo, do czasu wywozu, w właściwie urządzonym i zabezpieczonym Punkcie Gromadzenia odpadów Niebezpiecznych, § składowisko posiada wszystkie urządzenia techniczne niezbędne do prawidłowego jego funkcjonowania wg standardów wymaganych do roku 2010( brak sztucznego uszczelnienia), § formowanie z odpadów warstw technologicznych prowadzone jest zgodnie z przyjętymi zasadami (bieżące zagęszczanie odpadów w cienkich warstwach kompaktorem) i przykrywanie ich materiałem izolacyjnym (izolacyjna warstwa przykrywająca powinna być jednak grubsza i wykonywana codziennie), § prawidłowo prowadzona jest dokumentacja dotycząca eksploatacji składowiska odpadów, poza brakiem ujmowania i wywozu odcieków na oczyszczalnię, § na polu „A" ujmowany jest i wykorzystywany gaz składowiskowy, obecnie budowana jest instalacja na polu składowym „B", § systematycznie, zgodnie z zaleceniami prowadzony jest monitoring składowiska odpadów, § drogi wewnętrzne na terenie składowiska utrzymane są w stanie czystości, § brak było rozpoznawalnych oznak inwazyjności niektórych gatunków gryzoni, zwłaszcza szczurów, zwalczania plag gryzoni i owadów. Potwierdzeniem prawidłowego budowania i zagęszczania hałdy odpadów jest nie występowanie samozapłonów. Obsługa składowiska jest przeszkolona w zakresie przestrzegania podstawowych zasad higieny obejmujących: • użytkowanie odzieży roboczej i ochronnej, • utrzymanie w czystości pomieszczeń socjalnych, • udzielanie pierwszej pomocy. • pracownicy składowiska podlegają okresowym badaniom lekarskim. 73 Składowisko w Raculi, poza brakiem dostatecznego uszczelnienia misy składowiska, spełnia większość istotnych wymagań stawianych obiektom odpowiadającym aktualnemu poziomowi techniki. Oceniając szczelność misy składowiska balastu w Raculi należy brać pod uwagę okres jego powstawania — 1960 r. W tamtych mniej wrażliwych ekologicznie czasach zlokalizowanie składowiska w wyrobisku po eksploatacji gliny, którego dno budują grunty nieprzepuszczalne lub słabo przepuszczalne, było optymalne i wyprzedzało wymagania formalno-prawne ochrony środowiska o blisko 20 lat. Składowisko posiada system drenażu wód odciekowych. Zostało również wyposażone w instalację do odprowadzania gazu składowiskowego, mimo przyjmowania do składowania odpadów nieulegających biodegradacji. 8. INSTRUMENTY FINANSOWE SŁUŻĄCE REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW 8.1 DZIAŁALNOŚĆ BIEŻĄCA Realizacja wszelkich programów bez rozwiązania sposobu ich finansowania od początku zdana jest na niepowodzenie. Generalną zasadą finansowania przedsięwzięć systemu jest rozdzielanie wytwórców odpadów w zależności od źródła ich powstawania i stworzenie przejrzystej sytuacji ponoszenia kosztów i pozyskiwania funduszy inwestycyjnych . Zgodnie z prawem za odpady komunalne odpowiada gmina , za odpady powstające w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, w tym szczególnie produkcyjnej, wytwórca tych odpadów - czyli producent lub sprzedawca . I tak też rozkłada się ciężar ponoszenia kosztów zbiórki i utylizacji odpadów. Przedsiębiorstwo komunalne świadcząc usługi bezpośrednio dla ludności nie powinno być nastawione na znaczący zysk. W przypadku działalności świadczonej na rzecz pozostałych wytwórców odpadów, zysk powinien zapewniać rentowność umożliwiając inwestowanie w rozwój gospodarki odpadami przemysłowymi ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązania problemu odpadów niebezpiecznych i użytkowych. Działalność bieżąca przedsiębiorstwa komunalnego powinna być w całości sfinansowana wpływami za świadczone usługi na rzecz ludności i ,,miasta”. Ustalenie górnych stawek za us ługi komunalne powinno zapewnić przedsiębiorstwu 5 - 10 % zysk. W przypadku świadczenia usług dla sfery pozakomunalnej, ceny powinny mieć charakter wolnorynkowy. 74 Podstawową formą rozliczania się mieszkańców za usługi odbioru odpadów z nieruchomości jest opłata ryczałtowa w przeliczeniu na jednego mieszkańca na miesiąc lub w przypadku lokali użytkowych na metr kwadratowy zajmowanej powierzchni z zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Opłata zryczałtowana pobierana na podstawie umów od świadczących usługi na terenie Zielonej Góry musi obejmować: • Podstawienie pojemników lub kontenerów „zielonych” na odpady niesegregowane w ilości wystarczającej na ich pomieszczenie. • Podstawienie pojemników „kolorowych” do selektywnej zbiórki makulatury, tworzyw sztucznych szkła i tekstylii w ilości objętej miejskim systemem gospodarki odpadami „PREKO ZG”(14% pojemności pojemników „zielonych”). • Podstawienie na terenie osiedla i opróżnianie co dwa tygodnie, kontenera na odpady wielkogabarytowe – stare meble, i.t.p.. • Prowadzenie stałej konserwacji, naprawy i systematycznej wymiany podstawionych pojemników i kontenerów na odpady zbierane nieselektywnie i selektywnie. • Systematyczny, co najmniej raz w tygodniu wywóz odpadów niesegregowanych (z pojemników zielonych). • Systematyczny, co najmniej raz na dwa tygodnie i dodatkowo wg zgłoszenia, wywóz odpadów zbieranych selektywnie (z pojemników kolorowych). • Odbiór na telefon z mieszkania starych lodówek, zamra żarek telewizorów, kwalifikowanych jako odpady niebezpieczne. • Bezpłatny odbiór zebranych od mieszkańców przez Administrację Osiedla zużytych baterii elektrycznych. • Przeprowadzenie dwa razy w roku, wiosną i jesienią, wg ustalonego harmonogramu, zbiórki odpadów wielkogabarytowych z terenu całego miasta (wystawki). • Termiczną utylizację odpadów w procesie kompostowania i bezpiecznego ich składowania wg najlepszej dostępnej techniki wymaganej prawem polskim i unijnym. • Sortowanie, belowanie, transport i recykling zebranych selektywnie odpadów takich jak makulatura, tworzywa sztuczne, szkło, tekstylia, stare meble, lodówki, telewizory, i.t.p.. • Utylizację starych lodówek, telewizorów i baterii elektrycznych. • Bezpłatne przekazanie kompostu w ilościach proporcjonalnych do ilości produkcji i obsługiwanych mieszkańców objętych zryczałtowaną umową na usuwanie odpadów. • Bezpłatne przyjęcie przez Dział Zagospodarowania Odpadów w Raculi odpadów z gospodarstw domowych w ilości do 1 Mg dowiezionych środkiem transportowym mieszkańca. • Zapewnienie ciągłości i nieprzerwalności świadczonych usług zgodnie z miejskim planem gospodarki odpadami. • Zapewnienie pełnej mobilności pojazdów do wywozu odpadów poprzez posiadanie pojazdów rezerwowych i własnej bazy warsztatowej. 75 • Zapewnienie wymaganej prawem miejscowym kolorystyki pojemników, kontenerów i pojazdów. • Zapewnienie fachowej obsługi przez osoby posiadające wymagane prawem certyfikaty kompetencji zawodowych z zakresu transportu rzeczy i unieszkodliwiania odpadów. • Ubezpieczenie szkód powstałych w wyniku prowadzonej działalności np. za potrącenie źle zaparkowanego samochodu czy uszkodzenie pergoli. • Prowadzenie powszechnej i ciągłej edukacji ekologicznej w zakresie ochrony środowiska przed odpadami w Miejskim Centrum Edukacji Ekologicznej ZGKiM-u przy ul. Witebskiej 2a w Zielonej Górze, w tym szkolenie zarządców i administratorów nieruchomości z przepisów prawa ochrony środowiska, gospodarki odpadami oraz utrzymania porządku i czystości. • Przeprowadzenie, co najmniej raz w roku miejskiej akcji sprzątania świata, którą poza terenami leśnymi i komunalnymi objęte są również tereny osiedlowe. • Stałe doradztwo prawne w stosowaniu przepisów Prawa Ochrony Środowiska, Ustawy o odpadach oraz Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. • Przejęcie pełnej odpowiedzialności administracyjnej, cywilnej i karnej za odpady przekazane umową. W przypadku świadczenia usług niekompletnych zgodnie z posiadanymi zezwoleniami, za nie świadczone zadania przedsiębiorca przekazuje opłaty miejskim jednostkom organizacyjnym realizującym te zadania. Koszty eksploatacyjne systemu PREKO ZG za 2002 rok Koszty Wyszczególnienie PLN gromadzenie odpadów komunalnych 589 802 gromadzenie odpadów selektywnych 46 907 Razem gromadzenie odpadów 636 709 transport odpadów komunalnych 4 419 132 transport odpadów selektywnych 382 030 Razem transport odpadow 4 801 162 utylizacja i składowanie 4 017 306 sortowanie odpadów 1 425 215 Ogółem 10 880 392 8.2 DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA 76 Miasto będąc odpowiedzialnym za gospodarkę odpadami komunalnymi, odpowiada za przygotowanie niezbędnej infrastruktury technicznej. W tym, celu musi określić źródła finansowania poszczególnych inwestycji . Do źródeł tych można zaliczyć : • zysk zakładu po opodatkowaniu • budżet miasta • Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej • obligacje komunalne • fundusze ekologiczne • fundacje i programy pomocowe • banki • instytucje leasingowe • fundusze inwestycyjne 8.2.1 ŚRODKI WŁASNE PRZEDSIĘBIORSTWA KOMUNALNEGO Zysk netto, czyli po odprowadzeniu podatku dochodowego jest najczęstszym źródłem finansowania inwestycji własnych przedsiębiorstw i spółek. W przypadku jednak firm działających na rynku komunalnym, zysk ten jest na ogół niewielki gdyż, cechą tych firm jest niezbyt wysoka rentowność . Dlatego też , firmy te na ogół z własnych środków nie udźwigną ciężaru realizacji niezbędnych dla miasta - gminy inwestycji ochrony środowiska gospodarki komunalnej . 8.2.2 BUDŻET MIASTA Budżet miasta Miasto będąc właścicielem przedsiębiorstwa komunalnego (zakładu budżetowego), może bez obaw o utratę majątku przeznaczyć własne środki finansowe na inwestycje swojej jednostki. Wówczas głównym źródłem sfinansowania inwestycji będzie budżet miasta, którego podziału dokonuje corocznie Rada Miasta. Zwiększając majątek, miasto jako jej właściciel Zakładu zwiększa swój majątek. Obligacje komunalne W ciągu ostatnich lat gminy coraz intensywniej poszukiwały alternatywnych wobec kredytu bankowego sposobów finansowania długoterminowych przedsięwzięć inwestycyjnych. Zasadniczą przyczynę tego stanu rzeczy stanowi ciągłe poszerzanie zakresu zadań realizowanych przez gminy, a szczególnie funkcji związanych z realizacją projektów z dziedziny infrastruktury technicznej . 77 Z drugiej strony częstokroć doświadczane przez samorządy lokalne usterki systemu bankowego, jak również niedostateczna znajomość specyfiki gmin jako pożyczko - i kredytobiorców u potencjalnych kredytodawców nie sprzyja ściślejszej współpracy podmiotów komunalnych z instytucjami finansowymi . Zjawisku temu towarzyszy ograniczanie bie żących oszczędności własnych gmin narzucające konieczność stopniowego zwiększania poziomu ich zadłużenia. Rosnące zapotrzebowanie gmin na zewnętrzne źródła finansowania jest niewątpliwie jedną z najistotniejszych cech systemu finansów komunalnych w Polsce. Przyciąganie uwagi i zainteresowania gmin przez finansowanie inwestycji w drodze emisji długoterminowych dłużnych papierów wartościowych - obligacji komunalnych - stanowi oczywistą implikację powyższych przeobrażeń. Wśród powodów, dla których w określonych warunkach obligacje mogą okazać się korzystniejszą od kredytu formą pozyskania przez gminy środków finansowych przykładowo wymienić można następujące: • mniejsze koszty obsługi bankowej, tj. niższe prowizje i opłaty za usługi banku, który nie ponosi ryzyka kredytowego; • stosunkowo większa skłonność podmiotów nie będących bankami do bezpośredniego inwestowania swoich środków na komunalnym rynku kapitałowym - rozproszenie inwestorów ; • potencjalnie znacznie niższa stopa procentowa - tj. możliwość ograniczenia wysokości odsetek oferowanych obligatoriuszom - m.in. jako następstwo większej płynności obligacji ; • możliwość oferowania inwestorom dodatkowych , niefinansowych świadczeń . Poza tym należy pamiętać również o znaczeniu innych niż finansowe korzyści płynących z emisji obligacji, w szczególności możliwości osiągnięcia pewnych celów społecznych i politycznych polegających na : § możliwości zaprezentowania realizowanych projektów inwestycyjnych opinii publicznej, a zwłaszcza mieszkańcom gminy - emitenta oraz zapoznania obywateli z aktualną sytuacją finansową gminy; § przyciągnięciu uwagi mieszkańców do działań podejmowanych przez gminę , uzyskanie szerszego zrozumienia i akceptacji dla tych działań; § zapoznaniu pracowników gminy ze specyfiką usług świadczonych przez instytucje finansowe. 