plan naukowy - Instytut Hematologii i Transfuzjologii
advertisement
PLAN NAUKOWY INSTYTUTU HEMATOLOGII I TRANSFUZJOLOGII NA ROK 2015 Warszawa, czerwiec 2014 I. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Działalność naukowa Instytutu Hematologii i Transfuzjologii finansowana jest przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środków na działalność statutową, Narodowe Centrum Nauki (NCN), Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) - projekty badawcze (granty) oraz dofinansowywana przez IHiT ze środków własnych. Prace naukowe przewidywane do realizacji w 2015 r. zgrupowano w 4 tematach głównych: Temat 1 – Hematologia a zdrowie publiczne Temat 2 - Bezpieczna krew Temat 3 - Komórkowe i molekularne składniki krwi w stanach zdrowia i choroby Temat 4 - Specjalistyczne metody diagnostyki i terapii chorób krwi i grantach: 1. „Tumor suppressor function of FOXO1 in diffuse large B-cell lymphomas: mechanisms of regulation and personalized rational targeting strategies” (kierownik – prof. nadzw. dr hab. P. Juszczyński) 2. „Prevention of foetal/neonatal alloimmune thrombocytopenia (FNAIT) in Polish newborns” (kierownik – prof. dr hab. E. Brojer) 3. „Fosforylacja kinazy SYK jako czynnik patogenetyczny, marker prognostyczny i racjonalny cel terapeutyczny w ostrej białaczce szpikowej” (kierownik – mgr A. Polak) 4. „Profilaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych STRATEGMED - Terapie epigenetyczne w onkologii” (kierownik – prof. nadzw. dr hab. P. Juszczyński) Łącznie Plan naukowy IHiT na 2015 r. obejmuje 39 prac (w tym 7 prac doktorskich) (czerwiec 2014 r.) 2 II. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POSZCZEGÓLNYCH ZAKŁADÓW, KLINIK I SAMODZIELNYCH PRACOWNI Zakład Diagnostyki Hematologicznej 1) 2) 3) 4) 5) Pracownia Genetyki Pracownia Immunofenotypowania Pracownia Hematologii Doświadczalnej Pracownia Patomorfologii Pracownia Analityki Medycznej Pracownia Genetyki Pracownicy Służby Zdrowia: Dr Katarzyna Borg - kierownik Dr Iwona Solarska Dr Urszula Bany-Łasiewicz Mgr Hanna Makuch-Łasica Mgr Grażyna Nowak Iwona Kania Pracownia Immunofenotypowania Adiunkci: Dr Jolanta Woźniak - kierownik Dr Urszula Podstawka Pracownicy Służby Zdrowia: Mgr Agnieszka Krzywdzińska Pracownia Hematologii Doświadczalnej Samodzielny pracownik nauki: Prof. nadzw. dr hab. Przemysław Juszczyński - kierownik Dr Emilia Białopiotrowicz Dr Ewa Jabłońska Dr Maciej Szydłowski Mgr Przemysław Kiliszek Mgr Anna Polak Mgr Tomasz Sewastianik Pracownia Patomorfologii Samodzielny pracownik nauki: Prof. nadzw. dr hab. Monika Prochorec-Sobieszek - kierownik Adiunkt: Dr Anna Szumera-Ciećkiewicz Pracownicy Służby Zdrowia: Lek. Olga Szymańska-Giemza Mgr Edyta Derezińska W 2015 roku realizowane będą następujące projekty: 1. Projekt dotyczący stworzenia Banku Tkanek. Badania naukowe prowadzone w Zakładzie Diagnostyki Hematologicznej wymagają planowego gromadzenia i bankowania odpowiedniego materiału biologicznego. Stworzenie banku tkanek będzie miało priorytetowe znaczenie dla działalności Zakładu. 3 2. Grant TEAM FNP, dotyczący roli czynnika transkrypcyjnego FOXO1 w DLBCL i mechanizmów jego regulacji. Czynniki transkrypcyjne tej rodziny regulują szeroki zakres funkcji komórki, w tym cykl komórkowy, przebieg apoptozy, odpowiedź na uszkodzenia DNA, metabolizm glukozy i odpowiedź na stres oksydacyjny. Czynniki transkrypcyjne rodziny FOXO są regulowane poprzez układy sygnałowe związane z receptorami cytokinowymi, czynniki wzrostu, dostępność substancji odżywczych, stres oksydacyjny i sygnał z receptora B-komórkowego. Transdukcja sygnału z w/w układów powoduje modyfikacje potranslacyjne FOXO1, które wpływają na subkomórkową lokalizację FOXO i rodzaj genów regulowanych przez FOXO1. Jednym z głównych szlaków sygnałowych wpływających na aktywność FOXO jest szlak kinazy PI3K-AKT. Wskutek aktywności tego szlaku, FOXO1 jest fosforylowany przez AKT i zostaje wykluczony z jądra komórkowego. Ponieważ aktywność szlaku sygnałowego PI3K-AKT może być wyzwolona poprzez receptor B-komorkowy, fosforylacja i inaktywacja FOXO może być istotnym elementem antyapoptotycznego działania tego receptora. FOXO1 jest również sensorem i efektorem stresu oksydacyjnego, a wpływ na ten aspekt fizjologii i patologii komórkowej zależy od stanu acetylacji FOXO1. W ramach projektu, badane będą mechanizmy inaktywujące FOXO1 poprzez różne modyfikacje potranslacyjne i ich antyapoptotyczna rola. Ponieważ enzymy regulujące te modyfikacje mogą być celem interwencji terapeutycznych, zrozumienie i pełna charakteryzacja tych mechanizmów może otworzyć drogę do klinicznego zastosowania celowanych inhibitorów tych szlaków w klinice. 3. Kontynuowane będą rozpoczęte w 2013 r. prace dotyczące roli kinaz PIM w nowotworach układu chłonnego (PMLBCL, szpiczak plazmocytowy). W nowotworach tych, kinazy PIM mogą przynajmniej częściowo pośredniczyć w procesie transformacji nowotworowej w mechanizmie zależnym od aktywacji osi AKT, stabilizacji MYC, inaktywacji antyapoptotycznego białka BAD, nasilenia translacji białek poprzez fosforylację białek S6K i 4EBP1. Priorytetowe projekty naukowe: Zakład Diagnostyki Hematologicznej prowadzi aktualnie grant n.t. cz.t. FOXO1 (FNP) oraz dotyczący roli SYK w AML (NCN). 4 Zakład Transfuzjologii 1) 2) 3) 4) 5) 6) Pracownia Zapewnienia Jakości Pracownia Transfuzjologii Klinicznej z Bankiem Krwi Pracownia Transfuzjologii Laboratoryjnej z Bankiem Komórek Krwiotwórczych Pracownia Organizacji Służby Krwi Ośrodek Dawców Szpiku Pracownia Mikrobiologii Samodzielni pracownicy nauki: Prof. dr hab. Magdalena Łętowska - kierownik Prof. dr hab. Halina Seyfried - konsultant Pracownia Zapewnienia Jakości Adiunkt: Dr Elżbieta Lachert – kierownik Asystent: Mgr Jolanta Kubis Pracownicy Służby Zdrowia: Mgr Ewa Potocka Mgr Agata Płodzich Tech. Elżbieta Wiśniakowska Elżbieta Kowalczyk Pracownia Transfuzjologii Klinicznej z Bankiem Krwi Samodzielny pracownik nauki: Prof. nadzw. dr hab. Ryszard Pogłód – kierownik Pracownicy Służby Zdrowia: Lek. Lech Rzymkiewicz Mgr Karolina Milewska Mgr Beata Wiśniewska Mgr Marta Zagórska Iwona Dziarnowska Bożena Knyt Monika Matusz Ewa Pietrowiak Milena Prusaczyk Ewa Szczepańska Marzena Wójcik Elżbieta Zawirska Pracownia Transfuzjologii Laboratoryjnej z Bankiem Krwiotwórczych Komórek Pracownicy Służby Zdrowia: Mgr Karolina Janik Mgr Tomasz Jankowski Mgr Karolina Pieńko Tech. Andrzej Bogdanik Tech. Małgorzata Pawlik Pracownia Organizacji Służby Krwi Adiunkt: 5 Dr Aleksandra Rosiek Pracownicy Służby Zdrowia: Mgr Anna Tomaszewska – kierownik Mgr Krystyna Dudziak Inż. Krzysztof Sutkowski - st. inspektor ds. informatyki Paweł Kłobukowski - st. inspektor ds. informatyki Ośrodek Dawców Szpiku Adiunkci: Dr Aleksandra Dąbrowska Dr Aleksandra Rosiek Pracownik Służby Zdrowia: Lek. Monika Grzegorek – kierownik Lek. Lech Rzymkiewicz Mgr Aleksandra Czajkowska Monika Kacprzak Pracownia Mikrobiologii Pracownicy Służby Zdrowia: Mgr Ewa Mik - kierownik Mgr Anna Kuziak Tech. Bożena Wasilewska Działalność naukowa Zakładu Transfuzjologii w 2015 roku obejmować będzie przede wszystkim prace związane z realizacją tematów nr 2 „Bezpieczna krew” oraz nr 4 ,,Specjalistyczne metody diagnostyki i terapii chorób krwi’’. W ramach współpracy z innymi Pracowniami i Zakładami zostaną wykonane prace, takie jak: 1. Ocena nieinwazyjnej metody oznaczania stężenia hemoglobiny we krwi przy użyciu spektroskopowej metody (Haemospect). Celem tej pracy jest sprawdzenie, czy nieinwazyjna metoda oznaczania stężenia hemoglobiny we krwi przy użyciu aparatu Haemospect może być stosowana dla kwalifikacji dawców do pobrania krwi. 2. Analiza poważnych niepożądanych zdarzeń i poważnych niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych w Polsce w latach 2011-2014. Analiza tych zdarzeń i reakcji pozwoli na ustalenie ich najczęstszych przyczyn oraz wskazanie okoliczności sprzyjających ich wystąpieniu. Wyniki pracy będą podstawą do opracowania wytycznych dotyczących postępowania i doskonalenia systemu szkolenia lekarzy i pracowników służby krwi. 3. Hemafereza lecznicza w IHiT w latach 2007-2014 – rodzaje zabiegów i zasadność ich stosowania. Celem pracy będzie optymalizacja zasad stosowania w IHiT zabiegów hemaferezy leczniczej przy uwzględnieniu aktualnych rekomendacji. 6 Zakład Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej 1) 2) 3) 4) 5) 6) Pracownia Konsultacyjna Immunologii Krwinek Czerwonych Pracownia Immunologii Leukocytów i Płytek Krwi Pracownia Immunopatologii Ciąży Pracownia Genetyki Komorek Krwi i Chimeryzmu Pracownia Niedokrwistości Uwarunkowanych Genetycznie Pracownia Grup Krwi i Prób Zgodności Samodzielni pracownicy nauki: Prof. dr hab. Ewa Brojer - kierownik Prof. dr hab. Krystyna Maślanka Adiunkci: Dr Katarzyna Guz Dr Agnieszka Orzińska Dr Małgorzata Uhrynowska Asystent: Mgr Justyna Spychalska Pracownicy Służby Zdrowia: Dr Bogumiła Michalewska Mgr Pamela Bartoszewicz Mgr Justyna Bednarz Mgr Anna Główka Mgr Ewa Gołaszewska Mgr Edyta Klimczok Jajor Mgr Agnieszka Kowalska Mgr Magdalena Krzemienowska Mgr Katarzyna Kuziora Mgr Patrycja Łopacz Mgr Hanna Łopieńska Mgr Magdalena Michalik Mgr Maria Nowaczek-Migas Mgr Justyna Pastuszka Mgr Monika Pelc-Kłopotowska Mgr Anna Piekarska Mgr Hanna Pyl Mgr Joanna Skulimowska Mgr Justyna Smolarczyk-Wodzyńska Mgr Beata Wojciechowska Mgr Agnieszka Wróbel Inż. Jadwiga Sak-Budzisz Ewa Dudnikow Halina Nasiegniewska Beata Sierocka W roku 2015 rozpoczniemy prace nad utworzeniem w Polsce Rejestru i Banku krwi dawców krwi nie posiadających tzw. antygenów powszechnie występujących. Do identyfikacji alleli wystandaryzujemy metody molekularne, a do wykonywania badań wykorzystamy system oparty na zastosowaniu biorobotów, który opracowaliśmy ostatnio w ramach grantu PREVFNAIT. W dziedzinie badań nad konfliktem matczyno-płodowym skoncentrujemy się nad konfliktem w antygenie HPA-1a. W ramach grantu PREVFNAIT pt. ”Zapobieganie 7 alloimmunologicznej małopłytkowości płodów i noworodków w Polsce” będziemy dążyć do opracowania systemu powszechnych badań przeglądowych antygenu HPA–1a i analizy ich efektywności i kosztów. Określimy częstość alloimmunizacji tym antygenem oraz wartość predykcyjną nowych i znanych biomarkerów AIMP/N. W ramach grantu utworzymy biobank próbek oraz informacji klinicznych od kobiet w ciąży. Równolegle, w ramach pracy doktorskiej będą prowadzone badania retrospektywne czynników predykcyjnych AIMPN. Kontynuować będziemy prace nad udoskonaleniem badań biochemicznych i molekularnych talasemii oraz badania antygenów płytek i granulocytów u dawców w celu uaktualniania rejestru dawców o homozygotycznych genotypach, niezbędnego narzędzia do diagnostyki serologicznej i dla zapewnienia bezpiecznej krwi do przetoczeń u chorych zimmunizowanych. Priorytetowe projekty naukowe: 1. Badania wybranych antygenów grup krwi w Polsce w celu identyfikacji dawców bez antygenów powszechnie występujących. 2. Zapobieganie alloimmunologicznej małopłytkowości płodów i noworodków w Polsce – w ramach grantu z programu Polsko-Norweska Współpraca Naukowo-Badawcza. 8 Zakład Wirusologii 1) Pracownia Serodiagnostyki Wirusów, 2) Pracownia Biologii Molekularnej Wirusów. Samodzielny pracownik nauki: Prof. nadzw. dr hab. Piotr Grabarczyk - kierownik Pracownicy Służby Zdrowia: Dr Krystyna Mikulska Mgr Aleksandra Kalińska Mgr Aneta Kopacz Mgr analityki med. Dorota Kubicka-Russel Mgr Grzegorz Liszewski Mgr Joanna Sierżęga Mgr Ewa Sulkowska Mgr Katarzyna Tkaczuk Mgr Ewelina Wernio Mgr Paulina Zwolińska Tech. Anna Chrzanowska Tech. Ewa Noceń Tech. Anna Potępa Zofia Grzywacz W 2014 roku Zakład Wirusologii (ZW) będzie kontynuował działalność naukową związaną z jego zadaniami dotyczącymi polskiego krwiodawstwa. Prowadzone będą analizy danych epidemiologicznych gromadzonych przez Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Podnoszenie jakości przeglądowych badań czynników zakaźnych będzie realizowane przez doskonalenie analizy danych dotyczących kontroli jakości. Rutynowe badania służące opiniowaniu testów i systemów do prowadzenia badań przeglądowych w krwiodawstwie będą poszerzane o analizy służące zdobyciu bardziej szczegółowej wiedzy na temat ich czułości klinicznej. Zostaną przeprowadzone pilotażowe badania epidemiologiczne dotyczące wirusów zapalenia wątroby typu E (HEV). W krajach Europy Zachodniej i Południowej zakażenia tymi wirusami, które określane są mianem wyłaniających się czynników zakaźnych przenoszonych drogą krwi, stanowią narastający problem epidemiologiczny. W ramach współpracy wieloośrodkowej wykonamy analizę markerów zakażenia wśród osób z B19V i na tej podstawie sformułowane zostaną zalecenia dotyczące prowadzenia diagnostyki ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży oraz pacjentów klinik hematologicznych i onkologicznych. Prowadzone będą badania dot. czynników warunkujących eliminację lub przetrwanie zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) we wczesnej fazie zakażenia. Analizowane będzie zmienność genetyczna wirusa oraz odpowiedź immunologiczna (grant NCN). Finansowanie badań w ZW w 2015 roku: 1/ Środki na działalność statutową IHiT. 2/ NCN - pracownicy ZW (kierownik w roli głównego wykonawcy) będą realizować projekt (Opus) pt.: „Badanie czynników warunkujących eliminację lub przetrwanie zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) we wczesnej fazie zakażenia: wpływ zmienności genetycznej wirusa oraz odpowiedzi immunologicznej”. 9 3/ Podjęta będzie ponowna próba uzyskania środków na realizację badań dotyczących wyłaniających się czynników zakaźnych istotnych dla bezpieczeństwa transfuzji krwi w Polsce – projekt był opisywany bardziej szczegółowo w Planie Naukowym IHiT na rok 2014. Współfinasowanie. 3/ Producenci testów stosowanych do prowadzenia badań diagnostycznych i przeglądowych. 4/ Planowane projekty w dużej mierze będą opierały się na analizie wyników rutynowych badań diagnostycznych. 5/ Część badań będzie finansowana przez ośrodki/laboratoria współpracujące z ZW. Priorytetowe projekty naukowe: „Badanie czynników warunkujących eliminację lub przetrwanie zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) we wczesnej fazie zakażenia: wpływ zmienności genetycznej wirusa oraz odpowiedzi immunologicznej”. Celem projektu jest zbadanie czynników oddziałujących we wczesnej fazie zakażenia, które warunkują eliminację lub przetrwanie zakażenia HCV. Analizowane będą czynniki zarówno ze strony gospodarza: aktywacja odpowiedzi układu immunologicznego i uwarunkowania genetyczne (genotyp IL28B), jak również ze strony wirusa: złożoność populacji oraz występowanie charakterystycznych motywów sekwencji HVR1 i 5’UTR HCV przy użyciu technik głębokiego sekwencjonowania. Badaniami objęci zostaną dawcy krwi, u których w trakcie badań przeglądowych stwierdzono HCV w tzw. okienku serologicznym, na wczesnym etapie zakażenia (RNA HCV dodatni, anty-HCV ujemni). Charakter projektu - badania podstawowe. Instytucja i rodzaj konkursu, do którego była adresowana aplikacja – NCN, grant Opus, badania będą prowadzone we współpracy z prof. M. Radkowskim (Warszawski Uniwersytet Medyczny; I Wydział Lekarski; Zakład Immunopatologii Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych), Pracownicy ZW IHiT w projekcie występują w roli wykonawców badań (kierownik ZW w roli głównego wykonawcy). Dodatkowo podjęta zostanie ponowna próba uzyskania środków na finansowanie (NCN/NCBiR) badań dotyczących wyłaniających się czynników zakaźnych istotnych dla bezpieczeństwa transfuzji krwi w Polsce, w tym wirusa zapalenia wątroby typu E (HEV) – projekt był opisywany szczegółowo w Planie naukowym IHiT na rok 2014. 10 Zakład Immunogenetyki 1) Pracownia Zgodności Tkankowej 2) Pracownia Doboru Dawców Komórek Krwiotwórczych Samodzielni pracownicy nauki: Prof. nadzw. dr hab. Jacek Nowak - kierownik Pracownicy Służby Zdrowia: Dr Urszula Szlendak Mgr Agnieszka Witkowska (Długokęcka) Mgr Joanna Dziopa Mgr Elżbieta Graczyk-Pol Mgr Renata Mika-Witkowska Mgr Anna Marosz-Rudnicka (1/2 etatu) Mgr Klaudia Nestorowicz (1/2 etatu) Mgr Marta Rogatko-Koroś Mgr Emilia Wojciechowska Agnieszka Gawron Działalność naukowa Zakładu Immunogenetyki w 2015 r. będzie kontynuacją działalności prowadzonej w poprzednich latach i obejmować będzie następujące kierunki: 1) Kontynuacja opracowania tematu częstości populacyjnej par HLA/KIR w polskiej populacji. 2) Kontynuacja opracowania tematu znaczenie niezgodności HLA i KIR w transplantacjach komórek krwiotwórczych. 3) Badania w zakresie ekspresji cząsteczek HLA w zależności od ich związku z nocną napadową hemoglobinurią. 4) Kontynuacja opracowań wyników badań PCR-RFLP do genotypowania polimorfizmu genów MHC klasy III: NFKBIL1, HSPA1A i B oraz NOTCH4 celem dokładniejszej charakterystyki wpływu niezgodności haplotypów MHC na przebieg po transplantacji krwiotwórczych komórek macierzystych od niespokrewnionego dawcy. 5) Określenie zasad modyfikacji algorytmu doboru niespokrewnionego dawcy krwiotwórczych komórek macierzystych z uwzględnieniem liczby niezgodnych szerokich haplotypów MHC. Priorytetowe projekty naukowe: Ocena procesu doboru dawcy i klinicznego wyniku transplantacji KKM w zależności od czasu trwania doboru, pochodzenia etnicznego dawców i stopnia zgodności szerokich haplotypów MHC. 11 Klinika Hematologii 1) 2) 3) 4) 5) Oddział Diagnostyki Hematologicznej Oddział Chorób Układu Krwiotwórczego Oddział Chorób Układu Chłonnego Oddział Intensywnej Opieki Hematologicznej Poradnia Hematologiczna Samodzielni pracownicy nauki: Prof. dr hab. Krzysztof Warzocha - kierownik Prof. nadzw. dr hab. Ewa Lech-Marańda - z-ca kierownika Prof. nadzw. dr hab. Joanna Góra-Tybor - kierownik Oddziału Chorób Układu Krwiotwórczego Prof. nadzw. dr hab. Krzysztof Jamroziak - kierownik Oddziału Chorób Układu Chłonnego Adiunkci: Dr Ewa Mendek-Czajkowska Dr Ilona Seferyńska - kierownik Oddziału Intensywnej Opieki Hematologicznej Pracownicy Służby Zdrowia: Dr Bożena Budziszewska - kierownik Oddziału Diagnostyki Hematologicznej Dr Aleksandra Hołowiecka Dr Izabela Kopeć - Poradnia Hematologiczna dla Kobiet w Ciąży Dr Agata Malenda Dr Elżbieta Mądro Lek. Jolanta Bianketti Lek. Monika Chełstowska Lek. Monika Dąbrowska - kierownik Poradni Hematologicznej Lek. Anna Ejduk Lek. Małgorzata Jarzembowska Lek. Agnieszka Kołkowska Lek. Agnieszka Końska Lek. Kinga Kos-Zakrzewska Lek. Beata Kwaśniak Lek. Wioletta Makowska Lek. Anna Paczek Lek. Elżbieta Patkowska Lek. Joanna Sawczuk-Chabin Lek. Urszula Walczak Lek. Joanna Wasilewska Lek. Ewa Zaczek Lek. Dorota Żuchowicz W 2015 roku planowana jest kontynuacja wdrażania i optymalizacji nowych metod diagnostycznych oraz nowych metod leczenia nowotworów układu krwiotwórczego i chłonnego. Większość nowych metod terapii będzie realizowana w ramach badań prowadzonych we współpracy z Polską Grupą ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych (PALG), Polską Grupą Badawczą Chłoniaków (PLRG), Polską Grupą Szpiczakową (PGSz) oraz Polskim Konsorcjum Szpiczakowym (PKSz) – stowarzyszeniem powołanym w 2014 r., którego celem jest propagowanie rozwoju badań klinicznych inicjowanych przez badacza dotyczących terapii szpiczaka plazmocytowego w Polsce. W temacie optymalizacji nowych metod diagnostycznych najważniejszym badaniem jest projekt prowadzony w ramach PLAG dotyczący oceny choroby resztkowej w ostrej białaczce 12 limfoblastycznej (OBL) metodą molekularną oraz projekt dotyczący oceny immunogenności Peg-Asparaginazy u chorych leczonych z powodu OBL. Wdrażanie nowych metod leczniczych będzie realizowane w ramach badań klinicznych sponsorowanych, prowadzonych w Klinice oraz badań klinicznych własnych prowadzonych w ramach PALG (protokół ALL6, protokół dotyczący oceny odpowiedzi w + 7 dobie po chemioterapii indukującej u chorych na ostre białaczki szpikowe) i PLRG (badanie PLRG8, badanie dotyczące profilaktyki zajęcia ośrodkowego układu nerwowego u chorych na chłoniaki rozlane z dużych komórek B, badanie dotyczące zastosowania bendamustyny u pacjentów z nawrotową postacią chłoniaka Hodgkina, badanie nad zastosowaniem radioterapii na węzły chłonne śródpiersia jako leczenia uzupełniającego pierwszej linii u chorych na pierwotnego chłoniaka śródpiersia). Ważnym elementem działalności Kliniki będzie kontynuacja badań epidemiologicznych dotyczących zachorowalności na nowotwory układu krwiotwórczego. Dane epidemiologiczne pochodzące z utworzonego w 2004 r. w IHiT Rejestru Zachorowań na Ostre Białaczki u Dorosłych w Polsce, zostaną porównane z danymi z Rejestru prowadzonego przez NFZ. Uzyskane informacje mogą być pomocne do oszacowania zapotrzebowania na specjalistyczne leczenie hematologiczne w kraju, a także mogą posłużyć do oceny potencjalnej liczby chorych mogących wziąć udział w planowanych badaniach klinicznych. Nowym elementem działalności Kliniki będzie rozpoczęcie badań nad znaczeniem obecności minimalnej choroby resztkowej (MRD, minimal residual disease) oznaczanej metodą immunofenotypowania u chorych na ostre białaczki szpikowe (OBS) na poszczególnych etapach leczenia (kierownik projektu: prof. nadzw. dr hab. n. med. Joanna Góra-Tybor). Metoda ta oparta jest o identyfikację fenotypów charakterystycznych dla blastów białaczkowych, tzw. LAPs (leukemia associated phenotypes), co jest możliwe u około 8090% chorych. Dotychczasowe obserwacje wskazują, że ocena MRD po leczeniu indukującym remisję może być ważnym czynnikiem prognostycznym, a także może przyczynić się do indywidualizacji terapii poremisyjnej. Projekt badawczy będzie miał następujące cele: 1) scharakteryzowanie rodzajów LAPs u chorych na OBS; 2) ocena częstości występowania dodatniej MRD w poszczególnych grupach ryzyka OBS (niskie, pośrednie, wysokie); 3) ustalenie zależności pomiędzy obecnością dodatniej MRD a ryzykiem wznowy, czasem do progresji (PFS) i całkowitym czasem przeżycia (OS). Najważniejsze badania dotyczące nauk podstawowych, które będą prowadzone przez pracowników Kliniki w 2015 roku przedstawiono poniżej. Priorytetowe projekty naukowe: 1. Tytuł projektu: Ekspresja genów i białek CRBN, CUL4A i DDB1 u chorych ze szpiczakiem plazmocytowym i zespołem 5q- jako biomarker odpowiedzi na leki immunomodulujące (kierownik projektu: prof. nadzw. dr hab. n. med. E. Lech-Marańda) Ekspresja białka CRBN (cereblon) jest niezbędna do przeciwnowotworowego działania leków immunomodulujących (IMiDs). Utrata lub niska ekspresja CRBN może stanowić biomarker oporności na IMIDs u chorych na szpiczaka plazmocytowego (SzP). Znaczenie ekspresji pozostałych białek kompleksu (DDB1 i CUL4A) dla odpowiedzi na IMiDs nie jest znane. Ponieważ lenalidomid wykazuje również skuteczność u chorych z zespołem mielodysplastycznym (MDS) 5q-, można oczekiwać, że CRBN, a prawdopodobnie również pozostałe białka tego kompleksu, są niezbędne do uzyskania efektu terapeutycznego tego leku w MDS 5q-. W dotychczas przeprowadzonych badaniach oceniono ekspresję dwóch białek kompleksu tj. CUL4A i DDB1 metodą immunohistochemiczną w materiale archiwalnym (trepanobiopsje) pochodzącym od chorych na SzP i MDS 5q-. Wysoką ekspresję CUL4A i DDB1 stwierdzono u 83% chorych na SzP. Obserwowano dodatnią korelację pomiędzy ekspresją białek CUL4A i DDB1 (p= 0,001, 2 test). Ponadto, u chorych na SzP, którzy odpowiedzieli na leczenie lenalidomidem w porównaniu z pacjentami nieodpowiadającymi na 13 terapię, zaobserwowano tendencję do wyższej ekspresji DDB1 (89,5% vs. 10,5%, p= 0,06, 2 test). Nie stwierdzono różnic w ekspresji CUL4A w odniesieniu do odpowiedzi na leczenie lenalidomidem, jednak częstość zgonów związanych z progresją SzP była wyższa u pacjentów z niską ekspresją CUL4A w porównaniu do tych z wysoką ekspresją CUL4A (75% vs. 28%, p=0,07, 2 test). U chorych na MDS 5q- nie obserwowano korelacji pomiędzy ekspresją białek CUL4A i DDB1 a odpowiedzią na leczenie lenalidomidem. W 2015 roku planowana jest dalsza ocena ekspresji białek kompleksu CRBN u chorych na SzP leczonych lenalidomidem i talidomidem oraz ich potencjalnych korelacji z odpowiedzią na leczenie i rokowaniem u chorych. Z kolei u pacjentów z MDS zostaną ocenione korelacje pomiędzy obecnością transkryptów dla poszczególnych białek (RNA wyekstrahowanego z osadów chromosomowych) a odpowiedzią na leczenie IMIDs i przeżyciem chorych. W 2015 roku planujemy również rozszerzyć zakres prowadzonych badań o ocenę ekspresji genów i białek kompleksu DDB1/CUL4A/CRBN w ustalonych liniach komórkowych SzP i w komórkach wyizolowanych ze szpiku kostnego od chorych na SzP, przed, w trakcie oraz po zakończeniu terapii lenalidomidem lub talidomidem. W doświadczeniach wykorzystane zostaną ludzkie linie komórkowe SzP wrażliwe na działanie IMiDs (SKMM1, H929, RPMI 8226, MM1s, U266). Ekspresja białek CRBN, DDB1, CUL4A zbadana zostanie za pomocą metody Western blotting oraz immunohistochemii. Dodatkowo planujemy ocenić rolę kompleksu DDB1/CUL4A/CRBN w przeciwnowotworowym działaniu IMiDs na podstawie badań czynnościowych z wykorzystaniem ustalonych linii komórkowych SzP. W tym celu będziemy oceniać wpływ ekspresji wyżej wymienionych genów i białek na wrażliwość komórek szpiczakowych na talidomid oraz lenalidomid. Wykorzystamy między innymi strategię związaną z manipulowaniem ekspresją (knockdown strategy) poszczególnych genów przy użyciu małego interferującego RNA (siRNA, small interfering RNA). Rozszerzenie zakresu badań ma pomóc w udowodnieniu hipotezy, że skuteczność kliniczna IMiDs zależy od integralności kompleksu białek DDB1/CUL4A/CRBN. Wykazanie obniżonej ekspresji białek CRBN, CUL4A i DDB1 przy jednoczesnym braku odpowiedzi na stosowane IMIDs może mieć przełożenie na konkretne decyzje kliniczne, a także może zracjonalizować stosowanie IMIDs w leczeniu SzP. W celu przeprowadzenia dodatkowych zadań badawczych będziemy aplikować o grant Narodowego Centrum Nauki Charakter projektu: badania podstawowe. Instytucja, do której zostanie adresowana aplikacja: Narodowe Centrum Nauki. 2. Tytuł projektu: Ocena możliwości indukcji ekspresji CD38 za pomocą ATRA i zastosowania terapii przeciwciałami anty-CD38 u chorych na ostre białaczki (kierownik projektu: prof. nadzw. dr hab. n. med. Krzysztof Jamroziak) Ostre białaczki, w tym ostra białaczka szpikowa (OBS) i ostra białaczka limfoblastyczna (OBL), charakteryzują się złym rokowaniem u osób dorosłych. Wprowadzenie do terapii przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciwko powierzchniowym antygenom komórek nowotworowych stanowi teoretyczną szansę poprawienia skuteczności leczenia tych chorób, szczególnie w skojarzeniu ze standardową chemioterapią. Wykazano, że komórki białaczkową większości pacjentów z OBL i części pacjentów z OBS wykazują ekspresję białka CD38. Nowe przeciwciała monoklonalne skierowane przeciwko CD38, np. daratumumab, znajdują się w obecnie fazie badań klinicznych, szczególnie w terapii SzP, wykazującego szczególnie wysoką ekspresję CD38. Stwierdzono in vitro, że ekspresja genu CD38 podlega indukcji przez retinoidy za pomocą stymulacji elementu odpowiedzi na kwas retinowy RARE (retinoic acid response elements). Spośród retinoidów kwas all-trans retinowy (ATRA) jest zarejestrowanym lekiem stosowanym głównie w ostrej białaczce promielocytowej. Możliwość zwiększenie ekspresji CD38 za pomocą ATRA została udowodniona in vitro na komórkach linii komórkowych SzP oraz ex vivo na komórkach SzP i 14 przewlekłej białaczki limfocytowej (PBL). Na podstawie tych danych można przypuszczać, że u części chorych z OBL i OBS zastosowanie przeciwciał anty-CD38 może być celowe oraz, że przedleczenia za pomocą ATRA może zwiększyć ekspresję CD38 i tym samym poprawić skuteczność takiej terapii. W ramach projektu planowane są następujące zadania badawcze: 1) retrospektywna analiza immunofenotypu komórek białaczkowych chorych z OBL i OBS leczonych w Klinice Hematologii IHiT pod kątem występowania i nasilenia ekspresji CD38 oraz jej znaczenia prognostycznego; 2) analiza ekspresji CD38 w wybranych liniach komórkowych OBL i OBS oraz próba indukcji ekspresji CD38, w tym za pomocą ATRA; 3) ocena możliwością indukcji ekspresji CD38 ex vivo w komórkach białaczkowych wyizolowanych od pacjentów z OBS i OBL. Uzyskane wynik mogą przyczynić się do poprawy leczenia ostrych białaczek u dorosłych w przyszłości. Charakter projektu: badania podstawowe. Instytucja, do której zostanie adresowana aplikacja: Narodowe Centrum Nauki. 