SPECJALIZACJA NR 9 CHOROBY OWADÓW UŻYTKOWYCH Krajowy kierownik Specjalizacji: dr hab. Paweł Chorbiński Katedra Epizootiologii z Kliniką Ptaków i Zwierząt Egzotycznych Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu 50-366 Wrocław, Pl. Grunwaldzki 45 Tel. 071 3205-339 E-mail: [email protected] KATALOG UMIEJETNOŚCI (KOMPETENCJI) Odbycie zajęć teoretycznych i praktycznych kursu „Choroby owadów użytkowych” umożliwia nabycie następujących umiejętności: Lekarz weterynarii jako specjalista: 1. Posiada wiedzę na temat ekologii pszczół; pszczoły miodnej, wybranych gatunków pszczół samotnych i trzmieli, a także o przystosowaniach morfologicznych pszczół jako zapylaczy roślin w oraz ich znaczenia dla środowiska. 2. Zna podstawowe zasady socjobiologii pszczoły miodnej w rocznym cyklu rozwoju rodziny pszczelej oraz biologię innych pszczół wykorzystywanych gospodarczo (murarki, miesiarki, porobnice, trzmiele). 3. Zna podstawy systematyki pszczół, ich gatunki, rodzaje rasy i linie oraz rozmieszczenie geograficzne i kraju i na świecie. 4. Zna anatomię i fizjologię pszczoły miodnej oraz biologie rozwoju pszczół jako owada z przeobrażeniem zupełnym (rola jaj zapłodnionych , niezapłodnionych, rodzaje czerwiu, imagines). 1 5. Orientuje się w zagadnieniach zjawisk odpornościowych u owadów wraz ze specyfiką odporności organizmu pszczoły i rodziny pszczelej (odporność nabyta i wrodzona, odporność kolonijna, behawioralna i sekrecyjna). 6. Ma wiedzę na temat podstaw botaniki pszczelarskiej, zna gatunki roślin miodo- i pyłkodajnych stanowiących bazę pożytkową pszczół zarówno dziko rosnące jak i uprawiane przez człowieka. Umie określić rodzaje pokarmu naturalnego i sztucznego dla pszczół oraz sposoby jego uzupełniania w rodzinach pszczelich. 7. Zna zasady prowadzenia pasieki w cyklu rocznym, rodzaj i przeznaczenie sprzętu pszczelarskiego. 8. Dysponuje podstawowymi informacjami z zakresu zasad prowadzenia hodowli i chowu pszczół, a w szczególności matek pszczelich oraz zna za zasady prowadzenia programów hodowlanych przeznaczonych dla pasiek zarodowych i reprodukcyjnych. 9. Posiada wiedzę o podstawach prawnych gospodarki pasiecznej jako działalności nadzorowanej oraz podstawach ekonomiki pszczelarskiej. 10. Zna rodzaje produktów pasiecznych oraz sposoby ich pozyskiwania przetwarzania i przechowywania, oraz zasady (również prawne) wprowadzania ich do obrotu bezpośredniego lub pośredniego. 11. Zna etiologię i patogenezę chorób pszczół i czerwiu z podziałem na choroby bakteryjne, wirusowe, grzybicze i pasożytnicze. 12. Potrafi pobrać i przygotować próby materiałów z chorej rodziny pszczelej (pszczoły ,czerw, wosk, miód itp.) do badan laboratoryjnych. 13. Ma umiejętności pozwalające na samodzielne przeprowadzenie wywiadu epizootiologicznego w pasiece. Potrafi samodzielnie wykonać badanie kliniczne rodzin pszczelich a także określić ich status zdrowotny. 2 14. Wie jak wykonać diagnostykę terenową i laboratoryjną w celu wykrycia chorób pszczół i ich szkodników. 15. Potrafi przeprowadzić właściwą terapię w chorych rodzinach pszczelich oraz przeprowadzić zwalczanie chorób, w których terapia nie jest dozwolona lub nieopłacalna. 16. Zna przepisy prawne dotyczące zapobiegania i zwalczania chorób pszczół podlegających obowiązkowi zwalczania i zgłaszania. Potrafi przeprowadzić działania administracyjne w ognisku choroby zakaźnej. 17. Zna zasady prowadzenia profilaktyki i prewencji w rodzinach pszczelich. Potrafi wykonać zabiegi odkażania i oczyszczania w pasiekach zapowietrzonych i zagrożonych. 18. Zna szkodniki pszczół i produktów pasiecznych oraz metody im zapobiegania i ich zwalczania. 19. Posiada wiedzę o zatruciach alimentarnych pszczół i zatruciach wywołanych przez środki ochrony roślin oraz umie prowadzić postępowanie ratujące rodziny w przypadku ich wystąpienia. 20. Zna podstawy toksykologii owadów i wiadomości z zakresu stosowania środków ochrony roślin i innych związków chemicznych oraz ich klasyfikacji pod kątem pszczelarskim. 21. Wie jak postępować w przypadkach zatruć pszczół. Potrafi rozpoznać objawy zatrucia pszczół, pobrać próby do badan laboratoryjnych i przygotować protokół zatruć podczas pracy w komisji. 22. Posiada wiedzę na temat biologii i patologii w hodowlach jedwabnika morwowego, hodowlach trzmieli i hodowlach owadów karmowych. 3 23. Potrafi prowadzić czynności jako biegły w postępowaniu sądowym, konfliktowym i pokrewnym. 24. Posiada świadomość odpowiedzialności zawodowej oraz zna zasady i obowiązki lekarza weterynarii jako biegłego i posiada umiejętności opracowania opinii na rzecz organów państwowych i samorządowych. 25. Kursant posiada wiedzę praktyczną i doświadczenie nabyte w pasiekach, laboratoriach i administracji weterynaryjnej podczas zajęć stażowych. 4