8.2.3 FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ. Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej System funduszy ekologicznych w Polsce jest czteropoziomowy. Poziom centralny tworzy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na poziomie województw działa 16 Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Fundusz narodowy i fundusze wojewódzkie posiadają osobowość prawną i w zakresie określonym ustawą samodzielnie podejmują decyzje co finansować i na jakich warunkach. System funduszy ochrony środowiska uzupełniają fundusze powiatowe 78 i gminne. Nie są one organizacyjnie ani prawnie wydzielone ze struktury samorządu terytorialnego, nie mogą też udzielać pożyczek. Dostępność do funduszy wojewódzkich jest zróżnicowana zależnie od regionu kraju. Wiąże się to z ich zasobnością finansową oraz ze stosowanymi priorytetami inwestycyjnymi. Stąd własne kryteria oraz procedury oceny i wyboru proponowanych przedsięwzięć inwestycyjnych. Każdy fundusz dysponuje też własnymi zasadami udzielania i umarzania pożyczek. Zasady ich oprocentowania wzorowane są na funduszu narodowym. Powiatowy i Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Są one poza budżetem miasta, drugim źródłem finansowania inwestycji ochrony środowiska, będącym w całkowitej dyspozycji Rady Miasta. Powstaje z części opłat i kar z korzystania ze środowiska o jego przeznaczeniu decyduje Rada Miasta uchwalając corocznie jego plan dochodów i wydatków. Jest to jednak fundusz bardzo niewielki i głównie służyć może wspomaganiu działalności związanej z przygotowywaniem dokumentacji technicznej oraz edukacji ekologicznej. 8.2.4 FUNDUSZE POMOCOWE Fundacje i programy pomocowe Chodzi tu głównie o dotacje. Pokrywają one zazwyczaj tylko niewielką część kosztów inwestycji. Pomoc bezzwrotna, którą stanowi dotacja, jest chętnie lokowana w obszarze edukacji, szkoleń a także wymiany doświadczeń i promowania nowoczesnych rozwiązań technicznych . Rządy i fundacje z krajów zachodnich preferują w swoich dotacjach gospodarkę wodną oraz inwestycje zmierzające do ograniczenia zanieczyszczeń. Najbardziej rozpowszechnione są następujące formy udzielania bezzwrotnej pomocy finansowej: • dotacja na uzgodnione zadania inwestycyjne lub projekt - środki pieniężne zwalniane są sukcesywnie w miarę realizacji zadania, • pomoc konsultingowa (doradztwo) polegająca na zakupie usługi, • pomoc szkoleniowa (opłacanie przygotowania materiałów szkoleniowych i samego szkolenia), • pomoc w formie udostępnienia preferencyjnego kredytu (np. dotacja na opłacenie w banku różnicy pomiędzy preferencyjną i komercyjną stopą oprocentowania kredytu) . Wymienione formy bezzwrotnej pomocy finansowej są dostępne po spełnieniu licznych warunków przesądzających o celowości i efektywności tej pomocy. Długoterminowe kredyty inwestycyjne są, podobnie jak obligacje ,,elitarnym” źródłem środków finansowych, dostępnym tylko dla tych gmin, których gospodarka finansowa pozwala na ponoszenie ciężaru spłat wraz z oprocentowaniem. Oprocentowanie krajowych kredytów komercyjnych jest znacznie wy ższe niż w przypadku pożyczek i kredytów preferencyjnych. Oparcie finansowania inwestycji głównie na tym źródle 79 powoduje wzrost kosztów przedsięwzięcia, toteż kredyty komercyjne należy traktować jako uzupełniające źródło finansowania przedsięwzięć, w sytuacji gdy wykorzystane zostaną dostępne źródła tańsze, ale zgromadzone środki nie wystarczą na pokrycie kosztów przedsięwzięcia wynikających z kosztorysu. Fundusze inwestycyjne Od 1990r. daje się zauważyć rozwój prywatnych inwestycji kapitałowych w Polsce. Obecnie działalność inwestycyjną prowadzi co najmniej 15 funduszy kapitałowych reprezentujących kapitał rzędu 900 milionów dolarów amerykańskich. Przedmiotem inwestycji kapitałowych w Polsce są spółki prywatne bądź prywatyzowane. Od 1996r. występuje rosnące zainteresowanie funduszy kapitałowych obszarem inwestycji ekologicznych. Przedmiotem wejścia kapitałowego są przedsięwzięcia dotyczące tzw. czystych technologii W fazie przygotowawczej znajduje się projekt utworzenia funduszu kapitałowego z udziałem funduszu narodowego. BOŚ, EBOR i NEFCO (Nordic Environment Finance Corporation). Celem funduszu będzie dokonywanie inwestycji kapitałowych w przedsięwzięcia proekologiczne o charakterze infrastrukturowym i produkcyjnym. Innym przykładem jest amerykański fundusz kapitałowy Mees Pierson inwestujący w przedsiębiorstwa działające w obszarze ochrony środowiska i oszczędzania energii oraz produkujące urządzenia do kontroli zanieczyszczeń wody i powietrza. Stosunkowo dużym funduszem kapitałowym analizującym racjonalność znalezienia się na polskim rynku finansowania ochrony środowiska jest fundusz ECOFIN. Wszystkie one powiększają dostępne środki finansowe na inwestycje służące ochronie środowiska. Finansowanie inwestycji związanych z gospodarką odpadami powstającymi w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej poza sferą komunalną to obowiązek wytwórców tych odpadów lub sprzedawców towarów. Przedsiębiorstwo komunalne może przejąć na siebie odbiór odpadów od tej grupy wytwórców, jednak działalność tą będącą poza bezpośrednią sferą komunalną, cechować się musi zadawalająca przedsiębiorstwo rentowność. W tym celu bez obciążania ,,miasta” spółka może bezpośrednio zaciągnąć kredyty lub skorzystać, ze środków pomocowych. Nale ży w tym miejscu zwrócić uwagę, że koszty selektywnej zbiórki odpadów, edukacji ekologicznej oraz zbiórki odpadów wielkogabarytowych muszą wystąpić po stronie zakładu utylizacji odpadów (należy też czytać składowiska odpadów), a nie po stronie gromadzenia i transportu odpadów komunalnych. W kalkulacji ceny za przyjęcie odpadów do utylizacji i składowania ująć należy koszt obsługi systemu segregowania odpadów u źródła ich powstawania. Przewoźnik odpadów pobiera podstawienie pojemnika, jego opróżnienie i przetransportowanie jedynie należność za odpadów komunalnych nieposegregowanych do jednostki utylizującej czy składującej. Fundusze przedakcesyjne 80 Program ISPA Ochrona środowiska CO MOŻE BYĆ FINANSOWANE? Projekty dotyczące rozbudowy infrastruktury ochrony środowiska, pozwalającej na spełnienie wymogów UE w zakresie: • Dostaw wody pitnej • Odprowadzania i oczyszczania ścieków • Utylizacja odpadów • Ochrona atmosfery Projekty muszą wynikać z realizacji „Strategii wykorzystania funduszu ISPA jako uzupełniającego instrumentu realizacji polityki ekologicznej państwa” - http://fundusze.ukie.gov.pl w dziale Przewodnik/Fundusze przedakcesyjne/ISPA. KTO MOŻE SIĘ UBIEGAĆ O WSPARCIE? Samorządy lub związki komunalne WARTOŚĆ DOFINANSOWANIA Projekty powyżej 5 mln € JAKA JEST ROLA SAMORZĄDU? Samorządy lokalne lub związki komunalne mogą składać projekty do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który przyjmuje projekty przez cały czas trwania programu. Kontakt Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (p. lista adresowa). Fundusze Strukturalne w Polsce Unia Europejska prowadzi politykę strukturalną, aby zwiększyć spójność gospodarczą i społeczną należących do niej państw. Oznacza to dążenie do zmniejszenia różnic w rozwoju pomiędzy poszczególnymi regionami w UE. Polityka strukturalna Unii prowadzona jest wspólnie z krajami członkowskimi. Oznacza to w praktyce, że państwa razem z Komisją Europejską opracowują plany i zakres pomocy udzielanej przez UE. Podstawowym źródłem pomocy w ramach polityki strukturalnej są fundusze strukturalne. Z ich budżetów kierowane jest wsparcie na programy krajowe - 94%, oraz inicjatywy wspólnotowe – 6%. Dodatkowym instrumentem pomocy jest Fundusz Spójności (Kohezji), czasowy instrument, który ma pomóc przy realizacji największych inwestycji w najuboższych krajach UE. Ważnym uzupełnieniem pomocy UE są krajowe środki (budżet centralny i samorządowy), które stanowią minimum 25 % (w wyjątkowych sytuacjach 15%) całej pomocy. Zanim pieniądze z funduszy strukturalnych spłyną do kraju, jego administracja musi przygotować plan ich wykorzystania. W zależności od celu, do którego klasyfikuje się dane państwo/region konkretne plany przygotowuje się dla: 81 ♦ Jednostek odpowiadających NUTS II (w Polsce są to województwa), ♦ Jednostek odpowiadających NUTS III (w Polsce są to tzw. podregiony, pokrywające się najczęściej ze starymi województwami), ♦ Całego kraju . Odpowiedni plan jest przesyłany do Komisji Europejskiej, która w uzgodnieniu z władzami krajowymi uzgadnia Podstawy Wsparcia Wspólnoty (Community Support Framework). W nim zawarte są priorytety działania funduszy na terenie kraju/regionu, szczegółowe cele i wielkość wkładu funduszy strukturalnych. Konkretne działania, które będą finansowane ze środków europejskich opisują programy operacyjne. W praktyce krajów korzystających obecnie z pomocy w ramach celu 1 występują programy operacyjne horyzontalne (realizowane na terenie całego kraju) oraz uzupełniające je programy regionalne. Zgodnie z zasadą współfinansowania część pieniędzy pochodzi z budżetu krajowego (centralnego lub lokalnego). Jednym z zadań może być realizacja programu: • URBAN – rewitalizacja obszarów miejskich, zagro żonych lub dotkniętych zjawiskami strukturalnego bezrobocia i przejawami patologii społecznej; jest on finansowany również przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Fundusz Spójności Nie jest i nie był funduszem strukturalnym, choć pełni bardzo ważną rolę w samej polityce strukturalnej. Fundusz Spójności jest to tymczasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, których Produkt Krajowy Brutto nie przekracza 90% średniej dla wszystkich krajów członkowskich (Grecja, Portugalia, Hiszpania i Irlandia). Nie obejmują go zasady i reguły postępowania stosowane przy funduszach strukturalnych. Dotyczy to głównie procesu planowania pomocy, w którym nie trzeba opracowywać szczegółowych (regionalnych lub narodowych) planów rozwoju. Poszczególne kraje składają od razu konkretne projekty lub grupy projektów, jednak odpowiednio duże (o budżecie powyżej 10 mln €). Realizację Funduszu Spójności wstępnie zaplanowano na lata 1993-99. Na szczycie UE w Berlinie postanowiono przedłużyć jego działanie bez zmian do 2006 roku. Podstawowym celem Funduszu Spójności jest zminimalizowanie różnic pomiędzy krajami, których poziom ekonomiczny znacznie odbiega od średniej UE. Charakterystyczne w Funduszu Spójności jest to, że do pomocy kwalifikowane są nie poszczególne regiony (NUTS II lub III) lecz całe kraje. Oprócz wspomnianego kryterium wysokości Produktu Krajowego Brutto, państwa ubiegające się o pomoc muszą przygotować konkretny program prowadzący do spełniania kryteriów spójności. Do krajów objętych pomocą z Funduszu należą obecnie Grecja, Irlandia, Portugalia i Hiszpania. Z funduszu można finansować Inwestycje w obszarze ochrony środowiska: - Inwestycje mające na celu ograniczenie ilości zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb a przez to poprawę warunków życia mieszkańców. 