15 Klinika Transplantacji Komórek Krwiotwórczych 1) Oddział Kliniczny 2) Poradnia Potransplantacyjna Dr Kazimierz Hałaburda - kierownik Adiunkci: Dr Barbara Nasiłowska-Adamska Dr Agnieszka Tomaszewska Asystent: Dr Andrzej Szczepiński W 2015 r. będą kontynuowane lub podejmowane kolejne zagadnienia badawcze dotyczące różnych aspektów transplantacji komórek krwiotwórczych. Dotyczą one przede wszystkim diagnostyki i profilaktyki powikłań potransplantacyjnych. Priorytetowym zagadnieniem, którym Zespół Kliniki będzie zajmował się w 2015 r., jest terapia cGvHD z zastosowaniem sirolimusu i takrolimusu. Na koniec 2015 roku zostanie dokonana wstępna ocena skuteczności tego leczenia i ewentualnych działań niepożądanych z nim związanych. W 2015 r. będzie także kontynuowana praca planowa polegająca na ocenie znaczenia wyników badania przy użyciu testu QuantiFERON-TB Gold In-Tube w kierunku zakażenia prątkiem gruźlicy chorych zakwalifikowanych do przeszczepienia allogenicznych komórek krwiotwórczych. Badanie pozwoli ocenić częstość utajonego zakażenia gruźlicą w populacji chorych kwalifikowanych do alloHSCT w KTKK oraz ocenić ryzyko reaktywacji zakażenia Mycobacterium tuberculosis u pacjentów w stanie immunosupresji (okres potransplantacyjny, GvHD). Nowym zagadnieniem, które Zespół Kliniki planuje podjąć, będzie badanie integracji chromosomowej HHV-6 (CI-HHV-6) u biorców i dawców komórek krwiotwórczych w kontekście powikłań poprzeszczepowych. Ponadto we współpracy z Kliniką Onkologii i Chorób Wewnętrznych Centrum Onkologii-Instytutu w Warszawie i Instytutem Kardiologii w Aninie będzie prowadzone badanie prospektywne oceniające wpływ chemioterapii/radioterapii mieloablacyjnej na występowanie wczesnych i późnych powikłań kardiologicznych pt.: „Kardiotoksyczność wysokodawkowanej chemioterapii z następowym przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych w materiale wieloośrodkowym”. 16 Klinika Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych 1) Oddział Zaburzeń Hemostazy 2) Oddział Chorób Wewnętrznych 3) Poradnia Kinezyterapii Samodzielny pracownik nauki: Prof. nadzw. dr hab. Jerzy Windyga - kierownik Adiunkt: Dr Anna Sikorska Pracownicy Służby Zdrowia: Dr n. med. Magdalena Górska-Kosicka Dr Robert Wasilewski Lek. Anna Buczma Lek. Adela Gwozdowska Lek. Sławomir Jurek Lek. Anna Paczek Lek. Joanna Sowińska (rezydent) Zakład Hemostazy i Chorób Metabolicznych 1) Pracownia Hemostazy 2) Pracownia Choroby von Willebranda 3) Pracownia Porfirii Samodzielni pracownicy nauki: Prof. nadzw. dr hab. n. med. Jerzy Windyga - kierownik Prof. dr hab. n. med. Ksenia Bykowska Pracownicy Służby Zdrowia: Dr n. med. Agnieszka Lipniacka Dr n. med. Edyta Odnoczko Lek. Ewa Stefańska-Windyga (Przychodnia Specjalistyczna) Mgr Paulina Adamczyk-Wojciechowska Mgr Beata Baran Mgr Ewelina Ejchman-Pac Mgr Magdalena Marchewka Działalność naukowa Kliniki i Zakładu dotyczy różnych problemów hemostazy, skaz krwotocznych i zakrzepic oraz porfirii. W 2015 r. prowadzone będą badania w głównych tematach nr 1 i 4 Planu naukowego IHiT. Celem nowego projektu „Metody chromogenne pomiaru aktywności anty-Xa oraz test generacji trombiny (TGA) w monitorowaniu leczenia antykoagulacyjnego preparatami hamującymi działanie aktywnego czynnika X (Xa)” jest ocena przydatności TGA oraz dwóch testów służących oznaczaniu anty-Xa w monitorowaniu leczenia doustnymi bezpośrednimi inhibitorami aktywnego czynnika X. Drugi nowy temat badawczy, to „Ocena biosyntezy i klirensu czynnika von Willebranda (vWF) metodą oznaczania propeptydu czynnika von Willebranda (vWFpp) u chorych z wrodzoną chorobą von Willebranda (vWD) i nabytym zespołem von Willebranda (AVWS)”, zaś trzeci, to „Optymalizacja rozpoznawania i leczenia zaburzeń hemostazy - hemofilii powikłanej inhibitorem, choroby i zespołu von Willebranda, rzadkich skaz krwotocznych pokrewnych hemofilii oraz stanów prozakrzepowych, m.in. wywołanych niedoborem ADAMTS13”. Ponadto kontynuowane będą prace: „Ocena czułości i specyficzności testu aktywności czynnika von Willebranda metodą z zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych (mAb), w 17 diagnostyce oraz monitorowaniu leczenia substytucyjnego choroby von Willebranda (VWD)” oraz „Weryfikacja wartości referencyjnych dla aktywności deaminazy porfobilinogenu w erytrocytach oraz ocena przydatności oznaczania tego enzymu w diagnostyce pacjentów z ostrą przerywaną porfirią i członków ich rodzin”. Priorytetowe projekty naukowe: „Metody chromogenne pomiaru aktywności anty-Xa oraz test generacji trombiny (TGA) w monitorowaniu leczenia antykoagulacyjnego preparatami hamującymi działanie aktywnego czynnika X (Xa)” Cel projektu: Powikłania zakrzepowo-zatorowe stanowią jeden z najpoważniejszych problemów medycznych ze względu na ich częste występowanie oraz poważne konsekwencje medyczne, finansowe i społeczne. Szacuje się, że w Polsce rocznie kilkaset tysięcy osób wymaga leczenia antykoagulacyjnego. U podłoża mechanizmów działania leków przeciwkrzepliwych leży hamowanie syntezy lub aktywności kluczowych proteaz serynowych biorących udział w krzepnięciu krwi m.in. czynnika Xa oraz IIa (trombiny). Ze względu na różnorodny mechanizm działania, każdy z leków przeciwkrzepliwych w różny sposób wpływa na podstawowe oraz specyficzne testy hemostazy, jak też wymaga innej metody monitorowania. Mimo przewidywalnej farmakokinetyki i farmakodynamiki doustnych bezpośrednich inhibitorów Xa, w wielu przypadkach klinicznych, konieczne jest określenie ich aktywności w osoczu. Wiedza o wpływie tych leków na testy hemostazy oraz dobór specyficznej metody pomiaru aktywności anty-Xa, pozwoli na optymalizację leczenia przeciwzakrzepowego. Cele badania: a) porównanie dwóch metod chromogennych oceniających aktywność anty-Xa: zestaw zawierający dodatek egzogennej antytrombiny (Berichrom Heparin®, Siemens) vs. zestaw bez dodatku egzogennej antytrombiny (Technochrom® anti-Xa, Technoclone); b) ocena przydatności testu generacji trombiny (TGA) w ocenie aktywności antykoagulacyjnej oraz monitorowaniu leczenia preparatami o działaniu anty-Xa; c) analiza wpływu antykoagulantów anty-Xa na podstawowe testy hemostazy; d) optymalizacja opieki nad pacjentami wymagającymi leczenia antykoagulacyjnego. Do badania włączonych zostanie około 100 pacjentów będących pod opieką Poradni Zaburzeń Hemostazy oraz Kliniki Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych otrzymujących doustne bezpośrednie inhibitory Xa. U każdego pacjenta wykonane zostaną testy przesiewowe hemostazy (PT, TT, APTT, fibrynogen) oraz zabezpieczony zostanie materiał do wykonania pomiaru aktywności anty-Xa dwiema metodami chromogennymi (Berichrom Heparin®, Siemens i Technochrom® anti-Xa, Technoclone). Zostanie także oznaczone stężenie generowanej trombiny w teście TGA. Zostanie także podjęta próba określenia klinicznej przydatności oznaczania wyżej wymienionych parametrów. Charakter projektu: badanie stosowane. Oznaczenia zostaną wykonane w ramach świadczeń kontraktowanych z NFZ oraz na rzecz podmiotów prywatnych w ramach badań komercyjnych. 18 Klinika Chirurgii Ogólnej i Hematologicznej 1) 2) 3) 4) Oddział Chirurgii Ogólnej Oddział Chirurgii Hematologicznej Pracownia Endoskopowa Poradnia Chirurgiczna Samodzielni pracownicy naukowi: Prof. dr hab. Andrzej B.Szczepanik - kierownik Dr hab. Marek Dedecjus Prof. dr hab. Alfred Jerzy Meissner - konsultant Adiunkci: Dr Wojciech Jaśkowiak Dr Andrzej Misiak Dr Konrad Pielaciński Pracownicy służby zdrowia: Dr Sławomir Huszcza Lek. Wojciech Dąbrowski Lek. Sławomir Gajda Kontynuowana będzie praca oceniająca wpływ implantu częściowo wchłanialnego na jakość życia chorych i częstość nawrotów operowanych metodą całkowicie zaotrzewnową z powodu przepuklin pachwinowych. To prospektywne, randomizowane badanie będzie przeprowadzone u chorych obciążonych wrodzonymi skazami krwotocznymi. Kontynuowane będzie również prospektywne, randomizowane badanie oceniające przydatność ciągłej stymulacji nerwu błędnego w prewencji uszkodzenia nerwów krtaniowych wstecznych podczas operacji wycięcia tarczycy. Wdrożona zostanie praca oceniająca zastosowanie rekombinowanego aktywnego czynnika VII u chorych z wrodzonym niedoborem czynnika VII poddanych leczeniu chirurgicznemu. Oceniony zostanie zaproponowany przez Instytut schemat stosowania rF VII a zabezpieczający hemostazę śród- i pooperacyjną. 19 Klinika Chirurgii Naczyniowej 1) Oddział Chirurgii Naczyniowej 2) Poradnia Chirurgii Naczyniowej Samodzielni pracownicy naukowi: Prof. nadzw. dr hab. Piotr Szopiński - kierownik Adiunkt: Dr Eliza Pleban Asystent: Dr Adam Wiszniewski Pracownicy Służby Zdrowia: Dr Marcin Janas Dr Jacek Michalak Dr Maciej Stryga Lek. Radosław Bilski Lek. Tomasz Dobrowolski Lek. Marcin Sitarz Działania naukowe Kliniki w 2015 r. będą obejmowały przygotowanie materiałów i kontynuację prac związanych z prowadzeniem dwóch projektów, dotyczących oceny wpływu skuteczności leczenia cukrzycy na wynik angioplastyki tętnic podudzia po PTA, wykonanym cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem, a także oceny skuteczności leczenia tętnic w odcinku udowo-podkolanowym metodą ultrasonografii wewnątrznaczyniowej (IVUS) u chorych po klasycznej angioplastyce wykonanej zwykłym cewnikiem balonowym oraz cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem w korelacji z okresem przyjmowania clopidogrelu, po 12 miesiącach od zabiegu. Powyższe projekty będą przeprowadzone i podsumowane publikacjami naukowymi. Planowane jest także rozpoczęcie prac z nowego tematu „Badanie biologicznych markerów progresji bezobjawowego zwężenia tętnic szyjnych”. Organizowane będą ponadto szkolenia indywidualne oraz prowadzone warsztaty z zakresu chirurgii naczyniowej dla lekarzy z Polski i zagranicy oraz dla pielęgniarek. Zakład Radiologii Diagnostycznej i Zabiegowej 1) Pracownia Radiologii Ogólnej i Ultrasonografii 2) Pracownia Tomografii Komputerowej 3) Pracownia Angiografii 20 Temat 1 „Hematologia a zdrowie publiczne” 21 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 1.1 1/006/2010 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 1.1 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 1.1 w Planie Naukowym 2014) Epidemiologia chorób nowotworowych układu krwiotwórczego Wstęp: W Instytucie Hematologii i Transfuzjologii został utworzony Rejestr Zachorowań na Ostre Białaczki u Dorosłych w Polsce, który w 2004 roku uzyskał akceptację Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Rejestr opierał się na zgłoszeniach zachorowań przesyłanych ze wszystkich ośrodków hematologicznych w kraju. Od 2013 włączymy do Rejestru dane dotyczące pacjentów leczonych z powodu wszystkich rodzajów nowotworów układu krwiotwórczego w Klinice Hematologii IHT. Dane będą zbierane na podstawie kart zgłoszenia nowotworu, przekazywanych do Zakładu Epidemiologii Centrum Onkologii. Dane zebrane na podstawie zgłoszeń posłużą analizie danych odnośnie struktury wiekowej chorych, podtypu poszczególnych nowotworów i rodzaju leczenia. Hipoteza badawcza: Dane uzyskane z Rejestru i prowadzonych baz danych mogą być pomocne do oszacowania zapotrzebowania na specjalistyczne leczenie hematologiczne w kraju, w tym na wysokonakładowe procedury lecznicze, jak przeszczepianie szpiku. Dane te służyć również będą szacowaniu liczebności chorych w planowanych próbach klinicznych. Dotychczasowa realizacja celów badania: W ramach dotychczasowej pracy zgromadzono, zarchiwizowano w bazie danych dane ankietowe z partycypujących ośrodków. Dane epidemiologiczne podlegają bieżącej analizie. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Podsumowanie danych z rejestru uzyskanych od 2004 roku oraz porównanie danych z rejestru z danymi uzyskanymi z NFZ. Dane NFZ mogą stanowić bardziej kompletne źródło informacji niż dane ankietowe. Od 2013 włączone zostaną do Rejestru dane dotyczące pacjentów leczonych z powodu wszystkich rodzajów nowotworów układu krwiotwórczego w Klinice Hematologii IHT. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Dane uzyskane z Rejestru i prowadzonych mogą być pomocne do oszacowania zapotrzebowania na specjalistyczne leczenie hematologiczne w kraju. Dane te służyć również będą szacowaniu liczebności chorych w planowanych próbach klinicznych. Pozostały okres realizacji pracy w latach: 1 rok Zadania do wykonania w 2015 r.: Porównanie danych z Rejestru Zachorowań na Ostre Białaczki u Dorosłych w Polsce z danymi z Rejestru NFZ. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Publikacja Wykonawcy: K. Warzocha, I. Seferyńska, P. Juszczyński, E. Lech-Marańda, B. Kalinowska 22 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 1.2 1/001/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 1.3 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 1.3 w Planie Naukowym 2014) Weryfikacja wartości referencyjnych dla aktywności deaminazy porfobilinogenu w erytrocytach oraz ocena przydatności oznaczania tego enzymu w diagnostyce pacjentów z ostrą przerywaną porfirią i członków ich rodzin Wstęp: Ostra przerywana porfiria (AIP) jest jedną z czterech ostrych porfirii wątrobowych. Jest to choroba metaboliczna, uwarunkowana genetycznie, wywołana obniżoną aktywnością deaminazy porfobilinogenu (PBDG). Niedobór PBGD spowodowany jest mutacjami w genie kodującym ten enzym. Choroba charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji. Pełnoobjawowe ataki AIP występują tylko u 10-20% nosicieli defektywnego genu. Osoby te mają postać jawną AIP. U 80-90% osób obciążonych AIP, choroba nigdy się nie ujawnia. Osoby te mają postać utajoną AIP. U pacjentów będących w okresie jawnym choroby diagnostyka opiera się na ocenie wydalania prekursorów porfiryn i porfiryn z moczem, które wielokrotnie przewyższa tu górną granicę normy. U większości pacjentów z utajoną postacią AIP wydalanie prekursorów porfiryn i porfiryn z moczem jest prawidłowe. U osób tych jedyną metodą wykrycia porfirii jest zbadanie aktywności PBGD w erytrocytach lub wykonanie badań genetycznych. W Pracowni Porfirii IHiT badanie aktywności PBGD w erytrocytach wykonywane jest od roku 1976. Badania genetyczne wprowadzono do rutynowej diagnostyki AIP od 2004 roku i do chwili obecnej przebadano ponad 1500 osób, w tym 515 pacjentów z utajona postacią AIP stwierdzoną wcześniej na podstawie badania aktywności PBGD w erytrocytach. W grupie 515 osób z utajoną postacią AIP u 94 z nich (18,25%) stwierdzono niezgodność między diagnozą postawioną na podstawie badania aktywności PBGD w erytrocytach a diagnozą postawioną na podstawie badania genetycznego. U osób tych aktywność PBGD w erytrocytach była obniżona, natomiast nie wykryto u nich mutacji w genie HMBS. Hipoteza badawcza: Zakres wartości referencyjnych dla aktywności PBGD w erytrocytach stosowany do tej pory w Pracowni Porfirii IHiT jest zawyżony. Występują czynniki wewnątrz- lub wewnątrzustrojowe mogące wpływać na obniżenie aktywności PBGD w erytrocytach. Dotychczasowa realizacja celów badania: Wśród 25 osób z grupy badanej 7 osób miało postawione rozpoznanie utajonej postaci AIP na podstawie badań aktywności PBGD w erytrocytach przeprowadzonych w latach poprzednich. Aktywność enzymu u tych osób była obniżona i wahała się między 15,4 a 22,6 nmoli uro/ml RBC/h, średnia 17,9. U 6 z nich wynik badania aktywności PBGD w erytrocytach przeprowadzonego w roku 2013 był zbieżny do wyniku tego badania z lat poprzednich i wahał się między 12,2 a 20,6 nmoli uro/ml RBC/h, średnia 16,5. U 5 z tych osób w przeprowadzonych w 2013 roku badaniach genetycznych wykryto mutację w genie HMBS, natomiast u jednej osoby mutacji w genie HMBS nie wykryto. U jednej osoby wynik badania aktywności PBGD w erytrocytach przeprowadzonego w roku 2013 nie był zgodny z wynikiem tego badania z roku 2003 (odpowiedni 31,5 i 22,6 nmoli uro/ml RBC/h). U osoby tej nie wykryto mutacji w genie HMBS w przeprowadzonych w 2013 roku badaniach genetycznych. Wśród pozostałych 18 osób z grupy badanej u 5, na podstawie wystąpienia u nich objawów klinicznych AIP oraz wysokiego wydalania z moczem porfiryn i ich prekursorów, rozpoznano jawną postać choroby. Aktywność PBGD w erytrocytach u tych 5 osób wahała się między 17,2 a 28,8 nmoli uro/ml RBC/h, średnia 22,2. U wszystkich 5 osób z jawną postacią AIP wykryto mutację w genie HMBS w przeprowadzonych w 2013 roku badaniach genetycznych. U kolejnych 5 osób postawiono rozpoznanie utajonej postaci AIP. Były to osoby bezobjawowe z obniżoną aktywnością PBDG w erytrocytach wahającą się między 13,0 a 20,6 nmoli uro/ml RBC/h, średnia 17,9. U wszystkich 5 osób z utajoną postacią AIP wykryto mutację w genie 23 HMBS w przeprowadzonych w 2013 roku badaniach genetycznych. Kolejne 7 osób rozpoznano jako zdrowe, nieobciążone AIP. Były to osoby bezobjawowe z prawidłową aktywnością PBDG w erytrocytach wahającą się między 30,0 a 42,1 nmoli uro/ml RBC/h, średnia 35,5. U wszystkich tych 7 osób nie wykryto mutacji w genie HMBS w przeprowadzonych w 2013 roku badaniach genetycznych. Podobnie nie wykryto mutacji w genie HMBS u jednej osoby, którą również zakwalifikowano do osób zdrowych, mimo obniżonej o około 30% aktywności PBGD w erytrocytach. W grupie kontrolnej wartość PBGD w erytrocytach wahała się między 15,9 a 51,8 nmoli uro/ml RBC/h, średnia 32,0. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: brak Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Ustalenie nowych wartości referencyjnych dla aktywności PBGD w erytrocytach. Określenie czynników mogących wpływać na obniżenie aktywności PBGD w erytrocytach. Ocenienie przydatności oznaczania tego enzymu w diagnostyce pacjentów z ostrą przerywaną porfirią i członków ich rodzin. Rodzaj pracy: badanie naukowe stosowane. Referencje: Puy H. Gouda L. Deybach J-Ch. Porphyrias. Lancet 2010, 375: 924-37. Magnussen CR, Levine JB, Doherty JM, Cheesman JO, Tschudy DP: A red cell enzyme method for the diagnosis of acute intermittent porphyria. Blood 1974, 44: 875-868. Mauzerall D, Granick S. The occurence and determination of δ-aminolevulinic acid and porphobilinogen in urine. J Biol Chem 1956, 219: 435-446. Johnson PM, Perkins SL, Kennedy SW. A high-speed liquid-chromatographic method for measuring urinary porphyrins. Clin Chem. 1988 34(1):103-5. Puy H, Deybach JC, Lamoril J, Robreau AM, Da Silva V, Gouya L, Grandchamp B, Nordman Y: Molecular epidemiology and diagnosis of PBG deaminase gene defects in acute intermittent porphyria. Am J Hum Genet 1997, 60: 1373-1383. Pozostały okres realizacji pracy: 1 rok Zadania do wykonania w 2015 roku: Przebadanie przynajmniej 16 osób z grupy badanej i 16 osób z grupy kontrolnej. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Praca przygotowana do druku. Wykonawcy: A. Lipniacka, E. Ejchman-Pac, R. Wasilewski, J. Windyga 24 Temat 2 „Bezpieczna krew” 25 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.1 2/001/2015 (PRACA NOWA) Ocena nieinwazyjnej metody oznaczania stężenia hemoglobiny we krwi przy użyciu spektroskopowej metody (Haemospect) Wstęp: Zgodnie z „Medycznymi zasadami pobierania krwi, oddzielania jej składników i wydawania, obowiązujących w jednostkach organizacyjnych publicznej służby krwi” (wydanie II, 2011 r.), opracowanymi na podstawie wytycznych zawartych w dyrektywach: 2002/98/WE, 2004/33/WE, 2005/61/WE, 2005/62/WE oraz w Ustawie o publicznej służbie krwi (Dz.U. z 1997 r. Nr 106, poz. 681 z późn. zm.) każdy dawca kwalifikowany jest do pobrania krwi na podstawie wywiadu medycznego, badania przedmiotowego oraz wyników badań laboratoryjnych. Podstawowym badaniem kwalifikującym każdorazowo dawcę do oddania krwi jest pomiar stężenia hemoglobiny. Obecnie badanie to jest wykonywane przy użyciu analizatorów hematologicznych wykonujących pełną morfologię krwi lub przy użyciu analizatora hematologicznego typu Hemocue, zaprojektowanego tylko do oznaczenia stężenia hemoglobiny. W obu przypadkach pobierane są próbki krwi: żylnej w przypadku konieczności oznaczenia pełnej morfologii i włośniczkowej (nakłucie opuszki palca) w przypadku oznaczania jedynie stężenia hemoglobiny. Oceniana metoda oznaczania stężenia hemoglobiny we krwi przy użyciu aparatu Haemospect nie wymaga pobierania krwi. Jest całkowicie nieinwazyjna, co znacznie zwiększa komfort dawcy. Pomiar stężenia hemoglobiny przy użyciu aparatu Haemospect odbywa się z wykorzystaniem metody spektroskopowej. W literaturze fachowej, odnoszącej się do krwiodawstwa, jest bardzo mało doniesień naukowych oceniających spektroskopową metodę pod katem jej przydatności w kwalifikowaniu dawców. Doniesienia te przedstawiają zasadność stosowania nieinwazyjnej metody przede wszystkim w przypadkach monitowania stężenia hemoglobiny u pacjentów z anemią. Hipoteza badawcza: Jak przedstawiono w niektórych publikacjach naukowych, pomiar stężenia hemoglobiny przy użyciu aparatu Haemospect jest metodą przydatną w praktyce. Nie mniej jednak wyniki pilotażowych badań naukowych, przeprowadzonych dotychczas w niektórych regionalnych centrach krwiodawstwa i krwiolecznictwa, nie wykazały jednoznacznie możliwości stosowania tej metody do kwalifikowania dawców. Cele badania: 1. Porównanie wyników badań wykonanych metodą nieinwazyjną przy użyciu aparatu Haemospect z wynikami uzyskanymi jednoczasowo przy użyciu rutynowo stosowanego analizatora hematologicznego. 2. Przeprowadzenie procesu walidacji metody (określenie precyzji – powtarzalności i odtwarzalności metody, określenie dokładności). Plan realizacji projektu i metodyka: Porównanie wyników badań otrzymanych z próbek krwi pobranych od ochotników z wynikami stężenia hemoglobiny uzyskanymi jednoczasowo u tych ochotników za pomocą nieinwazyjnej metody przy użyciu aparatu Haemospect. Ze względu na różne kryteria akceptacji (stężenia hemoglobiny) kwalifikujące kobiety i mężczyzn do oddania krwi, analiza wyników przeprowadzana będzie oddzielnie w dwóch grupach badanych (kobiety, mężczyźni). Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Przeprowadzenie analizy wyników badań pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy nieinwazyjna metoda oznaczania stężenia hemoglobiny we krwi przy użyciu aparatu Haemospect może być stosowana w celu kwalifikacji dawców do pobrania krwi. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: 1. Pinto M, Barjas-Castro ML, Nascimento S, Falconi MA, Zulli R, Castro V.: The new noninvasive occlusion spectroscopy hemoglobin measurement method: a reliable and easy anemia screening test for blood donors. Transfusion 2013, 53(4):766-9. 2. Belardinelli A, Benni M, Tazzari PL, Pagliaro P: Noninvasive methods for haemoglobin screening in prospective blood donors. Vox Sang. 2013, 105(2):116-20. 26 3. Moon Jung Kim, Quehn Park, Myungheekim, Jeong Won Shin, and Hyun Ok Kim: Comparison of the Accuracy of Noninvasive Hemoglobin Sensor (NBM-200) and Portable Hemoglobinometer (HemoCue) with an Automated Hematology Analyzer (LH500) in Blood Donor Screening. Ann Lab Med. Jul 2013: 33 (4): 261-267. Okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Całość pracy. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Wykonawcy: E. Lachert, A. Płodzich, A. Rosiek, R. Pogłód, J. Kubis, J. Antoniewicz-Papis, M. Łętowska 27 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.2 2/002/2015 (PRACA NOWA) Analiza poważnych niepożądanych zdarzeń i poważnych niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych w Polsce w latach 2011-2014 Wstęp: Leczenie krwią i jej składnikami może ratować życie pacjenta, niesie jednak z sobą ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych. Szczególny niepokój budzą reakcje poprzetoczeniowe o ciężkim przebiegu, w tym powikłania zakończone zgonem pacjenta, a także poważne niepożądane zdarzenia mogące prowadzić do ich wystąpienia. Analiza wyników kontroli szpitali w zakresie krwiolecznictwa oraz monitorowanie krajowych systemów czuwania nad bezpieczeństwem krwi wykazują, że szpitale często nie stosują właściwych procedur z zakresu krwiolecznictwa, co w konsekwencji może przyczyniać się do wzrostu częstości występowania analizowanych zjawisk. W ramach systemu czuwania nad bezpieczeństwem krwi, IHiT dokonuje analizy dokumentacji poważnych niepożądanych zdarzeń i powikłań poprzetoczeniowych nadsyłanej przez centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa. Dokumentacja ta nie ogranicza się tylko do zgłoszenia powikłania, ale również zawiera informacje pozwalające na analizę przyczyn wystąpienia danego zdarzenia/reakcji, związku przyczynowego reakcji z przetoczeniem składnika krwi, śledzenie losów chorego, a także podjęcie działań naprawczych i zapobiegawczych. Hipoteza badawcza: Większość powikłań o ciężkim, potencjalnie śmiertelnym przebiegu, a także poważnych niepożądanych zdarzeń mogących prowadzić do ich wystąpienia, spowodowana jest błędem ludzkim. Zasadność przetoczeń składników krwi prowadzących do niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych budzi niejednokrotnie wątpliwości, co może wskazywać na niezgodne z aktualnymi zaleceniami stosowanie składników krwi. Cele badania: Analiza przyczyn występowania poważnych niepożądanych zdarzeń i poważnych niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych, przy uwzględnieniu: zasadności decyzji przetoczenia składnika krwi; prawidłowości postępowania terapeutycznego; funkcjonowania systemu nadzoru sprawowanego przez centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa oraz IHiT. Plan realizacji projektu i metodyka: Praca ma charakter badania retrospektywnego. Materiał stanowić będzie dokumentacja dotycząca poważnych zdarzeń niepożądanych i poważnych reakcji poprzetoczeniowych nadsyłana do IHiT przez centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Analiza poważnych niepożądanych zdarzeń i poważnych niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych pozwoli na ustalenie najczęstszych przyczyn tych zdarzeń i wskazanie okoliczności sprzyjających ich wystąpieniu. Wyniki pracy przyczynią się do optymalizacji wytycznych dotyczących postępowania i doskonalenia systemu szkolenia lekarzy i pracowników służby krwi. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: 1. Murphy MF, Waters JH, Wood EM I wsp. Transfusing blood safely and appropriately. Brit Med J. 2013 Jul 16; 347:f4303. doi: 10.1136/bmj.f4303. 2. European Commission, SANCO, Brussels, 2013: Summary of the 2012 annual reporting of serious adverse events and reactions (SARE) for blood and blood components(data collected from 01/01/2011 to 31/12/2011) http://ec.europa.eu/health/blood_tissues_organs/docs/blood_sare_2012_en.pdf 3. Wiersum-Osselton, JC, Faber JC, Politis C. Hemovigilance: is it making a difference to safety in the transfusion chain? LeidenUniversity Repository, Leiden. Short paper, VoxSanguinis 2012, DOI: 10.1111/j.1423-0410.2012.01659.x 4. Murphy MF, Stanworth SJ, Yazer M. Transfusion practice and safety: current status and possibilities for improvement.Vox Sang. 2011; 100: 46-59. doi: 10.1111/j.1423-0410.2010.01366.x. 5. Common approach for definition of reportable serious adverse events and reactions as laid down in the Blood Directive 2002/98/EC and Commission Directive 2005/61/EC; version 4 (2013) SANCO/D4/IS. 28 6. De Vries RRP, Faber JC and Strengers PFW. Haemovigilance: an effective tool for improving transfusion practice. VoxSanguinis 2011; 100: 60–67. Okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Całość pracy. