Żelazo

Żelazo
Podstawowe informacje
Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Głównym magazynem żelaza w organizmie jest
hemoglobina - czerwony barwnik transportujący tlen zawarty w krwince czerwonej. Hemoglobina wiąże tlen w płucach
i rozprowadza po całym organizmie, bez żelaza nie było by to możliwe. Mioglobina odbiera tlen od krwinek czerwonych
i wykorzystuje go do pracy mięśni. Żelazo wiąże również dwutlenek węgla w hemoglobinie i transportuje go do płuc, skąd
jest on usuwany. Pierwiastek ten jest także składnikiem wielu enzymów i białek biorących udział w metabolizmie organizmu.
Zapotrzebowanie
10-15 mg dziennie
Źródła:











Czarny pudding
Melasa
Wątroba
Mięso
Fasola
Krewetki
Płatki śniadaniowe
Chleb pełno pszenny
Brokuły
Groch
Szpinak
Są dwa źródła żelaza: żelazo hemowe, które jest łatwo przyswajalne przez organizm i żelazo nie hemowe zawarte miedzy
innymi w roślinach które jest znacznie trudniej przyswajalne przez organizm. Przyswajalność żelaza zależy od wielu
czynników np. witaminy C. Takie składniki jak herbata, kawa, pokarmy bogate w błonnik zaburzają przyswajanie żelaza.
Niedobory
Objawy: Niedobory żelaza w organizmie u dzieci często współistnieją z ADHD (zespół zaburzeń zachowania u dzieci),
objawy wyczerpania, niemożność koncentracji. Często te objawy pojawiają się wcześniej niż wykrywanie obniżonego
poziomu żelaza we krwi. Spowodowane jest to tym, iż mózg dziecka znacznie wcześniej reaguje na zmiany poziomu żelaza
niż są to w stanie wykryć standardowe testy. Dorośli, u których występują niedobory żelaza często stają się apatyczni
i objawy te poprzedzają rozwój anemii. W przypadku niedoboru żelaza hemoglobina nie jest w stanie związać odpowiedniej
ilości tlenu, tak aby zapewnić jego stały dowóz do tkanek. Anemia objawia się: osłabieniem, bólami głowy, apatią i bladością
skóry.
Przedawkowanie i objawy uboczne
Zbyt duża zawartość żelaza może odkładać się w wątrobie, trzustce i w innych narządach powodując tzw. hemochromatozę.
Ważne informacje
Organizm potrzebuje witaminy C do prawidłowego wchłaniania żelaza. Niektóre składniki diety powodują zahamowanie
wchłaniania żelaza np. kawa, herbata, pokarmy bogate w błonniki, sole fosforu. Czy jest możliwe przedawkowanie żelaza?
Zdecydowanie tak. Przedawkowanie żelaza powoduje wzrost ryzyka zachorowania na choroby serca oraz choroby
nowotworowe w szczególności raka odbytnicy. Żelazo wraz z wolnymi rodnikami działa uszkadzająco na komórki
powodując wzrost ryzyka wystąpienia nowotworu. Większość dietetyków zgadza się, że dieta bogata w różnego rodzaju
produkty dostarcza odpowiednią ilość żelaza i nie jest wymagane stosowanie suplementacji preparatami żelaza (chyba, że
dotyczy to kobiet w ciąży). Niektórzy naukowcy uważają, że należy ograniczyć spożywanie czerwonego mięsa i zalecają
regularne oddawanie krwi, pomaga to w zachowaniu długich i zdrowych lat życia.
Cynk
Podstawowe
informacje
Organizm ludzki nie jest w stanie funkcjonować bez tego pierwiastka, należącego do grupy metali ciężkich. Jest niezbędny
do syntezy DNA i RNA, białek, insuliny i nasienia. Bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczy, białek
i alkoholu. Współdziała z witaminą A. Ponad 70 różnych enzymów wymaga cynku do prawidłowego działania. Jest także
integralną częścią tkanek i wpływa na prawidłowe gojenie ran, prawidłowy wzrost i rozwój płodu. Możliwe, że bierze udział
w zapobieganiu rozwojowi przeziębienia, wówczas, gdy stosuje się go regularnie.
Zapotrzebowanie
15-20 mg dziennie
Źródła
 Owoce morza
 Produkty bogate w białko
 Mięso



Drób
Produkty pełno pszenne
Nasiona zbóż, orzechy, groszek, fasolka
Niedobory
Do czego prowadzi niedobór:
 karłowatość, niedorozwój seksualny, słaby wzrost włosów i szorstkość skóry
 jest szczególnie ważny w okresie ciąży i nawet jego czasowe niedobory mogą doprowadzić do nieprawidłowości
rozwojowych dziecka, zwłaszcza w okresie wzrostu
 spowolnienie procesu gojenia
 białe plamy na paznokciach
 pogorszeniem się smaku
 utraty apetytu
Niektóre potrawy bogate w błonnik mogą wiązać cynk w przewodzie pokarmowym i zaburzać jego wchłanianie.
Ważne informacje
Pierwszym objawem przedawkowania cynku są wymioty. Niekiedy cynk przechowywany niewłaściwie może wejść
w reakcje z kwasami zawartymi w pożywieniu i w ten sposób powodować zatrucia organizmu. Cynk wchodzi także
w reakcje wewnątrz organizmu z miedzią powodując niemożność jej wykorzystania. Niektórzy naukowcy z grupy badawczej
pod nazwą Massachusetts wiążą chorobę Alzheimera z cynkiem. Sugerują, że cynk wpływa na powstawanie blaszki
w mózgowiu osób chorych na tę chorobę.
Jod
Podstawowe informacje
Jod jest jednym z podstawowych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi w skład
hormonów wydzielanych przez gruczoł tarczowy, które biorą udział w regulowaniu podstawowych funkcji życiowych:
kontrolują temperaturę, układ nerwowy, mięśniowy, podział komórek.
Zapotrzebowanie
Ok. 150 mikrog. dziennie
Źródła:





Owoce morza
Wodorosty
Sól jodowana
Ryby
Mięso, płatki, nabiał, warzywa (obecny w glebie, na której rosną lub pasą się zwierzęta)
Do czego prowadzi niedobór:
 Powiększony gruczoł tarczycowy na szyi – wola
 powoduje ospałość, fizyczną i umysłową, słabe krążenie i niską witalność, wysusza skórę i powoduje
charakterystyczną szorstkość w rezultacie odkładanie się pod skórą różnych substancji, wysusza włosy
 Niedorozwój hormonu tarczycy prowadzi do ograniczenia rozwoju mózgu u dzieci, a w ekstremalnych przypadkach
do kretynizmu. Dziecko może też urodzić się głuchonieme