82 Dotacje dla samorządów wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych. Finansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwój Regionalny. - Gospodarka odpadami niebezpiecznymi poprzez tworzenie systemów unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Dotacje dla samorządów wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych oraz firm zajmujących się utylizacją odpadów niebezpiecznych Finansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach SPO Ochrona Środowiska. - Inwestycje mające na celu walkę z hałasem poprzez instalację ekranów i map akustycznych, instalację urządzeń antywibracyjnych, modernizację technologii w przemyśle w celu zmniejszenia hałaśliwości wytwarzanych wyrobów. Dotacje dla samorządów wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych. Finansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach SPO Ochrona Środowiska. - Tworzenie systemów informacyjnych w urzędach administracji publicznej dotyczących gromadzenia i upowszechniania informacji o środowisku i jego ochronie, stanie i zasobach leśnych, tworzenie systemu elektronicznych baz danych, rozszerzenie zakresu dzia łania państwowej kontroli ochrony środowiska i systemu statystyki publicznej, zakupy wyposażenia dla służb ochrony środowiska i centrów edukacji ekologicznej. 8.2.5 KREDYTY BANKOWE Banki Banki tworzą największe krajowe źródło finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych. Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w ochronie środowiska. Banki sukcesywne rozszerzają swoją ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia ekologiczne oraz nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje, pomoc zagraniczna). Przykładem efektów takiej współpracy są kredyty udzielane przez Bank Zachodni SA oraz Bank Gdańsk SA w ramach umowy z odpowiednimi funduszami wojewódzkimi. Kredyty pochodzą ze środków finansowych gromadzonych przez banki, zaś fundusze udzielają dopłat do wysokości oprocentowania. W ten sposób koszt kredytu dla podejmującego inwestycje proekologiczne ulega obni żeniu. Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje ekologiczne spełnia Bank Ochrony Środowiska ( BOŚ ). Oferuje on najwięcej preferencyjnych linii kredytowych i dysponuje zróżnicowaną ofertą dla prywatnych i zinstytucjonalnych inwestorów, planujących inwestycje w różnych regionach Polski i w obrębie różnych obszarów środowiska. BOŚ posiada wyspecjalizowaną kadrę do oceny projektów ekologicznych i korzysta ze specjalnych zasad współpracy z funduszem narodowym. 83 Obecnie rynek zmierza do zwiększania udziałów banków komercyjnych w finansowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych. Coraz większą inicjatywę przejawiają w tym zakresie: Bank Handlowy SA; Bank Depozytowo - Kredytowy, Bank Gdański; Bank Ochrony Środowiska, Bank Przemysłowo - Handlowy, Bank Polska Kasa Opieki SA, Bank Śląski, Bank Zachodni, Polski Bank Inwestycyjny, Pomorski Bank Kredytowy, Bank Rozwoju Eksportu, Powszechna Kasa Oszczędności - Bank Państwowy, Powszechny Bank Gospodarczy, Powszechny Bank Kredytowy. Powołano także Grupę Współpracy czołowych polskich banków komercyjnych ds. ekologii. Działania te powinny spowodować aktywizację banków komercyjnych i zwiększenie ich atrakcyjności dla inwestorów podejmujących przedsięwzięcia w zakresie ochrony środowiska. Inwestycje leasingowe Leasing to jedna z najszybciej rozwijających się form finansowania inwestycji w Polsce. Wkracza on coraz bardziej także w sferę finansowania inwestycji ekologicznych. Leasing polega na oddaniu na pewien czas przedmiotu w posiadanie użytkownika, który za opłatą korzysta z niego przez ustalony okres z zastrze żeniem ( z reguły ) zwrotu tego przedmiotu. Zwykle z leasingu korzysta podmiot gospodarczy , którego nie stać na zakup potrzebnego urządzenia lub który nie posiada wystarczającego zabezpieczenia potrzebnego do wzięcia kredytu bankowego. Z tego powodu leasing uznany jest za bardziej niż kredyt uniwersalną i elastyczną formę finansowania działalności inwestycyjnej. Z punktu widzenia podmiotu gospodarczego zaletami leasingu s ą : § możliwość łatwego dostępu do najnowszej techniki bez techniki zaangażowania własnych środków finansowych, § zwiększenie płynności finansowej firmy ,gdyż przedsięwzięcie gospodarcze korzysta ze wsparcia funduszu zewnętrznego, § możliwość szybkiego i elastycznego reagowania na zmiany rynkowe poprzez korzystanie z dostarczonych ( gotowych ) urządzeń zamiast ich zakupu, § oszczędzanie na czynnościach proceduralnych związanych z wyborem i zakupem urządzenia ( producent, bank ), § łagodniejsze niż w przypadku ubiegania się o kredyt warunki umowy leasingowej ( zabezpieczenie finansowe spłaty rat , zastaw etc.). Forma leasingu daje możliwość rozłożenia finansowania przedsięwzięcia w długim okresie , co jest szczególnie istotne przy wielu rodzajach inwestycji ekologicznych . 84 9. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH Rozbudowa i modernizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula”. przewidywany nakład 1. Rozbudowa składowiska „Racula”” o kwaterę „D” (efekt: 2008 ) 10 000 tys. PLN 2. Budowa linii sortowniczej dla odpadów szklanych ( efekt: 2009 ) 3 000 tys. PLN 3. Modernizacja magazynu odpadów niebezpiecznych (efekt: 2009 ) 5 000 tys. PLN 4. Rozbudowa istniejącej instalacji do mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia) o zasobnie odpadów, wstępne sito obrotowe 80 mm, system podajników ( efakt: 2012 ) 5. Rozbudowa istniejącej 1 500 tys. PLN instalacji do mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia) o instalację termolizy katalitycznej celem energetycznego wykorzystania otrzymywanego po procesie kompostowania paliwa alternatywnego (efekt ekologiczny prawem nie wymagany – po znalezieniu inwestora od zaraz ) Rozbudowa i modernizacja systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie działania ZZO „Racula”. 1. Uzupełnianie i wymiana pojemników do selektywnej zbiorki odpadów i pojazdów do ich opróżniania ( efekt: 300 pojemników corocznie w latach 2003 - 2008, pojazd 2005) 1 400 tys. PLN 1. Mobilne- kontenerowe punkty przyjmowania niebezpiecznych odpadów komunalnych 6 szt. (efekt: 2007) 2 000 tys. PLN. Rozbudowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków dla Zielonej Góry „Łężyce” 1. Suszarnia z spalarnią osadów ściekowych - rozbudowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków „Łężyce” ( efekt: 2005 ) 18 000 tys PLN. 85 Selektywna zbiórka odpadów na terenie Zielonej Góry - plan zakupów inwestycyjnych etap II. 1. Pojemniki typu „dzwon” o pojemności 2.0 m3 do selektywnej zbiórki szkła - białego, w kolorze niebieskim - 150 szt. - kolorowego, w kolorze brązowym – 150 szt. razem: 300szt. x 1.000,00 z ł 300 tys. PLN 2. Pojemniki typu PA 1,1 o pojemności 1,1 m3 do selektywnej zbiórki makulatury w kolorze żółtym - 400 szt. 400szt. x 700,00 z ł 28 tys. PLN 3. Pojemniki typu PA 1,1 o pojemności 1,1 m3 do selektywnej zbiórki tworzyw sztucznych w kolorze białym - 400 szt. 400szt. x 700,00 zł 28 tys. PLN 4. Samochód kontenerowy z DS. do obsługi pojemników typu „dzwon” 340 tys. PLN 5. Samochód do obsługi pojemników typu PA 1,1 420 tys. PLN razem: 1.620 tys. PLN (efekt 2006) 86 10. HARMONOGRAM URUCHAMIANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH Rozbudowa składowiska „Racula” o kwaterę „D”. Lp. harmonogram zadań termin odpowiedzialny koszt PLN 1. opracowanie instrukcji eksploatacji składowiska do 15.12.2002 ZGKiM 12 000.- 2. operat szacunkowy wykupu działek pod rozbudowę 31.03..2003 ZGKiM 12 000.- 3. dokumentacja geologiczno-inżynierska 31.09.2003 ZGKIM-UM 12 000.- 4. wykup działek pod rozbudowę 5. wniosek o wydanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu do 31.03.2004 wraz z raportem oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko 6. projektu rozbudowy składowiska - kwatera D 7. projekt zamknięcia składowiska – kwatery B-C-D 8. wniosek o dofinansowanie inwestycji ze strukturalnych 31.03.2004 ZGKIM-UM do 15.09.2004 ZGKiM-UM do 15.09.2004 ZGKiM-UM środków pomocowych 9. 30.06.2005 UM do 30.04.2006 ZGKIM przygotowanie terenu pod budowę kwatery D - wycinka drzew do 31.12.2007 ZGKiM-UM 12. budowa kwatery D do 31.12.2008 ZGKiM-UM 14. zakończenie eksploatacji kwater B-C 15. 378 000.- opracowanie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę 11. UM WGiGM 31.12.2009 ZGKiM 2010 do 2012 ZGKiM do 2014 ZGKiM makroniwelacja kwater B-C pod przygotowanie zamknięcia składowiska 16. zamknięcie składowiska – kwatery A-B-C 17. dalsza rozbudowa składowiska – kwatera E 18. zamknięcie składowiska – kwatery D 2015 - 2018 do 2020 ZGKiM - UM ZGKiM 87 11.LISTY DZIAŁAŃ 11.1 LISTA DZIAŁAŃ PROWADZĄCYCH DO ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW LUB DO OGRANICZANIA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW 1. Promowanie technologii bezodpadowych. 2. Promowanie wydłużania cyklu życia produktu. 3. Promowanie opakowań ekologicznych – wielokrotnego użytku. 4. Nauka pomniejszania objętości wyrzucanych odpadów. 11.2 LISTA DZIAŁAŃ PROWADZĄCYCH DO OGRANICZENIA NEGATYWNEGO WPŁYWU ODPADÓW NA ŚRODOWISKO 1. Rozbudowa sieci odgazowania składowiska „Racula”. 2. Intensyfikacja selektywnej zbiórki odpadów. 3. Organizacja akcji „Sprzątanie Świata”. 11.3. LISTA DZIAŁAŃ OKREŚLAJĄCYCH WŁAŚCIWE POSTĘPOWANIE Z WYTWARZANYMI ODPADAMI. Zadania organizacyjne 1. Współpraca z instytucjami inspekcyjnymi – Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, Inspekcją Weterynaryjną, Inspekcją Farmakologiczną, Inspekcją Handlową – działającymi na rzecz służby zdrowia, handlu i usług, oświaty itp., w celu egzekwowania od objętych nadzorem jednostek przepisów dotyczących właściwego gospodarowania odpadami, a w szczególności niebezpiecznymi. 2. Stała kontrola wytwarzających odpady z wywiązywania się z obowiązku posiadania umów na usuwanie i zagospodarowanie odpadów z podmiotami posiadającymi wymagane prawem zezwolenia. 3. Intensyfikacja działań edukacyjnych celem zwiększania ilości odpadów zbieranych selektywnie. 4. Włączenie lokalnej prasy, radia i telewizji w miejski system edukacji ekologicznej. 5. Kontrola gospodarki odpadami u podmiotów, którym udzielono pozwolenie na wytwarzanie odpadów. 6. Kontrola działalności podmiotów, którym udzielono zezwolenia na świadczenie usług usuwania, zbierania, transportu, unieszkodliwiania lub odzysku odpadów. 88 Zadania inwestycyjne Rozbudowa i modernizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula”. 1. Rozbudowa składowiska „Racula” o kwaterę „D” . 2. Budowa linii sortowniczej dla odpadów szklanych. 3. Modernizacja magazynu odpadów niebezpiecznych. 4. Rozbudowa istniejącej instalacji do mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów organicznych. (kompostownia) o zasobnie odpadów, wstępne sito obrotowe 80 mm, system podajników. 5. Rozbudowa istniejącej instalacji do mechaniczno-biologicznego unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia) o instalację termolizy katalitycznej celem energetycznego wykorzystania otrzymywanego po procesie kompostowania paliwa alternatywnego. Rozbudowa i modernizacja systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie działania ZZO „Racula”. 1. Uzupełnianie i wymiana pojemników do selektywnej zbiorki odpadów i pojazdów do ich opróżniania. 2. Mobilne - kontenerowe punkty przyjmowania niebezpiecznych odpadów komunalnych. Rozbudowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków dla Zielonej Góry „Łężyce” 1.Suszarnia z spalarnią osadów ściekowych - rozbudowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków „Łężyce”. 