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Praca przygotowana do druku. Wykonawcy: R. Pogłód, A. Rosiek, E. Lachert, P. Grabarczyk, B. Michalewska, M. Łętowska 29 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.3 2/003/2015 (PRACA NOWA) Opracowanie metod identyfikacji dawców bez antygenów grupowych o wysokiej częstości występowania dla chorych immunizowanych Wstęp: Chorzy, którzy ulegli immunizacji antygenami erytrocytów o wysokiej częstości występowania stanowią istotny problem dla transfuzjologów. Muszą otrzymywać krew bez antygenów, do których skierowane są obecne u nich przeciwciała. Dawcy o takich fenotypach są trudno osiągalni. Według definicji wprowadzonej przez Międzynarodowe Towarzystwo Przetaczania Krwi ISBT do dawców rzadkiej grupy krwi zalicza się takich, których fenotyp występuje w populacji rzadziej niż 1/1000. ISBT rekomenduje, by w poszczególnych krajach tworzyć rejestry takich dawców oraz banki krwi od nich pobranej, na wypadek konieczności transfuzji u zimmunizowanego chorego. Każdy kraj powinien typować takich dawców i włączać się do tworzenia ogólnoświatowego rejestru. Zakres badań w poszczególnych krajach może być różny i powinien być ustalany na podstawie obserwacji wykrywania przeciwciał do antygenów powszechnych u chorych danego kraju. W Polsce badania swoistości przeciwciał do antygenów powszechnych wykonuje Pracownia Immunologii Krwinek Czerwonych ZIHiT; wydaje ona też zalecenia dotyczące doboru krwi dla takich chorych, których spełnienie sprawia trudności ze względu na brak odpowiednich dawców. Pracownia identyfikuje tego typu przeciwciała u 80-100 pacjentów rocznie. RCKiK-i w miarę możliwości przy pomocy surowicy immunizowanego chorego, wykonują w takich przypadkach badania członków rodziny, czy mieszkańców regionu, z którego pochodzi chory. Badania przy pomocy metod serologicznych mogą być jednak zastosowane w ograniczonym zakresie ze względu na brak komercyjnie dostępnych odczynników. Konieczne jest więc utworzenie w Polsce rejestru i banku krwi tych dawców, do którego włączy się dawców wytypowanych przy pomocy metod molekularnych. Muszą one być wykonywane przy pomocy metod o wysokiej przepustowości ze względu na konieczność przebadania dużej liczby dawców (od jednego do kilku tysięcy). System badań masowych oparty na zastosowaniu biorobotów opracowaliśmy ostatnio w ramach grantu PREVFNAIT. Opracowaliśmy go z myślą o perspektywicznych zastosowaniach dla masowych badań dawców w celu utworzenia rejestru dawców rzadkich grup. Przygotowując się do tych badań zamierzamy wystandaryzować w ciągu najbliższych dwóch lat metody oparte na technice real-time PCR do identyfikacji dawców bez antygenów powszechnie występujących: Kp(b), K0, LAN, Rh51, Co(a), Yt(a), Di(b), Jr(a-), Lu(b-), Wr(b) i innych, w miarę identyfikacji, przeciwciał u badanych chorych. Hipoteza badawcza: Metody biologii molekularnej pozwolą na identyfikację dawców nie posiadających antygenów powszechnych, do których wykrywa się przeciwciała w Polsce. Wystandaryzowane metody będą mogły być użyte do utworzenia rejestru/banku dawców do celów transfuzjologicznych. Plan realizacji projektu i metodyka: Na podstawie informacji o sekwencjach nukleotydów kodujących analizowane antygeny (głównie polimorfizmy SNP), zawarte w bazach danych www.ensembl.org/index.html, www.ncbi.nlm.nih.gov/projects/SNP/ zostaną zaprojektowane primery i sondy do wykonania badań techniką real-time PCR z sondami MGB. Standaryzacja metod będzie przeprowadzana przy użyciu DNA izolowanego od chorych bez antygenu powszechnego (unikalne próbki z zasobów pracowni konsultacyjnej) oraz kolejnych dawców krwi. Izolacja DNA i badania techniką real-time PCR będą prowadzone przy pomocy metod zautomatyzowanych z użyciem stacji pipetujących, tak, by można było oszacować koszty procedury badań w różnych skalach (96, 384) w celu przedstawienia oferty dla RCKiK, by móc wykonać je w odpowiednio liczebnej grupie polskich dawców krwi. 30 Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Opracowane metody zostaną zastosowane do masowych badań u krwiodawców wykonywanych przy pomocy metod w pełni zautomatyzowanych. Oferta wykonania badań zostanie przedstawiona decydentom w dziedzinie krwiodawstwa. Rodzaj pracy: badanie naukowe stosowane. Referencje: 1. Revelli N i wsp. The Lombardy Rare Donor Programme Blood Transfus. Jan 2014. 2. Hillyer CD, Shaz BH, Winkler AM, Reid M. Integrating molecular technologies for red blood cell typing and compatibility testing into blood centers and transfusion services. Transf. Med. Rev. 2008; 22: 117. 3. Meny GM, Flickinger C, Marcucci C The American Rare Donor Program J Crit Care. 2013 Feb;28(1):110. Okres realizacji pracy: 3 lata. Zadania do wykonania w 2015 r.: Zaprojektowanie primerów i sond oraz wykonanie badań dla 8 antygenów. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport Wykonawcy: K. Guz, B. Michalewska, A. Orzińska, M. Pelc-Kłopotowska, H. Łopieńska, E. Brojer 31 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.4 2/004/2015 (PRACA NOWA) Epidemiologia zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu E w Polsce na podstawie analizy serologicznych i molekularnych markerów zakażenia u dawców krwi – badania wstępne Wstęp: HEV jest małym bezotoczkowym wirusem hepatotropowym. WZW typu E jest chorobą tzw. brudnych rąk, przenoszoną drogą pokarmową, ale udokumentowano także wiele przypadków przeniesienia zakażenia przez krew. Zazwyczaj zakażenie przebiega bezobjawowo, jednak u niektórych osób przebieg infekcji może mieć charakter ostry lub piorunujący prowadząc nawet do śmierci. Przypadki klinicznie ostrego przebiegu infekcji obserwowane są przede wszystkim u osób z obniżoną odpornością. Częstość występowania przeciwciał anty-HEV jest bardzo zróżnicowana w Europie i waha się wśród dawców krwi od 0,4% do 20,6%; w Japonii sięga 3,4%. Podobnie częstość aktywnego zakażenia stwierdzanego na podstawie obecności RNA wirusa w osoczu jest wysoka w różnych krajach. Przykładowo genom wirusa jest wykrywany nawet u kilku na 10.000 dawców. Dlatego uważa się, że w krajach takich jak Holandia czy Hiszpania niemal codziennie dochodzi do przetaczania zakażonych składników krwi. Ta poważna sytuacja epidemiologiczna sprawia, że w obecnej dyskusji przeważa opinia za wprowadzeniem badań NAT RNA HEV u dawców krwi. Trwa obecnie gromadzenie większej liczby obserwacji, które pomogą oszacować skalę ryzyka jakie niosą zakażone składniki krwi dla biorcy. Co prawda, wiele wiadomo na temat sytuacji epidemiologicznej w krajach Europy zachodniej, to jednak nie dysponujemy żadnymi danymi dot. HEV w Polsce. [Stramer 2009, Juhl 2013, Baylis 2014, Slot 2013]. Hipoteza badawcza: Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu E może występować na terenie Polski i stanowić potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa przetoczeń krwi. Potwierdzenie tej hipotezy będzie stanowić punkt wyjścia do określenia zasięgu geograficznego i skali epidemii w Polsce. Cele badania: Ustalenie epidemiologii zakażeń HEV w populacji polskiej na podstawie badań przeciwciał anty-HEV oraz anty-WNV oraz materiału genetycznego wirusów u osób bez objawów (dawcy krwi). Dokonanie analizy występowania markerów zakażenia w różnych regionach kraju, grupach wiekowych. Plan realizacji projektu i metodyka: W pierwszej kolejności badane będą swoiste przeciwciała w reprezentatywnej grupie pierwszorazowych dawców (po 100 próbek dla każdego z 21 RCKIK, w grupach wiekowych o takiej samej liczebności 19-29, 30-39, 40-49, 50-59 i ponad 60 lat), w przypadku uzyskania wyniku reaktywnego wykonane zostanie badanie RNA wirusa. W przypadku identyfikacji próbek zakażonych badanie polimorfizmu (analiza dostępnych próbek look back i follow-up, charakterystyka wirusologiczna: sekwencjonowanie, analiza ilościowa, analiza dostępnych danych klinicznych (morfologia, parametry biochemiczne itp.). Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Przeprowadzenie badań umożliwi ocenę aktualnej sytuacji epidemiologicznej HEV w Polsce i zagrożenia jakie możewirus stanowić dla bezpieczeństwa przetoczeń w naszym kraju. Ponieważ dotychczas nie publikowano danych dotyczących zakażeń HEV w Polsce, tego rodzaju analiza jest niezbędna do dyskusji ewentualnego rozszerzenia zakresu badań NAT u dawców o markery zakażenia wirusa zapalenia wątroby typu E. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: Stramer SL, Hollinger FB, Katz LM, I wsp Emerging infectious disease agents and their potential threat to transfusion safety Transfusion 49, 2, 2009: 1S–29S, 32 Juhl D, Baylis SA, Blümel J, I wsp Seroprevalence and incidence of hepatitis E virus infection in German blood donors Transfusion 2014, 54, 1: 49-56.Baylis SA, Gärtner T, Nick S i wsp Occurrence of hepatitis E virus RNA in plasma donations from Sweden, Germany and the United States Vox Sanguinis 2012, 103, 1, 2012: 89– 90.Slot E, Hogema BM, Riezebos-Brilman A, Kok TM, Molier M, Zaaijer HL. Silent hepatitis E virus infection in Dutch blood donors, 2011 to 2012. Eurosurveillance 2013, 18, 31: 23-29. Okres realizacji pracy: 2015-2016. Zadania do wykonania w 2015 r.: Zebranie próbek, wykonanie oznaczeń markerów serologicznych. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport, publikacja poglądowa. Wykonawcy: P. Grabarczyk, M. Mikulska, E. Sulkowska, A. Kopacz, K. Tkaczuk, M. Łętowska, R. Pogłód 33 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.5 2/005/2015 (PRACA NOWA) Przeglądowe badania czynników zakaźnych przenoszonych drogą krwi w Polsce doskonalenie metodyki i analiza wyników Wstęp: Co roku polska służba krwi pobiera ponad milion donacji od przeszło 300 tysięcy dawców. Przed każdym oddaniem krwi badane są markery serologiczne oraz kwasy nukleinowe wirusów zapalenia wątroby typu C (HCV), typu B (HBV), wirusa nabytego upośledzenia odporności (HIV), a także przeciwciała do Treponema Pallidum, u niektórych dawców dodatkowo badane jest DNA parvowirusa B19 (B19V). Dane pochodzące z badań przeglądowych w krwiodawstwie stanowią źródło najobszerniejszych informacji o sytuacji epidemiologicznej zakażeń wirusami przenoszonymi przez krew w grupie małego ryzyka. W trakcie badań przeglądowych identyfikuje się osoby, które zakażeniu uległy niedawno – dawców wielokrotnych oraz dawców zakażonych w tzw. „okienku serologicznym”. Zakład Wirusologii wykonuje także ocenę testów i urządzeń wykorzystywanych do prowadzenia badań przeglądowych u dawców oraz nadzoruje kontrolę jakości badań przeglądowych. W ostatnim czasie u dawców krwi obserwowana jest stabilizacja częstości markerów HBV mimo trwającego szerokiego programu szczepień przeciw WZW B i nieznaczny trend wzrostowy częstości zakażeń HCV. W przypadku HIV w latach 2007-2009 nastąpił blisko dwukrotny wzrost częstości zakażeń, obecnie sytuacja epidemiologiczna ustabilizowała się. Niepokojącym zjawiskiem jest przewaga wśród osób, u których wykryto zakażenie wielokrotnych dawców krwi. Hipoteza badawcza: Przewaga dawców wielokrotnych wśród osób z wykrytym zakażeniem może wskazywać na występowanie zjawiska tzw. test seekers. Obecnie stosowana kwalifikacja dawców nie uwzględnia wszystkich aktualnych dróg szerzenia się zakażeń w Polsce. W przypadku wirusów HBV i HCV oraz Treponema Pallidum mamy do czynienia ze stabilizacją częstości zakażeń, choć w niektórych regionach można dostrzec trend wzrostowy. W populacji polskiej krążą mutanty ucieczki, nie obserwowane w dotychczasowych badaniach. Cele badania: Analiza epidemiologiczna HCV, HBV, HIV, Treponema Pallidum oraz B19V ze szczególnym uwzględnieniem: dawców wielokrotnych i pierwszorazowych; poszczególnych regionów; zakażeń ostrych i przewlekłych. Ocena metod badań przeglądowych stosowanych w krwiodawstwie, w szczególności analiza czułości analitycznej i klinicznej. Plan realizacji projektu i metodyka: Weryfikacja danych epidemiologicznych dotyczących wykrywania czynników zakaźnych w centrach krwiodawstwa: HCV (anty-HCV, RNA HCV), HBV (HBsAg, DNA HBV), HIV (anty-HIV, RNA HIV), B19V (DNA B19V), treponema pallidum (przeciwciała). Analiza danych statystycznych (częstości wyników powtarzalnie reaktywnych, wyników potwierdzonych, trendy w czasie, częstość w poszczególnych regionach itp.). Analiza źródeł zakażenia na podstawie ankiet epidemiologicznych wypełnionych przez osoby, u których wykryto zakażenie. Zgromadzenie danych do oceny ryzyka resztkowego (przede wszystkim dawcy zakażeni w okienku oraz dawcy wielokrotni). Uzupełnianie bazy dotyczącej „świeżych” zakażeń (dawcy zakażeni w okienku oraz dawcy wielokrotni) oraz zakażeń ukrytych HBV (OBI) – charakterystyka dawcy oraz charakterystyka wirusologiczna w szczególności analiza polimorfizmu). Badanie paneli rozcieńczeń materiału referencyjnego zawierającego określone stężenie markerów zakażenia oraz próbek od zakażonych dawców krwi (w miarę dostępności osocze zbadane testami ilościowymi, oceniony polimorfizm wirusa itp.). Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Ocena sytuacji epidemiologicznej oraz ocena czułości analitycznej i klinicznej badań przeglądowych posłuży do oszacowaniu 34 ryzyka zakażenia czynnikami zakaźnymi przenoszonymi przez krew w Polsce z uwzględnieniem poszczególnych regionów, stosowanych strategii prowadzenia badań przesiewowych. Są to dane umożliwiające oszacowanie ryzyka powikłań wirusami przenoszonym przez krew w Polsce. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: Łętowska M. [red] Medyczne zasady pobierania krwi, oddzielania jej składników i wydawania obowiązujące w jednostkach organizacyjnych publicznej służby krwi. Rozdział 8 Diagnostyka czynników zakaźnych przenoszonych przez krew. Ewa Brojer, Maria Mikulska, Piotr Grabarczyk, Instytut Hematologii i Transfuzjologii, Warszawa 2011. M. Mikulska, E. Sulkowska, E.Noceń, P. Grabarczyk, G. Liszewski, E. Brojer, M. Łętowska oraz Zespół ds. Wirusologicznych Badań Epidemiologicznych RCKiK Częstość zakażeń wirusem HIV wśród krwiodawców w Polsce w latach 2008-2010. XXIV Zjazd PTHiT, Lublin, 18-20 września 2011, Acta Haematologica Polonica 2011, 42, Supp.: P-92. Brojer E, Grabarczyk P, Liszewski G, Mikulska M, Allain J-P, Łętowska M, and the Polish Blood Transfusion Service Viral Study Group. Characterization of HBV DNA positive/HBsAg negative blood donors identified in the Polish NAT screening program. Hepatology 2006, 44(6): 1666-1674. Brojer E, Gronowska A, Medyńska J, Grabarczyk P, Mikulska M, Łętowska M, Kryczka W, Gietka A. The HCV genotype frequency in HCV RNA positive/anti-HCV negative blood donors identified in NAT screening program in Poland. Transfusion 2004, 44(12): 1706-1710. Brojer E, Grabarczyk P, Kopacz A, Liszewski G, Mikulska M, Magdalena L. Decade of viral nucleic acid testing (NAT) in Poland (2000–2010); methods and yields. The 21st Regional Congress of the ISBT, Europe - Lisbon, Portugal, June 18-22, 2011. Vox Sanguinis 2011, 101, 1 Supp. P-313. Grabarczyk P, Garmiri P, Liszewski G, Doucet D, Sulkowska E, Brojer E, Allain J-P. and Polish Blood Transfusion Centers Viral Study Group. Molecular and serological characterization of hepatitis B virus genotype A and D infected blood donors in Poland. Journal of Viral Hepatitis 2010, 17: 444-452. Grabarczyk P. Badanie polimorfizmu wirusów przenoszonych drogą krwi w Polsce — wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz parvowirusa B19 (B19V). Journal of Transfusion Medicine 2011, tom 4, nr 2, 45–81. Candotti D, Grabarczyk P, Ghiazza P, Roig R, Sauleda S, Ludicone P, Schmidt M, Bird A, Crookes R, Brojer E, Miceli M, Amiri A, Li Ch, Allain J-P. Epidemiology and molecular characterization of occult hepatitis B infection (OBI) in European asymptomatic blood donors. Journal of Hepatology 2008, 49(4): 537-547. Grabarczyk P., Gdowska J., Liszewski G., Kopacz A., Piotrowski D., Górska J., Kuśmierczyk J, van Drimmelen H.,Lelie N., Lętowska M.,Brojer E. Head to head comparison of 1st and 2nd generation HBV/HCV/HIV-1 TMA blood screening assays. 31st International Congress of the ISBT in joint cooperation with the 43rd Congress of the DGTI, Berlin, Germany, June 26 – 1 July, 2010, Satelite symposium “Setting new standards in blood safety testing”. Okres realizacji pracy: 2015. Zadania do wykonania w 2015 r.: Statystyczna analiza danych. Analiza źródeł zakażenia na podstawie ankiet epidemiologicznych wypełnionych przez osoby zakażone. Zgromadzenie danych do oceny ryzyka resztkowego (przede wszystkim dawcy zakażeni w okienku oraz dawcy wielokrotni). Uzupełnianie bazy dotyczącej „świeżych” zakażeń (dawcy zakażeni w okienku oraz dawcy wielokrotni – charakterystyka dawcy oraz charakterystyka wirusologiczna). Forma rozliczenia pracy w 2015 r: Publikacja oraz informacja na zjazd krajowy i międzynarodowy Wykonawcy: P. Grabarczyk, A. Kopacz, E. Sulkowska, D. Kubicka-Russel, M. Mikulska, G. Liszewski, K. Tkaczuk, M. Łętowska, R. Pogłód 35 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.6 2/006/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 2.9 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 2.8 w Planie Naukowym 2014) Rejestr dawców krwi o homozygotycznych genotypach antygenów HPA płytek krwi oraz HNA granulocytów – niezbędne narzędzie diagnostyki serologicznej oraz zapewnienia bezpiecznej krwi chorym immunizowanym Wstęp: Rejestr dawców krwi o określonych genotypach antygenów HNA granulocytów oraz HPA płytek krwi jest niezbędny do pracy laboratorium referencyjnego zajmującego się diagnostyką i badaniami naukowymi dotyczącymi powikłań poprzetoczeniowych przebiegających z dusznością (w tym TRALI) oraz alloimmunologicznych małopłytkowości i granulocytopenii. Służy też do celów transfuzjologicznych: koncentraty krwinek płytkowych od wyselekcjonowanych dawców przygotowuje się dla płodów i noworodków urodzonych przez kobiety z konfliktami płytkowymi w układzie HPA oraz dla chorych opornych na przetaczania KKP. Dla funkcjonowania rejestru konieczne jest oznaczanie antygenów HPA i HNA u kolejnych dawców regularnie oddających krew. Rejestr musi zawierać odpowiednio dużą liczbę dawców, szczególnie homozygot pod względem poszczególnych antygenów. Istnieje też konieczność uaktualniania rejestru o wyniki oznaczeń nowo poznawanych antygenów. Rejestr dawców utworzony w końcu lat 90-tych obecnie nie spełnia swojej roli, bo wielu dawców z antygenami o największej istotności klinicznej nie może już oddawać krwi ze względu na wiek lub stan zdrowia. Hipoteza badawcza: Praca planowa ma charakter aplikacyjny – funkcjonowanie rejestru jest absolutnie niezbędne do prowadzenia wszelkich badań z dziedziny immunologii płytek i granulocytów. Dotychczasowa realizacja celów badania: Zgodnie z harmonogramem w roku 2013 zostanie wytypowanych 50 dawców. Ich dane zostaną włączenie do bazy KRDK wyników badań w klinicznie istotnych antygenach. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu: Zgodnie z procedurami stosowanymi w krwiodawstwie – oznaczanie antygenów do celów transfuzjologicznych musi być wykonane z dwóch niezależnie pobranych próbek krwi. Ze względu na występowanie polimorfizmów w genach kodujących antygeny płytek, które mogą zaburzać wyniki konieczne jest wprowadzenie dodatkowej metody weryfikacji genotypowania. Planujemy rozszerzenie metodyki badania antygenów HPA o technologie LUMINEX oraz technikę MLPA. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Utworzony rejestr umożliwi prowadzenie badań diagnostycznych i naukowych w dziedzinie immunologii płytek i granulocytów. Będzie też służył do doboru płytek krwi dla chorych zimmunizowanych, opornych na przetoczenia KKP. Rodzaj pracy: praca rozwojowa. Referencje: Arinsburg SA, Shaz BH, Westhoff C, Cushing MM. Determination of human platelet antigen typing by molecular methods: Importance in diagnosis and early treatment of neonatal alloimmune thrombocytopenia. Am J Hematol. 2012;87(5):525-8. Berling P., Bux J., Curtis B. et al: Recommendation of the ISBT Working Party on Granulocyte Immunobiology for leucocyte antibody screening in the investigation and prevention of antibody mediated transfusion-related acute lung injury. Vox Sanguinis 2009;96:266-269. Clay ME, Schuller RM, Bachowski GJ. Granulocyte serology: current concepts and clinical signifcance. Immunohematology 2010;26(1):11-21 dos Santos Bianchi JV, de Azevedo MRA, Eduardo Jens, Nukui Y, Chamone DAF. Frequency of human platelet antigens in oncohematological patients with thrombocytopenia and the probability of incompatibility to platelet transfusions Rev Bras Hematol Hemoter. 2012; 34(3): 202–205. 36 Ficko T., Galvani V., Rupreht R., Dovc T., Rozman P. Real-time PCR genotyping of human platelet alloantigens HPA-1, HPA-2, HPA-3 and HPA-5 is superior to the standard PCR-SSP method. Transfus Med 2004; 14: 42532. Jia-Yi Tan, Lay-Hoong Lian, Veera Sekaran Nadarajan. Genetic polymorphisms of human platelet antigens-1 to -6, and -15 in the Malaysian population. Blood Transfus. 2012; 10(3): 368–376. Maślanka K, Uhrynowska M, Łopacz P, Guz K, Sak-Budzisz J, Wróbel A, Ostas A, Zupańska B, Brojer E. Incidence of leukocyte reacting antibodies in patients with dyspnea-associated non-hemolytic transfusion reactions and in the transfused blood components. P27. Journal Transf. Med. 2012, 5, 79 Maślanka K, Guz K, Uhrynowska M „ Rejestr dawców z oznaczonymi swoistymi antygenami płytek krwi (HPA) i jego zastosowanie w transfuzjologii.” Acta Haematol. Pol., 2005, 36, 189-196 Maślanka K., Apel D., Ceglarek B., Uhrynowska M., Dzieciątkowska A., Żupańska B. „Skuteczność przetoczeń koncentratów krwinek płytkowych u chorych zimmunizowanych.”- Acta Haemat. Pol., 2002, 33, 75-81. Maślanka K., Uhrynowska M., Apel D., Ceglarek B., Dzieciątkowska A., Żupańska B. „Przydatność prób zgodności z użyciem limfocytów/płytek dawcy w przewidywaniu skuteczności przetaczanych krwinek płytkowych u chorych zimmunizowanych”. Acta Haematol. Pol. 2004, 35, 71-78. Maślanka K., Żupańska B., Dębski R., Jakubowska M., Radomska I., Dzieciątkowska A. „Przetaczanie płytek krwi od dawców z oznaczonymi antygenami HPA w allommunologicznej małopłytkowości noworodków lub płodów.”- Acta Haemat. Pol., 1994, 25, 215-220. Nielsen KR1, Koelbaek MD, Varming K, Baech J, Steffensen R. Frequencies of HNA-1, HNA-3, HNA-4, and HNA-5 in the Danish and Zambian populations determined using a novel TaqMan real time polymerase chain reaction method. Tissue Antigens. 2012 Sep;80(3):249-53. Peterson JA, McFarland JG, Curtis BR, Aster RH. Neonatal alloimmune thrombocytopenia: pathogenesis, diagnosis and management. Br J Haematol. 2013; 161(1): 3–14. Reil A, Wesche J, Greinacher A, Bux J. Geno- and phenotyping and immunogenicity of HNA-3. Transfusion. 2011;51(1):18-24. Okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Wykonanie badań antygenów płytek i granulocytów u kolejnych dawców i ochotników. Badania będą prowadzone do momentu wytypowania przynajmniej trzech dawców o homozygotycznych genotypach. Forma rozliczenia pracy w 2014 r.: Raport. Wykonawcy: P. Łopacz, K. Guz, A. Orzińska, K. Maślanka, M. Uhrynowska 37 RN 15.12.2014 r. KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.7 2/007/2012 (PRACA NOWA – Nr 2.8 w Planie Naukowym 2012 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 2.3 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 2.3 w Planie Naukowym 2014) TRALI – udoskonalanie diagnostyki - doświadczenie własne Wstęp: Ostra poprzetoczeniowa niewydolność płuc – TRALI (ang. Transfusion Related Acute Lung Injury) to wczesne, ciężkie powikłanie potransfuzyjne, którego podstawowym objawem jest obrzęk płuc. Może on wystąpić po przetoczeniu krwi pełnej i każdego ze składników krwi, jednak najczęściej występuje po przetoczeniu świeżo mrożonego osocza (FFP) i koncentratu krwinek płytkowych (KKP) - składnika bogatego w osocze. TRALI jest obecnie uważana za najczęstsze śmiertelne powikłanie poprzetoczeniowe - ok. 20% przypadków kończy się śmiercią chorego. Patogeneza tego zespołu jest złożona, ważną rolę odgrywają przeciwciała leukocytarne wykrywane w przetaczanych składnikach: aglutyniny anty-HNA-3a i anty-HLA-A2 oraz aktywujące monocyty krwi przeciwciała anty-HLA klasy II [1-6]. W mikrokrążeniu płucnym pobudzone neutrofilie niszczą śródbłonek naczyń powodując obrzęk. Od czasu opisania TRALI stale prowadzone są badania nad udoskonalaniem metod diagnostycznych i poznaniem patomechanizmu tego zespołu. Podkreśla się obecnie, że badania diagnostyczne w kierunku TRALI prowadzić należy stosując co najmniej trzy różne metody wykrywania i identyfikacji przeciwciał leukocytarnych. Duże nadzieje pokłada się w zastosowaniu technologii Luminex, która nie jest do tej pory stosowana w laboratorium referencyjnym IHiT. Alloprzeciwciała skierowane do antygenów HNA-1, których nośnikiem jest specyficzny dla neutrofili receptor FcRIIIb, mogą być przyczyną nie tylko poprzetoczeniowej reakcji TRALI ale też neutropenii noworodka w konfliktcie matczyno-płodowym. Do niedawna wymieniano 3 alloantygeny HNA-1(-1a, -1b i -1c), warunkowane przez 3 allele genu FCGR3B, różniące się 6 SNP ze zmianą 5 aminokwasów w białku 1,2,3]. Polimorfizm genu FCGR3B jest jednak bardziej skomplikowany - wykrywa się warianty alleli FCGR3B z przeciwstawnymi w/w SNP, zmieniającymi pojedynczy aminokwas. „Sztucznie skonstruowane” białka hybrydowe są różnie rozpoznawane przez przeciwciała anty-HNA-1a, -1b. Udowodniono, że epitop HNA-1a kształtuje Asn65Asp82 (277A, 277G), a epitop HNA-1b →Ser65Asn82 (227G, 277A). Ostatnio zaprezentowano przypadek przeczący dogmatowi obecności epitopu HNA-1b u osoby z genotypem FCGR3B*01,*03, ponieważ wytworzyła ona przeciwciała anty-HNA-1b. Rozpoznano u niej nowy antygen HNA-1d, którego epitop kształtuje Ala78Asn82. Dodatkową zmienność genu FCGR3B wprowadza możliwość jego duplikacji lub delecji. Gen FCGR3B jest też wysoce homologiczny do genu FCGR3A, który ulega ekspresji na komórkach NK, makrofagach i monocytach, a różni się od FCGR3B dodatkowymi 6 mutacjami i ma mieszaną sekwencję w SNP różniących allele FCGR3B*01 i *02. Białko FcRIIIa nie jest rozpoznawane przez przeciwciała anty-HNA-1a ani anty-HNA1b[1,2,3]. Wykrywanie alleli FCGRB3 opiera się na metodzie PCR-SSP[3,11]. Badanie fenotypu HNA-1 wykonuje się techniką MAIPA i/lub GIFT ze swoistymi surowicami anty-HNA-1. W obecnej pracy chcemy zbadać przyczynę różnicy wyników fenotypowania i genotypowania antygenu HNA-1a u dawcy preparatu KKCz, którego przetoczenie wywołało TRALI. U chorej wykryto przeciwciała anty-HNA-1a, a trzej poprzedni dawcy KKCz byli serologicznie i genetycznie HNA-1a(+), ale reakcja TRALI nie wystąpiła. Wstępne allelospecyficzne sekwencjonowanie cDNA z mRNA granulocytów wykazało brak nukleotydu 227A, co tłumaczy ujemny wynik oznaczania allelu FCGR3B*01. Wyniki te sugerują obecność u dawcy 2 wariantów FCGR3B (GCGCAA i GCGAAA) obok allelu FCGR3B*02 (CTGCAA) i *03 (CTGAAA)[12]. Być może któryś z tych wariantów jest 38 rozpoznawany przez surowicę anty-HNA-1a, mimo że oba nie mają motywu Asn65Asp82 (227A, 277G), uważanego za kształtowanie epitopu antygenu HNA-1a. Hipoteza badawcza: Analizy retrospektywne pozwolą na określenie ryzyka występowania i przedstawią wyniki diagnostyki TRALI w Polsce. Analiza wyników z różnych regionów kraju, pozwoli na ustalenie czy TRALI jest właściwie diagnozowane w Polsce. Przewidujemy, że zastosowanie technologii Luminex udoskonali diagnostykę. Dodatkowo stawiamy hipotezę, że obecne u dawcy warianty FCGRB z Arg36, tworzą częściowy epitop HNA-1a, rozpoznawany przez przeciwciała anty-HNA-1a. Dla weryfikacji powyższej hipotezy konieczne jest 1. Wykluczenie bądź dowiedzenie obecności innych niż anty-HNA-1a przeciwciał u chorej. 2. Ilościowe badania ekspresji antygenu HNA-1a na granulocytach dawcy (MAIGA, GIFT) w porównaniu z innymi dawcami homo/heterozygotycznymi pod względem HNA-1a(+). 3. Analiza DNA i mRNA z granulocytów dawcy (CD15+), którego KKCz wywołało TRALI: a) sekwencjonowanie całej sekwencji ORF receptora FcRIIIb, b) wykluczenie kontaminacji przez mRNA receptora FcRIIIa z innych komórek (np. komórek NK CD56+), c) modelowanie cząsteczek wariantów allelicznych receptora FcRIIIb d) ocena dozy genu/alleli FCGR3B. 4. Analiza dziedziczenia alleli FCGR3B w rodzinie dawcy, którego KKCz wywołało TRALI. 5. Analiza występowania alleli/wariantów FCGR3B wraz z określeniem ich dozy w populacji Polskiej (zarchiwizowane DNA od ~300 osób z oznaczonymi genotypami HNA-1). Dotychczasowa realizacja celów badania: Oceniono częstość, objawy kliniczne i występowanie przeciwciał leukocytarnych w odczynach niehemolitycznych przebiegających z dusznością, w latach 2007-2011. W 2012 roku diagnozowano kolejnych 7 odczynów z dusznością. W wybranych przypadkach wykonano badania przeciwciał anty HLA w Luminexie. Przebadano 82 surowice dawców z zastosowaniem systemu LUMINEX. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: 1. Badania serologiczne (MAIGA, GIFT) dla weryfikacji swoistości przeciwciał anty HNA-1 u chorej i oceny ekspresji antygenu HNA-1a u dawcy KKCz/dawców panelowych. 2. Sekwencjonowanie FCGR3B z komórek CD15(+) i FCGR3A z komórek CD56(+) u dawcy KKCz (z DNA i mRNA). 3. Analiza dozy genu/alleli FCGR3B u dawcy KKCz, jego rodziny i u 300 osób (RQ PCR) Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: 1) Określenie częstości występowania i przedstawienie wyników diagnostyki TRALI w Polsce. 2) Udoskonalenie diagnostyki poprzez zastosowanie technologii Luminex. 3) Wprowadzenie odpowiednich zaleceń dotyczących postępowania z dawcami i biorcami krwi w celu zapobiegania występowania TRALI. 4) Rozpropagowanie rozpoznawania TRALI w Polsce. 