11.4 LISTA DZIAŁAŃ LIKWIDACJI DZIKICH WYSYPISK ŚMIECI Zlikwidowane na terenie miasta „dzikie wysypiska w latach 2000-2002”. . 2000 rok 1. ul. Prosta przy ul. Krętej (byłe P.O.D.), 2. ul. Zbożowa przy P.O.D. Falubaz, 3. ul. Jędrzychowska (dz. 221, 222 obr.39 - przy skraju lasu), 4. ul. Jędrzychowska za 79 (dz. 70, 71 obr. 39 – zagajnik). 5. ul. Wyspiańskiego przy garażach za pętlą autobusową, 6. ul. Jedrzychowska vis a vis 77 przy 75, 7. ul. Kiełpińska z ul. Konwaliową – zagajnik na linii drzew, 8. ul. Mokra przy 9, 9. ul. Struga – Horsztyńkiego przy P.O.D., 10. Szosa Kisielińska b.P.O.D. – 5 różnych miejsc, 89 11. ul. Jędrzychowska za pętlą MZK linii nr „1”, 12. ul. Nowojędrzychowska – ul. Brylantowa przy b. torze kolejowym, 13. ul. Źródlana teren b. P.O.D. – 3 różne miejsca, 14. ul. Struga przy garażach od strony stadionu żużlowego, 15. ul. Nowa za działkami (ostatnimi po lewej stronie), 16. ul. Nowa za działkami w stronę wysypiska – 10 różnych miejsc, 17. ul. Sosnowa za żwirownią w rowie, 18. ul. Łużycka przy P.O.D. za garażami na ul. Zachodniej. 2001 rok 1. Chynów droga na Krepę przy ścianie lasu – 3 miejsca, 2. ul. Zdrojowa – ul. Mechaników przy ścianie lasu – 3 miejsca, 3. ul. Urszuli – ul. M. C. Skłodowskiej za halą sportową w stronę „Wagmostawu”, 4. ul. Mała – ul. Foluszowa za działkami – wąwóz, 5. ul. Łąkowa przy kępie drzew – 2 miejsca, 6. ul. Bema i ul. Kołłątaja, 7. ul. Chmielna (przy lesie za garażami), 8. ul. Rezedowa za trafostacją – 2 miejsca, 9. ul. Goździkowa przy trafostacji, 10. ul. Zagłoby – ul. Urszuli, 11. ul. Jastrzębia 21 ( przy ścianie lasu), 12. ul. Jagodowa za nr 12, 13. ul. Podwójna przy P.O.D. „GRONO”, 14. ul. Mieczykowi i ul. Kaczeńcowa, 15. ul. Nowojędrzychowska ( przy ul. Stokrotkowej 18 – zagajnik), 16. ul. Jędrzychowska przy pętli MZK linii nr „1”, 17. ul. Liliowa – b. tor kolejowy, 18. ul. Liliowa wzdłuż ściany lasu – 4 miejsca, 19. ul. Wojska Polskiego przy pętli MZK linii nr „37”. 2002 rok – (dzikie wysypiska zlikwidowane przez prac. z funduszu interwencyjnego) 1. ul. Batorego (od ul. Źródlanej do ul. Rzeźniczaka), 2. ul. Sikorskiego 45,tory PKP między ul. Łużycką a ul. Ogrodową, 3. Trasa Północna (teren przy garażach Policji), 4. Trasa Północna – ul. Batorego (las za budynkami), 5. ul. Jedności 38 A, 6. ul. Langiewicza – garaże, 7. ul. Urszuli – „Wagmostaw” i okolice, 8. ul. Elektronowa – tereny przy KTBS, 9. ul. Zamojskiego do Steinpolu, 10. las komunalny od ul. Sulechowskiej do giełdy warzywnej (MOSIR), 11. ul. Dąbrówki (tereny przy Polmosie), 90 12. zaplecze TESCO, 13. ul. Owocowa (rynek), ul. Przemysłowa, 14. ul. Moniuszki (parking), 15. ul. Wąska, od ul. Partyzantów do ul. Wrocławskiej (teren za garażami), 16. ul. Wojska Polskiego 43, 17. wzdłuż torów kolejowych od ul Bema do ogródków działkowych ul. Wyspiańskiego, 18. ul. Urszuli – teren za pawilonem AGD, skarpa, altana do rozbiórki, 19. ul. Zachodnia (garaże), 20. ul. Lisia 9 – uporządkowanie terenu przy budynku do rozbiórki, 21. Źródlana, 22. ul. Szwajcarska, gruz na skarpie, 23. ul. Wandy – teren przy byłej piekarni,, 24. ul. Urszuli – zaplecze hali sportowej, 25. teren za „Energopolem”, 26. ul. Gajowa 9-11, 27. teren za Cmentarzem Komunalnym, 28. ul. Chmielna – gruz przy trafostacji, 29. ul. Węglowa – ogródki działkowe, 30. ul. Sikorskiego 39-41, 31. os. Pomorskie (gruz), 32. ul. Foluszowa, 33. ul. Łużycka – ogródki działkowe, 34. ul. Piastowska (zaplecze sklepów), 35. ul. Rzeźniczaka – las za garażami, 36. teren za stadionem żużlowym, 37. Matejki 2, 38. ul. Krajlewska - parking, 39. okolice parkingu przy Amfiteatrze, 40. Chynów – teren giełdy. Likwidacja powstających nowych wysypisk następować będzie sukcesywnie w poszczególnych latach. Działania te należy traktować jako ciągłą pracę porządkową na rzecz miasta. Obowiązek likwidacji wysypiska ciąży na sprawcy czynu, a dopiero kiedy winowajca nie zostanie określony dokonują tego miejskie służby porządkowe na koszt miasta. 91 12. WYKAZ PODMIOTÓW WYTWARZAJĄCYCH ODPADY ORAZ PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE, ZBIERANIA, TRANSPORTU, ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW. Wytwórcy odpadów posiadający pozwolenie na wytwarzanie odpadów L.p. 1 Wytwórca odpadów „Burza” Sp. z o.o. 2 „Fortis” s.c. 3 Przedsiębiorstwo Przerobu Złomu Metali „CENTROZŁOM WROCŁAW” ANNEBERG TRANSPOL INT. Sp. z o.o. Elektrociepłownia „Zielona Góra” S.A. 4 5 6 Poszukiwania Naftowe „Diament” Sp. z o.o. Lubuska Wytwórnia Wódek Gatunkowych „POLMOS” S.A. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „RPR” 7 8 Adres wytwórcy Zielona Góra ul. Batorego 81 Miejsce wytwarzania odpadów: Stacja paliw przy Supermarkecie „Intermarche” Zielona Góra ul. Batorego 81 Zielona Góra ul. Dąbrowskiego 69 Wrocław ul. Robotnicza 16 Miejsce wytwarzania odpadów: Oddział Zielona Góra ul. Batorego 126 A Zielona Góra ul. Batorego 126 Zielona Góra al. Zjednoczenia 103 Miejsce wytwarzania odpadów: Kotłownia „Akademicka” Zielona Góra ul. prof. Szafrana 23 Zielona Góra ul. Naftowa 3 Zielona Góra ul. Jedności 3 Zielona Góra ul. Sulechowska 4a Decyzja IT-OS-70600/320/2001/02 z dnia 2002-01-23 IT-OS-46/2002 z dnia 2002-10-28 IT-OS-70600-59/2002 z dnia 2002-08-23 IT-OS-70600-63/2002 z dnia 2002-08-01 RM.V.OS-70600-130/2002 z dnia 2002-12-20 RM.III.OS-70600-1/03 z dnia 2003-02-13 RM.III.OS-70600-25/03 z dnia 2003-03-26 RM.III.OS-70600-28/03 z dnia 2003-03-25 Wytwórcy odpadów posiadający zatwierdzony program gospodarki odpadami niebezpiecznymi L.p. Wytwórca odpadów Adres wytwórcy odpadów Decyzja 1 Wojewódzka Specjalistyczna Przychodnia Stomatologiczna NZOZ P.F. „VITAL – PHARMA” Zielona Góra ul. Sobieskiego 16 IT-OS-70600/312/2001/02 z dnia 2002-01-16 Zielona Góra ul. Dekoracyjna 8 Miejsce wytwarzania odpadów: Laboratoria Lekarskie „LABORUM” Zielona Góra ul. Wyszyńskiego 99 Zielona Góra ul. Wyszyńskiego 99 IIIp. Gab.305 Zielona Góra ul. Sulechowska 4a IT-OS-70600-315/2001/02 z dnia 2002-06-04 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Prywatny Gabinet Chirurgiczny T.Andrzejewski „ZASTAL” Zakład Produkcyjno – Remontowy Sp. z o.o. Firma FUŁAWKA Auto CzęściAuto Naprawa, Hurt – Detal, Import - Export Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Oddział Zielonogórski Zakład Górnictwa Nafty i Gazu “PAS”S.A. CENTRUM MARKET Zielona Góra Sp. z o.o. Zakład Produkcji Galanterii „KAPRYS” „PROFI” s.c. Kożuchów ul. Nowosolna 24 A Miejsce wytwarzania odpadów: Zielona Góra ul. Kożuchowska 32 Zielona Góra ul. Boh. Westerplatte 15 Zielona Góra ul. Browarna 5 Zielona Góra ul. Pod Topolami Zielona Góra ul. Dolina Zielona 37 Zielona Góra ul. Francuska 2a IT-OS-70600-319/2001/02 z dnia 2002-07-22 RM.III.OS-70600-36/02/03 z dnia 2003-02-27 IT-OS-70600-43/2002 z dnia 2002-10-01 IT-OS-70600-48A/2002 z dnia 2002-10-10 IT-OS-70600-52/2002 z dnia 2002-11-22 RM.V.OS-70600-53/2002 z dnia 2002-11-25 RM.V.OS-70600-54/2002 z dnia 2002-11-26 IT-OS-70600-62/2002 z dnia 2002-07-22 92 11 12 13 14 P.W. SHOP – STAR Pralnia Chemiczna Piekarnia „Grono” Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „FAST” Sp. z o.o. BELEM Sp. z o.o. Zielona Góra ul. Francuska 52 Zielona Góra al. Wojska Polskiego 88 Zielona Góra ul. Foluszowa 112 Poznań ul. Janikowska 33 Miejsce wytwarzania odpadów: Sklep „INTERMARCHE” Zielona Góra ul. Makowa 14 Zielona Góra ul. Lwowska 25 Miejsce wytwarzania odpadów: Stacja Paliw Zielona Góra ul. Fabryczna 3 Zielona Góra ul. Osadnicza 2 15 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe APEXIM AB 16 17 Zakład Ślusarski K. Andrzejczak Raab Karcher Projekt Sp. z o.o. 18 „CARO” s.c. Warszawa ul. Baletowa 4 Miejsce wytwarzania odpadów: Stacja Paliw AS 24 Zielona Góra ul. Naftowa 2 Zielona Góra ul. Krośnieńska 12 19 FALUBAZ S.A. Zielona Góra ul. Osadnicza 2 20 Składy Budowlane „VOX” Sp. z o.o. Janikowo k/Poznania ul. Gnieźnieńska 28, Kobylnica IT-OS-70600-72/2002 z dnia 2002-09-17 RM.V.OS-70600-81/2002 z dnia 2002-11-27 IT-OS-70600-86/2002 z dnia 2002-11-14 IT-OS-70600-87/2002 z dnia 2002-10-15 IT-OS-70600-92/2002 z dnia 2002-10-18 RM.V.OS-70600-93/2002 z dnia 2002-11-25 IT-OS-70600-98/2002 z dnia 2002-10-15 RM.V.OS-70600-102/02/03 z dnia 2003-01-29 RM.V.OS-70600-104/02/03 Z dnia 2003-01-29 RM.V.OS-70600-105/02/03 z dnia 2003-01-29 Miejsce wytwarzania odpadów: Skład Budowlany „VOX” w Zielonej Górze ul. Kożuchowska 8 21 „Burza” Sp. z o.o. 22 „GEOFIZYKA” Kraków Sp. z o.o. Zielona Góra ul. Batorego 81 Miejsce wytwarzania odpadów: Supermarket „INTERMARCHE” w Zielonej Górze ul. Batorego 81 Kraków ul. Łukasiewicza 3 Miejsce wytwarzania odpadów: Oddział Bazy Geofizyki Wiertniczej Zielona Góra ul. Naftowa 6 RM.V.OS-70600-123/2002 z dnia 2002-12-20 RM.III.OS-70600-127/02/03 z dnia 2003-03-31 Przedsiębiorcy posiadający zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów. L.p. Przedsiębiorca Adres przedsiębiorcy Zakres Decyzja 1 Sklep Motoryzacyjno Przemysłowy Zielona Góra ul. Ułańska 1A zbieranie IT-OS-70600/2/2/2002 Edward Budziło Kruszyna 4c, 66 –100 Sulechów zbieranie IT-OS-70600/5/2/2002 Miejsce prowadzenia działalności: transport z dnia 2002-05-07 zbieranie IT-OS-70600/7/2/2002 2 z dnia 2002-03-19 Zielona Góra ul. Dąbrowskiego 57 3 4 Przedsiębiorstwo Handlowe NBN s.c. Zielona Góra ul. Dworcowa 31 Firma Usługowo – Handlowa „BATTER – POL” Dąbrowa Górnicza ul. Wojska Polskiego 70/11 z dnia 2002-03-29 zbieranie IT-OS-70600/8/2/2002 z dnia 2002-03-28 93 Miejsce prowadzenia działalności: Sklep w Zielonej Górze ul. Owocowa 1 5 „ASOMOT” s.c. Zielona Góra ul. Dąbrowskiego 57 zbieranie IT-OS-70600/9/3/2002 z dnia 2002-05-08 6 Artykuły Motoryzacyjne Zielona Góra ul. Ogrodowa 32 zbieranie IT-OS-70600/10/3/2002 z dnia 2002-05-08 7 8 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „ANKA” Zielona Góra ul. Zacisze 16 „MIRAND” Zielona Góra ul. Zacisze 16 zbieranie IT-OS-70600/13/2002 z dnia 2002-05-08 zbieranie IT-OS-70600/18/2002 z dnia 2002-03-18 9 10 11 „BATCAR” Sp. jawna Zielona Góra ul. Rumakowa 6 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „RPR” Zielona Góra ul. Sulechowska 4a ZASTAL Transport Sp. z o.o. Zielona Góra ul. Sulechowska 4a zbieranie IT-OS-70600/20/2002 transport z dnia 2002-03-05 zbieranie IT-OS-70600/21/2002 transport z dnia 2002-03-04 transport IT-OS-70600/40/2002 z dnia 2002-04-30 12 Schiever Polska Sp. z o.o. Piaseczno ul. Techniczna 2H zbieranie Miejsce prowadzenia działalności: IT-OS-70600-32/02 z dnia 2002-07-24 Centrum Handlowe „AUCHAN” Zielona Góra ul. Batorego 128 13 Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. Szczecin ul. gen. L. Rayskiego 29 zbieranie Miejsce prowadzenia działalności: IT-OS-70600-55/2002 z dnia 2002-07-10 Stacja Paliw nr 66 w Zielonej Górze ul. Wrocławska Stacja Paliw nr 589 w Zielonej Górze ul. Sulechowska 14 15 16 17 Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Zielona Góra al. Zjednoczenia 110 Elektrociepłownia „Zielona Góra” S.A. Zielona Góra al. Zjednoczenia 103 Przedsiębiorstwo Handlowe Import – Eksport „UNIWER” Zielona Góra ul. Moniuszki 7d BT „TOPBETON” Sp. z o.o. Gorzów Wlkp. ul. Bierzarina 45 zbieranie IT-OS-70600-56/02 transport z dnia 2002-07-03 transport IT-OS-70600-58/02 z dnia 2002-07-03 zbieranie IT-OS-70600-61/02 transport z dnia 2002-06-26 transport IT-OS-70600-67/2002 Miejsce prowadzenia działalności: z dnia 2002-07-26 Wytwórnia Betonu w Zielonej Górze Trasa Północna 19 18 19 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe “KEDA” s.c. Zielona Góra ul. Wronia 12/4 TESCO – Polska Sp. z o.o. Warszawa ul. Połczyńska 121/125 transport IT-OS-70600-74/2002 z dnia 2002-09-17 Miejsce prowadzenia działalności: zbieranie RM.V.OS-70600-78/02 z dnia 2002-11-27 Centrum Handlowo – Usługowe TESCO w Zielonej Górze 94 ul. Energetyków 2a 20 Przedsiębiorstwo Ogólnobudowlane i Handlowe „UNI – BUD” Zielona Góra ul. Dworcowa 23/1a Elektrociepłownia „Zielona Góra” S.A. Zielona Góra al. Zjednoczenia 103 21 transport RM.III.OS-70600106/02/03 z dnia 2003-04-03 zbieranie RM.III.OS-70600-20/03 Miejsce prowadzenia działalności: z dnia 2003-03-12 Kotłownia „Akademicka” Zielona Góra ul. prof. Szafrana 23 22 23 Zakład Transportowo – Spedycyjny „REDA” Zielona Góra ul. Kraljevska 8/33 „TAXUS” Małgorzata Guran Ochla ul. Zielonogórska transport RM.III.OS-70600-29/03 z dnia 2003-03-20 transport RM.III.OS-70600-37/03 Miejsce prowadzenia działalności: z dnia 2003-04-01 Dzikie wysypiska na terenie Zielonej Góry Rejestr posiadaczy odpadów zwolnionych z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów. Nr wpisu do rejestru 1 Posiadacz odpadów FOTA S.A. Oddział Zielona Góra Adres posiadacza odpadów Borowo ul. Długa 11 Nr REGON Kod odpadów Rodzaj odpadów 192598184 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania z drewna Baterie i akumulatory ołowiowe Baterie i akumulatory łącznie z wymienionymi w 16 06 01, 16 06 02 lub 16 03 oraz niesortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie Elementy usunięte ze zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15 Oddział Zielona Góra Al. Wojska Polskiego 33 15 01 02 15 01 03 16 06 01 20 01 33 2 Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe OMEGA Sp. jawna Sławomir Zielona Góra Al. Zjednoczenia 102 970123059 16 02 16 Podstawa prawna zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28.10.02 r. w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności, oraz podstawowych wymagań dla zbierania i transportu tych odpadów (Dz.U. Nr 188, poz. 1575) Jw. 95 3 Ćwiliński Zofia Wojczal KLAR Sp. z o.o. 4 NOMI S.A. Supermarket NOMI Zielona Góra ul. Batorego 81 A Kielce ul. Witosa 76 Zielona Góra Al. Zjednoczenia 106 630942740 16 06 01 Akumulatory ołowiowe Jw. P-29 0346653 84003000 51-3-61329101 15 01 01 opakowania z papieru i tektury opakowania z tworzyw sztucznych opakowania z drewna odpadowy toner drukarski z urządzeń biurowych lampy fluorescencyjne baterie i akumulatory ołowiowe Jw. 15 01 02 15 01 03 08 03 18 16 02 13 16 06 01 Przedsiębiorcy posiadający zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. L.p. Przedsiębiorca Adres przedsiębiorcy Zakres Decyzja 1 Zielona Góra ul. Sulechowska 4a odzysk 2 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „RPR” ZPB „Kaczmarek” Sp. z o.o. Rawicz, Folwark 1 Miejsce prowadzenia działalności: Zielona Góra ul. Foluszowa odzysk IT-OS-70600/21/2002 z dnia 2002-03-04 IT-OS-70600-41/2002 z dnia 2002-07-25 3 BT „TOPBETON” Sp. z o.o. odzysk IT-OS-70600-68/2002 z dnia 2002-07-26 4 Przedsiębiorstwo Ogólnobudowlane i Handlowe “UNI – BUD” Gorzów Wlkp. ul. Bierzarina 45 Miejsce prowadzenia działalności: Wytwórnia Betonu w Zielonej Górze Trasa Północna 1a Zielona Góra ul. Dworcowa 23/1a odzysk RM.III.OS-70600106/02/03 5 Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego Zielona Góra ul. Chopina 11/13 odzysk 6 Zakład Budowlany B.Imański Zielona Góra al.Wojska Polskiego 142 odzysk z dnia 2003-04-03 RM.V.OS-70600112/02/03 z dnia 2003-01-29 RM.III.OS-70600-7/03 z dnia 2003-03-06 Zestawienia wykonano wg stanu na dzień 2003.04.15. Zawierają wykaz decyzji wydanych wg. stanu prawnego po 2001.09.18, decyzje wydane przed tym okresem posiadają ważność do 2004.06.30. 96 13. SZCZEGÓŁOWE ZASADY UTRZYMANIA PORZĄDKU I CZYSTOŚCI NA TERENIE MIASTA ZIELONEJ GÓRY SPIS TREŚCI: I. POSTANOWIENIA OGÓLNE II. UTRZYMANIE CZYSTOŚCI I PORZĄDKU NA JEZDNIACH, CHODNIKACH, PLACACH, TERENACH ZIELONYCH I NIERUCHOMOŚCIACH ZABUDOWANYCH III. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW IV. ODPADY UŻYTKOWE I NIEBEZPIECZNE V. PRZYJMOWANIE ODPADÓW DO UTYLIZACJI I BEZPIECZNEGO SKŁADOWANIA VI. ZASADY ROZLICZANIA USŁUG W ZAKRESIE USUWANIA I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH VII. UDZIELANIE ZEZWOLEŃ NA USUWANIE I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ORAZ DOKUMENTOWANIE ICH USUWANIA Z TERENU NIERUCHOMOŚCI VIII. NADZÓR I KONTROLA IX. POSTANOWIENIA KOŃCOWE I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Niniejsze zasady utrzymania czystości i porządku na terenia miasta Zielonej Góry stanowią integralną część niniejszego Planu gospodarki odpadami dla miasta Zielonej Góry – Systemu PREKO ZG. 2. Odpowiedzialnymi za realizację planu, a w tym systemu „ PREKO ZG” jest miasto Zielona Góra, które współdziała z właściwymi organami administracji rządowej w organizowaniu gospodarki odpadami niebezpiecznymi. 3. Systemem „PREKO ZG” zarządza Prezydent Miasta wyznaczając w tym celu swojego pełnomocnika. 4. Podmioty gospodarcze inne niż gminne jednostki organizacyjne, działalność polegającą na usuwaniu, wykorzystywaniu lub unieszkodliwianiu odpadów komunalnych mogą wykonywać jedynie po uzyskaniu stosownego zezwolenia wydanego w formie decyzji administracyjnej przez Prezydenta Miasta. 5. Wszystkie podmioty realizujące postanowienia niniejszej uchwały kierują się celami ochrony środowiska, utrzymania stanu sanitarnego, porządku i estetyki. 97 II. UTRZYMANIE CZYSTOŚCI I PORZĄDKU NA JEZDNIACH, CHODNIKACH, PLACACH , TERENACH ZIELONYCH I NIERUCHOMOŚCIACH ZABUDOWANYCH. 1. Obowiązek utrzymania czystości i porządku w pasach drogowych: a) dróg krajowych, wojewódzkich i lokalnych miejskich z wyłączeniem chodników należy do Miasta, b) dróg osiedlowych, zakładowych i prywatnych należy do ich właścicieli. 2. Zarządca drogi zobowiązany jest do ciągłego utrzymywania czystości oraz koszenia trawy na terenach zielonych należących do pasa drogowego. 3. Za utrzymanie porządku i czystości na chodnikach położonych (przyległych) wzdłuż nieruchomości lub terenu budowy w tym za oczyszczanie ich ze śmieci i lodu oraz usuwania błota i likwidację ślizgości odpowiada właściciel nieruchomości lub kierownik budowy, który ponadto zobowiązany jest do: a) zakończenia sprzątania codziennie przed godziną 730, b) przystąpienia do likwidacji ślizgości niezwłocznie po wystąpieniu zjawiska atmosferycznego. W rozumieniu niniejszych zasad chodnikiem jest również połowa szerokości ,,deptaka” oraz jezdni na stałe wyłączonej z ruchu kołowego. 4. Oczyszczanie przystanków komunikacyjnych ze śniegu i lodu oraz usuwanie z nich odpadów należy do obowiązków jednostek użytkujących tereny służące komunikacji publicznej. 5. Obowiązek utrzymywania czystości i porządku na jezdniach i placach objętych płatnym parkowaniem należy do jednostek pobierających z tego tytułu opłaty. 6. Obowiązek utrzymania czystości i porządku na terenach komunalnych nie przekazanych podmiotom gospodarczym lub osobom prywatnym - nale ży do Miasta. 7. Utrzymanie czystości i porządku wokół garaży należy do ich właścicieli. Do obowiązku Miasta należy ustawianie i opróżnianie z terenów zespołów garażowych (powyżej 10 garaży w jednym kompleksie) koszy lub pojemników na odpady stałe. 8. Utrzymanie porządku i czystości oraz przeprowadzenie co najmniej dwa razy w roku pokosu traw na terenach zielonych oraz podlewania i utrzymania trawników, kwietników i drzew należy do właściciela terenu. 9. Utrzymanie czystości i porządku na terenach leśnych, należy do ich właścicieli. 10. Do obowiązków właściciela nieruchomości należy usunięcie i unieszkodliwienie stałych i ciekłych odpadów komunalnych powstałych na jego terenie. 11. W okresie letnim właściciel nieruchomości zobowiązany jest do dezynfekowania zsypów śmieciowych pergoli i pojemników do gromadzenia odpadów. 12. Zakazuje się wykorzystywania terenów wspólnego i publicznego użytku do mycia samochodów, doraźnej wymiany olejów, napraw blacharsko - lakierniczych. 13. Zakazuje się niszczenia elewacji budynków, ogrodzeń i innych podobnych obiektów przez naklejanie plakatów, afiszy, reklam, pisanie haseł bądź wykonywanie rysunków. 14. Zobowiązuje się właścicieli nieruchomości prywatnych w terminie 1 roku od dnia zaistnienia warunków technicznych, do podłączenia jej do miejskiej sieci kanalizacji sanitarnej lub ogólnosp ławnej. 98 III. GROMADZENIE I TRANSPORT ODPADÓW 1. Każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek przekazywania stałych odpadów komunalnych na rzecz Miasta. 2. Stałe odpady komunalne z działalności bytowej można gromadzić jedynie w przeznaczonych do tego celu pojemnikach, kontenerach lub workach. 3. Właścicielem stałych odpadów komunalnych zgromadzonych w pojemnikach, kontenerach lub workach jest Miasto. 4. Właścicielem odpadów powstałych w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej jest osoba lub jednostka działalność gospodarczą prowadząca. 5. Każdy właściciel nieruchomości zobowiązany jest wyposażyć nieruchomość w pojemniki lub kontenery na odpady komunalne o pojemności podanej w punkcie 6 chyba, że zawarto umowę o korzystanie z pojemnika lub kontenera na terenie innej nieruchomości. 6. Do gromadzenia odpadów komunalnych służą: a) pojemniki na śmieci o pojemności 110 l, 120 l, 240 l, 1100 l, b) kontenery o pojemności od 7 do 16 m3 , c) worki na śmieci w przypadku doraźnego nadmiaru zgromadzonych odpadów, d) koszyki uliczne. Obowiązującym kolorem pojemników, kontenerów, worków i koszyków na odpady komunalne jest kolor zielony. 7. Do gromadzenia odpadów powstałych w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej na terenie nieruchomości służą: a) odpadów niebezpiecznych posegregowanych - pojemniki w kolorze czerwonym z etykietką identyfikacyjną, b) odpadów niebezpiecznych nieposegregowanych - pojemniki lub kontenery w kolorze czerwonym, c) budowlanych - wyznaczone miejsca składowania lub kontenery koloru pomarańczowego, d) pozostałych - wyznaczone na terenie zakładu miejsca gromadzenia lub pojemniki i kontenery w kolorach zgodnych z obowiązującą kolorystyką gromadzenia odpadów komunalnych i użytkowych, e) odpadów medycznych z placówek służby zdrowia i gabinetów lekarskich - podwójne woreczki w kolorze czerwonym z etykietką identyfikacyjną . 8. Do gromadzenia odpadów użytkowych służą: a) pojemniki, kontenery do selektywnej zbiórki odpadów oznaczone kolorystycznie wg zasad systemu „ PREKO ZG”, lub wyznaczone na terenie zakładu miejsca gromadzenia, b) przezroczyste worki do selektywnej zbiórki odpadów. 9. Pojemniki i kontenery mogą być własnością odbiorców odpadów albo jednostek lub osób wytwarzających odpady. 10. Odpady komunalne - bytowe z opróżnianych pojemników można przewozić z miejsca gromadzenia do miejsca utylizacji jedynie sprawnym technicznie bezpylnym transportem specjalistycznym. 99 11. Odbiorca odpadów nie ma obowiązku wywieźć odpadów zgromadzonych luzem obok pojemnika na śmieci lub w nie firmowych workach foliowych. 12. Odbiorca odpadów ma obowiązek wywieźć odpady zgromadzone w workach foliowych oznaczonych znakiem firmowym odbiorcy. 13. Częstotliwość opróżnienia pojemników komunalnych nie może być mniejsze niż jeden raz w tygodniu, a użytkowych i przemysłowych wg. potrzeb. 14. Celem obsługi nieruchomości dopuszcza się usytuowanie pojemników lub kontenerów na innej nieruchomości jednak w odległości nie większej niż 100 m od jej granicy. 15. Zabrania się ubijania i spalania śmieci w pojemnikach oraz wylewania do nich substancji ciekłych oraz wrzucania gruzu i ziemi. 