5) Określenie częstości występowania alleli SLC44A2 * 1( fenotyp HNA-3a) i SLC44A2 * 2 (fenotyp HNA-3b) u dawców krwi i biorców z niehemolitycznymi objawami poprzetoczeniowymi. 6) Weryfikacja naukowej hipotezy o budowie epitopu HNA-1a na granulocytach; 7) Ustalenie, jakie primery powinny być używane, poza dotychczas stosowanymi, do identyfikacji opisanych wariantów FCGR3B. Rodzaj pracy: badanie naukowe stosowane/praca rozwojowa. Referencje: 1. Bux J.: Antibody-mediated (immune) transfusion-related acute lung injury. Vox Sanguinis 2011;100:122-128. 2. Berling P., Bux J., Curtis B. et al: Recommendation of the ISBT Working Party on Bux J.: Antibody-mediated (immune) transfusionrelated acute lung injury. Vox Sanguinis 2011;100:122-128. 39 3. Berling P., Bux J., Curtis B. et al: Recommendation of the ISBT Working Party on Granulocyte Immunobiology for leucocyte antibody screening in the investigation and prevention of antibody mediated transfusion-related acute lung injury. Vox Sanguinis 2009;96:266-269. 4. Silliman Ch.C., Fung Y.L., Bail B., Khan S.: Transfusion-related acute lung injury (TRALI): Current concepts and misconceptions. Blood Reviews 2009;23:245-255. 5. Sachs U.J.H., Wasel W., Behmaz R. et al: Mechnism oftransfussion-related acute lung injury induced by HLA class II antibodies. Blood 2011;117(2):669-677. 6. Toy P., Popovsky M.A., Abraham E. et al: Transfusion-related acute lung injury: Definition and review. Crit Care Med 2005;33:721-726. 7. Wallis J.P. Progress in TRALI. Transfusion Medicine 2008;18:273-275 8. Żupańska B., Uhrynowska M., Michur H. et al.: Transfusion-related lung injury and leucocyte-reacting antibodies. Vox Sang. 2007;93:7077. 9. ŻupańskaB., Uhrynowska M., Maślanka K. et al.: Potransfuzyjna ostra niewydolność oddechowa-groźne zbyt rzadko rozpoznawane powikłanie poprzetoczeniowe. Pol. Merk. Lek., 2006,XX, 119, 514-518 10. Uhrynowska M., Szczepanik AB., Konopka L. et al.: Potransfuzyjna ostra niewydolność oddechowa – trudności diagnostyczne. Acta Haemat.Pol. 2003,34,507-512. 11. Żupańska B., Uhrynowska M., Konopka L. Transfusion-related acute lung injury due to granulocyte-agglutingnation antibody in a patient with paroxysmal nocturial hemoglobinuria. Transfusion.1999,39,944-947. 12. Maślanka K., Michur H., Żupańska B. et al. : Leukocyte antibodies In blond donors and a look back on recipients of their blond components. Vox Sang 2007 Apr 92(3) 247-249. 13. Flesch BK, Reil A, Bux J. Genetic variation of the HNA-3a encoding gene. Transfusion. 2011;51(11):2391-7 Reil A, Wesche J, Greinacher A, Bux J. Geno- and phenotyping and immunogenicity of HNA-3. Transfusion. 2011;51(1):18-24. 14. Greinacher A, Wesche J, Hammer E, Fürll B, Völker U, Reil A, Bux J. Characterization of the human neutrophil alloantigen-3a. Nat Med. 2010;16(1):45-8. 15. Clay M.E., Schuller R.M., Bachowski G.J.: Granulocyte serology: current concepts and clinical signifcance. Immunohematology 2010; 26(1): 11-21 16. Ory P.A., Clark M.R., Kwoh E.E. i wsp.: Sequences of complementary DNAs that encode the NA1 and NA2 forms of Fc receptor III on human neutrophils. J. Clin. Invest. 1989; 84(5): 1688-91. 17. Bux J., Stein E.L., Bierling P. i wsp.: Characterization of a new alloantigen (SH) on the human neutrophil Fc gamma receptor IIIb. Blood 1997; 89(3): 1027-34. 18. Terzian C.C., Chiba A.K., Santos V.C. i wsp.: FCGR3B*03 allele inheritance pattern in Brazilian families and some new variants of gene FCGR3B. Transfusion 2012;52(3):629-34. 19. Bauer C, de Haas M, Bein G i wsp. A detailed mapping of HNA-1a and HNA-1b epitopes of FcgammarIIIb. Vox Sang. 2010; 99 (Suppl.2): 35. 20. Reil A., Sachs U.J., Berghoefer H., Bux J.: HNA-1d – a new epitope located on Fc gamma Receptor IIIb (FcRIIIb). J. Transf. Med. 2012; 5(2): 647. 21. Niederer H.A., Willcocks L.C., Rayner T.F. i wsp. Copy number, linkage disequilibrium and disease association in the FCGR locus. Hum. Mol. Genet. 2010; 19(16): 3282-94. 22. Guz K., Brojer E., Zupanska B.: Implications of NA1/NA2 and SH genotyping results in the Polish population with regard to the new nomenclature of granulocyte alloantigens. Transfusion 2000; 40(4): 490-1. 23. Maślanka K., Guz K., Uhrynowska M., Żupańska B.: Isoimmune neonatal neutropenia due to anti-Fc(gamma) RIIIb antibody in a mother with an Fc(gamma) RIIIb deficiency. Transf. Med. 2001; 11(2): 111-3. 24. Bux J., Stein E.L., Santoso S., Mueller-Eckhardt C.: NA gene frequencies in the German population, determined by polymerase chain reaction with sequence-specific primers. Transfusion 1995; 35(1): 54-7. Uhrynowska M., Maślanka K., Guz K., Łopacz P., Milewska J., Brojer E.: Przypadek poprzetoczeniowej ostrej niewydolności oddechowej spowodowanej swoistymi przeciwciałami przeciwgranulocytarnymi – trudności diagnostyczne. Acta Haemat. Pol. 2011, 42, 3, 593-596. 25. Guz K., Maślanka K., Skulimowska J. i wsp.: Genotype/phenotype discrepancy of HNA-1a antygen typing In blond donor involved In TRALI Leeds to the indentification of FCGR3B wariant. J. Transf. Med. 2012; 5(2): 83. Pozostały okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2014 i 2015 r.: Badania przeciwciał anty HLA w przesyłanych do zdiagnozowania przypadkach w testach LCT i ELISA oraz z zastosowaniem techniki LUMINEX. Separacja komórek CD15+ i CD56+ od dawcy (który wywołał TRALI) celem: - badania ekspresji antygenów HNA-1 (MAIGA/GIFT); - izolacji DNA; mRNA syntezy cDNA i sekwencjonowania genu FCGR3B oraz FCGR3A z w/w frakcji; - opracowania metody do oceny dozy genu FCGR3B. Opracowanie wyników, napisanie pracy. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Praca przygotowana do druku / publikacja Wykonawcy: M. Uhrynowska, K. Maślanka, M. Łętowska, P. Łopacz, K. Guz, A. Orzińska, A. Wróbel, A. Rosiek, E. Brojer, P. Baran, J. Skulimowska 40 RN 15.12.2014 r. KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 2.8 2/006/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 2.2 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 2.2 w Planie Naukowym 2014) Badania molekularne odmian antygenów układu AB0 i innych antygenów grup krwi w Polsce Wstęp: Układ AB0 jest najważniejszym wyznacznikiem zgodności w klinicznej transfuzjologii medycznej. Wykonywane powszechnie u wszystkich biorców krwi badania grup krwi AB0 oparte są, od początku ich odkrycia, na tych samych zasadach serologicznych, polegających na określaniu antygenów A lub/ i B na krwinkach czerwonych oraz jednocześnie na wykazaniu w surowicy odpowiednio obecności lub braku przeciwciał regularnych anty-A lub/i anty-B. Stwierdzono, że oprócz typowych reakcji wskazujących na grupę A, B, 0, lub AB w rzadkich przypadkach otrzymuje się reakcje, które nie pozwalają jednoznacznie na określenie grupy AB0. Ustalono, że wśród antygenów zarówno A jak i B występuje szereg słabych odmian, które w obecnym stanie wiedzy i możliwościach technologicznych są charakteryzowane metodami biologii molekularnej przez analizę genu znajdującego się na chromosomie 9, kodującego enzym glikozylotransferazy, który przyłącza 1,2 N-acetyl-D-galaktozaminę (determinantę antygenu A) lub D-galaktozę (determinantę antygenu B) lub obie, do łańcucha oligosacharydowego znajdującego się na glikoproteinach lub glikolipidach krwinki czerwonej. Badania molekularne muszą również uwzględniać analizę genów FUT1 i FUT2 na chromosomie 17 kodujących enzym fukozylotransferazę, który dołącza do prekursorowego łańcucha oligosachrydowego L-fukozę i determinuje ekspresję antygenu H. Jest on niezbędny dla powstania determinant antygenów A i B. Hipoteza badawcza: Podłożem obserwowanych reakcji serologicznych wskazujących na słabe odmiany antygenów A i B są mutacje w allelach AB0. Prowadzą one do zmian sekwencji aminokwasów w enzymach transferazy N-acetylogalaktozaminy lub transferazy Dgalaktozy. Na wystąpienie słabej ekspresji antygenówA i B wpływa również występowania określonego wariantu allelu 0, który może wzmagać lub osłabiać ekspresję tych antygenów (np. wpływ 02 i 01v w odmianie Ax). Dotychczasowa realizacja celów badania: Wykryte u 2 osób i scharakteryzowane serologicznie fenotypy 0h Bombay zostały scharakteryzowane metodami molekularnymi. Przygotowano pracę do druku. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Plan na 2014 wymaga rozszerzenia zakresu badań molekularnych; zastosowane testy PCR SSP nie różnicują odmian, które zostały wykryte. Konieczne jest też dalsze rozszerzenia panelu testów serologicznych. Pozostaje konieczność zakupu wirówki do testów mikrokolumnowych. Wiąże się to z koniecznością zwiększenia budżetu projektu do sumy 32 000 zł. Dodatkowo jest konieczność zakupu wirówki (była w planie na 2013 r.). Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Uzyskane wyniki będą miały wartości poznawcze i uzupełnią wiedzę o podłożu molekularnym grup krwi. W literaturze podkreśla się, że badania takie muszą dotyczyć populacji w różnych krajach. W Polsce ze względu na jej położenie geograficzne i wpływy zachodzących w przeszłości migracji ludności o pochodzeniu azjatyckim obserwuje się odstępstwa w częstości antygenów, a być może w ich podłożu genetycznym, w porównaniu z populacją Europy Zachodniej. Znaczenie praktyczne gromadzenia tego rodzaju wyników jest znaczące, ze względu na rozważane przez ekspertów w dziedzinie immunologii transfuzjologicznej uzupełnienie badań serologicznych grup krwi badaniami molekularnymi. Konieczne jest zweryfikowanie opinii wygłaszanej przez niektórych ekspertów, że w przyszłości badania serologiczne będzie można zastąpić badaniami molekularnymi. Oceniono, że ryzyko uzyskiwania niewielkiego odsetka 41 fałszywych wyników w obu typach badań jest porównywalne. Istotne jest też znaczenie edukacyjne projektu. Referencje: 1. Yamamoto F., Clausem H., White T., Marken N., Hakomori S.: Molecular genetic basis of the histo-blood group ABO system. Nature 1990; 345: 229-233. 2. Blood Group Antigen Gene Mutation Database - strona internetowa www.ncbi.nlm.nih.gov 3. Seyfried H., Walewska I., Werblińska B.: Unusual inheritance of ABO group in a family with weak B antigens. Vox Sang. 1964; 9: 268–277. 4. Olsson M.L., Michalewska B., Hellberg A., Walaszczyk A., Chester M.A.: A clue to the basis of allelic enhancement: occurrence of the Ax subgroup in the offspring of blood group O parents. Transfus Med. 2005; 15: 435-442. Pozostały okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Przygotowywanie i prezentowanie doniesień zjazdowych – PTHiT Szczecin, ISBT Londyn. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Doniesienia zjazdowe. Wykonawcy: B. Michalewska, H. Łopieńska, K. Guz, M. Krzemieniowska lub P. Baran, E. Brojer 42 Temat 3 „Komórkowe i molekularne składniki krwi w stanach zdrowia i choroby” 43 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 3.1 3/004/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.3 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.3 w Planie Naukowym 2014) Stworzenie banku tkanek Zakładu Diagnostyki Hematologicznej Wstęp: Jakość i spójność badań naukowych prowadzonych w Zakładzie Diagnostyki Hematologicznej wymaga planowego gromadzenia i bankowania odpowiedniego materiału biologicznego. Instytut dysponuje odpowiednią infrastrukturą pozwalającą na archiwizowanie odpowiednio opisanego materiału, a stworzenie banku świeżo mrożonych tkanek pobranych do diagnostyki, surowic, panelu reprezentatywnych linii komórkowych oraz zamrożonych w DMSO żywych komórek białaczkowych i chłoniakowych. Opracowanie bazy danych zawierających rozpoznania WHO i dane kliniczne jest niezbędne zarówno dla celów epidemiologicznych jak również naukowych. Niezależnie od banku tkanek świeżych konieczne jest zweryfikowanie czy i jaki materiał tkankowy utrwalony w formalinie i zatopiony w parafinie jest dostępny od poszczególnych pacjentów (trepanobiopsja, wycinek tkankowy, węzeł chłonny, cały narząd np. śledziona, jelito). Wydaje się, że utworzenie bazy danych gromadzonych materiałów jest jedynym możliwym i niezastąpiony etapem w planowaniu działalności naukowej. Hipoteza badawcza: W związku z powyższym, stworzenie banku tkanek powinno stać się priorytetem działania Zakładu. Dane uzyskane z banku tkanek utrwalonych zweryfikowanych histopatologicznie pozwolą na określenie częstości występowania poszczególnych nowotworów układu chłonnego klasyfikowanych według obowiązujących rekomendacji WHO z 2009 roku. Dzięki temu będzie możliwe szczegółowe prześledzenie zapadalności m.in. na chłoniaki indolentne oraz rzadkie jednostki np. chłoniaki szarej strefy jak również doprecyzowanie stopnia zaawansowania histopatologicznego wybranych jednostek chorobowych np. chłoniaków grudkowych. Ponadto bank będzie źródłem informacji o dostępności materiału histopatologicznego, który docelowo będzie mógł być wykorzystywany w celach naukowych. Dotychczasowa realizacja celów badania: Rozpoczęto realizację następujących zadań: a. Bankowanie węzłów chłonnych; b. Opracowanie protokołów bankowania w toku; c. Ustalenie założeń bazy danych zamrożonych i utrwalonych tkanek, funkcjonującej w oparciu o infrastrukturę informatyczną Instytutu. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Archiwum tkanek stanowić będzie cenne uzupełnienie infrastruktury naukowej Instytutu i jeden z filarów działania Zakładu Diagnostyki Hematologicznej. Określenie częstości występowania poszczególnych chorób układu chłonnego wraz z oceną stopnia zaawansowanie histopatologicznego i dostępnością materiału histopatologicznego utrwalonego Ocena możliwości udziału w badaniach klinicznych i naukowych Nawiązanie współpracy ogólnopolskiej i międzynarodowej w zakresie badań naukowych. Okres realizacji pracy: 2013-2015 Zadania do wykonania w 2015 r.: 1. Zakończenie tworzenia infrastruktury informatycznej banku. 2. Ustalenie procedur pobierania materiału. 3. Kontynuacja i rozszerzenie pobierania materiałów świeżych. 4. 5. Zgromadzenie danych dotyczących materiału utrwalonego pacjentów diagnozowanych lub konsultowanych w Instytucie Hematologii i Transfuzjologii za okres ostatnich 10 lat (od 2003). Zgrupowanie danych dotyczących rozpoznań histopatologicznych wraz z weryfikacją kodów ICD-10 i ICD-O-3. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport Wykonawcy: A. Szumera-Ciećkiewicz, M. Prochorec-Sobieszek, P. Juszczyński, K. Borg Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport 44 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 3.2 3/006/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.5 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.5 w Planie Naukowym 2014) Fosforylacja kinazy SYK jako czynnik patogenetyczny, marker prognostyczny i racjonalny cel terapeutyczny w ostrej białaczce szpikowej Wstęp: Ostra białaczka szpikowa (OBSz) należy do heterogennej grupy złośliwych nowotworów wywodzących się z komórek macierzystych lub prekursorowych komórek linii mieloidalnej. Stransformowane komórki charakteryzują się zaburzeniami różnicowania, niekontrolowaną proliferacją i opornością na sygnały proapoptotyczne. Podstawą leczenia tej choroby jest kombinacja arabinozydu cytozyny z daunorubicyną oraz allogeniczne przeszczepianie komórek krwiotwórczych. Pomimo iż zastosowanie intensywnej chemioterapii pozwala na uzyskanie remisji u większości chorych kwalifikujących się do takiego leczenia, u 60-80 % dochodzi do nawrotu choroby. Znaczna część chorych, zwłaszcza osób w starszym wieku, ze względu na ogólny stan biologiczny i choroby współistniejące nie może zostać zakwalifikowana do intensywnego leczenia i w tej grupie chorych rokowanie jest szczególnie złe (1). Z tego względu tak ważna jest identyfikacja nowych celów terapeutycznych mogących poprawić wyniki leczenia OBSz. Przeprowadzone w ostatnich latach badania mające na celu identyfikację kluczowych mechanizmów patogenetycznych ostrej białaczki szpikowej (OBSz) wskazały na istotny udział kinazy SYK (spleen tyrosine kinase). Zahamowanie aktywności tej kinazy w wyniku interferencji RNA lub przy użyciu niskocząsteczkowych inhibitorów skutkowało stymulacją różnicowania blastów białaczkowych, zahamowaniem proliferacji oraz ich apoptozą (2). Bezpośrednią konsekwencją zahamowania SYK w OBSz jest obniżona aktywność szlaków kinaz AKT, mTORC1 i ERK1/2, jednak mechanizmy i białka efektorowe tych szlaków odpowiadające za powyższe efekty biologiczne nie są znane. Hipoteza badawcza: Kinaza SYK prowadzi do stymulacji proliferacji oraz zaburzeń w różnicowaniu blastów OBSz, w wyniku aktywacji szlaków MAPK/ERK (ang. mitogen activated protein kinase), PI3K/AKT oraz JAK/ STAT. Leki, których celem jest obniżenie aktywności kinazy SYK, a tym samym szlaków PI3K/AKT oraz MAPK/ERK przyczynią się do poprawy wyników leczenia chorych z OBSz. Dotychczasowa realizacja celów badania: Ocena poziomu aktywności kinaz SYK, AKT, ERK1/2 oraz STAT5 w liniach komórkowych OBsz oraz komórkach pierwotnych uzyskanych od 5-ciu nowo zdiagnozowanych pacjentów z OBSz. Ocena wpływu ATPkompetycyjnego inhibitora kinazy SYK (R406) na aktywność kinazy SYK oraz kinaz AKT, ERK i STAT5 leżących poniżej SYK w łańcuchu sygnałowym w liniach komórkowych OBSz oraz pierwotnych blastach białaczkowych. Określenie wpływu inhibitora R406 na żywotność linii komórkowych OBSz oraz proliferację pierwotnych blastów białaczkowych. Określenie udziału kaskady sygnałowej MAPK/ERK w patogenezie OBSz. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Przewidujemy, iż identyfikacja białek efektorowych regulowanych poprzez kinazę SYK zaangażowanych w stymulację proliferacji oraz zahamowanie różnicowania blastów białaczkowych pozwoli w przyszłości na terapeutyczne zastosowanie inhibitorów SYK, a w szczególności ich racjonalnych połączeń z modulatorami powiązanych patogenetycznie szlaków sygnałowych w OBSz. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu: W oparciu o uzyskane dane przygotowano aplikację grantową do NCN, która uzyskała finansowanie. Realizację projektu planujemy rozszerzyć w/g planu grantu. Referencje: 1. Stegmaier, K., Corsello, S.M., Ross, K.N., Wong, J.S., Deangelo, D.J., and Golub, T.R.. Gefitinib induces myeloid differentiation of acute myeloid leukemia. Blood 2005: 106; 2841–2848. 45 2. Hahn CK, Berchuck JE, Ross KN, Kakoza RM, Clauser K, Schinzel AC, Ross L, Galinsky I, Davis TN, Silver SJ, Root DE, Stone RM, DeAngelo DJ, Carroll M, Hahn WC, Carr SA,Golub TR, Kung AL, Stegmaier K. Proteomic and genetic approaches identify Syk as an AML target. Cancer Cell: 2009; 16: 281-94. Okres realizacji pracy: 2013-2016 Zadania do wykonania w 2015 r.: Ocena udziału szlaku sygnałowego AKT oraz jego substratów (FOXO3a i FOXO1) w regulacji proliferacji oraz apoptozy, w odpowiedzi na sygnały pochodzące od kinazy SYK. Ocena udziału kaskady sygnałowej MAPK/ERK w regulacji różnicowania komórek w odpowiedzi na konstytutywną aktywność kinazy SYK. Dalsza analiza konsekwencji stosowania inhibitora kinazy SYK (R406) w komórkach pierwotnych uzyskiwanych od pacjentów z nowo rozpoznanym OBSz. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Wykonawcy: A. Polak, A. Kołkowska-Leśniak, J. Woźniak, A. Krzywdzińska, P. Juszczyński, E. Lech-Marańda, K. Warzocha 46 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 3.3 3/002/2014 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.14 w Planie Naukowym 2014) Mechanizmy regulacji ekspresji immunoregulacyjnego białka Galektyny 1 w komórkach nowotworowych z mutacjami szlaku RAS Wstęp: Mutacje szlaku RAS stanowią najczęstsze aberracje genetyczne w nowotworach człowieka. Dotyczą one zarówno nowotworów układu krwiotwórczego jak i guzów litych. W czerniaku, agresywnym nowotworze wywodzącym się z melanocytów, najczęstszym zaburzeniem molekularnym są mutacje kinazy B-RAF (występujące u ok. 70 % chorych) lub mutacje N-Ras (ok. 15-20% chorych), prowadzące do niekontrolowanej, konstytutywnej aktywacji tej kaskady i aktywacji czynników transkrypcyjnych, np. AP-1. Innym ważnym mechanizmem patogenetycznym w czerniaku jest zdolność komórek tego nowotworu do syntezy białek wpływających na zahamowanie przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej gospodarza. Jednym z takich czynników jest białko PD-L1, którego obecność na powierzchni komórek czerniakowych powoduje zahamowanie aktywacji i limfocytów T w odpowiedzi na antygen. Przeciwciała rozrywające interakcje PD-L1 na powierzchni komórki czerniakowej z receptorem PD-1 na komórkach T są w trakcie badań klinicznych. Innym białkiem o dużym potencjale immunomodulacyjnym, którego obecność wykazano w komórkach czerniaka jest galektyna 1 (Gal-1). Gal-1 jest białkiem należącym do rodziny rozpuszczalnych lektyn rozpoznających glikany zawierające disacharydy zakończone galaktozą lub N-acetylogalaktozaminą. Wiążąc glikozylowane receptory komórek Th1, Th17 i cytotoksycznych limfocytów T CD8+ (CD 45, CD43,CD7), indukuje ich apoptozę, prowadząc do wymknięcia się komórek produkujących Gal-1 spod nadzoru immunologicznego gospodarza. Mechanizmy prowadzące do nadekspresji PD-L1 i Gal-1 w czerniaku nie są znane. W naszych wcześniejszych badaniach nad mechanizmem nadekspresji tych cząstek w chłoniaku Hodgkina wykazaliśmy, że kluczowym czynnikiem transkrypcyjnym indukującym transkrypcję tych cząstek immunomodulacyjnych jest białko AP1 (Juszczynski i wsp, PNAS 2007). Wiąże się ono swoiście z sekwencją wzmacniającą genu Gal1. Zahamowanie aktywności AP1 prowadziło do zmniejszenia ekspresji PD-L1 i Gal-1. Hipoteza badawcza: Z uwagi na częste mutacje BRAF i N-RAS w czerniaku, prowadzące do aktywacji kinaz MEK i ERK, a w konsekwencji do fosforylacji podjednostek czynnika transkrypcyjnego AP1, postawiliśmy hipotezę, że wynikająca z mutacji BRAF lub N-RAS konstytutywna aktywność osi MAPK w czerniaku prowadzi do nadekspresji cząstek immunomodulacyjnych Gal-1 w mechanizmie zależnym od AP-1. Z tego względu, zahamowanie aktywności BRAF swoistym inhibitorem (np. vemurafenibem) powinno prowadzić do zmniejszenia ekspresji cząstek immunosupresyjnych w komórkach czerniaka i wywierać efekt immunomodulujący. Dotychczasowa realizacja celów badania: W roku 2014 r. rozpoczęo realizację prac poprzez zakup linii komórkowych i niezbędnych odczynników. Wykazano, że wprowadzenie konstytutywnie aktywnej kinazy MEK (MEK-DD) do komórek wraz z wektorem reporterowym (pGL3-Luc), w którym ekspresja lucyferazy pozostawała pod kontrolą endogennego elementu regulatorowego Gal1 zawierającego miejsce wiązania czynnika transkrypcyjnego AP-1 powoduje wzrost ekspresji reportera. Wprowadzenie natomiast wektora reporterowego z sekwencją wzmacniającą genu Gal-1 z mutacją uniemożliwiającą wiązanie AP-1 spowodowało całkowitą utratę zdolności tej sekwencji do indukcji transkrypcji. Wyniki te wskazują wstępnie na prawidłowość postawionej powyżej hipotezy Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu: Bez modyfikacji. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Oczekujemy, że przeprowadzone badania wykażą, że zastosowanie vemurafenibu spowoduje zahamowanie ekspresji cząstek 47 immunomodulacyjnych i będzie powodować nasilenie przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej gospodarza wywołanej obecnością nowotworu. Rodzaj pracy: praca podstawowa Referencje: 1.Flaherty KT, Hodi FS, Fisher DE. From genes to drugs: targeted strategies for melanoma. Nat Rev Cancer. 2012 May;12(5):349-61. 2.Juszczynski P, Ouyang J, Monti S, Rodig SJ, Takeyama K, Abramson J, et al. The AP1-dependent secretion of galectin-1 by Reed Sternberg cells fosters immune privilege in classical Hodgkin lymphoma. Proc Natl Acad Sci U S A. 2007 Aug 7;104(32):13134-9. 3.Pritchard AL, Hayward NK. Molecular pathways: mitogen-activated protein kinase pathway mutations and drug resistance. Clin Cancer Res. 2013 May 1;19(9):2301-9. 4.Chapman PB, Hauschild A, Robert C, Haanen JB, Ascierto P, Larkin J, et al. Improved survival with vemurafenib in melanoma with BRAF V600E mutation. N Engl J Med. 2011 Jun 30;364(26):2507-16. 5.Topalian SL, Hodi FS, Brahmer JR, Gettinger SN, Smith DC, McDermott DF, et al. Safety, activity, and immune correlates of anti-PD-1 antibody in cancer. N Engl J Med. 2012 Jun 28;366(26):2443-54. 6.Brahmer JR, Tykodi SS, Chow LQ, Hwu WJ, Topalian SL, Hwu P, et al. Safety and activity of anti-PD-L1 antibody in patients with advanced cancer. N Engl J Med. 2012 Jun 28;366(26):2455-65. 7.Rubinstein N, Alvarez M, Zwirner NW, Toscano MA, Ilarregui JM, Bravo A, et al. Targeted inhibition of galectin-1 gene expression in tumor cells results in heightened T cell-mediated rejection; A potential mechanism of tumor-immune privilege. Cancer Cell. 2004 Mar;5(3):241-51. 8.Ouyang J, Juszczynski P, Rodig SJ, Green MR, O'Donnell E, Currie T, et al. Viral induction and targeted inhibition of galectin-1 in EBV+ posttransplant lymphoproliferative disorders. Blood. 2011 Apr 21;117(16):4315-22. 9.Rodig SJ, Ouyang J, Juszczynski P, Currie T, Law K, Neuberg DS, et al. AP1-dependent galectin-1 expression delineates classical hodgkin and anaplastic large cell lymphomas from other lymphoid malignancies with shared molecular features. Clin Cancer Res. 2008 Jun 1;14(11):3338-44. 10.Green MR, Rodig S, Juszczynski P, Ouyang J, Sinha P, O'Donnell E, et al. Constitutive AP-1 activity and EBV infection induce PD-L1 in Hodgkin lymphomas and posttransplant lymphoproliferative disorders: implications for targeted therapy. Clin Cancer Res. 2012 Mar 15;18(6):1611-8. Pozostały okres realizacji pracy w latach: 1 rok Zadania do wykonania w 2015 roku: Przeprowadzenie zaplanowanych badań Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: raport; aplikacja o grant Wykonawcy: P. Juszczyński, M. Wasylecka (COI/IHiT), T. Sewastianik, P. Rutkowski (COI) KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 3.4 3/004/2014 (RN 15.12.2014 r.) (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.16 w Planie Naukowym 2014) Diagnostyka i patogeneza chorób nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego Wykonawcy: M. Prochorec-Sobieszek, A. Szumera-Ciećkiewicz, O. Szymańska-Giemza, J. Woźniak, U. Podstawka, K. Borg, M. Szydłowski, A. Polak, P. Górniak, E. Białopiotrowicz, E. Jabłońska, M. Kraj, P. Juszczyński 48 Temat 4 „Specjalistyczne metody diagnostyki i terapii chorób krwi” 49 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.1 4/016/2010 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.1 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.1 w Planie Naukowym 2014) Optymalizacja leczenia chorób nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego Wstęp: Odsetek uzyskiwanych trwałych remisji w chorobach nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego jest wciąż niski, a odsetek nawrotów choroby jest wciąż znaczny. Na całym świecie prowadzone są próby udoskonalenia metod leczenia celem zwiększania wyleczalności chorób rozrostowych. Hipoteza badawcza: Zastosowanie nowych metod leczenia chorób nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego, jak też zastosowanie nowych technik diagnostycznych (metody cytogenetyczne oraz biologii molekularnej) pozwoli na optymalizację wyników leczenia. Dotychczasowa realizacja celów badania: Celem pracy jest ocena skuteczności nowych metod leczenia chorób nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego, jak też zastosowanie nowych technik diagnostycznych (metody cytogenetyczne oraz biologii molekularnej) do optymalizacji wyników leczenia. Większość nowych metod terapii była realizowana w ramach programów klinicznych Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych (PALG) i Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków (PLRG). Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Planowane jest kontynuowanie stosowanego leczenia chorych wg programów terapeutycznych wprowadzanych przez PALG i PLRG. Wyniki badań będą raportowane do ośrodków koordynujących badania kliniczne, jak również poddawane analizie wewnętrznej. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Opracowanie bardziej skutecznych metod leczenia chorób nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego. Pozostały okres realizacji pracy w latach: 3 lata Zadania do wykonania w 2015 r.: Kontynuacje prac dotyczących leczenia ostrych i przewlekłych białaczek, realizowanych dotychczas w ramach PALG. Kontynuacje prac dotyczących leczenia chłoniaków w ramach PLRG i PGSz. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raporty i publikacje, w tym część z nich przedstawiana będzie w formie pracy Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych, Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków i Polskiej Grupy Szpiczakowej Nazwiska wykonawców K. Warzocha, E. Lech-Marańda, I. Seferyńska, K. Budziszewska, E. Mądro, J. Sawczuk-Chabin, A. Ejduk, T. Szpila, J. Wasilewska, A. Kołkowska-Leśniak, E. Patkowska, M. Chełstowska, D. Żuchowicz, B. Kwaśniak, A. Malenda, M. Jarzembowska, A. Hołowiecka 50 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.2 4/017/2010 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.2 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.2 w Planie Naukowym 2014) Optymalizacja metod diagnostycznych w chorobach nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego Wstęp: Badania diagnostyczne służą do ustalenia rozpoznania chorób, czynników prognostycznych, monitorowania wyników leczenia. Determinują wybór metod leczenia u chorych. Na całym świecie prowadzone są próby udoskonalenia diagnostyki w celu zwiększenia wyleczalności chorób nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego. W ostatnich latach wyniki badań cytogenetycznych i molekularnych stały się podstawą rozpoznawania, prognozowania i oceny skuteczności leczenia. Hipoteza badawcza: Opracowanie i zastosowanie bardziej skutecznych metod diagnostycznych w chorobach nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego pozwoli na lepszą diagnostykę, stratyfikację prognostyczną i optymalizację metod leczenia. Dotychczasowa realizacja celów badania: Celem pracy jest kontynuacja prac nad wdrożeniem i optymalizacją nowych metod diagnostycznych w chorobach nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego, w tym badań cytogenetycznych i molekularnych. Większość nowych metod diagnostycznych będzie realizowana we współpracy z ośrodkami klinicznymi PALG i PLRG. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Planowana jest kontynuacja prowadzonych prac. Badania będą wykonywane według obowiązujących światowych standardów diagnostycznych. Ponadto będą prowadzone nowatorskie badania nad ustaleniem nowych czynników prognostycznych oraz monitorowaniem choroby resztkowej metodami biologii molekularnej. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Opracowanie bardziej skutecznych metod diagnostycznych w chorobach nowotworowych układu krwiotwórczego i chłonnego i zastosowanie uzyskanych danych do optymalizacji metod leczenia. Pozostały okres realizacji pracy w latach: 3 lata Zadania do wykonania w 2015 r.: Kontynuacje prac realizowanych dotychczas w ramach PALG, PLRG i PGSz dotyczących diagnostyki ostrych i przewlekłych białaczek, chłoniaków i szpiczaka mnogiego. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raporty i publikacje, w tym część z nich przedstawiana będzie w formie pracy Polskiej Grupy ds. Leczenia Białaczek u Dorosłych, Polskiej Grupy Chłoniakowej i Polskiej Grupy Szpiczakowej. Nazwiska wykonawców: K. Warzocha, E. Lech-Marańda, I. Solarska, H. Makuch-Łasica, K. Borg, J. Bianketti, B. Kruk, K. Budziszewska, K. Kos-Zakrzewska, U. Walczak, E. MendekCzajkowska, A. Hołowiecka 51 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.3 4/001/2015 (PRACA NOWA) Metody chromogenne pomiaru aktywności anty-Xa oraz test generacji trombiny (TGA) w monitorowaniu leczenia antykoagulacyjnego preparatami hamującymi działanie aktywnego czynnika X (Xa) Wstęp: Powikłania zakrzepowo-zatorowe stanowią jeden z najpoważniejszych problemów medycznych ze względu na ich coraz większą częstość i skutki. Rocznie na całym świecie dziesiątki milionów pacjentów wymaga leczenia antykoagulacyjnego. U podłoża mechanizmów działanie leków przeciwkrzepliwych leży hamowanie syntezy lub aktywności kluczowych proteaz serynowych kaskady krzepnięcia: czynnika Xa oraz IIa (trombiny). Z klinicznego punktu widzenia skuteczność różnych preparatów zwiększa się wraz ze zwiększeniem selektywności do hamowania aktywności czynnika Xa. Najdłużej i najszerzej stosowane pochodne kumaryny – agoniści witaminy K, hamują syntezę w wątrobie czynników II, VII, IX i X. Heparyny niefrakcjonowane (UFH), drobnocząsteczkowe (LMWH) oraz inhibitory pentasacharydowe wiążą się w osoczu krwi do antytrombiny zwiększając i przyspieszając jej naturalne właściwości hamowania czynnika Xa. Preparaty z grupy ksabanów bezpośrednio hamują aktywność czynnika Xa. Ze względu na różnorodny mechanizm działania, każdy z tych leków w różny sposób wpływa na podstawowe oraz specyficzne testy hemostazy, jak też wymaga innej metody monitorowania. Hipoteza badawcza: Największym wyzwaniem w leczeniu antykoagulacyjnym jest utrzymanie równowagi między zapobieganiem powstawania zakrzepów (hamowaniem krzepnięcia), przy jednoczesnej kontroli krwawień. Mimo przewidywalnej farmakokinetyki i farmakodynamiki leków o działaniu anty-Xa, w wielu przypadkach klinicznych, konieczne jest określenie ich aktywności w osoczu oraz monitorowanie. Wiedza o wpływie tych leków na testy hemostazy oraz dobór specyficznej metody pomiaru aktywności anty-Xa, pozwoli na optymalizację leczenia antykoagulacyjnego. Cele badania: Porównanie metod chromogennych pozwalających ocenić aktywność anty-Xa: zestaw zawierający dodatek egzogennej antytrombiny (Berichrom Heparin®, Siemens); zestaw bez dodatku egzogennej antytrombiny (Technochrom® anti-Xa, Technoclone). Ocena przydatności testu generacji trombiny (TGA) w ocenie aktywności antykoagulacyjnej oraz monitorowaniu leczenia preparatami o działaniu anty-Xa. Analiza wpływu antykoagulantów anty-Xa na podstawowe testy hemostazy. Optymalizacja opieki nad pacjentami wymagającymi leczenia antykoagulacyjnego. Plan realizacji projektu i metodyka: Do badania włączonych zostanie około 100 pacjentów będących pod opieką Poradni Zaburzeń Hemostazy oraz Kliniki Zaburzeń Hemostazy i Chorób Metabolicznych, poddawanych leczeniu antykoagulacyjnemu preparatami o działaniu anty-Xa lub wymagający włączenia leczenia przeciwkrzepliwego tego rodzaju lekiem. U każdego pacjenta wykonane zostaną testy przesiewowe hemostazy (PT, TT, APTT, fibrynogen) oraz zabezpieczony zostanie materiał do wykonania pomiaru: aktywności antyXa dwiema metodami chromogennymi (Berichrom Heparin®, Siemens i Technochrom® antiXa, Technoclone). Zostanie także oznaczone stężenie trombiny w teście TGA. Uzyskane wyniki zostaną poddane analizie statystycznej. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Dobór odpowiedniej metody pomiaru aktywności anty-Xa, pozwoli na zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań krwotocznych i zakrzepowych u pacjentów stosujących profilaktycznie i przewlekle antykoagulanty anty-Xa. Rodzaj pracy: praca rozwojowa. Referencje: 1. Alex Gatt, Joost J. van Veen, Anita M. Woolley, Steve Kitchen, Peter Cooper, Michael Makris: Thrombin generation assays are superior to traditional tests in assessing anticoagulation reversal in vitro. Thromb. Haemost 2008; 100: 350–355. 52 2. Peter L. Gross and Jeffrey I. Witz: New Anticoagulants for Treatment of Venous Thromboembolism. Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. 2008, 28: 380-386. 3. Trevor Baglin, David Keeling, Steve Kitchen: Effects on routine coagulation screens and assessment of anticoagulant intensity in patients taking oral dabigatran or rivaroxaban: Guidance from the British Committee for Standards in Haematology. British Journal of Haematology 2012, 159, 427-429. 4. Dorothy M. Funk: Coagulation assays and anticoagulant monitoring. Hematology Am. Soc. Hematol. Educ. Program 2012; 2012: 460-465. 5. D. Garcia, Y.C. Barrett, E. Ramacciotti, J.I . Weitz: Laboratory assessment of the anticoagulant effects of the next generation of oral anticoagulants. J. Thromb. Haemost. 2013; 11: 245-252. 6. T. Baglin, A. Hillarp, A. Trippodi, I. Elalamy, H. Buller, W. Ageno: Measuring oral direct inhibitors of thrombin and factor Xa: a recommendation from the Subcommittee on Control of Anticoagulation of the Scientific and Standardization Committee of the International Society on Thrombosis and Haemostasis. J. Thromb. Haemost. 2013; 11: 756-760. Okres realizacji pracy w latach: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Włączenie określonej grupy pacjentów. Wykonanie zaplanowanych testów. Analiza statystyczna uzyskanych wyników badań. Przygotowanie raportu/ manuskryptu. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport/ manuskrypt. Nazwiska wykonawców: J. Windyga, B. Baran, E. Odnoczko, E. Stefańska-Windyga, M. Górska-Kosicka 53 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.4 4/002/2015 (PRACA NOWA) Ocena biosyntezy i klirensu czynnika von Willebranda (vWF) metodą oznaczania propeptydu czynnika von Willebranda (vWFpp) u chorych z wrodzoną chorobą von Willebranda (vWD) i nabytym zespołem von Willebranda (AVWS) Wstęp: Wrodzona choroba von Willebranda jest to skaza krwotoczna, dziedziczona autosomalnie dominująco. Jest ona spowodowana niedoborem osoczowej glikoproteiny (czynnika von Willebranda, VWF). VWF bierze udział w adhezji i agregacji płytek krwi (hemostaza pierwotna) i krzepnięciu (stabilizacja cz VIII, hemostaza wtórna). Nabyty zespół von Willebranda (AVWS) charakteryzuje się podobnymi objawami klinicznymi jak wrodzona choroba von Willebranda (VWD). Podobnie jak we wrodzonej VWD jest on spowodowany niedoborem tego samego, co w VWD osoczowego białka (VWF). AVWS pojawia się najczęściej w przebiegu chorób o podłożu immunologicznym, nowotworach stałych, chorobach mielo- i limfoproliferacyjnych, sercowo-naczyniowych, niedoczynności tarczycy, lub po zastosowaniu niektórych antybiotyków, leków przeciwdrgawkowych, środków zwiększających objętość osocza czy po rekombinowanym cz. VIII. Przyczyn niedoboru VWF w AVWS może być kilka: adsorpcja na powierzchni komórek, pojawienie się autoprzeciwciał, mechaniczna degradacja lub proteoliza. Jedną z metod pozwalających na ocenę biosyntezy VWF u chorych z wrodzoną VWD i AVWS jest oznaczenie propeptydu VWF (vWFpp). Propeptyd VWF jest to fragment syntetyzowanej w komórkach śródbłonka lub megakariocytach cząsteczki VWF, biorący udział w procesie multimeryzacji VWF. Obecność mutacji w vWFpp upośledza proces multimeryzacji i magazynowania vWF. Po multimeryzacji monomerów vWF, na drodze proteolizy (pod wpływem furyny), VWF pp zostaje odłączony od cząsteczki VWF. Niekowalencyjny kompleks vWFpp i VWF jest magazynowany w ciałkach Weibel-Palade komórek śródbłonka i ziarnistości alfa płytek, a nastepnie, pod wpływem czynników fizjologicznych i patologicznych, uwalniany do krążenia. Po uwolnieniu kompleks VWF-VWFpp dysocjuje i jego składowe pojawiają się niezależnie w krążeniu. W osoczu vWFpp krąży jako homodimer. Stężenie vWFpp w prawidłowym osoczu wynosi 1µg/ml (1j/dl), a jego czas półtrwania 2-3 godz.; natomiast stężenie vWF: Ag - około 10µg/ml (1j/dl) a czas półtrwania 8-12 godz. Oznacza to, że stosunek vWFpp do VWF:Ag wynosi w osoczu prawidłowym 1. Badania Madbhushi i wsp. (Blood, 2012) sugerują, że vWFpp w krążeniu może wiązać się z vWF i w ten sposób bierze udział w regulowaniu pierwotnej (płytkowej) hemostazy. Obniżone stężenie vWFpp w osoczu, świadczy o zmniejszonej syntezie czynnika von Willebranda (typ 1 i 3 VWD oraz AVWS w przebiegu niedoczynności tarczycy. Upośledzone stężenie antygenu vWF przy prawidłowym stężeniu vWFpp jest dowodem na skrócony czas półtrwania VWF w krążeniu. Skrócony klirens vWF: Ag występuje w AVWS, u części chorych z wrodzonym typem 1 VWD o ciężkim przebiegu (vWF: Ag<20j/ml), u których stosowanie DDAVP może być nieskuteczne, a także u chorych z typem 3 VWD z autoprzeciwciałami (8.1 - 8.7). W przeciwieństwie do vWF:RCo, stężenie provWF jest niezależne od grupy krwi (8.8). Oznaczanie vWFpp ma duże znaczenie nie tylko w diagnostyce VWD i AVWS, ale także u chorych z zakrzepową mikroangiopatią i DIC. Badanie vWFpp nie jest dotychczas w Polsce wykonywane. Hipoteza badawcza: Oznaczenie vWFpp umożliwi różnicowanie VWD i AVWS, wykrywanie WD typu 1 o ciężkim przebiegu oraz VWD słabo odpowiadającego na leczenie. Cele badania: A/ Opracowanie metody oznaczania propeptydu VWF, do oceny biosyntezy vWF u chorych z AVWS i wrodzoną VWD. B/ Zastosowanie metody oznaczania vWFpp w diagnostyce VWD i AVWS. Plan realizacji projektu i metodyka: Opracowanie metody ELISA do oznaczania propeptydu VWF(vWFpp). Oznaczenie stężenia vWFpp w osoczach 20 dawców. Oznaczenie 54 stężenia vWFpp u około 20 chorych z AVWS. Oznaczenie stężenia vWFpp u około 20 z wrodzoną VWD. Wyliczenie współczynnika vWFpp/VWF: Ag. Analiza danych. Przygotowanie raportu i doniesienia zjazdowego na PTHiT lub PTDL 2015 r. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Zastosowanie w diagnostyce rutynowej i badaniach naukowych nad AVWS i wrodzoną VWD. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: 1. Haberichter SL., Castaman G., Budde U., Peake I., Goodeve A., Rodeghiero F., FedericiAB., Batlle J., Meyer D., Mazurier C., Goudemand J., Eikenboom J., Schneppenheim R., Ingerslev J., Vorlova Z., Hhabart D., Holmberg L., Llethagen S., Pasi J., Hill FGH., Montgomery RR.: Identification of type 1 von Willebrand disease patients with reduced von Willebrand factor survival by assay of the vWF propeptide in the European study: Molecular and clinical markers for the diagnosis and management of type 1 vWD (MCMDM-1VWD). Blood, 2008, 111, 4979-4985. 2. Federici AB.: vWF propetide: a useful marker in VWD. Blood 2006, 3229-3230. 3. Haberichter SL., Christopherson PA., Flood VH.: Critical importance of VWF propeptide (VWFpp) In the diagnosis of type 1 v on Willebrand disease (VWD). 55th ASH Annual meeting and exposition, New Orleans, LA, 2013, 331 4. Hubbard AR., Hamill ML., Heath AB.: Assignment of a value for von Willebrand factor propeptide to the WHO 6th is factor VIII/von Willebrand factor, plasma (07/316). WHO/Bs/2011.2171 Expert Committee on biological standarization, Geneva 17 to 21 October 2011. 5. Federici AB., Canciani MT.: Clinical and laboratory versus molecular markers for a correct classification of von Willebrand disease. Haematol., 2009, 94, 610615. 6. Federici AB., Budde U., Castaman G., Rand JH., Tiede A.: Current diagnostics and therapeutic approaches to patients with acquired von Willebrand syndrome: A 2013 update 7. Budde U., Drewke E. Mainusch K., Schnepeneim R.: Laboratory diagnosis of congenital von Willebrand disease. Sem., Thromb. Hemost., 2002, 28 173-180 8. Ito-Habe N., Wada H., Matsumoto T., Ohishi K., Toyoda H., Ishikawa E., Nomura S., Komada Y., Ito M., Nobori T., Katayama N.: Elevated von Willebrand factor propeptide for diagnosis of thrombotic microangiopathy and for predicting a poor outcome. Int J Hematol., 2011, 93, 47-52. 9. Habe K., Wada H., Ito-Habe N, Hhatada T., Matsumoto T., Ohishi K., Maruyama K., Imai H., Mazutami H., Nobori T.: Plasma ADAMTS13, von Willebrand factor (AWF) and AWF propeptide profiles In patients with DIC and related diseases. Thromb Res 2012, 129, 598-602. 10. Casonato A., Daidone V., Padrini R.: Assessment oof von Willebrand factor propeptide improves the diagnosis of von Willebrand disease. Semin Thromb Hemost 2011, 37, 456-463. 11. Madabhushi SR., Shang C., Dayananda KM., Rittenhouse-Olson K., Murphy M., Ruan TE., Montgomery RR., Neelamegham S.: Von Willebrand factor (VWF) propeptide binding to VWF D’D3 domain attenuates platelet activation and adhesion. Blood 2012, 119, 4769-4778. 12. Eikenboom J., Federico AB., Dirven RJ., Castaman G., Rodeghiero F., Budde U., Schneppenheim R., Batlle J., Canciani MT., Goudemand J., Peake I., Goodeve A., MCMDM-1VWD Study Group. Blood 2013, 121, 23362339. Okres realizacji pracy w latach: 2 lata (2015-2016) Zadania do wykonania w 2015 r.: Opracowanie piśmiennictwa dotyczącego vWFpp, zgromadzenie próbek osocza od dawców oraz pacjentów z vWD i AVWS oraz jeżeli zostaną zakupione potrzebne odczynniki to wstępne opracowywanie metody oznaczania vWFpp. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Nazwiska wykonawców: K. Bykowska, E. Mendek-Czajkowska, B. Baran, J. Windyga 55 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.5 4/003/2015 (PRACA NOWA) Optymalizacja rozpoznawania i leczenia zaburzeń hemostazy - hemofilii powikłanej inhibitorem, choroby i zespołu von Willebranda, rzadkich skaz krwotocznych pokrewnych hemofilii oraz stanów prozakrzepowych, m.in. wywołanych nieodborem ADAMTS13 Wstęp: Klinika Zaburzeń Hemostazy i Chorób Wewnętrznych oraz Zakład Hemostazy i Chorób Metabolicznych aktywnie uczestniczy w szeregu projektów naukowych i edukacyjnych, których celem jest optymalizacja zarówno metod diagnostycznych (klinicznych i laboratoryjnych), jak i sposobów leczenia różnych zaburzeń hemostazy. Przykładami mogą być: poszukiwanie optymalnych metod laboratoryjnego monitorowania stosowania nowych doustnych inhibitorów czynników krzepnięcia IIa i Xa, próba wykorzystania testów oceniających globalnie hemostazę w celu diagnozowania i leczenia wrodzonych skaz krwotocznych i trombofilii, uczestnictwo w próbach klinicznych oceniających bezpieczeństwo i skuteczność m.in. modyfikowanych genetycznie białek w leczeniu hemofilii i choroby von Willebranda. Ponadto we współpracy z ośrodkami i organizacjami krajowymi i zagranicznymi realizowane są różne projekty naukowe, zarówno o charakterze eksperymentów badawczych, ale także oparte o badania ankietowe, które swoją tematyką mieszczą się w zaproponowanym tytule obecnej pracy. Hipoteza badawcza: Prace obecnego projektu będą koncentrować się wokół 4 głównych hipotez: a) należy udoskonalić proces terapeutyczno-diagnostyczny hemofilii powikłanej inhibitorem o dużym mianie, albowiem leczenie krwawień w tej skazie wykazuje niezadawalającą skuteczność, a do monitorowania stosowania koncentratów omijających inhibitor wykorzystuje się jedynie obserwację kliniczną; b) test z desmopresyną u pacjentów z chorobą von Willebranda dostarcza nie tylko informacji terapeutycznych, ale także diagnostycznych; c) algorytmy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w rzadkich skazach krwotocznych pokrewnych hemofilii wymagają istotnego udoskonalenia; d) poszerzenie wiedzy na temat czynników ryzyka w stanach zakrzepowo-zatorowych, w tym m.in. roli niedoboru ADAMTS13. Cele badania/ Dotychczasowa realizacja celów badania: W 2013 r. realizowane były zadania: a) obiektywizacja oceny skuteczności koncentratów czynników krzepnięcia u pacjentów z chorobą von Willebranda, poddawanych operacjom chirurgicznym, b) próba opracowania algorytmu postępowania u pacjentów z niedoborem czynnika VII poddawanych operacjom chirurgicznym, c) rVIIa w leczeniu hemofilii powikłanej inhibitorem FVIII, d) jakość życia w hemofilii powikłanej inhibitorem. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Aktualizacja stanu wiedzy dotyczącej rozpoznawania i leczenia wybranych zaburzeń hemostazy, umożliwiająca optymalne postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w grupie chorych na wrodzone i nabyte skazy krwotoczne. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: bez modyfikacji. Referencje: Dargaud Y., Lienhart A., Negrier C. Prospective assessment of thrombin generation test for dose monitoring of bypassing therapy in hemophilia patients with inhibitors undergoing elective surgery. Blood 2010, 116: 5734-5737. Federici A.B. The use of desmopressin in von Willebrand disease: the experience of the first 30 years (19772007). Haemophilia 2008, 14 (supl. 1), 5-14. Rodeghiero F., Castaman G., Tosetto A. How I treat von Willebrand disease. Blood 2009; 114: 1158-1165. Nichols W. L., Hultin M. B., James A. H., Manco-Johnson M. J., Montgomery R. R., Ortel T. L., Rick M. E., Sadler J. E., Weinstein M., Yawn B. P. von Willebrand disease (VWD): evidence-based diagnosis and 56 management guidelines, the National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) Expert Panel report (USA). Haemophilia 2008; 14: 171-232. Mariani G., Dolce A., Batorova A., Auerswald G., Schved J. F., Siragusa S., Napolitano M., Bjerre J., K. Ingerslev, J. Ingerslev on behalf of the STER and the International Factor VII Deficiency Study Groups. Recombinant, activated factor VII for surgery in factor VII deficiency: a prospective evaluation – the surgical STER. Br J Haematol 2011, 152: 340-346. Antunes S. V., Tangada S., Stasyshyn O. i wsp. Randomized comparison of prophylaxis and on-demand regimens with FEIBA NF in the treatment of haemophilia A and B with inhibitors. Haemophilia 2014; DOI: 10.1111/hae.12246 Pier Mannuccio Mannucci, Paul Alexander Kyrle, Sam Schulman, Jorge Di Paola, Reinhard Schneppenheim, Joan Cox Gill. Prophylactic efficacy and pharmacokinetically guided dosing of a von Willebrand factor/factor VIII concentrate in adults and children with von Willebrand's disease undergoing elective surgery: a pooled and comparative analysis of data from USA and European Union clinical trials. Blood Transf 2013; 11: 533-540. E. Santagostino, M. E. Mancuso, A. Tripodi i wsp. Severe hemophilia with mild bleeding phenotype: molecular characterization and global coagulation profile. J Thromb Haemost 2010; 8: 737-743. Spero R. Cataland and Haifeng M. Wu How I treat: the clinical differentiation and initial treatment of adult patients with atypical hemolytic uremic syndrome. Blood 2014; 123: 2478-2484. Okres realizacji pracy w latach: 3 lata (2015-2017) Zadania do wykonania w 2015 r.: Monitorowanie stosowania czynników omijających inhibitor u pacjentów z hemofilią powikłaną inhibitorem; leczenie choroby von Willebranda i hemofilii – postępowanie okołooperacyjne; długoterminowa profilaktyka krwawień w hemofilii powikłanej inhibitorem; patofizjologia nabytego zespołu von Willebranda; rola niedoboru ADAMTS13 w wybranych stanach zakrzepowo-zatorowych. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport Nazwiska wykonawców: J. Windyga, K. Bykowska 57 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.6 4/004/2015 (PRACA NOWA) Hemafereza lecznicza w IHiT w latach 2007-2014 – rodzaje zabiegów i zasadność ich stosowania Wstęp: Hemafereza lecznicza jest nowoczesną i stale rozwijaną metodą leczniczą, stosowaną m.in. w terapii chorób krwi. Zasadność stosowania hemaferezy w wielu stanach klinicznych udokumentowana jest jednak niedostatecznie i w sposób mało wiarygodny, a kontrolowane badania jej zastosowań są nieliczne. W rezultacie istnieje wciąż duża dowolność, jeżeli chodzi o kryteria praktycznego zastosowania hemaferezy leczniczej. Podstawę podejmowania decyzji o zastosowaniu hemaferezy powinny zatem stanowić m.in. zalecenia organizacji eksperckich, a w szczególności najszerzej obecnie stosowane rekomendacje American Society for Apheresis (ASFA), aktualizowane co 2-3 lata. Hipoteza badawcza: Ocena, czy zabiegi hemaferezy leczniczej w IHiT stosowane są zgodnie z aktualnymi zaleceniami organizacji eksperckich. Podstawę planowanej analizy stanowić będą kryteria klasyfikacji chorób kwalifikowanych do leczenia hemaferezą wg zaleceń ASFA, przy uwzględnieniu zmian rekomendacji zachodzących w analizowanym okresie. Cele badania: Celem pracy jest przeprowadzenie analizy zabiegów hemaferezy leczniczej wykonanych w IHiT w latach 2007-2014, przy uwzględnieniu ich liczby, rodzaju, niektórych parametrów technicznych i wskazań do stosowania oraz porównanie uzyskanych wyników z obserwacjami z lat wcześniejszych. Plan realizacji projektu i metodyka: Badanie ma charakter retrospektywny. Wykorzystana zostanie dokumentacja przeprowadzonych zabiegów hemaferezy leczniczej, a w razie potrzeby – także historie chorób pacjentów poddawanych zabiegom. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Optymalizacja zasad stosowania w IHiT zabiegów hemaferezy leczniczej przy uwzględnieniu aktualnych rekomendacji. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: 1. Schwartz J. et al.: Guidelines on the Use of Therapeutic Apheresis in Clinical Practice—Evidence-Based Approach from the Writing Committee of the American Society for Apheresis: The Sixth Special Issue. Journal of Clinical Apheresis 2013; 28:145–284. 2. Szczepiorkowski Z.M. et al.: Guidelines on the Use of Therapeutic Apheresis in Clinical Practice—EvidenceBased Approach from the Apheresis Applications Committee of the American Society for Apheresis. Journal of Clinical Apheresis 2010; 25:83–177. 3. Andrzejewski, C. et al: Clinical Applications of Therapeutic Apheresis: An Evidence-Based Approach. Journal of Clinical Apheresis 2007; 22: 95-186. 4. McLeod, B.C. et al: Apheresis – Principles and Practice. AABB Press, Bethesda, Maryland, 2010 Davenport R.D.: Therapeutic Apheresis. W: Roback J.D. et al.: Technical Manual. 17th ed. AABB Press, Bethesda, Maryland, 2011, 707-725. Okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 roku: Całość pracy. Forma rozliczenia pracy w 2015: Praca przygotowana do druku. Wykonawcy: A. Rosiek, R. Pogłód, E. Lachert, M. Łętowska 58 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.7 4/005/2015 (PRACA NOWA) Parvowirus B19V – diagnostyka zakażeń oraz znaczenie dla bezpieczeństwa przetoczeń krwi i jej składników Wstęp: Parvowirus B19 (B19V) jest przenoszony drogą kropelkową, stanowiąc powszechne zakażenie w populacji. Zazwyczaj nie wywołuje poważniejszych chorób, jednak u niektórych osób w przebiegu zakażenia pojawiają się istotne powikłania klinicznie, m.in. u kobiet w ciąży może wystąpić nieimmunologiczny obrzęk płodu czy poronienie, u osób z obniżoną odpornością obserwowana jest przewlekła niedokrwistość, zaś chorzy z pobudzonym układem czerwonokrwinowym przechodzą przełom aplastyczny. Szacuje się, że około 40% kobiet w wieku rozrodczym w Polsce jest narażona na zakażenie parvowirusem B19, a u 1,5% dochodzi do infekcji. U 30-50% zakażonych kobiet ciężarnych następuje transmisja wirusa do płodu, a u blisko 10% z nich obserwuje się poważne powikłania, np. poronienie, nieimmunologiczny obrzęk płodu czy niedokrwistość. Trudna jest do oszacowania liczba powikłań mających wpływ na zdrowie i rozwój dzieci urodzonych z zakażeniem B19V. Ze względu na możliwość przeniesienia wirusa przez krew DNA B19V badane jest także u niektórych dawców krwi. W Polsce obowiązkowymi badaniami objęci są dawcy osocza wykorzystywanego do produkcji immunoglobulin anty-D oraz anty-HBs. Frakcjonatorzy wymagają badania kwasów nukleinowych B19V również w osoczu do produkcji innych składników osoczopochodnych. W Polsce w latach 2004-2010 DNA B19V wykrywano w 0,1% donacji przeznaczonych do frakcjonowania. Dotychczasowa diagnostyka B19V u chorych oparta była głównie na wynikach badania swoistych przeciwciał klasy IgG i IgM. Badanie DNA B19V było wykonywane sporadycznie, przede wszystkim u chorych z obniżoną odpornością. Diagnostyka metodami molekularnymi jest wciąż mało dostępna, zaś jakość testów immunoenzymatycznych pozostawia wiele do życzenia. Wstępne analizy markerów zakażenia B19V wykonane w ZW IHiT wskazują na konieczność łączenia badań molekularnych i immunoenzymatycznych w celu uzyskania informatywnych wyników postępowania diagnostycznego. ZW IHiT pod patronatem Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych, we współpracy z klinicystami oraz laboratoriami zlecającymi / prowadzącymi tego typu diagnostykę, prowadzi analizy wyników serologicznych i molekularnych u osób ze zdiagnozowanym zakażeniem B19V i na tej podstawie przygotuje rekomendacje postępowania diagnostycznego u kobiet w ciąży oraz chorych z obniżoną odpornością. Ponieważ analizowane będą także wyniki zakażonych B19V płodów dodatkowo postaramy się odpowiedzieć na pytanie czy obecność lub brak swoistych przeciwciał w KKCz przetaczanym dopłodowo w celu objawowego leczenia może mieć wpływ na skuteczność postępowania terapeutycznego. Hipoteza badawcza: Diagnostyka B19V powinna opierać się na metodach serologicznych oraz molekularnych zaprojektowanych do wykrywania genotypów 1-3 zarówno u pacjentów z prawidłową, jak i obniżoną odpornością. Obecność swoistych przeciwciał w składnikach krwi stosowanych do leczenia objawowego nieimmunologicznego obrzęku czy niedokrwistości płodu spowodowanych B19V ma znaczenie dla skuteczności leczenia. Cele badania: 1. Ocena znaczenia klinicznego wykrywania markerów serologicznych i molekularnych zakażenia parvowirusem B19V w diagnostyce u: a) kobiet w ciąży, b) pacjentów z chorobami hematologicznymi ze szczególnym uwzględnieniem stanów obniżonej odporności. 2. Ocena przebiegu zakażenia B19V u dawców krwi ze szczególnym uwzględnieniem markerów infekcji. 3. Ustalenie postępowania z dawcami, u których zidentyfikowano zakażenie B19V. 4. Ocena wartości diagnostycznej nowoczesnych testów typu Western-Blot przeznaczonych do różnicowania zakażenia przewlekłego i ostrego. 