16. Organizatorzy imprez plenerowych mają obowiązek odpłatnego zaopatrzenia się w pojemniki, firmowe worki lub kosze na śmieci w komunalnym zakładzie oczyszczania miasta, albo podmiocie posiadającym zezwolenie na świadczenia usług, który to wywiezie zgromadzone odpady. 17. Dopuszcza się przewożenie odpadów przemysłowych oraz komunalnych wielkogabarytowych i powstałych z porządkowania i sprzątania terenów pojazdami ogólnego przeznaczenia, z zachowaniem warunków ustawy o ruchu drogowym. 18. Odpady medyczne po zgromadzeniu w podwójnych czerwonych woreczkach można przewieźć jedynie transportem specjalistycznym. 19. Właściciel lub zarządca nieruchomości umożliwia właściwy dojazd do opróżnianych pojemników i kontenerów. 20. Należy dążyć do ograniczenia korzystania ze zsypów w celu wyzbywania się odpadów użytkowych, wprowadzając techniki umo żliwiające selektywną zbiórkę tych odpadów w samych budynkach. 21. Właściciel nieruchomości zobowiązany jest wyznaczyć dostateczną ilość miejsca na pojemniki do gromadzenia odpadów z uwzględnieniem możliwości ich segregacji. 22. Miejsce pod pojemniki i kontenery powinno być utwardzone. 23. Celem umożliwienia przemieszczania pojemników na własnych kołach lub wózkach, droga od miejsca ustawienia pojemnika do miejsca dojazdu samochodu - śmieciarki powinna być utwardzona. 24. W przypadku braku drogi utwardzonej o której mowa w pkt. 23 odbiorca odpadów może odmówić wykonania usługi lub zażądać dodatkowej opłaty. 25. W zabudowie nowej odległość zadaszonych osłon lub pomieszczeń z pojemnikami na odpadki stałe powinna wynieść co najmniej 10 m od okien i drzwi budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz co najmniej 3 m od granicy z s ąsiednią działką. Zachowanie odległości od granicy działki nie jest wymagane w przypadku gdy osłony lub pomieszczenia stykają się z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej. 26. W zabudowie istniejącej odległości o których mowa w pkt 25 mogą być zmniejszone, jednak nie więcej niż o połowę, ale po uzyskaniu opinii właściwego terenowego inspektora sanitarnego. 27. Dopuszcza się zmniejszenie odległości od okien, drzwi i granicy działki, zadaszonych osłon na pojemniki na śmieci, jednakże ustalenia te muszą być zgodnie z przepisami prawa budowlanego. 28. Nie zezwala się na stosowanie na nieruchomościach, stacjonarnych zbiorników na stałe odpady komunalne pochodzenia bytowego ( śmietnik) przystosowane do okresowego opróżniania. 100 29. Do obowiązków Miasta należy ustawianie w miejscach intensywnego ruchu pieszego, koszy ulicznych oraz organizowanie ich opróżniania. Kosze należy ustawiać w taki sposób, ażeby ustalona częstotliwość opróżniania nie była mniejsza niż dwa razy w tygodniu i nie spowodowała ich przepełniania. 30. Ustawienie koszy ulicznych oraz ich opróżnianie na przystankach komunikacyjnych nale ży do obowiązków jednostek komunikacji publicznej. 31. Komunalne kosze uliczne mają kolor zielony. IV. ODPADY UŻYTKOWE I NIEBEZPIECZNE 1. Do obowiązków Miasta należy tworzenie warunków do selektywnej zbiórki, segregacji i czasowego składowania odpadów przygotowanych do wtórnego wykorzystania. 2. Mieszkańcy miasta i jednostki gospodarcze wytwarzające odpady zobowiązane są do selektywnego ich gromadzenia w wystawionych przez miasto pojemnikach lub w wyznaczonych na swojej nieruchomości miejscach gromadzenia. 3. Selektywnym gromadzeniem odpadów obejmuje się : makulaturę, szkło, tekstylia, tworzywa sztuczne, gumy, drewno, złom żelazny i nieżelazny, a ponadto odpady niebezpieczne pochodzenia komunalnego a w szczególności lodówki, telewizory, lampy oraz lekarstwa, akumulatory i baterie. 4. Odpady wielkogabarytowe z gospodarstw domowych (stare meble, pralki, lodówki, telewizory itp.) objęte są dwa razy do roku powszechną zbiórką na terenie całego miasta, prowadzoną przez zakład komunalny. Ponadto odpady wielkogabarytowe można składać do wystawionych na osiedlach kontenerów (kolor granatowy) lub przywieźć bezpośrednio do Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Racula”. 5. Wystawiający pojemniki do selektywnej zbiórki stają się właścicielami zgromadzonych w nim odpadów. 6. Odpady budowlane z remontów budynków i lokali znajdujących się w zabudowie zwartej należy w pierwszej kolejności gromadzić w wynajętych kontenerach budowlanych. 7. Zabrania się gromadzenia w pojemnikach na odpady komunalne odpadów mieszanych skażonych bakteriologicznie oraz niebezpiecznych z działalności gospodarczej, pod groźbą rozwiązana umowy wywozu. 8. Odpady medyczne, skażone bakteriologicznie po zgromadzeniu w specjalnych workach w powstania miejscu ich należy poddać termicznej likwidacji w dopuszczonych do użytkowania utylizatorach na terenie miasta lub poza miastem. 9. Odpady zielone z przydomowych ogródków oraz ogrodów działkowych należy przekazać do kompostowania w komunalnej kompostowni odpadów lub kompostować na terenie własnej działki w indywidualnych kompostownikach ogrodowych. 10. Do budowy i utrzymania terenów zielonych należy w pierwszej kolejności posłużyć się kompostem z komunalnej kompostowni odpadów lub własnych kompostowników . 11. Właściciel wraku pojazdu mechanicznego zobowiązany jest do jego złomowania poprzez odtransportowanie do jednostki prowadzącej obrót surowcami wtórnymi, uzyskując stosowne poświadczenie odbioru. 101 12. Porzucone na terenie miasta pojazdy mechaniczne odtransportowane zostaną na koszt Miasta w wyznaczone miejsca, po czym powołana przez Prezydenta Miasta komisja dokona ich zakwalifikowania uznając za wraki pojazdów mechanicznych z przeznaczeniem do złomowania lub uzna za rzeczy podlegające przechowywaniu w myśl przepisów o rzeczach znalezionych. V. PRZYJMOWANIE ODPADÓW DO UTYLIZACJI LUB BEZPIECZNEGO SKŁADOWANIA 1. Przyjęcie do utylizacji lub bezpiecznego składowania odpadów komunalnych z opróżnianych pojemników lub kontenerów może nastąpić jedynie od dowożącego odpady będącego jednostką komunalną lub innym podmiotem gospodarczym posiadającym zezwolenie . 2. Transportem własnym nie wymagającym szczególnego zezwolenia, dowozić można jedynie odpady , które powstały na własnej nieruchomości i nie stwarzają zagrożenia higieniczno - sanitarnego . 3. Odpady budowlane - nieaktywne mogą być wykorzystywane do zagospodarowania terenów, ich kształtowania i rekultywacji. 4. Zakład Zagospodarowania Odpadów „Racula” przyjmuje wszystkie rodzaje odpadów z wykluczeniem azbestu z obszaru całego miasta Zielona Góra bez ograniczeń, każdego dnia oprócz niedziel i świąt, a z obszaru innych gmin, z wyjątkiem nieograniczonego odbioru odpadów użytkowych i niebezpiecznych, po zawarciu porozumienia gmin lub bez odrębnego porozumienia, gdy usługi odbioru odpadów od właściciela nieruchomości oraz zbierania i transportu odpadów świadczy jednostka organizacyjna miasta Zielona Góra. 5. Odpady szczególnie niebezpieczne z działalności gospodarczej i medycznej można przewozić przez teren miasta i przyjąć do dalszego zagospodarowania jedynie w szczelnych beczkach , kontenerach lub podwójnych workach z nalepioną etykietką identyfikacyjną . 6. Jedynym miejscem usuwania odpowiednio, wszystkich odpadów stałych i płynnych typu komunalnego powstających na terenie miasta Zielonej Góry, są Zakład Zagospodarowania Odpadów „Racula” i zlewnia Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Łężycy. VI. ZASADY ROZLICZANIA USŁUG W ZAKRESIE USUWANIA I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH. 1. W celu usunięcia i unieszkodliwienia odpadów stałych jak i płynnych powstających na terenie nieruchomości, właściciel tej nieruchomości zobowiązany jest zawrzeć odpowiednią umowę z komunalną jednostką lub inną jednostką organizacyjną, posiadającą zezwolenie na świadczenie usług w zakresie wywozu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych lub posiadając własny transport okazać się dokumentem przekazania odpadów do zakładu utylizacji. 2. Umowa, o której mowa w pkt. 1 , powinna być zawarta na zasadach określonych w kodeksie cywilnym, z zastosowaniem stawek opłat zgodnie z warunkami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. 102 3. Ustala się następujące formy rozliczeń usług w zakresie wywozu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych: a. według ryczałtu, tj. od jednej osoby w gospodarstwie domowym i od jednego m2 powierzchni lokalu użytkowego - za jeden miesiąc, b. według normy, tj. od normatywnej objętości gromadzenia odpadów, c. według zamówienia, tj. od zamówionej objętości wywozu. 4. Właściciel nieruchomości ma prawo wyboru w uzgodnieniu z usługodawcą formy rozliczenia, o której mowa w pkt. 3. 5. W przypadku korzystania przez właścicieli domków jednorodzinnych z pojemników na odpady komunalne wspólnego użytku, usytuowanych poza granicą działki prywatnej, za obowiązującą do rozliczeń przyjmuje się tygodniową normę nagromadzenia odpadów wynoszącą 0,028 m3/osobę * tydzień . 6. Właściciel zbiornika bezodpływowego do gromadzenia ścieków sanitarnych, zobowiązany jest udokumentować ich wywóz w ilości nie mniejszej niż 80 % zużycia wody na te same cele, zarejestrowanego odczytem wodomierza. 7. W przypadku, gdy na wezwanie miejskiego zakładu gospodarki komunalnej, właściciel lub zarządca nieruchomości w terminie dwóch tygodni od wezwania nie udokumentuje korzystania z usług gminnych jednostek organizacyjnych lub podmiotów posiadających zezwolenie w zakresie usuwania i unieszkodliwiania stałych odpadów komunalnych, Urząd Miejski przyjmuje od świadczącego usługę rachunek za jej wykonanie, regulując go w przeciągu dwóch tygodni od otrzymania. Równocześnie w drodze egzekucji Urząd Miejski ściągnie należność od właściciela lub zarządcy obsłużonej nieruchomości stosując zwiększoną stawkę opłaty. VII. UDZIELANIE ZEZWOLEŃ NA USUWANIE, WYKORZYSTANIE I UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ORAZ DOKUMENTOWANIE ICH USUWANIA Z TERENU NIERUCHOMOŚCI. 1. Udzielenie zezwoleń na świadczenie usług polegających na usuwaniu, wykorzystaniu i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych przez inne niż miejskie jednostki organizacyjne wydaje się na podstawie wniosku złożonego przez tę jednostkę do Prezydenta Miasta. 2. Wniosek o udzielenie zezwolenia powinien zawierać: a) oznaczenie podmiotu ubiegającego się o zezwolenie, b) adres siedziby podmiotu, c) dane personalne pełnomocników, d) określenie przedmiotu wykonywanej działalności, e) określenie obszaru wykonywanej działalności, f) wykaz środków technicznych jakimi dysponuje ubiegający się o zezwolenie z podaniem ich rodzaju, wieku, ilości, miejsca garażowania, obsługi warsztatowej , miejsca i sposobu dezynfekcji pojazdów i pojemników, g) potwierdzenie Inspekcji Pracy, Inspekcji Sanitarnej i Straży Pożarnej o przygotowaniu bazy warsztatowo - socjalnej do prowadzenia działalności zgodnie z obowiązującymi przepisami, 103 h) logo firmy, kolorystykę pojazdów i ubrań roboczych, i) listę referencyjną dotychczas świadczonych usług, j) sposób komunikowania się o przypadkach awaryjnych lub wystąpienia szczególnego zagrożenia środowiska, k) potwierdzanie gotowości przyjęcia odpadów do utylizacji lub wtórnego wykorzystania przez najbliższy spełniający wymogi techniczne, zakład prowadzący działalność w zakresie wykorzystania lub unieszkodliwiania odpadów, l) czas na jaki zezwolenie ma być udzielone ,przy ubieganiu się o zezwolenie na unieszkodliwianie składowania odpadów ponadto: m) informację o miejscu i stosowanej technologii wykorzystania lub unieszkodliwiania odpadów, n) udokumentowanie prawa do terenu na którym prowadzona ma być działalność składowania lub unieszkodliwiania odpadów, o) decyzje organów budowlanych, ochrony środowiska i władz sanitarnych dopuszczających do eksploatacji urządzenia i obiekty decyzji takich wymagające, p) zabiegi z zakresu ochrony środowiska i ochrony sanitarnej jakich dokona wnioskodawca po zakończeniu działalności i jakie są prawem wymagane. 3. Każdy właściciel nieruchomości na wezwanie Prezydenta Miasta ma obowiązek udokumentowania korzystania z usług usuwania lub unieszkodliwiania odpadów. 4. W przypadku nie udokumentowania korzystania z usług miejskich jednostek organizacyjnych lub podmiotów posiadających zezwolenie, obowiązek usuwania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przyjmuje na siebie Miasto pobierając od tych właścicieli opłaty w wysokości 150 % zryczałtowanej stawki stosowanej przez odbierającego odpady z nieruchomości. VIII. NADZÓR I KONTROLA 1. Nadzór nad przestrzeganiem zasad niniejszej uchwały sprawuje Prezydent Miasta. 2. Kontrolę nad przestrzeganiem uchwalonych zasad wykonują upoważnieni przez Prezydenta Miasta pracownicy miejskich jednostek organizacyjnych dysponujący możliwością bezpośredniego karania za wykroczenia przewidziane ustawą Prawo Ochrony Środowiska. 3. Umowy o usunięcie odpadów z terenu nieruchomości, zgromadzonych w pojemnikach na odpady komunalne, muszą zawierać klauzulę, że w razie stwierdzenia w ich składzie odpadów niebezpiecznych z działalności gospodarczej nie zostaną one przez odbiorcę odpadów przyjęte do wywozu. Kontrolę bieżącą składu gromadzonych odpadów w pojemnikach zgodnie z warunkami umowy wykonuje odbiorca odpadów . 4. Kontrolę składu odpadów przekazywanych do utylizacji lub ostatecznego składowania prowadzi utylizujący odpady, który może odmówić ich przyjęcia o ile nie spełniły one warunków umowy. 104 IX. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Właściwi pracownicy samorządowi, organy Miasta, rady osiedli, miejskie jednostki użyteczności publicznej oraz odbiorcy odpadów mają obowiązek udzielenia zainteresowanym mieszkańcom miasta żądanych informacji z zakresu postępowania z odpadami. 2. Organy Miasta i odbiorcy odpadów winni wspierać organizacyjnie i finansowo istotne przedsięwzięcia zmierzające do podnoszenia kultury postępowania z odpadami oraz efektywność ich likwidacji, a także pogłębiania wiedzy z zakresu ochrony środowiska. 3. Organy Miasta zobowiązane są stwarzać warunki organizacyjne do prowadzenia edukacji ekologicznej upowszechniającej idee ochrony środowiska przed odpadami i higieny otoczenia . 4. Szkoły, administracje budynków mieszkalnych oraz zakłady pracy uczestniczą w realizowanych przez Miasto programach edukacyjnych systemu ,, PREKO ZG ”. 5. Ośrodki telewizyjne i radiowe oraz redakcyjne gazety mające siedzibę w Zielonej Górze, realizując określony Prawem Ochrony Środowiska , obowiązek kształtowania właściwego stosunku społeczeństwa do ochrony środowiska, powinny popularyzować niniejsze zasady w publikacjach i audycjach. 14. SYSTEM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ Podejmowane działania proekologiczne bez uzyskania akceptacji społecznej i wsparcia instytucjonalnego nie doprowadzą do osiągnięcia zakładanych celów obniżenia stopnia skażenia środowiska nieczystościami stałymi, płynnymi i gazowymi. Kształtowanie świadomości ekologicznej prowadzi do uformowania się lobby, dla którego wartości ochrony wód, gleby i powietrza mają znaczenie nie tylko doraźne, ale przede wszystkim przyszłościowe. Wartości te nie mogą podlegać modom i koniunkturom. Charakteryzuje je stabilność i konsekwencja działań. Przywrócenie równowagi biologicznej środowiska wymaga czasu i cierpliwości, stąd prace te mogą podjąć jedynie wytrwali nie poddający się przeciwnościom. Do głównych elementów kształtowania świadomości ekologicznej należą: − ocena obecnego stanu środowiska, − sprecyzowanie zadań, celem zaprzestania biodegradacji natury, − ustalenie modelu organizacyjnego, służb realizujących program, − przyjęcie systemu gospodarki odpadami, − lokalizacja zadań inwestycyjnych, − sposób finansowania przedsięwzięcia, − uzyskanie minimalnego poziomu technicznego realizacji programu, − kształtowanie zachowań proekologicznych poprzez masowy i fakultatywny program edukacji ekologicznej, − rozwijanie społecznych ruchów popierających realizowany program. 105 Jak widać kształtowanie świadomości ekologicznej to proces ciągły i złożony, wymagający przygotowania merytorycznego i technicznego. Przekazywanie wiedzy ekologicznej wymaga jednak właściwego przygotowania dydaktycznego samych nauczycieli, a co ważniejsze - przygotowania materiałów dydaktycznych. Temu celowi, rozszerzanemu nie tylko o szkoły, a trafiającemu także do pojedynczego mieszkania bez względu na wiek, służy Miejskie Centrum Edukacji Ekologicznej. Centrum jest ośrodkiem gromadzenia informacji, źródłem wiedzy i promocji z zakresu ekologii, ze szczególnym uwarunkowaniem na edukowanie w dziedzinie gospodarki odpadami. Stała ekspozycja dostępna jest nie tylko uczniom podczas prowadzonych zajęć lekcyjnych, ale również szerokim kręgom mieszkańców miasta i województwa. Lekcje i pogadanki uzupełniane są zestawami materiałów audiowizualnych - filmami, przeźroczami, eksponatami i literaturą . Miejskie Centrum Edukacji Ekologicznej jest jednym z istotnych ogniw realizowanego kompleksowego i zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi pod nazwą ,, PREKO ZG ”. Centrum działać powinno w strukturze istniejącej jednostki gospodarczej jaką jest ZGKiM i służyć realizacji wdrażanego przez nie systemu organizacyjno - technicznego gospodarki odpadami. Podstawowe cele programu to : - kształtowanie świadomości ekologicznej i nawyków w głównej mierze ukierunkowanych na racjonalne gospodarowanie zasobami natury poprzez aktywne uczestnictwo w realizowanej gospodarce odpadami domowymi i przemysłowymi, - techniczne przygotowanie i wyposażenie obiektu ,,centrum edukacji ekologicznej”, które służy funkcjom dydaktycznym, bibliotecznym, wystawienniczym, informacyjnym i przemys łowym. Podstawowe kierunki działań podejmowanych w ramach programu . Centrum to ośrodek gromadzenia informacji, źródło wiedzy i promocji z zakresu ekologii ze szczególnym ukierunkowaniem na edukowanie w dziedzinie gospodarki odpadami. Stała ekspozycja dostępna jest nie tylko uczniom podczas prowadzonych zajęć lekcyjnych i warsztatowych, ale również szerokim kręgom mieszkańców miasta i regionu. Zajęcia wzbogacają zestawy materiałów audiowizualnych, eksponaty, literatura, praktyczny trening wyjścia na obiekty techniczne utylizacji odpadów. Opracowany materiał edukacyjny przekazywany szkołom służyć powinien do systematycznego prowadzenia w klasach lekcyjnych, zajęć o charakterze informacyjnym nawyki proekologiczne. Efektem edukacji jest obni żanie kosztów jakie ponosi gmina za oczyszczanie miasta w ramach przyjętego systemu. 106 Co sprawia, że program ma charakter innowacyjny. Innowacyjny charakter programu to: − funkcjonowanie w systemie, − krajowa specjalizacja ukierunkowana na edukowanie w zakresie gospodarki odpadami, − funkcjonowanie Centrum przy jednostce gospodarczej, a nie samoistnienie w ramach niezależności statutu, − finansowanie programu z działalności gospodarczej zakładu, − prototypowość programu, − powtarzalność w innych miastach i regionach, − wpływ na efektywność gospodarowania z-du, − włączenie mieszkańców w oszczędzanie zasobów natury. Najważniejsze zadania programu. − minimalizacja nakładów i kosztów miejskiej gospodarki odpadami, − oszczędne gospodarowanie terenami miejskimi pod rozbudowę składowisk odpadów, − wtórne wykorzystanie odpadów jako surowców, − produkcja kompostu, − ukształtowanie regionalnego lobby ekologicznego, − racjonalna nauka ekologii, poparta działaniem i materialnymi efektami, − zgromadzenie w jednym miejscu materiałów i informacji na temat optymalnych metod gospodarowania odpadami, − przygotowanie i wyposażenie obiektu dla prowadzenia edukacji. Odbiorcy programu. Program edukacyjny obejmuje wszystkich mieszańców miasta, niezależnie od miejsca zamieszkania, pracy, wieku czy zawodu. Szczegółowym adresatem są jednak środowiska szkolne i przedszkolne. Czwarte klasy szkół podstawowych uczestniczą w dwóch zajęciach w roku obligatoryjnie, pozostali na zgłoszenie nauczycieli bądź jako uczestnicy jednorazowych imprez. Przekaźnikiem edukacji poza kontaktem bezpośrednim jest miejscowa prasa, radio i telewizja kablowa. Budżet programu, źródła finansowania . Koszty związane z realizacją programu edukacji stanowią część kosztów ZGKiM-u. Koszt edukacji ujęty jest w cenie przyjmowanych przez Zakład odpadów. 107 Skład, rola i wzajemne relacje instytucji, jednostek, organizacji uczestniczących w prowadzeniu programu. Bezpośrednim realizatorem programu powinno być przedsiębiorstwo komunalne. Lobby ekologiczne jest istotnym ogniwem przyjętego systemu w tym edukacji. Lobby obejmuje również ludzi lokalnej prasy, radia i telewizji. Odbiorcą programu są w pierwszej kolejności uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Stąd rola szkoły w programie jest pierwszoplanowa. Program służy szkoleniu kadry pedagogicznej celem dalszego przekazywania wiedzy uczniom. Podstawową jednostką pośredniczącą w szkoleniu pedagogów jest Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. Trzy najważniejsze miary użyte do określenia warunków programu . − Miara ekonomiczna : roczna oszczędność kosztów miejskiej gospodarki odpadami. − Miara ekologiczna : zmniejszenie ilości, recykling i utylizowanie odpadów zmniejsza skażenie środowiska. − Miara dydaktyczna : pozyskanie wiedzy w szczególności praktycznej, jak samemu włączyć się w oszczędzanie zasobów naturalnych ziemi. Najważniejsze osiągnięcie programu. Poza efektem ekonomicznym najważniejsze osiągnięcie programu ma wymiar ekologiczny. Utrzymanie czystego środowiska poprzez wtórne wykorzystanie odpadów to podstawa programu. Działanie to ma charakter długofalowy. Wymierność i skuteczność poczynań na rzecz ochrony środowiska przejawia się niezauważalnością zachodzących w nim zmian. Zauważalne są jedynie skutki braku działań. Osiągnięciem doraźnym programu jest zainteresowanie nim środowiska szkolnego. Zaktywizowanie nauczycieli na rzecz nauki ekologii. Ekologii szczególnie praktycznej. Powstawanie Szkolnych Klubów Ekologicznych. Przyswajalność Przewidywany rozwój sytuacji w ramach problemu, na który odpowiada program, w ciągu najbliższych 5 lat i jak program na to odpowie. Program ma charakter ciągły i długofalowy. Jest elementem realizowanego przez miasto systemu gospodarki odpadami. Systemu, który raz zostanie przyjęty musi być realizowany przez kolejne 30 lat, do czasu dekapitalizacji wykonywanych inwestycji. 108 Powtarzalność programu System gospodarki odpadami - PREKO jest systemem powtarzalnym, elastycznym na modyfikacje i przystosowanie do warunków miejscowych. Tak samo program edukacji ekologicznej. Realizowany program opiera się o realia funkcjonującego miasta. Realia wszystkich miast są podobne, stąd możliwość upowszechnienia programu. Specyfika poszczególnej gminy nie ma znaczenia dla realizacji założeń programu. Działalność MCEE w Zielonej Górze Zajęcia stałe Zajęcia cykliczne Zajęcia niecykliczne ü ü seminaria dla uczniów ü konferencje; czwartych, zakończone starszych klas szkół ü szkolenia; międzyszkolnym konkursem podstawowych i gimnazjów; ü edukacja ekologiczna dzieci i spotkania z uczniami klas wiedzy ekologicznej ü warsztaty ekologiczne; młodzieży szkolnej (nie ü konkursy plastyczne; objętych zajęciami stałymi); ü obchody Dnia Ziemi; ü akcje „Sprzątania Świata”; środowisk studenckich, ü obchody Międzynarodowego nauczycielskich i innych grup Dnia Ochrony Środowiska; zawodowych; ü edukacja ekologiczna Działalność Centrum jest zróżnicowana, zależna od wieku młodzieży. Podstawowa forma to stałe, dwa razy w roku, zajęcia ze wszystkimi uczniami czwartych klas szkół podstawowych. Dla pozostałych grup zajęcia organizowane są na zgłoszenie. Edukacją objęci są również administratorzy budynków i służby komunalne miasta. Służymy radą dla innych gmin z kraju. Prowadzimy seminaria i szkolenia specjalistyczne. Oprócz sali prelekcyjnej (wykładowej) wyposażonej w sprzęt do prezentacji audiowizualnej (rzutnik pisma, rzutnik slajdów i video), mamy też salę ekspozycyjną o tematyce „odpadowej” z eksponatami przybliżającymi zagadnienia „ekologicznych i nieekologicznych” opakowań, ideę segregacji odpadów oraz problemy recyklingu i kompostowania. Stosujemy też inne środki dydaktyczne: plakaty, zdjęcia, prospekty, próbki przetworzonych surowców odpadowych, itp. 109 „PREKO-ZG"- Miejskie Centrum Edukacji Ekologicznej w Zielonej Górze (powiązania Systematyczne zajęcia dydaktyczne są prowadzone w formie pogadanek, prelekcji, dyskusji, rozmowy o pochodzeniu odpadów domowych, ich rodzajach, składzie, ilościach, sposobach segregacji i recyklingu, a także wpływu odpadów na środowisko itp. Aktywność dzieci jest pobudzana pytaniami, obrazami z rzutników, filmami. Uczniowie rozwiązują proste zagadki, krzyżówki, rebusy „ekologiczne”, opowiadają swoje przeżycia i doświadczenia w kontaktach z brudem i śmieciami. Zapoznają się z wystawą opakowań, wypowiadają swoje opinie o opakowaniach, z jakimi mają do czynienia w swoich domach, ich wpływie na ilość odpadów w domowych kubełkach na śmieci, możliwości recyklingu itp. W semestrze letnim zajęcia mają charakter konkursów międzyklasowych na temat ochrony środowiska przed odpadami i różnych sposobach wykorzystywania tychże odpadów jako surowców wtórnych. Konkursy kończą się finałem międzyszkolnym. Cykliczne zajęcia edukacyjno – wychowawcze to np. coroczne seminaria dla uczniów klas starszych z cyklu „Ekologia wokół nas”, czy imprezy związane np. z „Dniem Ziemi”, w ramach których organizujemy w Zielonej Górze akcję „wiosenne sprzątanie miasta”, w których udział bierze corocznie kilka tysięcy uczniów ze szkół różnego szczebla. Poprzez wiedzę poglądową i zabawę wykształcamy u dzieci i młodzieży wrażliwość na piękno otaczającego nas naturalnego środowiska, w którym żyjemy. Ta wrażliwość ma wyzwalać gotowość do jego ochrony przed zagrożeniami. Fundatorami wyposażenia Centrum oraz współorganizatorami finansującymi poszczególne imprezy organizowane przez Miejskie Centrum Edukacji Ekologicznej są: Gminny i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Podstawą funkcjonowania w strukturze ZGKiM-u od czerwca 1994 roku Miejskiego Centrum Edukacji Ekologicznej jest uchwała Rady Miejskiej w Zielonej Górze z dnia 28 października 1993 roku w sprawie systemu organizacyjno-technicznego ochrony środowiska przed odpadami na terenie miasta Zielonej Góry. Stanowi ona ,że integralną częścią obowiązującego w mieście systemu gospodarki odpadami jest edukacja ekologiczna społeczeństwa. Stałymi zajęciami dydaktycznymi prowadzonymi przez wysoko wykwalifikowanych pracowników Wyższej Szkoły Pedagogicznej obejmuje się co roku 2400 uczniów wszystkich czwartych klas szkół podstawowych. Ponadto Centrum prowadzi zajęcia na zgłoszenie dla dzieci z przedszkoli, pozostałych klas szkół podstawowych, ponad podstawowych i grup studenckich. Służy prowadzeniu szkoleń samorządowców i administratorów budynków. Centrum jako unikalna placówka w Europie promuje miasto w kraju i zagranic ą. Pomaga zdobywać środki pozabudżetowe na rozwój miejskiej gospodarki odpadami. Jest wzorem powielanym przez inne miejscowości. W Centrum dwa razy obradowała Sejmowa Komisja Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Systematycznie organizowane są seminaria i konferencje. Podczas wakacji i ferii Centrum służy dzieciom i młodzieży atrakcyjną formą spędzania czasu. MCEE jest siedzibą Stowarzyszenia 110 Ekologicznego zrzeszającego społeczników oddanych idei ochrony środowiska. Urządzona stała ekspozycja jest tłem do prowadzenia zajęć i promowania miasta. Pozwala prowadzić edukację poprzez lokalną telewizję. Na zorganizowanie MCEE, realizując uchwałę Rady Miejskiej, Zarząd Miasta przekazał do dyspozycji ZGKiM-u zdewastowaną i wymagającą natychmiastowego gruntownego remontu część obiektu przy ul. Witebskiej 2. Przeprowadzając remont Zakład wydatkował w 1994 roku z własnych odpisów amortyzacyjnych (umorzenie środków trwałych ) 860 mln. zł. Zakupu wyposażenia w sprzęt audiowizualny i komputer dokonano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 15. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW Przestrzegania zasad gospodarki odpadami nie da się oprzeć wyłącznie o ukształtowanie świadomości ekologicznej. W dużej mierze świadomość jest pochodną nawyku. Nawyki przysposabia się przestrzegając norm społecznych lub prawnych, a także stosując się do reguł ekonomicznych. Powszechną normą nakazową jest prawo państwowe i lokalne a w ich następstwie decyzja administracyjna lub nakaz porządkowy. Nie przestrzeganie warunków decyzji lub nakazu porządkowego może skutkować jej cofnięciem lub nałożeniem kary pieniężnej zarówno na osobę prawną jak i na osobę fizyczną. Obowiązująca od stycznia 1997 roku ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach obliguje do działań nie tylko władze gminne ale przede wszystkim każdego jej mieszkańca. Istnieje prawny obowiązek zawarcia przez właściciela nieruchomości umowy na wywóz odpadów stałych i ciekłych lub wykazania się dokumentem przekazania odpadów do zakładu utylizacji lub na składowisko odpadów. Nie wywiązanie się z tego obowiązku właściciela nieruchomości, nie zwalnia gminy z czynności wywozu nieczystości z jego posesji. Gmina jednak w drodze egzekucji ściągnie należność mając możliwość ustalenia wyższej od przewoźnika wysokości opłaty za wykonaną usługę . Szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku oraz rozliczenia za świadczone usługi komunalne określa w drodze uchwały Rada Gminy. Ustawa o odpadach ustala obowiązek i procedurę postępowania z odpadami powstającymi w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, a w szczególności produkcyjnej i handlowej. Pomimo, że generalnie za jej realizację odpowiadają organy administracji rządowej to gmina również zobowiązana jest do ewidencjonowania tego rodzaju odpadów, a co za tym idzie do egzekwowania nałożonych na wytwarzającego odpady obowiązków . Są to nowe obowiązki gminy wymagające przygotowania stanowisk pracy o charakterze inspekcyjno - nadzorczym . Wyrazem administracyjnego monitorowania systemu jest instytucja wydawania decyzji administracyjnych dotyczący: 111 − pozwoleń na wytwarzanie odpadów przez podmioty gospodarcze, − zezwoleń na odbiór odpadów z nieruchomości oraz zbieranie, transport, unieszkodliwianie i odzysk odpadów prowadzony Nadzór celach zarobkowych, − licencji na transport drogowy rzeczy. W większości decyzje te wydawane są przez Prezydenta Miasta, a w szczególnych wypadkach Wojewodę. Każda wydana decyzja podlega stałej kontroli przez organy ja wydające. W przypadków nie spełniania określonych warunków organ wzywa do zaprzestania działalności nie zgodnej z prawem lub cofa wydaną decyzję w całości, bądź w części. Dokonując rozgraniczenia pomiędzy funkcjami nadzoru i kontroli w obszarze przestrzegania prawa państwowego i lokalnego, poszczególnym ogniwom przypisane są odrębne zadania. Jednostki i zakres nadzoru. Urząd Wojewódzki - Wydział ds. ochrony środowiska : − wydaje postanowienia i decyzje administracyjne dotyczące wymogów stawianych inwestorom gospodarki odpadami, − nadzoruje ich realizację, eksploatację i wydaje zalecenia, − nadzoruje realizację ustaw przez gminy, Urząd Marszałkowski : - monitoruje stan gospodarki odpadami w gminach, − sprawdza naliczone opłaty za korzystanie ze środowiska. Urząd Miejski – właściwy wydział ds. ochrony środowiska: − wydaje pozwolenia na budowę obiektów gospodarki odpadami, − nadzoruje realizację , dokonuje odbioru obiektów budowlanych, − wydaje zalecenia eksploatacyjne stanu technicznego utrzymania obiektu. Rada Miasta - Prezydent Miasta: − nadzoruje realizacje ustanowionego prawa miejscowego, ocenia, ustala kierunki działania. Jednostki i zakres kontroli. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska: − kontroluje realizację ustaw ochrony środowiska, wydaje zalecenia pokontrolne organom gmin i osobom prawnym, − nalicza kary za niezgodne z prawem korzystanie ze środowiska. 112 Wojewódzki Inspektor Sanitarny - Terenowy Inspektor Sanitarny : − wydaje postanowienia w sprawach sanitarnych i porządkowych , − wydaje postanowienia stanu higieniczno - sanitarnego posesji i obiektów, − nakłada kary grzywny lub kieruje wnioski do kolegium d/s wykroczeń . Urząd Miejski – miejskie służby porządkowe: jest najważniejszym ogniwem w systemie kontroli i nadzoru gospodarki odpadami − kontroluje bieżąco, poprzez codzienne obchody, przestrzeganie prawa lokalnego - zasady utrzymania czystości i porządku na terenie miasta, − wydaje nakazy porządkowe, nakłady mandaty karne lub kieruje wnioski do kolegium d/s wykrocze ń, − instruuje o przepisach prawa miejscowego, − kontroluje posiadanie umów na wywóz odpadów. ZGKiM – operator Systemu PREKO ZG: − kontroluje przestrzeganie warunków umów cywilno - prawnych na wywóz nieczystości, − rejestruje osoby prawne i fizyczne przywo żące odpady do Zakładu Zagospodarowania Odpadów, − bezpośrednio współdziała z miejską służba porządkową w sprawowaniu kontroli przestrzegania prawa miejscowego dotyczącego zasad utrzymania porządku i czystości, − wnioskuje do organów gminy o wydanie stosownych nakazów lub decyzji administracyjnych. Swoistą formą kontroli jest samokontrola . W tym celu należy w wymiarze masowym zapoznać mieszkańców miasta i zakłady pracy z prawem miejscowym i powinnościami każdego obywatela. Należy publicznie opisywać przypadki niepodporządkowania się przepisom prawa. Wytworzyć aurę potępiania osób nie stosujących się do zasad systemu . Promować zjawiska pozytywne, rozwijające system. Wskaźniki monitorowania planu L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 7. 8. 9. Wskaźnik Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych /1 mieszkańca x rok Stan 2002 rok 0.293 Mg/M/rok Udział odpadów w bilansie ogólnym z sektora komunalnego 58,6 % Udział odpadów w bilansie ogólnym z sektora gospodarczego 41.4 % Udział odpadów kompostowanych w bilansie odpadów komunalnych 36.7 % Udział odpadów niebezpiecznych w ogólnym bilansie odpadów 0.02 % Udział odzyskiwanych surowców wtórnych w bilansie niesegregowanych odpadów komunalnych Wykorzystanie pojemności składowiska „Racula” Nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami 10,1 % 69 % 0.543 mln 113 PLN/rok Wykonując obowiązek nałożony art. 14 ust. 13 i 14 ustawy o odpadach: - Prezydent Miasta, raz na dwa lata, przedkłada Radzie Miasta sprawozdanie z realizacji uchwalonego „Planu gospodarki odpadami”, - Rada Miasta, co cztery lata, dokonuje oceny i weryfikacji uchwalonego „Planu gospodarki odpadami” aktualizując realizację zamierzonych celów. W niniejszym planie gospodarki odpadami dla miasta Zielonej Góry wykorzystano materiały zawarte w: - „Przeglądzie ekologicznym składowiska „Racula”” A.Jędrczak 2001, - „Planie gospodarki dla województwa lubuskiego” P.Szyszkowski 2002. Przewodniczący Rady Lesław Batkowski 114