5. 59 Próba oceny wpływu serostatusu KKCz, którym leczone są objawowo kobiety w ciąży/płody zakażone parvowirusem B19. 6. Opracowanie epidemiologii molekularnej B19V ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów z obniżona odpornością. Plan realizacji projektu i metodyka: Analiza wyników badań: a/ przeciwciał anty-B19V klasy IgG i IgM (testem ELISA, testem Western-Blot); b/ DNA B19V ilościowo (real-time PCR); c/ polimorfizmu B19V (metodą analizy temperatury topnienia produktu PCR; sekwencjonowanie (w przypadku identyfikacji genotypów innych niż 1)). Badania zostaną wykonane u osób z wykrytym zakażeniem B19V: 70 dawców krwi, 45 kobiet w ciąży i 10 płodów/dzieci, 120 chorych z chorobami hematologicznymi. U części wymienionych osób możliwe będzie przeprowadzenie analizy w więcej niż w jednej próbce (punkcie czasowym). Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Najważniejszym końcowym efektem podjętej analizy będzie sformułowanie zaleceń, co do sposobu prowadzenia diagnostyki zakażeń B19V u kobiet w ciąży oraz chorych z obniżoną odpornością. Powinna się ona przyczynić do poprawy efektywności diagnostyki B19V w Polsce oraz propagowania wskazań klinicznych do jej podejmowania. Rodzaj pracy: badanie naukowe stosowane / praca rozwojowa. Referencje: Brojer E., Grabarczyk P., Kalińska A. Molekularne metody diagnostyki zakażenia parvowirusem B19 u ciężarnych. Perinatol. Neonatol. Ginekol. 2009; 2(3): 212-214. Grabarczyk P., Korzeniowska J., Liszewski G. Badanie DNA parvowirusa B19 (B19V) u polskich dawców krwi, 2004-2010. Przegl. Epidemiol. 2012; 66 (1): 7-12. Grabarczyk P., Kalińska A., Kara M. Identification and Characterization of Acute Infection With Parvovirus B19 Genotype 2 in Immunocompromised Patients in Poland. J. Med. Virol. 2011; 83: 142-149. Kerr J.R., Cotmore S.F., Bloom M.E., Linden M.R., Parrish C.R. (red.). Parvoviruses. Hodder Arnold, Great Britain 2006. Mossong J., Hens N., Friederichs V. Parvovirus B19 infection in five European countries: seroepidemiology, force of infection and maternal risk of infection. Epidemiol. Infect. 2008; 136: 1059–1068. Satake M., Hoshi Y., Taira R. Symptomatic parvovirus B19 infection caused by blood component transfusion. Transfusion 2011; 51: 1887-1895. Schalasta G., Schmid M., Lachmund T. LightCycler consensus PCR for rapid and differential detection of human erythrovirus B19 and V9 isolates. J. Med. Virol. 2004; 73: 54-59. Siennicka J., Stefanoff P., Trzcińska A. Przegląd serologiczny w kierunku zakażenia parvowirusem B19 w Polsce. Przegl. Epidemiol. 2006; 60: 571-580. Okres realizacji pracy w latach: 2015 Zadania do wykonania w 2015 r.: Uzupełnienie badań przede wszystkim Western-blot oraz oznaczeń stężenia swoistych IgG i IgM w kolejnych próbkach osób zakażonych oraz badań polimorfizmu, analiza wyników, przygotowanie publikacji. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: 2 prace poglądowe (w formie rekomendacji) i 1 praca oryginalna. Uzyskane wyniki będą podstawą do przygotowania 2 rozpraw doktorskich. Nazwiska wykonawców: P. Grabarczyk, A. Kalińska, E. Sulkowska, M. Mikulska, K. Hałaburda, K. Budziszewska, E. Lech-Marańda 60 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.8 4/006/2015 (PRACA NOWA) Zastosowanie rekombinowanego aktywnego czynnika VII w zabezpieczeniu hemostazy u chorych z wrodzonym niedoborem czynnika VII poddanych leczeniu operacyjnemu Wstęp: Wrodzony niedobór czynnika VII (hypoprokonwertynemia) jest rzadką dziedziczoną recesywnie skazą krwotoczną, której częstość występowania ocenia się na 1:500 000, jednakowo dotycząca mężczyzn i kobiet. W Polsce niedobór czynnika VII jest czwartą pod względem częstości występowania skazą krwotoczną. Klinicznymi objawami skazy są samoistne krwawienia do różnych narządów i powikłania krwotoczne, występujące po zabiegach pooperacyjnych. Objawy słabo korelują z aktywnością czynnika VII w osoczu. W profilaktyce śródoperacyjnych powikłań krwotocznych stosuje się osocze świeżo mrożone, koncentraty zespołu protrombiny, osoczopochodny koncentrat czynnika VII oraz rekombinowany, aktywny czynnik VII (rFVIIa). W chwili obecnej uważa się, że leczeniem substytucyjnym z wyboru w zabezpieczeniu hemostazy u chorych z hypoprokonwertynemią poddawanych leczeniu operacyjnemu jest rFVIIa. Jednakże ze względu na rzadkość skazy krwotocznej liczba leczonych chirurgicznie chorych jest niewielka. Wieloośrodkowy, międzynarodowy rejestr STER (Seven Treatment Evaluation Registry) w 2010 roku obejmował zaledwie 34 chorych z wrodzonym niedoborem czynnika VII leczonych operacyjnie, u których wykonano 41 operacji. Dawkowanie czynnika VII oraz schemat leczenia substytucyjnego są w dalszym ciągu w trakcie klinicznej oceny. Hipoteza badawcza: Ocena, czy zastosowanie rFVIIa jest skutecznym i bezpiecznym sposobem zabezpieczenia hemostazy u chorych z wrodzonym niedoborem czynnika VII poddawanych leczeniu operacyjnemu. Cele badania: Celem badania jest ocena lokalnego (opracowanego w Instytucie) schematu leczenia rekombinowanym, aktywnym czynnikiem VII, zabezpieczającym hemostazę śródoperacyjną i zapobiegającym powikłaniom krwotocznym po leczeniu operacyjnym chorych z wrodzonym niedoborem czynnika VII. Plan realizacji projektu i metodyka: Projekt przewidziany jest na 2 lata. W pierwszej fazie będzie obejmował akwizycję danych klinicznych pacjentów z hypoprokonwertynemią operowanych w Klinice Chirurgii, u których zastosowano jako lek zabezpieczający hemostazę rFVIIa. Dotychczasowe doświadczenia obejmują 9 chorych leczonych chirurgicznie, u których wykonano takie operacje jak: strumektomię, cholecystektomię laparoskopową, operacje przepuklin i żylaków kończyn dolnych, wycięcie nowotworu jelita grubego. U chorych tych zastosowano rFVIIa w zależności od aktywności czynnika VII (FVII:C) dzieląc je na grupy chorych z aktywnością poniżej i powyżej 10% normy. U chorych z ciężkim niedoborem stosowano początkowo rFVIIA, w dawce 30 ug/kg, a następnie 15 ug/kg przez 7 dni pooperacyjnych. Monitorowano czas potrombinowy oraz aktywność czynnika VII w osoczu. U żadnego pacjenta nied stwierdzono powikłań krwotocznych, a utrata krwi była porównywalna z utratą krwi u pacjentów bez skazy krwotocznej poddawanych takim samym operacjom. Kolejnym etapem będzie analiza danych i optymalizacja schematu leczenia substytucyjnego przy użyciu rFVIIa. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: W pracy pragniemy udowodnić, że zastosowanie rFVIIa w profilaktyce krwawień śródoperacyjnych i pooperacyjnych u chorych z wrodzonym niewdoborem czynnika VII jest skutecznym i bezpiecznym sposobem postępowania. Skutek praktyczny: wdrożenie do praktyki klinicznej schematu leczenia przy zastosowaniu rFVIIa. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: Brenner B, Wills J. Experience with recombinant-activated factor VII in 30 patients with congenital factor VII deficiency. Haemophilia 2007; 13:55-62. 61 Mariani G, Dolce A, Batorova A et al. Recombinant, activated factor VII for surgery in factor VII deficiency; a prospective evaluation – the surgical STER. Br J Heamatol doi:10.1111/j 1365-2141.2010.08287.x Mariani G, Konkle BA, Ingerslev J. Congenital factor VII deficienncy: therapy with recombinant activated factor VII – a critical appraisal. Haemophilia 2006; 12:19-27. Tran HT, Tjonnfjord GE, Paus A et al. rFVIIa administered by continuous infusion during surgery in patient with severe congenital FVII deficiency. Haemophilia 2011 ; 17:1-7. e) Windyga J, Żbikowski P, Ambroziak P et al. Management of factor VII-deficient patients undergoing joint surgeries – preliminary results of locally developed treatment regimen.Haemophilia 2013; 19:82-93. Okres realizacji pracy w latach: 2 lata (2015-2016) Zadania do wykonania w 2015 r.: Zbieranie materiału klinicznego, stosowanie opracowanego w Instytucie protokołu leczenia substytucyjnego. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Nazwiska wykonawców: A. Szczepanik, A. Misiak, S. Huszcza, K. Pielaciński, W. Dąbrowski 62 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.9 4/001/2014 (PRACA KONTYNUOWANA Nr 4.3 w Planie Naukowym 2014) Sirolimus w skojarzeniu z takrolimusem w leczeniu przewlekłej choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi u chorych po transplantacji allogenicznych komórek krwiotwórczych Wstęp: Przewlekła choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (cGvHD) i jej następstwa stanowią główną przyczynę chorobowości i śmiertelności pacjentów po transplantacjach allogenicznych komórek krwiotwórczych (aSCT). cGvHD stwierdza się u 40-70% chorych po transplantacji. Wykazano, że nasilenie objawów w przebiegu cGvHD (postać ograniczona lub rozległa) odwrotnie koreluje z prawdopodobieństwem przeżycia po przeszczepieniu. Rozpoznanie ustala się na podstawie objawów klinicznych, chociaż pożądane jest histopatologiczne potwierdzenie rozpoznania. Leczenie cGvHD polega obecnie na eskalacji dawek już stosowanych leków immunosupresyjnych w skojarzeniu z glikokortykosteroidami stosowanymi przewlekle. Za główny mechanizm odpowiedzialny za rozwój cGvHD uznaje się upośledzenie rozwoju tolerancji immunologicznej przeszczepionych limfocytów wobec antygenów biorcy. Dlatego atrakcyjne wydaje się zastosowanie w leczeniu cGvHD sirolimusu - leku sprzyjającemu generacji limfocytów T regulatorowych. Obecnie stosowane leki immunosupresyjne działając przede wszystkim przez hamowanie syntezy i ekspresji receptora dla Il-2 hamują także proliferację Treg. Dotychczasowe nieliczne publikacje wskazują, że profilaktyka ostrej choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi takrolimusem w skojarzeniu z sirolimusem jest prawdopodobnie bardziej skuteczna niż postępowanie standardowe. Dane dotyczące leczenia cGvHD są fragmentaryczne. Dotyczą niewielkich grup chorych, przede wszystkim z postacią oporną na leczenie sterydami. Ich wyniki są jednak bardzo zachęcające do stosowania sirolimusu w leczeniu cGvHD w pierwszej linii leczenia, a nie tylko w postaciach sterydoopornych. Hipoteza badawcza: Sirolimus w skojarzeniu z takrolimusem jest skutecznym leczeniem pierwszego rzutu przewlekłej choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi. Dotychczasowa realizacja celów badania: Do chwili obecnej (styczeń - kwiecień 2014) do badania włączono 8 chorych. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Realizacja pracy nie wymaga modyfikacji na obecnym etapie. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Leczenie cGvHD skojarzeniem sirolimusu i takrolimusu może się okazać postępowaniem bardziej skutecznym od dotychczasowych. Jeśli uzyskane wyniki okażą się korzystne, mogą stanowić podstawę do zmiany dotychczas stosowanego leczenia. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: Filipovich A H, Weisdorf D, Paveltic S i wsp.: National Institutes of Health Consensus Development Project on Criteria for Clinical Trials in Chronic Graft-Versus-Host Disease: Diagnosis and Staging Working Group eport. Biol Blood Marrow Transplant. 2005 (11): 945-955 Jurado M, Vallejo C, Perez-Simon J A i wsp.: Sirolimus as Part of Immunosuppressive Therapy for Refractory Chronic Graft-versus-Host Disease. Biol Blood Marrow Transplant. 2007(13): 701-706 Cutler C, Antin J H: Sirolimus Immunosuppression for Graft-vesus Host Disease Prophylaxis and Therapy: an Update. Curr Opin Hematol 2010(17): 500-504 Pidala J, Tomblyn M, Nishihori T i wsp.: Sirolimus Demonstrates Activity in the Primary Therapy of Acute Graft-versus-Host Disease Without Systemic Glucocorticosteroids. Haematologica 2011 69(9): 1352-1356 Abouelnasr A, Roy J, Cohen S i wsp.: Defining the Role of Sirolimus in the Management of Graft-versus-Host Disease: From Prophylaxis to Treatment. Biol Blood Marrow Transplant. 2013(19): 12-21 Okres realizacji pracy: 2015 i 2016 r. 63 Zadania do wykonania w 2015 roku: Dalsza rekrutacja chorych do badania; wstępna ocena wyników leczenia i działań niepożądanych. Forma rozliczenia pracy w 2014: Raport. Wykonawcy: K. Hałaburda, A. Tomaszewska, B. Nasiłowska-Adamska, A. Szczepiński 64 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.10 4/002/2014 (PRACA KONTYNUOWANA Nr 4.4 w Planie Naukowym 2014) Ocena czułości i specyficzności testu aktywności czynnika von Willebranda metodą z zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych (mAb), w diagnostyce oraz monitorowaniu leczenia substytucyjnego choroby von Willebranda (VWD) Wstęp: Choroba von Willebranda (VWD) jest najczęstszą wrodzoną skazą krwotoczną dotyczącą 1-2% populacji ogólnej. Podłożem choroby jest niedobór lub upośledzenie funkcji glikoproteiny osocza – czynnika von Willebranda (VWF). Z uwagi na podwójną rolę VWF w hemostazie (udział w adhezji płytek krwi oraz stabilizacja czynnika VIII) skaza krwotoczna w przebiegu VWD ma charakter mieszany, płytkowo-osoczowy. W obowiązującej klasyfikacji wyróżnia się trzy typy VWD: typ 1 - niedobór ilościowy VWF, typu 2 - wady jakościowe VWF oraz typu 3 - niemal całkowity brak VWF. Typ 2 VWD można następnie podzielić na podtypy 2A, 2B i 2M, różniące się planem budowy multimerów oraz/lub różnym powinowactwem do płytek. Typ 2N charakteryzuje się zmniejszoną aktywnością wiązania FVIII przy niezmienionych pozostałych funkcjach. Warianty te są różnicowane na podstawie serii badań laboratoryjnych: aktywności FVIII, antygenu VWF, aktywności VWF, testu wiązania kolagenu, analizy multimerów VWF oraz wiązania VWF z FVIII. Hipoteza badawcza: Podstawowa klasyfikacja typów VWD - ilościowego (typ 1 i 3) i jakościowego (typ 2), wymaga oznaczenia antygenu (VWF: Ag) oraz aktywności VWF jako kofaktora rystocetyny (VWF: RCo), oceniającego zdolność VWF do interakcji z receptorem płytek GPI-b. Wynik VWF:RCo jest niezbędny do określenia podtypu oraz monitorowania leczenia VWD. Ponieważ w/w metoda oznaczania aktywnośći VWF jest niewystarczająco wystandaryzowana, kosztowna i pracochłonna, rozpoczęto prace nad wprowadzeniem nowych metod niezależnych od rystocetyny. Dotychczasowa realizacja celów badania: Zakończono rekrutację pacjentów. W zabezpieczonym materiale wykonano oznaczenia: PT, APTT, TT oraz fibrynogen metodą Clauss’a; aktywności VWF jako kofaktora rystocetyny; aktywności VWF metodą opartą o przeciwciała monoklonalne. Przeprowadzono analizę zebranych danych klinicznych. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: brak. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Analiza wyników przeprowadzonych badań pozwoli na ustalenie algorytmu postępowania diagnostycznego oraz optymalizację leczenia pacjentów z VWD z zastosowaniem najnowszych metod laboratoryjnych. Rodzaj pracy: badanie naukowe stosowan. Referencje: Sadler J.E., Budde U., Eikenboom J.C. et al. Update on the pathophysiology and classification of von Willebrand disease: a report of the Subcom-mittee on von Willebrand Factor. J. Thromb. Haemost. 2006; 4: 2103-2114. Adcock D.M., Bethel M., Valcour A. Diagnosing von Willebrand disease: a large reference laboratory's perspective. Seminars in thrombosis and hemostasis 2006; 32: 472-479. Favaloro E.J., Mohammed S., McDonald J. Validation of improved performance characteristics for the automated von Willebrand factor ristocetin cofactor activity assay. J. Thromb. Haemost. 2010; 8: 2842-2844. Laffan M., Brown S.A., Collins P.W. et al. The diagnosis of von Willebrand disease: a guideline from the UK Haemophilia Centre Doctors' Organi-zation. Haemophilia 2004; 10(3): 199-217. Favaloro E.J., Henniker A., Facey D., Hertzberg M. Discrimination of von Willebrands disease (VWD) subtypes: direct comparison of von Wil-lebrand factor:collagen binding assay (VWF:CBA) with monoclonal antibody (MAB) based VWF-capture systems. Thromb. Haemost. 2000; 84(4): 541-547. Bolton-Maggs P.H., Favaloro E.J., Hillarp A., Jennings I., Kohler H.P. Difficulties and pitfalls in the laboratory diagnosis of bleeding disorders. Haemophilia 2012, 18 (Suppl. 4), 66–72. Favaloro E.J., Bonar R., Chapman K., Meiring M., Funk Adcock D.: Differential sensitivity of von Willebrand factor (VWF) 'activity' assays to large and small VWF molecular weight forms: a cross-laboratory study comparing ristocetin cofactor, collagen-binding and mAb-based assays. J. Thromb. Haemost. 2012; 10: 10431054. 65 Okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 roku: W zabezpieczonym materiale wykonanie analizy multimetrów VWF oraz testu wiązania z kolagenem. Analiza statystyczna uzyskanych wyników. Przygotowanie raportu/ manuskryptu. Forma rozliczenia pracy w 2015: Raport/ manuskrypt. Wykonawcy: J. Windyga, B. Baran, E. Odnoczko, K. Bykowska, E. Stefańska-Windyga, A. Buczma 66 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.11 4/003/2014 (PRACA KONTYNUOWANA Nr 4.5 w Planie Naukowym 2014) Prospektywna, randomizowana ocena wartości ciągłej stymulacji nerwu błędnego w prognozowaniu i prewencji uszkodzenia nerwów krtaniowych wstecznych podczas operacji wycięcia tarczycy Wstęp: Ze względu na ciągle istniejące ryzyko uszkodzenia NKW w trakcie operacji gruczołu tarczowego, na początku lat sześćdziesiątych zaproponowano wdrożenie narzędzi diagnostycznych pod postacią neuromonitoringu, służących śródoperacyjnej identyfikacji nerwu krtaniowego wstecznego, co miało umożliwić lepszą identyfikację tego nerwu, a co za tym idzie jego ochronę przed uszkodzeniem. Technika śródoperacyjnego neuromonitoringu (IONM) ewoluowała intensywnie w ostatnich latach prowadząc do ciągłej stymulacji nerwu błędnego (NX) z analizą sygnały elektrycznego w czasie rzeczywistym. Hipoteza badawcza: 1. Ciągły śródoperacyjny neuromonitoring nerwów krtaniowych wstecznych (CIONM) pozwala na śródoperacyjne rozpoznanie zaburzeń funkcji NKW. 2. Zastosowanie analizy trendów sygnału CIONM pozwala na prewencję uszkodzenie NKW. Cele badania: Celem badania jest ocena wartości klinicznej ciągłego śródoperacyjnego neurmonitoringu (CIONM) w prewencji i prognozowaniu uszkodzenia NKW. Ocena wartości ciągłej stymulacji. Plan realizacji projektu i metodyka: W roku 2014 rozpoczęto akwizycję danych klinicznych pacjentów operowanych zastosowania CIONM oraz pacjentów operowanych bez IONM i operowanych z przerywanym IONM NKW. Kolejnym etapem będzie prospektywną analiza z randomizacją danych klinicznych, parametrów śródoperacyjnych i obserwacji follow-up pacjentów (N=60) podzielonych na trzy wyżej wymienione grupy. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: W pracy pragniemy udowodnić, iż wartość rutynowego stosowania IONM w skutecznej prewencji obustronnej parezy NKW. Ponadto pragniemy zoptymalizować technikę CIONM tak, aby w niedalekiej przyszłości mogła być rutynowo stosowana w operacjach tarczycy. Dotychczasowe nasze i europejskie doświadczenia potwierdzają słuszność tych założeń. Rodzaj pracy: Praca rozwojowa Referencje: 1. Lamade W, Meyding-Lamade U, Buchhold C, et al. First continuous nerve monitoring in thyroid gland surgery. Chirurg. 2000; 71: 551–557. 2. Ulmer C, Friedrich C, Kohler A, Rieber F, Basar T, Deuschle M, Thon KP, Lamadé W. Impact of continuous intraoperative neuromonitoring on autonomic nervous system during thyroid surgery. Head Neck. 2011; 33: 976984. 3. Dralle H, Lorenz K, Machens A. State of the art: surgery for endemic goiter-a plea for individualizing the extent of resection instead of heading for routine total thyroidectomy.Langenbeck's Archives of Surgery. 2011; 396: 1137-1143. 4. Dralle H, Sekulla C, Lorenz K, Brauckhoff M, Machens A. German IONM Study Group. Intraoperative monitoring of the recurrent laryngeal nerve in thyroid surgery. World J Surg. 2008; 32: 1358-1366. 5. Chiang FY, Lu IC, Kuo WR, Lee KW, Chang NC, Wu CW. The mechanism of recurrent laryngeal nerve injury during thyroid surgery--the application of intraoperative neuromonitoring. Surgery. 2008; 143: 743-749. Okres realizacji pracy: 3 lata Zadania do wykonania w 2015 r.: Aktualizacja danych klinicznych pacjentów z zastosowaniem ciągłego precyzyjnego śródoperacyjnego neuromonitoringu oraz pacjentów operacyjnych bez zastosowania neuromonitoringu. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Wykonawcy: M. Dedecjus, S. Huszcza, A. Misiak, K. Pielaciński, W. Dąbrowski, A.B. Szczepanik 67 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.12 4/008/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.10 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.7 w Planie Naukowym 2014) Wpływ siatki Progrip®, zastosowanej w technice TEP, na częstość nawrotów przepuklin oraz jakość życia chorych operowanych z powodu przepuklin pachwiny. Ocena bezpieczeństwa i skuteczności stosowania metody u chorych z wrodzonymi skazami krwotocznymi. Badanie prospektywne randomizowane Wstęp: Techniki beznapięciowe (z użyciem syntetycznych siatek) są obowiązującym standardem w leczeniu przepuklin pachwinowych. Jedną z nich jest minimalnie inwazyjna, laparoskopowa technika TEP (totally extraperitoneal) po zastosowaniu, której uzyskuje się szybki powrót chorych do codziennej aktywności życiowej oraz niski odsetek powikłań i nawrotów przepuklin. Wynikające z mniejszego urazu operacyjnego korzyści dla chorych wynikające z techniki TEP mogą zostać zniweczone przez dodatkowy uraz operacyjny wynikający z zastosowania systemu mocowania siatki do tkanek (zszywek), którego użycie wiąże się ze zwiększeniem ryzyka uszkodzeń struktur anatomicznych czy bólu przewlekłego. Alternatywnym dla „zszywek”, atraumatycznym sposobem mocowania siatki jest użycie syntetycznego bądź autologicznego kleju fibrynowego lub samomocującego się implantu wyposażonego w mikrozaczepy. Hipoteza badawcza: Czy zastosowanie implantu Progrip® w technice TEP: zmniejszy częstość występowania bólu pooperacyjnego i dolegliwości związanych z obecnością ciała obcego w operowanej pachwinie oraz czy zmniejszy odsetek nawrotów przepuklin? spowoduje zmniejszenie częstości występowania działań niepożądanych u chorych z wrodzonymi skazami krwotocznymi? Dotychczasowa realizacja celów badania: U wszystkich 53 zrandomizowanych do grup badawczych chorych (w tym 8 chorych ze wrodzonymi skazami krwotocznymi), wykonano beznapięciową operację naprawczą przepuklin pachwinowych techniką całkowicie pozaotrzewnową (TEP). Liczebność grupy (P) z użyciem implantu Progrip wyniosła 14 chorych, a grupy (U) z użyciem siatki Ultrapro 38 chorych, w tym u 27 chorych zastosowano dodatkowo mocowanie siatki do tkanek przy pomocy zszywek, (AbsorbaTack’ow®). Z badania wyłączono 8 chorych z powodu powikłań wczesnych lub nie zgłoszenia się na wyznaczone wizyty kontrolne, u 36 chorych zakończono obserwację, a u 15 jest ona kontynuowana. Średni czas operacji wyniósł 72 min w grupie P i 59 w grupie U. W ciągu rocznej obserwacji nie stwierdzono nawrotu przepuklin w badanych grupach chorych. Chorzy w grupie P wracali do codziennej aktywności życiowej średnio po upływie 2,9 doby, a w grupie U po 3,4 doby. Występowanie bólu przewlekłego o nasileniu od 2 do 4 wg NRS po upływie 3 miesięcy stwierdzono u 12 chorych, w tym u 7 w grupie P i u 5 w grupie U. Po 6 miesiącach u 10 chorych, u 4 w grupie P i u 6 w grupie U. Po roku u 2 chorych w grupie U. Praca opisująca wczesne wyniki badania została przedstawiona w postaci plakatu na 66. Kongresie Towarzystwa Chirurgów Polskich. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu: brak. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Ograniczenie częstości działań niepożądanych (ból przewlekły, dolegliwości) przy zachowanej dużej skuteczności leczenia (brak nawrotu przepukliny). Udowodnienie, że zastosowanie techniki TEP u chorych obciążonych wrodzonymi skazami krwotocznymi jest technicznie możliwe i nie wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: 1. Collaboration EU Hernia Trialists: Repair of groin hernia with synthetic mesh: meta-analysis of randomized controlled trials. Ann Surg. 2002; 235(3): 322-32. 68 2. Simons MP, Aufenacker T, Bay-Nielsen M, et al. European Hernia Society guidelines on the treatment of inguinal hernia in adult patients. Hernia 2009; 13(4): 343-403. 3. Eklund AS, Montgomery AK, Rasmussen IC, et al. Low recurrence rate after laparoscopic (TEP) and open (Lichtenstein) inguinal hernia repair: a randomized, multicenter trial with 5-year follow-up. Ann Surg 2009; 249(1): 33-8. 4. Bay-Nielsen M, Perkins FM, Kehlet H, Danish Hernia Database. Pain and functional impairment 1 year after inguinal herniorrhaphy: a nationwide questionnaire study. Ann Surg. 2001; 233(1): 1-7. 5. Erhan Y, Erhan E, Aydede H, et al. Chronic pain after Lichtenstein and preperitoneal (posterior) hernia repair. Can J Surg 2008; 51(5): 383-7. 6. Beattie GC, Rumar S, Nixon SJ. Laparoscopic total extraperitoneal hernia repair: mesh fixation is unnecessary. J Laparoendosc Adv Surg 2000; 10: 71–73. 7. Poobalan AS, Bruce J, Cairns W, et al. A review of chronic pain after inguinal herniorrhaphy. Clin J Pain 2003; 19: 48–54. 8. Schwab R, Willms A, Kröger A, Becker HP, Less chronic pain following mesh fixation using fibrin sealant in TEP inguinal hernia repair. Hernia 2006; 10: 272–277. 9. Novik B, Hagdorn S, Mörk UB, et al.Fibrin glue for securing the mesh in laparoscopic totally extraperitoneal inguinal hernia repair: a study with a 40-month prospective follow-up period. Surg Endosc 2006; 20: 462–467. 10. Hollinsky C, Kolbe T, Walter I, Joachim A, Sandberg S, Koch T, Rülicke T. Comparison of a new selfgripping mesh with other fixation methods for laparoscopic hernia repair in a rat model. J Am Coll Surg. 2009; 208(6): 1107-14. Okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Kwalifikowanie chorych przeprowadzanie operacji i badań kontrolnych. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport lub publikacja wyników (o ile badane grupy chorych osiągną wymaganą liczebność - po ok. 50 osób). Wykonawcy: K. Pielaciński, A.B. Szczepanik, A. Misiak, E. Stefańska-Windyga, S. Huszcza, W. Jaśkowiak, W. Dąbrowski 69 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.13 4/017/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.20 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.12 w Planie Naukowym 2014) Ekspresja genów i białek CRBN, CUL4A i DDB1 u chorych ze szpiczakiem plazmocytowym i zespołem 5q- jako biomarker odpowiedzi na leki immunomodulujące Wstęp: Mimo klinicznej skuteczności leków immunomodulujących (IMiDs) w szpiczaku plazmocytowym ich mechanizm działania ani biomarker identyfikujący chorych, u których leki te przyniosą efekt kliniczny nie są w pełni zrozumiałe. W ostatnich latach zidentyfikowano mechanizm teratogennego działania talidomidu, zależny od ekspresji białka CRBN (cereblon). Cereblon tworzy kompleks o aktywności ligazy E3 ubikwityny wraz z białkami CUL4A i DDB1. Kompleks ten u zwierząt bierze udział w procesie formowania kończyn. Działanie teratogenne talidomidu wynika z wiązania CRBN i zahamowania aktywności enzymatycznej tego kompleksu. Ekspresja CRBN jest niezbędna do przeciwszpiczakowego działania IMiD w modelu in vitro jak i u chorych. Wysoka ekspresja tego białka wiązała się u chorych z lepszą odpowiedzią na talidomid i lenalidomid, a u chorych z wtórną opornością na lenalidomid jest ona niższa o 20-90% niż u chorych wrażliwych na ten lek. Utrata lub niska ekspresja CRBN może stanowić zatem biomarker oporności na IMID. Znaczenie ekspresji pozostałych białek kompleksu (DDB1 i CUL4A) dla odpowiedzi na IMiDs nie jest znane. Ponieważ lenalidomid wykazuje również skuteczność u chorych z zespołem 5q-, można oczekiwać, że CRBN, a prawdopodobnie również pozostałe białka tego kompleksu są niezbędne do uzyskania efektu terapeutycznego tego leku w MDS 5q-. W proponowanej pracy proponujemy zbadanie ekspresji białka CRBN oraz CUL4a i DDB1 u chorych ze szpiczakiem plazmocytowym i MDS 5q- otrzymujących lenalidomid lub talidomid w kontekście odpowiedzi na stosowane leczenie. Hipoteza badawcza: W świetle powyższych obserwacji, można oczekiwać, że ekspresja wszystkich białek kompleksu - CRBN, CUL4A i DDB1 stanowi warunek skuteczności leków immunomodulujących u chorych ze szpiczakiem i MDS 5q-. Dotychczasowa realizacja celów badania: W dotychczas przeprowadzonych badaniach oceniono ekspresję dwóch białek kompleksu tj. CUL4A i DDB1 metodą immunohistochemiczną w materiale archiwalnym (trepanobiopsje) pochodzącym od chorych na SzP i MDS 5q-. Wysoką ekspresję CUL4A i DDB1 stwierdzono u 83% chorych na SzP. Obserwowano dodatnią korelację pomiędzy ekspresją białek CUL4A i DDB1 (p= 0,001, 2 test). Ponadto, u chorych na SzP, którzy odpowiedzieli na leczenie lenalidomidem w porównaniu z pacjentami nieodpowiadającymi na terapię, zaobserwowano tendencję do wyższej ekspresji DDB1 (89,5% vs. 10,5%, p= 0,06, 2 test). Nie stwierdzono różnic w ekspresji CUL4A w odniesieniu do odpowiedzi na leczenie lenalidomidem, jednak częstość zgonów związanych z progresją SzP była wyższa u pacjentów z niską ekspresją CUL4A w porównaniu do tych z wysoką ekspresją CUL4A (75% vs. 28%, p=0,07, 2 test). U chorych na MDS 5q- nie obserwowano korelacji pomiędzy ekspresją białek CUL4A i DDB1 a odpowiedzią na leczenie lenalidomidem. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Bez zmian. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Ekspresja białek i genów odpowiadających za biologiczne skutki działania talidomidu i lenalidomidu może stanowić biomarker wrażliwości na te leki w szpiczaku i MDS 5q-, który może zracjonalizować ich stosowanie w tych chorobach. Referencje: 1. Ren S, Xu C, Cui Z, et al. Oncogenic CUL4A determines the response to thalidomide treatment in prostate cancer. J. Mol. Med. (Berl). 2012 [Epub ahead of print]. 70 2. Lopez-Girona A, Mendy D, Ito T et al. Cereblon is a direct protein target for immunomodulatory and antiproliferative activities of lenalidomide and pomalidomide. Leukemia 2012 doi: 10.1038/leu.2012.119. [Epub ahead of print]. 3. Ito T, Ando H, Suzuki T, et al. Identification of a primary target of thalidomide teratogenicity. Science 2010; 327: 1345-1350. Pozostały okres realizacji pracy: 1 rok (2013-2015) Zadania do wykonania w 2015 r.: Dalsza analiza ekspresji białek kompleksu CCRBN i ocena korelacji pomiędzy ekspresją poszczególnych białek a odpowiedzią na leczenie IMIDs i rokowaniem u chorych na SzP. Podobnie u chorych na MDS zostaną ocenione korelację pomiędzy obecnością transkryptów dla poszczególnych białek a odpowiedzią na leczenie IMIDs i przeżyciem chorych. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Streszczenie zjazdowe, publikacja. Wykonawcy: E. Lech-Marańda, E. Patkowska, M. Chełstowska, M. Prochorec-Sobieszek, K. Borg, P. Juszczyński, K. Warzocha, A. Malenda 71 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.14 4/001/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.21 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.13 w Planie Naukowym 2014) Znaczenie badania testem QuantiFERON-TB Gold In-Tube w kierunku zakażenia Mycobacterium tuberculosis u chorych przed allotransplanatacją macierzystych komórek krwiotwórczych Wstęp: Reaktywacja Mycobacterium tuberculosis (M.t.) u chorych poddawanych allotransplantacjom macierzystych komórek krwiotwórczych (alloHSCT) jest rzadkim, ale zagrażającym życiu powikłaniem. Ponieważ w Polsce odsetek osób przewlekle zakażonych prątkiem gruźlicy (zakażenie utajone) jest wyższy niż w wysoko rozwiniętych krajach zachodnich, ryzyko rozwoju gruźlicy u chorych z zaburzeniami odporności jest odpowiednio większe. Dzięki wprowadzeniu testów laboratoryjnych wykorzystujących pomiar wydzielania IFN-γ przez komórki jednojądrzaste krwi po stymulacji swoistymi antygenami prątków (interferon gamma release assays – IGRA) możliwości diagnostyki utajonego zakażenia M.t. uległy w ostatnich latach znacznemu rozszerzeniu. Oba stosowane w chwili obecnej testy (ELISpot i ELISA) odznaczają się wysoką swoistością 62– 100%. Brak wpływu szczepień BCG i zakażeń prątkami środowiskowymi na wynik testu decydują o tym, że swoistość tych badań znacznie przewyższa swoistość tuberkulinowego testu skórnego. Testy cechują się także wysoką czułością: wykazano, że czułość ELISpot wahała się w granicach 83–97% i była wyższa niż czułość osiągana metodą ELISA (70–89%). Różnice w czułości obydwu testów można tłumaczyć tym, że ELISpot określa liczbę limfocytów produkujących IFN-γ po swoistym pobudzeniu, a test ELISA mierzy stężenie IFN-γ po wydzieleniu do medium. Zastosowanie obu testów było badane w różnych grupach chorych, m.in. w tym także u chorych kwalifikowanych do przeszczepienia narządów litych. Nie ma jak dotąd danych dotyczących wartości diagnostycznej obu testów u chorych poddawanych alloHSCT. Dlatego przeprowadzenie badań nad możliwością wykrywania utajonego zakażenia prątkiem gruźlicy testem QuantiFERON-TB Gold In-Tube (ELISA) i T.Spot.TB (ELISpot) w tej grupie chorych wydaje się w pełni uzasadnione. Hipoteza badawcza: Ze względu na zaburzenia funkcji komórek jednojądrzastych możliwości diagnostycznego wykorzystania testów T.Spot.TB (ELISpot) i QuantiFERON-TB Gold In-Tube u chorych przed alloHSCT mogą być ograniczone. Z drugiej strony wiadomo, że wartość diagnostyczna tych testów u chorych z HIV z obniżona liczbą CD4 nie różni się istotnie od wartości diagnostycznej dla innych populacji. Różnice w metodyce obu testów oraz różnice w składzie antygenów stosowanych do stymulacji komórek mogą mieć decydujące znaczenie dla wartości diagnostycznej testów u chorych kwalifikowanych do alloHSCT w przewidywaniu ryzyka reaktywacji M.t. w okresie około – i potransplantacyjnym. Dotychczasowa realizacja celów badania: Dalsza rekrutacja pacjentów zakwalifikowanych do alloHSCT do przeprowadzenia zaplanowanych badań w okresie przedtransplantacyjnym (RTG/TK klatki piersiowej, tuberkulinowy test skórny, test QuantiFERON-TB Gold In-Tube i test T.Spot TB). Dotychczas zaplanowane badania wykonano u 30 chorych. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu: Plan realizacji projektu nie wymaga modyfikacji na obecnym etapie. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Badanie pozwoli ocenić częstość utajonego zakażenia gruźlicą w populacji chorych kwalifikowanych do alloHSCT. Może okazać się, że dodatnie wyniki testów IGRA (QuantiFERON-TB Gold In-Tube i/lub T.Spot.TB) będą miały znaczenie w przewidywaniu reaktywacji M.t. u chorych poddanych alloHSCT. W związku z powyższym, wyniki tego badania mogą mieć ogromne znaczenie praktyczne w podejmowaniu decyzji o zastosowaniu leczenia wyprzedzającego przeciw- gruźliczego w okresie około- i potransplantacyjnym, w czasie stosowania leków immunosupresyjnych oraz w przebiegu GvHD i w związku z powyższym mogą być pomocne w zapobieganiu rozwojowi jawnej choroby. Rodzaj pracy: Badanie naukowe stosowane. Referencje: 72 1. Borkowska D, Zwolska Z, Michałowska-Mitczuk et al. Interferonowy test T-SPOT.TB w diagnostyce latentnego zakażenia prątkiem gruźlicy Pneumonol Alergol Pol. 2011;79: 264-271. 2. Herrera V, Perry S, Parsonnet J, Banaei N. Clinical application and limitations of interferon-gamma release assays for the diagnosis of latent tuberculosis infection. Clin Infect Dis. 2011; 52: 1031-1037. 3. Pai M., Kalantri S., Dheda K. New tools and emerging technologies for the diagnosis of tuberculosis. Part I. Latent tuberculosis. Expert Rev. Mol. Diagn. 2006; 6: 413–422. 4. Theodonpoulos N, Lanternier F, Rassiwala J et al. Use of the QuantiFERON TB Gold Interferon-gamma release assay for screening transplant candidates: a single center retrospective study. Transplant Infectious Disease 2011; 14: 1-8. 5. Chung WK, Zheng ZL, Sung JY et al. Validity of interferon- gamma release assay for the diagnosis of latent in haemodialysis patients. Clin Microbiol Infect 2010; 16:960-966. 6. Shahidi N, Fu YT, Qian H, Bressler B. Performance of interferon-gamma release assays in patients with inflammatory bowel disease: A systematic review and meta-analysis. Inflamm Bowel Dis. 2012 doi: 10.1002/ibd.22901 7. Smith R, Cattamanchi A, Steingart KR et al. Interferon-γ release assays for diagnosis of latent tuberculosis infection: evidence in immune-mediated inflammatory disorders. Curr Opin Rheumatol. 2011 Jul;23(4):377-84 Pozostały okres realizacji pracy w latach: 1 rok. Zadania do wykonania w 2014 r.: A) Ocena częstości utajonego zakażenia gruźlicą w polskiej populacji chorych kwalifikowanych do alloHSCT. B) Ustalenie zależności między stężeniem IFN-γ w teście QuantiFERON-TB Gold In-Tube oraz liczbą komórek wydzielających IFN-γ w teście T.Spot.TB a ryzykiem reaktywacji M.t. w okresie około- i potransplantacyjnym. C) Ocena zgodności wyników obu badanych testów IGRA oraz ich porównanie z wynikiem tuberkulinowego testu skórnego. D) Określenie znaczenia wyników testów u chorych obciążonych chorobą przeszczep przeciw gospodarzowi (GvHD). E) Ustalenie znaczenia wyników testów IGRA na konieczność zastosowania leczenia wyprzedzającego u chorych poddawanych alloHSCT. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport/praca przygotowana do druku. Wykonawcy: B. Nasiłowska-Adamska, A. Tomaszewska, R. Krenke, A. Szczepiński, K. Hałaburda 73 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.15 4/004/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.24 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.16 w Planie Naukowym 2014) Udoskonalenie diagnostyki talasemii oraz analiza mutacji występujących u polskich chorych Wstęp: Talasemie to choroby, u których podłoża leżą zaburzenia syntezy białkowych części hemoglobiny - α globiny w przypadku α-talasemii i β globiny dla β-talasemii. Nieprawidłowa produkcja α i β globiny, wywołana jest mutacjami w genach kodujących te białka. Dotychczas, w łańcuchach globin znaleziono kilkaset mutacji odpowiedzialnych za występowanie talasemii. W Pracowni Niedokrwistości Uwarunkowanych Genetycznie prowadzi się obecnie diagnostykę u chorych z podejrzeniem różnych rodzajów niedokrwistości jedynie przy pomocy metod biochemicznych. Przy ich udziale można zdiagnozować β-talasemię, lecz nie pozwalają one na zdiagnozowanie α-talasemii. W ostatnich latach do Poradni Chorych na Wrodzone Niedokrwistości zgłasza się coraz więcej chorych z podejrzeniem talasemii. Jest to spowodowane między innymi zwiększającą się liczbą obcokrajowców pochodzących z regionów objętych endemicznie tą chorobą, którzy osiedlają się w Polsce i zakładają tu rodziny. W okresie od 2000 r. do 2009 r. wykryto 521 przypadków β-talasemii. Przypadki α-talasemii pozostają niezdiagnozowane. Poradnia Chorych na Wrodzone Niedokrwistości ma pod swoja opieką znacząca liczbę chorych, u których powinny być zastosowane dodatkowe metody diagnostyczne. Hipoteza badawcza: Talasemia jest w Polsce chorobą niedodiagnozowaną. Nieznane są również mutacje występujące w talasemiach w Polsce. Dotychczasowa realizacja celów badania:. Wprowadzenie badań molekularnych DNA do diagnostyki talasemii, udoskonalenie badań biochemicznych i poznanie mutacji występujących u polskich chorych na talasemię. Przygotowano doniesienie na Zjazd PTHiT. Proponowane modyfikacje realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Praca będzie wykonywana zgodnie z harmonogramem, ale wymaga uzupełnienia metodycznego, aparaturowego i odczynnikowego. Do jej wykonywania jest konieczny zakup aparatu do elektroforezy kapilarnej MiniCap (zamówienie złożone patrz niżej). Planujemy wykonać badania u około 50 chorych. W miarę możliwości wykonamy też badania u członków ich rodzin. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Włączenie elektroforezy kapilarnej w zakres badań diagnostycznych; ustalenie metodologii przeglądowych i weryfikacyjnych badań molekularnych podniesie poziom diagnostyki, umożliwi uzyskanie diagnozy w pierwszych miesiącach życia (niemożliwe jednoznacznie dla talasemii przy obecnej diagnostyce) i będzie podstawą do ustalania mutacji odpowiedzialnych za talasemie w Polsce. Rodzaje pracy Badania naukowe stosowane/praca rozwojowa Referencje: Chaisue, C., S. Kitcharoen, P. Wilairat, A. Jetsrisuparb, G. Fucharoen & S. Fucharoen (2007) alpha/beta-Globin mRNA ratio determination by multiplex quantitative real-time reverse transcription-polymerase chain reaction as an indicator of globin gene function. Clin Biochem, 40, 1373-7. Rachmilewitz, E. A. & P. J. Giardina (2011) How I treat thalassemia. Blood, 118, 3479-88. Splitt, A., U. Mokras, J. Windyga & J. Kościelak (2010) [Application of mPCR and MLPA in diagnostics of alpha-thalassaemia]. Przegl Lek, 67, 460-4. Maciag M., Adamowicz-Salach A., Siwicka A., Spychalska J., Burzynska B. (2009) The use of real-time PCR technique in the detection of novel protein 4.2 gene mutations that coexist with thalassaemia alpha in a single patient. Eur J Haematol., 83(4): 373–377. Kidd JL, Azimi M, Lubin B, Vichinsky E, Hoppe C. (2010) Application of an expanded multiplex genotyping assay for the simultaneous detection of Hemoglobin Constant Spring and common deletional alpha-thalassemia mutations. Int J Lab Hematol., 32(4):373-80. 74 Jing-Zhong Liu, Han Han, Jan P. Schouten, Li-Rong Wang, Xin-Ping Fan, Helena B. Duarte, Chun-Jiang Zhu, Ren Cai, Bai Xiao, Qing-Tao Wang (2008) Detection of α-Thalassemia in China by Using Multiplex LigationDependent Probe Amplification. Hemoglobin Vol. 32, No. 6 , Pages 561-571. Tubsuwan A., Munkongdee T., Jearawiriyapaisarn N., Boonchoy Ch., Winichagoon P., Fucharoen S., Svasti S. (2011) Molecular analysis of globin gene expression in different thalassaemia disorders: individual variation of βE pre-mRNA splicing determine disease severity. British Journal of Haematology Volume 154, Issue 5, pages 635–643. Fucharoen S., Winichagoon P. (2011) Haemoglobinopathies in Southeast Asia. Indian Journal of Medical Research 134 (4), 498-506. Pozostały okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Wykonanie badań techniką MLPA u około 40-50 chorych. Diagnostyka alfa talasemii w oparciu o gapPCR. Opracowanie wstępnych protokołów badań weryfikacyjnych. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport Wykonawcy: J. Skulimowska, K. Guz, J. Spychalska, H. Pyl, E. Gołaszewska, E. Brojer, M. Uhrynowska, E. Mendek-Czajkowska, E. Klimczak-Jajor 75 KARTA PRACY PLANOWEJ 4.16 4/011/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.32 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.21 w Planie Naukowym 2014) Patofizjologia i diagnostyka chorób spowodowanych immunizacją w stosunku do komórek krwi i wrodzonych niedokrwistości Cel pracy/Aktualny stan wiedzy: Alloimmunizacja i autoimmunizacja antygenami obecnymi na komórkach krwi, a także wrodzone i nabyte defekty tych komórek są podłożem szeregu chorób hematologicznych, których diagnostykę prowadzi Zakład Immunologii. Diagnostyka ta jest sukcesywnie modyfikowana i unowocześniana. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Publikowanie prac poglądowych i oryginalnych oraz prezentacja wykładów dotyczących patofizjologii tych schorzeń i postępów w diagnostyce jest istotne dla upowszechniania wiedzy na ten temat. Pozostały okres realizacji pracy: 1 rok. Zadania do wykonania w 2015 r.: Pisanie prac, doniesień i prezentacja wykładów. Forma rozliczenia pracy w 2014 r.: Przygotowanie raportu o upowszechnianiu wiedzy lub/i publikacji. Wykonawcy: K. Maślanka, M. Uhrynowska, B. Michalewska, P. Turowski, K. Guz, A. Orzińska, H. Łopieńska, E. Brojer i inni pracownicy Zakładu 76 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.17 4/006/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.27 w planie Naukowym 2013) PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.18 w planie Naukowym 2014) Ocena skuteczności leczenia tętnic w odcinku udowo-podkolanowym metodą ultrasonografii wewnątrznaczyniowej (IVUS) u chorych po klasycznej angioplastyce wykonanej zwykłym cewnikiem balonowym oraz cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem w korelacji z okresem przyjmowania clopidogrelu, po 12 miesiącach od zabiegu Wstęp: Badanie dotyczy oceny skuteczności i odległych wyników po plastyce balonowej tętnicy udowej powierzchownej i podkolanowej wykonanych dwoma metodami: klasycznym cewnikiem balonowym oraz cewnikiem pokrytym Paclitaxelem – substancją immunosupresyjną mającą hamować przerost błony wewnętrznej tętnicy w miejscu wykonanej endoplastyki. Do oceny stopnia po zabiegowej restenozy zastosowana będzie metoda wewnątrznaczyniowego badania USG (IVUS) pozwalająca ocenić morfologię ściany naczynia oraz budowę ściany wraz z wirtualną histopatologią. Równocześnie wyniki leczenia oceniane będą w korelacji z okresem przyjmowania Clopidogrelu (lek p-płytkowy). Hipoteza badawcza: W badaniu założono tezę, że cewnik balonowy pokryty Paclitaxelem poprawi odległy wynik angioplastyki balonowej. Badanie metodą IVUS pozwoli wykazać wpływ Paclitaxelu na hamowanie przerostu błony wewnętrznej tętnicy. Cele badania: Celem głównym badania jest porównanie metodą ultrasonografii wewnątrznaczyniowej skuteczności przezskórnej angioplastyki balonowej wykonanej klasycznym cewnikiem balonowym i cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem. Drugim celem jest ocena zależności odległych wyników angioplastyki z okresem pozabiegowego przyjmowania clopidogrelu. Celem badania wtórnym będzie ocena zmiany stopnia niedokrwienia kończyn dolnych w skali Rutherforda oraz zmiana wskaźnika kostka-ramię (ABI). Plan realizacji projektu i metodyka: Do badania włączonych będzie 90 chorych ze zwężeniem lub niedrożnością tętnic w odcinku udowo-podkolanowym. Pacjenci podzieleni zostaną losowo na trzy grupy w zależności od rodzaju użytego cewnika balonowego oraz okresu pozabiegowego przyjmowania clopidogrelu. Każdy chory zakwalifikowany do leczenia będzie podpisywał świadomą zgodę na włączenie go do badania. GRUPA LICZBA PACJENTÓW W GRUPIE RODZAJ UŻYTEGO CEWNIKA BALONOWEGO OKRES PRZYJMOWANIA CLOPIGOGRELU I II III 30 30 30 Z PACLITAXELEM BEZ LEKU BEZ LEKU 12 mies. 12 mies. 3 mies. Badanie kliniczne przeprowadzane będzie pięciokrotnie, wg załączonej poniżej tabeli. Badanie kliniczne Przed zabiegiem X Po zabiegu 3 mies 6 mies 12 mies X X X X USG X X wewnątrznaczyniowe Wskaźnik kostkaX X X X ramię Podczas badania klinicznego oceniany będzie stopień niedokrwienia kończyny, postęp gojenia ran oraz kwalifikacja do odpowiedniej kategorii w skali Rutherforda. W przypadku 77 wystąpienia pogorszenia ukrwienia kończyny pacjent zostanie poddany właściwej diagnostyce obrazowej i niezbędnemu leczeniu, przewidzianemu dla takich przypadków. Badanie ultrasonografii wewnątrznaczyniowej przeprowadzone zostanie dwukrotnie. Pierwsze badanie odbędzie się bezpośrednio po przeprowadzonej skutecznej angioplastyce tętnic podudzia. Kolejne badanie ultrasonografii wewnątrznaczyniowej zostanie wykonane 12 miesięcy po zabiegu angioplastyki. W trakcie przeprowadzanych badań oceniane będą: ocena drożności tętnicy, umiejscowienie (liczba, długość) i stopień zwężenia w obrębie leczonej tętnicy, ocena morfologiczna ściany tętnicy (histologia wirtualna). Celem oceny klinicznego wyniku leczenia oznaczany będzie podczas każdej wizyty kontrolnej wskaźnik kostka-ramię (ABI). Metodyka badania: U wszystkich pacjentów przeprowadzona zostanie z dostępu udowego ipsi- lub kontrlateralnego przezskórna angioplastyka balonowa tętnic odcinka udowopodkolanowego z zastosowaniem klasycznego cewnika balonowego dobranego długością i średnicą do długości zmian i średnicy naczynia. U 30 pacjentów zostanie dodatkowo wykonana angioplastyka z zastosowaniem cewnika balonowego Freeway ™ 035 pokrytego paclitaxelem. Po wykonanej skutecznej angioplastyce zostanie przeprowadzone wewnątrznaczyniowe badanie ultrasonograficzne oceniające skuteczność zabiegu i oraz budowę ściany tętnicy. U wszystkich pacjentów po przeprowadzeniu skutecznej angioplastyki włączona zostanie profilaktyka przeciwzakrzepowa w/g poniższego schematu: 1. Preparat kwasu acetylosalicylowego-podawane w jednej dawce 75 mg/24 godziny, na stałe; 2. Clopidogrel - podawany w jednej dawce 75 mg/24 godziny przez 90 dni od operacji u połowy chorych po plastyce balonowej cewnikiem balonowym bez leku; 3. Clopidogrel - podawany w jednej dawce 75 mg/24 godziny przez 12 mies.od operacji u połowy chorych po plastyce balonowej cewnikiem balonowym bez leku; 4. Clopidogrel - podawany w jednej dawce 75 mg/24 godziny przez 12 mies. od operacji u chorych po plastyce balonowej cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem. Ocena wyników: Wykorzystując metodę ultrasonografii wewnątrznaczyniowej (IVUS) oceniane będą: długość i stopnień zwężeń w leczonym odcinku tętnicy, drożności tętnicy w %, zmiany w budowie poszczególnych warstw ściany tętnicy, korelacja wyników leczenia z czasem przyjmowania clopidogrelu. Ocena kliniczna dotyczyła będzie: zmian kategorii w skali Rutherforda, stopnia wygojenia ran, zmian wartości wskaźnika kostka ramię. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Wykazanie przewagi angioplastyki balonowej, wykonanej balonem pokrytym Paclitaxelem oraz skuteczności i korzyści zastosowania metody IVUS w ocenie zmian strukturalnych w ścianie tętnicy po zabiegach wewnątrznaczyniowych. Pozostały okres realizacji pracy: 3 lata. Zadania do wykonania w 2015 r.: Przeprowadzenie angioplastyki i włączenie do badania kolejnych pacjentów (kontynuacja badania zależna od zakupu aparatu do pomiaru wskaźnika kostka-ramię). Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Wykonawcy: M. Sitarz, P. Szopiński 78 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.18 4/020/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.26 w planie Naukowym 2013) PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.17 w planie Naukowym 2014) Ocena wpływu skuteczności leczenia cukrzycy na wynik angioplastyki tętnic podudzia po PTA wykonanym cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem Wstęp: Głównym problemem przeprowadzanych zabiegów wewnątrznaczyniowych jest nawrót zwężenia w miejscu wykonanej angiolastyki (PTA). Restenoza w miejscu wykonanej klasycznej angioplastyki balonowej wywołana jest miejscowym przerostem błony wewnętrznej spowodowany nadmierną odpowiedzią ściany tętnicy na uraz podczas przeprowadzanego zabiegu. Wynikiem kompresji blaszek miażdżycowych jest nadmierny proces gojenia, który powoduje niekontrolowany rozrost neointimy, co w konsekwencji prowadzi do powstania restenozy po 3-6 miesięcach od angioplastyki i do nawrotu dolegliwości. Poszukując rozwiązania problemu wprowadzono do terapii leki antymitotyczne i immunosupresyjne mające zapobiegać nadmiernemu rozrostowi błony wewnętrznej ściany tętnicy. Badanie ma na celu ocenę wpływu wyrównania cukrzycy na odległy wynik angioplastyki z zastosowaniem balonu lekowego w tętnicach podudzia. Parametrem służącym do oceny wyrównania cukrzycy w badaniu jest poziom hemoglobiny glikozylowanej(HbA1c). Hemoglobina glikozylowana odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu poprzednich 120 dni i jest retrospektywnym wskaźnikiem poziomu glikemii. Hemoglobina glikolizowana powstaje wskutek nieenzymatycznego przyłączenia glukozy do globiny w cząsteczce hemoglobiny. Utrzymanie poziomy HbA1c poniżej 7% jest zalecane przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Poziomy >7 % świadczą o niewyrównaniu cukrzycy. Hipoteza badawcza: W badaniu założono tezę, że wyrównanie cukrzycy ma wpływ na utrzymanie drożności tętnicy po przeprowadzonej angioplastyce balonowej cewnikiem pokrytym lekiem antymitotycznym. Cel badania: Celem głównym badania jest ocena wpływu stopnia wyrównania cukrzycy wyrażonej poziomem hemoglobiny glikolizowanej na odległy wynik przezskórnej angioplastyki balonowej wykonanej klasycznym cewnikiem balonowym i cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem. Celem badania jest odpowiedzenie na pytania: 1. Czy pacjenci z niewyrównaną cukrzycą mają korzyść z angioplastyki przeprowadzonej cewnikiem balonowym pokrytym paclitaxelem? 2. Czy u pacjentów z prawidłowo wyrównaną cukrzycą mają korzyści z przeprowadzenia angioplastyki z użyciem balonu lekowego? Plan realizacji projektu i metodyka: Badaniu poddani zostaną pacjenci z cukrzycą, z przewlekłym, w tym z krytycznym niedokrwieniem kończyn dolnych, którzy docelowo podzieleni zostaną na cztery grupy. GRUPA LICZBA PACJENTÓW W GRUPIE RODZAJ UŻYTEGO CEWNIKA BALONOWEGO DO PTA POZIOM HbA1c I II III IV 30 30 30 30 Z PACLITAXELEM Z PACLITAXELEM BEZ LEKU BEZ LEKU <7% >7% <7% >7% U wszystkich pacjentów przeprowadzona przezskórna angioplastyka balonowa tętnic podudzia z zastosowaniem klasycznego cewnika balonowego dobranego długością i średnicą do długości zmian i średnicy naczynia. U połowy pacjentów z HbA1c 7% i połowy pacjentów z HbA1c <7% zostanie dodatkowo wykonana angioplastyka z zastosowaniem cewnika balonowego pokrytego paclitaxelem. 79 W czasie trwania badania wszyscy pacjenci odbywać będą wizyty kontrolne, co 3 miesiące. Podczas wizyt kontrolnych, poza badaniem lekarskim, oznaczany będzie poziom hemoglobiny glikolizowanej. Badanie kliniczne Przed zabiegiem X HbA1c X Ocena ABI X Po zabiegu 3 mies. 6 mies. 12 mies. X X X X X X X X X X X Arteriografia X X W trakcie badania oznaczany będzie w odstępach 3 miesięcznych poziom HbA1c. Na podstawie średniej z czterech kolejnych oznaczeń pacjent kwalifikowany będzie do odpowiedniej grupy. W trakcie wizyt kontrolnych oceniane będą wskaźnik kostka-ramię oraz kliniczna ocena niedokrwienia kończyn dolnych w skali Rutherforda. Do oceny drożności tętnic podudzia zastosowana zostanie arteriografia wykonana bezpośrednio po angioplastyce i 12 miesięcy po operacji. U wszystkich pacjentów po przeprowadzeniu skutecznej angioplastyki włączona zostanie profilaktyka przeciwzakrzepowa (clopidogrel i kwas acetylosalicylowy) przez cały okres badania. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Uważamy, że badanie powinno wyodrębnić grupę diabetyków, u których stosowanie w trakcie PTA cewników balonowych pokrytych lekiem nie przynosi korzyści w porównaniu z klasycznym PTA, co wiąże się z możliwością zawężenia wskazań do stosowania cewników balonowych pokrytych lekiem do stosowania w obrębie tętnic podudzia. Pozostały kres realizacji pracy w latach: 3 lata. Zadania do wykonania w 2015 roku: Przeprowadzenie angioplastyki i włączenie do badania pacjentów uzależnione jest od zakupu (w trakcie realizacji) aparatu do pomiaru wskaźnika kostka-ramię. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Praca przygotowana do publikacji. Wykonawcy: R. Bilski, P. Szopiński, A. Wiszniewski 80 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.19 4/007/2015 (PRACA NOWA) Ocena procesu doboru dawcy i klinicznego wyniku transplantacji KKM w zależności od czasu trwania doboru, pochodzenia etnicznego dawców i stopnia zgodności szerokich haplotypów MHC Wstęp: Skuteczność leczenia transplantacją krwiotwórczych komórek macierzystych (KKM) zależy w znacznej mierze od stopnia zgodności HLA, ale również od dostępności dawcy i czasu trwania doboru. Odsetek chorych, dla których udaje się dobrać optymalnego lub akceptowalnego pod względem immunogenetycznym oraz bliskiego pod względem etnicznym dawcę zależy bezpośrednio od liczebności krajowych i międzynarodowych rejestrów. Hipoteza badawcza: Szczegółowa analiza poszczególnych etapów doboru niespokrewnionego dawcy KKM pozwoli na określenie słabych i mocnych stron procedury i wprowadzenie modyfikacji algorytmu sprzyjających przeżyciu biorców i ograniczeniu powikłań. Analiza haplotypowa pozwoli na wykazanie czy nieznane składniki MHC sprzężone z badanymi allelami HLA w obrębie szerokich haplotypów MHC mają kliniczne znaczenie w transplantacji KKM. Cele badania: Określenie odsetka chorych, dla których nie dobrano akceptowalnego dawcy oraz przyczyn braku dawcy w latach 2004-2013, w odniesieniu do liczebności rejestrów. Ocena stopnia zgodności HLA oraz stopnia zgodności szerokich haplotypów MHC pomiędzy biorcą a dawcą w parach dobranych w IHiT. Ocena pochodzenia etnicznego dawców dla polskich chorych w zależności od liczebności rejestrów. Ocena czasu upływającego pomiędzy diagnozą, wszczęciem doboru, zakończeniem doboru i wykonaniem transplantacji. Ocena przebiegów klinicznych po transplantacji KKM (ostra i przewlekła GvHD, przeżycie całkowite, przeżycie wolne od progresji choroby, śmiertelność związana z przeszczepieniem) w zależności od powyższych parametrów. Plan realizacji projektu i metodyka: Analiza zleceń doboru z uwzględnieniem kontynuacji na przełomie roku kalendarzowego. Stworzenie bazy danych obejmującej efekt doboru, daty punktów końcowych, genotypy i stopień zgodności HLA, kraj pochodzenia dawcy, dane ankiety zdrowotnej i demograficzne. Przeprowadzenie analizy haplotypowej przy użyciu oprogramowania PHASE 2.0 (University of Washington) i Phase_KEY 1.0 (IHiT) i określenie stopnia zgodności szerokich haplotypów MHC. Przeprowadzenie analiz statystycznych GvHD i punktów końcowych. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Badanie pozwoli określić: czy dobór w zakresie szerokich haplotypów MHC powinien być włączone do algorytmu doboru dawcy KKM; w jaki sposób dokładność doboru HLA, rejestr pochodzenia dawcy, rozpoznanie choroby podstawowej, faza choroby i czas trwania doboru wpływa na efekt transplantacji; jaka jest zależność skuteczności doboru dawcy od liczebności krajowego rejestru dawców szpiku. Rodzaj pracy: Praca rozwojowa. Referencje: 1) E. Graczyk-Pol, A. Marosz-Rudnicka, R. Mika-Witkowska, A. Długokęcka, M. Rogatko-Koroś, A. Lange, S. Mizia, K. Bogunia-Kubik, B. Wysoczańska, M. Markiewicz, A. Koclęga, S. Kyrcz-Krzemień, M. Barańska, J. Wachowiak, L. Gil, A. Czyż, A. Łojko, M. Komarnicki, M. Mielcarek, K. Kałwak, A. Tomaszewska, B. Nasiłowska-Adamska, A. Szczepiński, B. Mariańska, K. Hałaburda, A. Gronkowska, W. W. Jędrzejczak, J. Styczyński, M. Bieniaszewska, A. Kucharska, A. Hellmann, J. Dybko, K. Kuliczkowski, K. Drabko, J. Kowalczyk, T. Czerw, S. Giebel, J. Hołowiecki, J. Goździk, A. Golec, J. Dziopa, U. Szlendak, A. Gawron, J. Czyż, K. Warzocha, J. Nowak. HLA inferred MHC haplotype disparity better predicted hematopoietic stem cell transplant outcome than HLA allele/antigen disparity in standard risk recipients; for Polish Immunogenetics Study Group. Tissue Antigens 2013, 81(5), 315-316, abstract P36. 2) R. Mika-Witkowska, E. Graczyk-Pol, A. Marosz-Rudnicka, A. Długokęcka, M. Rogatko-Koroś, A. Lange, S. Mizia, K. Bogunia-Kubik, B. Wysoczańska, M. Markiewicz, A. Koclęga, S. Kyrcz-Krzemień, M. Barańska, J. Wachowiak, L. Gil, A. Czyż, A. Łojko, M. Komarnicki, M. Mielcarek, K. Kałwak, A. Tomaszewska, B. Nasiłowska-Adamska, A. Szczepiński, B. 81 Mariańska, K. Hałaburda, A. Gronkowska, W. W. Jędrzejczak, J. Styczyński, M. Bieniaszewska, A. Kucharska, A. Hellmann, J. Dybko, K. Kuliczkowski, K. Drabko, J. Kowalczyk, T. Czerw, S. Giebel, J. Hołowiecki, J. Goździk, A. Golec, J. Dziopa, U. Szlendak, A. Gawron, J. Czyż, K. Warzocha, J. Nowak. Acute and chronic GvHD are differently influenced by the level of HLA allelic and haplotypic disparity: a Polish Immunogenetics Study Group. Tissue Antigens 2013, 81(5), 307308, abstract P17. 3) A. Marosz-Rudnicka, E. Graczyk-Pol, R. Mika-Witkowska, A. Długokęcka, M. Rogatko-Koroś, A. Lange, S. Mizia, K. Bogunia-Kubik, B. Wysoczańska, M. Markiewicz, A. Koclęga, S. Kyrcz-Krzemień, M. Barańska, J. Wachowiak, L. Gil, A. Czyż, A. Łojko, M. Komarnicki, M. Mielcarek, K. Kałwak, A. Tomaszewska, B. Nasiłowska-Adamska, A. Szczepiński, B. Mariańska, K. Hałaburda, A. Gronkowska, W. W. Jędrzejczak, J. Styczyński, M. Bieniaszewska, A. Kucharska, A. Hellmann, J. Dybko, K. Kuliczkowski, K. Drabko, J. Kowalczyk, T. Czerw, S. Giebel, J. Hołowiecki, J. Goździk, A. Golec, J. Dziopa, U. Szlendak, A. Gawron, J. Czyż, K. Warzocha, J. Nowak. Hematopoietic stem cell transplant outcome in malignant recipients was better predicted by the disparity of HLA inferred MHC haplotypes than HLA-A, B, C, DRB1, DQB1 genotypes: a Polish Immunogenetics Study Group. Tissue Antigens 2013, 81(5), 308, abstract P18. Okres realizacji pracy w latach: 2 lata Zadania do wykonania w 2015 r.: Skompletowanie bazy danych. Wykonanie analizy fazowej przez sekwencyjne zastosowanie oprogramowania Phase_KEY/PHASE 2.0/Phase_KEY Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport / fragment pracy doktorskiej E. Graczyk-Pol Nazwiska wykonawców: J. Nowak, E. Graczyk-Pol, A. Marosz-Rudnicka, K. Nestorowicz, R. Mika-Witkowska, A. Witkowska, M. Rogatko-Koroś 82 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.20 4/008/2015 (PRACA NOWA) Kinazy PIM jako potencjalny cel terapeutyczny i czynnik rokowczniczy w chłoniaku śródpiersia z dużych komórek B i szpiczaku plazmocytowym Wstęp: Kinazy PIM (PIM1/2/3) ulegają nadekspresji w wielu nowotworach hematologicznych i guzach litych [1]. W nowotworach hematologicznych nadekspresja tych kinaz wynika z zaburzeń aktywności receptora FLT3, ekspresji kinazy BCR-ABL i aktywacji osi JAK-STAT i czynnika transkrypcyjnego NFkB. Onkogenne działanie tych kinaz polega regulacji kluczowych białek tj. Myc, NFkB-p65, BAD, 4EBP1 czy p53, przekładającą się na promocję metabolizmu i cyklu komórkowego oraz działaniu antyapoptotycznym [2]. W ostatnich latach wykazano, iż w chłoniaku grudkowym i chłoniaku rozlanym z dużych komórek B (DLBCL) ekspresja kinaz PIM1 i PIM2 jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym[3,4]. Kinazy PIM zostały także zdefiniowane w badaniach in vitro i in vivo jako racjonalny cel terapeutyczny w przewlekłej i ostrej białaczce szpikowej, przewlekłej białaczce limfocytowej, szpiczaku plazmocytowym czy DLBCL [4,5-7]. Stworzone dotychczas inhibitory tych kinaz nie przechodziły do kolejnych faz badań klinicznych, min. ze względu na kardiotoksyczność. Badania przeprowadzone w Pracowni Hematologii Doświadczalnej wskazują, iż kinazy PIM ulegają ekspresji w liniach modelowych dla chłoniaka Hodgkin’a (HL) i mogą być celem interwencji farmakologicznej w tej chorobie. Ponadto, otrzymane dane wskazują, iż ekspresja kinaz PIM w komórkach HL zależy od aktywności osi JAK-STAT i NFkB, a zasadniczym mechanizmem toksyczności inhibicji kinaz PIM w HL jest osłabienie czynności osi NFkB, pełniącej centralną rolę w patogenezie tej choroby. Do inaktywacji kinaz PIM w komórkach HL użyto nowego, wysoce specyficznego inhibitora – SEL24-B489, opracowanego przez firmę Selvita S.A. (Kraków), charakteryzującego się dużo niższą toksycznością w modelach in vivo, w porównaniu do wspomnianych substancji. Hipoteza badawcza: Komórki chłoniaka śródpiersia (PMBCL) charakteryzują się zbliżonym profilem ekspresji genów do komórek HL, a także konstytutywną aktywacją osi JAK-STAT i NFkB. Bioinformatyczna analiza mikromacierzy, wykonana w naszej Pracowni, wykazała nadekspresję wszystkich trzech kinaz PIM w linii modelowej dla PMBCL – Karpas1106P. W związku z powyższym zakładamy, iż kinazy PIM mogą ulegać ekspresji w PMBLC i stanowić racjonalny cel terapeutyczny w tym chłoniaku. Jakkolwiek kinazy PIM zostały zdefiniowane jako cel terapeutyczny w szpiczaku plazmocytowym, nie przeprowadzono dotychczas badań mających na celu określenie czy ekspresja kinaz ma znaczenie prognostyczne w tej chorobie. Cele badania: Zbadanie aktywności JAK-STAT in NFkB w linii modelowej PMBLC – Karpas 1106P oraz materiale klinicznym. Zbadanie ekspresji kinaz PIM1/2/3 w linii Karpas 1106P oraz w materiale klinicznym, ocena korelacji ekspresji tych kinaz z aktywnością JAKSTAT i NFkB i znaczenia ekspresji dla przebiegu choroby. Ocena konsekwencji inhibicji farmakologicznej kinaz PIM w PMBCL. Ocena korelacji ekspresji kinaz PIM1/2/3 z przebiegiem choroby w materiale klinicznym od chorych na szpiczaka plazmocytowego. Plan realizacji projektu i metodyka: Ocena aktywności czynników transkrypcyjnych STAT3/5 i NFkB (p65, c-Rel, RelB) oraz ekspresji kinaz PIM1/2/3 w linii Karpas 1106P zostanie wykonana metodą Western Blot w Pracowni Hematologii Doświadczalnej. Analogiczna analiza w materiale klinicznym zostanie przeprowadzona metodą immunohistochemii w Pracowni Patomorfologii. Konsekwencje biologiczne zahamowania aktywności kinaz PIM w lini PMBCL – Karpas1106P przy użyciu inhibitora SEL24-B489 będą oceniane metodami molekularnymi jak MTS (metabolizm/proliferacja), FACSAnnexinV (ocena apoptozy). Metodą Western Blot ocenione zostaną zmiany 83 fosforylacji/aktywności swoistych substratów kinaz PIM: 4EBP1, p70-S6K, NFkB-p65. Immunohistochemiczna weryfikacja ekspresji kinaz PIM1/2/3 w materiale od chorych na szpiczaka plazmocytowego będzie wykonana w Pracowni Patomorfologii. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Spodziewamy się, iż komórki PMBCL będą charakteryzowały się wysoką ekspresją kinaz PIM, oraz iż farmakologiczna inhibicja tych kinaz będzie toksyczna dla badanych komórek. Wynik ten pozwoliłby na zdefiniowanie kinaz PIM jako racjonalnego celu terapeutycznego w PMBCL. Ponadto, spodziewamy się, iż ekspresja kinaz PIM będzie korelowała z przebiegiem choroby w szpiczaku plazmocytowym. Rodzaj pracy: badanie naukowe podstawowe / badanie naukowe stosowane Referencje: 1.Brault L., Gasser C., Bracher F., Huber K., Knapp S., Schwaller J. PIM serine/threonine kinases in the pathogenesis and therapy of hematologic malignancies and solid cancers. Haematologica. 2010; 95: 1004-15. 2.Nawijn M.C., Alendar A., Berns A. For better or for worse: the role of Pim oncogenes in tumorigenesis. Nat Rev Cancer. 2011; 11: 23-34. 3.Schatz J.H., Oricchio E., Wolfe A.L. i wsp. Targeting cap-dependent translation blocks converging survival signals by AKT and PIM kinases in lymphoma. J Exp Med. 2011; 208: 1799-807. 4.Brault L., Menter T., Obermann E.C. i wsp. PIM kinases are progression markers and emerging therapeutic targets in diffuse large B-cell lymphoma. Br J Cancer. 2012; 107: 491-500. 5.Keeton E.K., McEachern K., Dillman K.S. i wsp. AZD1208, a potent and selective pan-Pim kinase inhibitor, demonstrates efficacy in preclinical models of acute myeloid leukemia. Blood. 2014; 123: 905-13. 6.Chen L.S., Redkar S., Bearss D., Wierda W.G., Gandhi V. Pim kinase inhibitor, SGI-1776, induces apoptosis in chronic lymphocytic leukemia cells. Blood. 2009; 114: 4150-7. 7.Chen L.S., Redkar S., Taverna P., Cortes J.E., Gandhi V. Mechanisms of cytotoxicity to Pim kinase inhibitor, SGI-1776, in acute myeloid leukemia. Blood. 2011; 118: 693-702. Okres realizacji pracy: 2 lata (2015-2016) Zadania do wykonania w 2015 r.: Barwienia IHC; zebranie danych klinicznych. Ocena wpływu działania inhibitora PIM na PMLBCL. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport Wykonawcy: M. Szydłowski, A. Szumera-Ciećkiewicz, M. Prochorec-Sobieszek, E. Lech-Marańda, P. Juszczyński 84 KARTA PRACY PLANOWEJ Nr 4.21 4/021/2012 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.31 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.20 w Planie Naukowym 2014) Optymalizacja leczenia chirurgicznego chorych ze schorzeniami hematologicznymi oraz bez zaburzeń hematologicznych Wstęp: Klinika Chirurgii Ogólnej i Hematologicznej uczestniczy w projektach naukowych I edukacyjnych, których celem jest optymalizacja leczenia chirurgicznego u chorych ze schorzeniami hematologicznymi, a zwłaszcza z wrodzonymi i nabytymi skazami krwotocznymi. Hipoteza badawcza: Prace obecnego projektu będą koncentrować się wokół hipotez: a) Sformułowanie algorytmu postępowania chirurgicznego w rzadkich skazach krwotocznych pokrewnych hemofilii; b) Skuteczność splenektomii w rzadkich schorzeniach śledziony; c) Opracowanie strategii leczenia omijającegoinhibitor czynnika VIII u chorych na hemofilię po zabiegach endoskopowych. Dotychczasowa realizacja celów badania: Przedstawiono pracę dotyczącą leczenia chirurgicznego uwięźniętej przepukliny zachyłka krętniczo-kątniczego ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki tego rzadkiego schorzenia. Przedstawiono również sposób postępowania chirurgicznego w przypadku martwicy skóry – rzadkiego powikłania po endoprotezoplastyce kolana u chorego na hemofilię A. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: bez zmian. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Aktualizacja stanu wiedzy dotyczącej leczenia chirurgicznego chorych za skazami krwotocznymi i innymi schorzeniami hematologicznymi umożliwiające optymalne postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Rodzaj pracy: praca rozwojowa Referencje: F.Peyvandi, Epidemiology and treatment of congenital fibrynogen deficiency, Tromb Res 2012 Dec;130 Suppl 2:S7 L. Bornikova, F. Peyvandi, G. Allen, J. Bernstein, MJ. Manco-Johnson, Hemophilia and Thrombosis Center, Department of Medicine, University of Colorado, Aurora, CO 80045, USA, Fibrinogen replacement therapy for congenital fibrinogen deficiency, J Thromb Haemost.2011 Sep;9(9):1687-704. Doi: 10.1111/j.15387836.2011.04424.x. K. Tziomalos, S. Vakalopoulou, V. Perifanis, V. Garipidou, Second Propedeutic Department of Internal Medicine, Medical School, Aristotle University of Thessaloniki, Hippokration Hospital, Thessaloniki Greece. [email protected]., Treatment of congenital fibrinogen deficiency: overview and recent findings, Vasc Health Risk Manag. 2009;5:843-8. Epub 2009 Oct 12. F. Peyvandi, R. Palla, M. Menegatti, PM. Mannucci, Angelo Bianchi Bonomi Hemophilia and Thrombosis Center, IRCCS Maggiore Hospital, Mangiagalli and Regina Elena Foundation, University of Milan, Milan, [email protected], Introduction. Rare bleeding disorders: general aspects of clinical features, diagnosis, and management., Semin Thromb Hemost. 2009 Jun;35(4)Ł349+55. F. Pezvandi, PH. Bolton-Maggs, A. Batorova, P. De Moerloose, A. Bianchi Bonomi Haemophili and Thrombosis Center, Fondazione IRCCS Ca’Granada Ospedale Maggiore Policlinico, Universita degli Studi di Milano and Luigi Villa Foudation, Milan, Italy. [email protected], Rare bleeding disorders., Haemophilia. 2012 Jul; 18 Suppl 4:148-53. Okres realizacji pracy: 3 lata Zadania do wykonania w 2015 r.: Analiza leczenia chirurgicznego pacjentów z rzadkimi, wrodzonymi skazami krwotocznymi i rzadkimi schorzeniami śledziony. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Praca przygotowana do druku. Wykonawcy: A.B. Szczepanik, K. Pielaciński, S. Gajda 85 PRACE DOKTORSKIE 86 KARTA PRACY PLANOWEJ D-1/2014 Nr 4/009/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.30 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.23 w Planie Naukowym 2014) Ocena wpływu wybranych czynników serologicznych i molekularnych na przebieg alloimmunologicznej małopłytkowości płodowo/noworodkowej spowodowanej przeciwciałami anty-HPA-1a (PRACA DOKTORSKA) Wstęp: Alloimmunologiczna małopłytkowość płodu/noworodka (AIMP/N) występuje z częstością 1/1000 żywo urodzonych dzieci. Jest wynikiem konfliktu między matką i płodem w zakresie antygenów płytek krwi (HPA) i w ok. 90% dotyczy niezgodności w zakresie układu antygenowego HPA-1. Skutkiem konfliktu jest niszczenie płytek dziecka przez matczyne alloprzeciwciała wytwarzane w wyniku uczulenia HPA-1a ujemnej matki antygenem HPA-1a płodu odziedziczonym po ojcu. AIMP/N może prowadzić do wylewu do ośrodkowego układu nerwowego, a w 10-20% przypadków nawet do śmierci płodu lub noworodka; może występować już w pierwszej ciąży (1-4).Nie wszystkie kobiety HPA-1a ujemne wytwarzają p-ciała anty-HPA-1a. W indukcji ich tworzenia uczestniczą limfocyty T, których odpowiedź zależy od repertuaru antygenów HLA DR. Wiadomo, że czynnikiem rokowniczym wytworzenia przeciwciał jest obecność u matki allelu DRB3*0101; jednak tylko ok. 30% kobiet z tym allelem wytwarza przeciwciała anty-HPA-1a (5). Czynnikiem predykcyjnym może być dawka genu kodującego ten allel (6) lub obecność innych alleli HLA, w tym HLA DQB1, HLA DRB4 i DRB5, które mogą uczestniczyć w prezentowaniu antygenu HPA-1a limfocytom T i tym samym indukować wytwarzanie przeciwciał antyHPA-1a. Osobnym zagadnieniem jest przewidywanie ciężkości małopłytkowości u kobiet HPA-1a ujemnych z przeciwciałami. Wiadomo, że nie u wszystkich kobiet z przeciwciałami anty-HPA-1a dochodzi do niszczenia płytek płodu i wystąpienia małopłytkowości. Uważa się, że czynnikami rokowniczymi ciężkości przebiegu klinicznego AIMP/N mogą być: 1/ stężenie przeciwciał anty-HPA-1a u matki, 2/ równoczesna obecność przeciwciał anty-HLA niewiążących dopełniacza, które mogą hamować niszczenie płytek dziecka poprzez blokowanie aktywności niszczących je makrofagów. Nie można także wykluczyć zwiększonego niszczenia płytek płodu przez te p-ciała (7), 3/ stężenie naturalnych przeciwciał skierowanych do antygenów układu ABO (8, 9). Obecność takich przeciwciał zmniejsza prawdopodobnie ryzyko wystąpienia małopłytkowości u płodu (10).Przeprowadzenie w/w badań u zimmunizowanych kobiet ciężarnych HPA-1a ujemnych mogłoby być przydatne w podjęciu odpowiedniego ich leczenia w ciąży, mającego na celu zapobiec lub zmniejszyć objawy AIMP/N. Należy jednak potwierdzić związek wymienionych czynników z wytwarzaniem przeciwciał i ciężkością małopłytkowości. Hipoteza badawcza: Dawka genu DRB3*0101 oraz obecność alleli HLA DQB1, HLA DRB4 i DRB5 mogą być czynnikiem predykcyjnym wytworzenia przeciwciał anty-HPA1a i wystąpienia AIMP/N. Ocena stężenia przeciwciał anty-HPA-1a, anty-HLA niewiążących dopełniacza i przeciwciał grupowych mogą być pomocne w ocenie ciężkości przebiegu AIMP/N. Dotychczasowa realizacja celów badania: Uporządkowano dane retrospektywne na temat przebiegu ciąży i stanu klinicznego dzieci 49 kobiet, diagnozowanych w Pracowni Immunologii Płytek i Leukocytów pod kątem konfliktu matczyno-płodowego w zakresie antygenu HPA-1a. Uporządkowano dane prospektywne na temat przebiegu ciąży oraz stanu klinicznego dzieci kobiet na bieżąco diagnozowanych w Pracowni Immunologii Leukocytów i Płytek Krwi IHiT pod kątem konfliktu w zakresie antygenu HPA-1a. Sporządzono rejestr badanych matek i ich dzieci z AIMP/N. Oceniono aktywność przeciwciał anty-HPA-1a w 53 surowicach pochodzących od 36 kobiet ciężarnych, u których zdiagnozowano konflikt w HPA-1a. W celu zdobycia większej liczby próbek do badań prospektywnych zaadaptowano i 87 udoskonalono cytometryczną metodę szybkiego i niedrogiego oznaczania antygenu HPA-1 u kobiet ciężarnych (11). Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu: brak. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Jeżeli stwierdzimy korelację przeprowadzonych badań serologicznych i molekularnych z ciężkością przebiegu AIMP/N, to mogą być one wprowadzone do praktyki klinicznej. Rodzaj pracy: Badanie naukowe podstawowe. Referencje: 1. Husebekk A, Skogen B, Killie MK et al. Foetal and neonatal alloimmune thrombocytopenia (FNAIT). ISBT Science series 2011, 6: 261-264. 2. Maślanka K, Guz K, Żupańska B. Antenatal screening of unselected pregnant women for HPA-1a antigen, antibody and alloimmune thrombocytopenia. Vox Sang. 2003;85: 326-327. 3. Kamphuis MM, Paridans N, Porcelijn L, Haas de M et al. Screening in pregnancy for fetal or neonatal alloimmune thrombocytopenia:systematic review. Jour. Obstet. Gynecol. 2010, 1335-1343. 4. Uhrynowska M., Maślanka K., Żupańska B. Kliniczne i immunologiczne obserwacje w alloimmunologicznej małopłytkowości płodowo-noworodkowej. Pediat. Pol., 2002, 3, 197-202. 5. Wu S, Maslanka K, Gorski J. An integrin polymorphism that defines reactivity with alloantibodies generates an anchor for MHC class II peptide binding a model for undirectional alloiimune response. J.Immunol. 1997; 158: 3221-3226. 6. Sarab GA, Moss M, Barker RN, Urbaniak SJ. Naturally processed peptides spanning the HPA-1a polymorphism are efficiently generated and displayed from platelet glycoprotein by HLA-DRB3*0101-positive antigen-presenting cells. Blood 2009;114:1954-1957. 7. Tad de MW, Klohe E, Grosset A et al. Neonatal alloimmune thrombocytopenia with HLA alloimmunization: case report with immunohematologic and placental findings. Pediatr. Develop. Pathol. 2002, 5: 200-205. 8. Thude H, Schorner U, Helfricht C et al. Neonatal alloimmune thrombocytopoenia caused by human leucocyte antigen-B-27 antibody. Transf. Med. 2006, 16: 143-149. 9. Curtis BR, Fick A, Lochowicz AJ, McFarland JG et al. Neonatal alloimune thrombocytopenia associated with maternal-fetal incompatibility for blood group B. 2008, Transfusion; 48: 358-364. 10. Ahlen MT, Husebekk A, Killie MK et al. The development of severe neonatal alloimmune thrombocytopenia due to anti-HPA-1a antiobodies is correlated to maternal ABO genotypes. Clin.Develop. Immuno. 2012, 67:1-5. 11. Killie M.K., Kjeldsen-Kragh J., Randen I, Skogen B., Husebekk A. Evaluation of a new flow cytometric HPA 1a screening method. A rapid and reliable tool for HPA 1a screening of blood donors and pregnant women. Transfusion and Apheresis Science, 2004; 30:89-92. Pozostały okres realizacji pracy: 2 lata. Zadania do wykonania w 2015 roku: Oznaczenie genotypu HPA-1a (RQ-SSP) i potwierdzenie serologiczne fenotypu HPA1bb u kobiet diagnozowanych z powodu podejrzenia wystąpienia konfliktu HPA-1a (badanych prospektywnie). Oznaczenie allelu DRB3*0101 (PCR-SSP); dawki genu DRB3*0101 (RQ-PCR) i obecności alleli HLA DQB1, HLA DRB4 i DRB5 (Luminex) u wszystkich pacjentek. Ilościowe badania przeciwciał antyHPA-1a (technika MAIPA) u w/w kobiet. Ocena p-ciał anty-HLA niewiążących dopełniacza (test ELISA) u kobiet, u których badanie to nie było wykonane oraz u kobiet badanych prospektywnie. Ocena miana p-ciał z układu ABO (test aglutynacji/kolumnowy) u kobiet, u których badanie to nie było wykonane oraz u kobiet badanych prospektywnie. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Nazwiska wykonawców: A. Wróbel 88 KARTA PRACY PLANOWEJ D-2/2014 Nr 4/012/2011 (PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.12 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.8 w Planie Naukowym 2014) Podłoże genetyczne i obraz kliniczny skazy krwotocznej u pacjentów z niedoborem czynnika krzepnięcia VII w Polsce (PRACA DOKTORSKA) E. Stefańska-Windyga KARTA PRACY PLANOWEJ D-3/2014 Nr 4/013/2011 (PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.13 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.9 w Planie Naukowym 2014) Wpływ mutacji sprawczej na aktywność czynnika VIII mierzonej metodą koagulacyjną jednostopniową i chromogenną oraz przebieg kliniczny umiarkowanej i łagodnej hemofilii A (PRACA DOKTORSKA) B. Baran KARTA PRACY PLANOWEJ D-4/2014 Nr 4/018/2011 (PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.15 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.10 w Planie Naukowym 2014) Charakterystyka serologiczna i molekularna odmian antygenu RhD w Polsce (PRACA DOKTORSKA) M. Pelc-Kłopotowska 89 KARTA PRACY PLANOWEJ D-5/2014 Nr 4/012/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.34 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.24 w Planie Naukowym 2014) Odpowiedź suboptymalna na leczenie imatynibem u chorych na przewlekłą białaczkę szpikową w fazie przewlekłej jako czynnik prognostyczny niepowodzenia leczenia (PRACA DOKTORSKA) Wstęp: W dobie zastosowania inhibitorów kinaz tyrozynowych (TKI) coraz częściej mówi się o możliwości wyleczenia z przewlekłej białaczki szpikowej (CML). Rokowania u pacjentów, u których wprawdzie nie doszło do całkowitego wyeliminowania komórek białaczkowych obciążonych genem BCR/ABL1, ale którzy osiągnęli większą odpowiedź molekularną (MMR) są również bardzo dobre i pozwalają prognozować wieloletnie przeżycia wolne od progresji choroby (PFS). Istotnym parametrem określającym, czy wyniki leczenia są zadowalające jest czas osiągnięcia odpowiedzi konkretnego typu w czasie terapii TKI. Według zaleceń Europejskiej Sieci Białaczkowej (ELN) całkowita odpowiedź hematologiczna (CHR) na leczenie imatynibem powinna zostać osiągnięta przed upływem 3 miesięcy od chwili diagnozy, całkowita odpowiedź cytogenetyczna (CCgR) do 12 miesięcy, natomiast MMR do 18 miesięcy od rozpoznania i rozpoczęcia leczenia imatynibem. Kryteria ELN odpowiedzi na leczenie imatynibem definiują między innymi takie pojęcia, jak odpowiedź optymalna, niepowodzenie leczenia i odpowiedź suboptymalna. O ile wydźwięk dwóch pierwszych jest jasny, to interpretacja ostatniego może być przedmiotem kontrowersji. Według ostatnich rekomendacji ELN odpowiedź suboptymalna nie jest wskazaniem do zmiany leczenia, a jedynie daje możliwość albo utrzymania dotychczasowej dawki imatynibu, albo zwiększenia dawki imatynibu, albo zmiany leczenia na TKI II generacji. Opinia, że odpowiedź suboptymalna powinna być traktowana jako niepowodzenie leczenia i stanowić wskazanie do zmiany leczenia nie jest jednak powszechnie obowiązującą i nie znalazła odzwierciedlenia w obowiązujących aktualnie kryteriach ELN, chociaż opublikowano pojedyncze prace wskazujące na gorsze rokowanie u chorych, którzy uzyskali jedynie odpowiedź suboptymalną w porównaniu z pacjentami optymalnie odpowiadającymi na leczenie imatynibem. Dlatego Celem pracy doktorskiej będzie ocena częstości uzyskiwania odpowiedzi suboptymalnej przez chorych na CML w fazie przewlekłej leczonych imatynibem, w poszczególnych punktach czasowych i korelacji tej odpowiedzi z niepowodzeniem leczenia, PFS i OS. Badanie będzie miało charakter wieloośrodkowy i retrospektywny w oparciu o dane uzyskane na podstawie ankiety. Do analizy będzie włączonych 9 polskich ośrodków hematologicznych, które wyraziły zgodę na udział w badaniu, a szacowana liczba analizowanych chorych ma wynosić około 500. Hipoteza badawcza: Założeniem pracy doktorskiej jest wykazanie, że nie uzyskanie odpowiedzi optymalnej na leczenie inhibitorami kinazy tyrozynowej I generacji w poszczególnych punktach czasowych zgodnie z zaleceniami ELN 2009, wiąże się z niepowodzeniem leczenia w toku dalszej obserwacji. Dotychczasowa realizacja celów badania: W pierwszym etapie pracy sporządzono ankietę mająca na celu retrospektywną analizę oceny odpowiedzi na leczenie imatynibem w I linii chorych na przewlekłą białaczkę szpikową (CML) w fazie przewlekłej. Ankiety rozesłano do większości ośrodków hematologicznych w Polsce i chwilę obecną otrzymano 456 ankiet z następujących ośrodków: Katedra i Klinika Hematologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie- 169 ankiet, Klinika Hematologii Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku we Wrocławiu- 89 ankiet, Klinika Hematologii, Chorób Wewnętrznych i Onkologii SPCSK w Warszawie- 59 ankiet, Oddział Hematologiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie- 40 ankiet, Klinika Hematologii Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi- 34 ankiety, Klinika Hematologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku- 29 ankiet, Katedra i Klinika Hematologii i Transplantologii Uniwersytetu 90 Medycznego w Gdańsku- 20 ankiet, Oddział Hematologiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy- 16 ankiet. Ponadto zaktualizowano dane 80 chorych z Instytutu Hematologii i Transfuzjologii. Na podstawie ankiet sporządzono bazę danych. Około 50 z dotychczas przeanalizowanych ankiet nie zostało umieszczonych w bazie danych z uwagi na brak istotnych informacji niezbędnych do dalszej analizy. Część z tych informacji zostanie uzupełniona przez osoby, które sporządziły ankiety i dosłana w terminie późniejszym. Zgromadzono część piśmiennictwa celem rozpoczęcia prac nad wstępem do rozprawy doktorskiej. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Bez zmian. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Retrospektywna analiza wyników leczenia imatynibem u chorych z fazą przewlekłą CML w Polsce ma na celu wykazanie, że odpowiedź suboptymalna na leczenie TKI I generacji może być równoważna z niepowodzeniem leczenia, a wczesna zmiana leczenia na TKI II generacji ma istotny wpływ na wyniki leczenia u tych chorych. Analiza czynników klinicznych i laboratoryjnych umieszczonych w ankiecie może wykazać możliwość wcześniejszej identyfikacji chorych wysokiego ryzyka, którzy nie uzyskają odpowiedzi optymalnej na leczenie i mogą odnieść korzyści kliniczne z zastosowania TKI II generacji w I linii. Piśmiennictwo: 1. Baccarani M et al., Chronic Myeloid Leukemia: An Update of Concepts and Management Recommendations of European LeukemiaNet J Clin Oncol. 2009 Nov 2 2. Marin D et al., European LeukemiaNet criteria for failure or sub-optimal response reliably identify patients with CML in early chronic phase treated with imatinib whose eventual outcome is poor. Blood. 2008 112:4437– 4444 3. Alvarado Y et al., Significance of suboptimal response to imatinib, as defined by the European LeukemiaNet, in the long‐ term outcome of patients with early chronic myeloid leukemia in chronic phase. Cancer, 2009, 115.16: 3709-3718. Pozostały okres realizacji pracy: 2013-2015. Zadania do wykonania w 2015 r.: Dalsza analiza ankiet i uzupełnienie bazy danych, analiza statystyczna danych. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Streszczenie zjazdowe, publikacje Wykonawca: A. Kołkowska-Leśniak 91 KARTA PRACY PLANOWEJ D-6/2014 Nr 4/013/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 4.34 w Planie Naukowym 2013 PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.25 w Planie Naukowym 2014) Diagnostyka i epidemiologia wczesnego i ukrytego zakażenia DNA HBV u polskich dawców krwi bez antygenu HBs w latach 2005-2012 (PRACA DOKTORSKA) A. Kopacz KARTA PRACY PLANOWEJ D-7/2014 Nr 3/003/2013 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.15 w Planie Naukowym 2013) Ocena wybranych komórkowych i immunomodulujących czynników rokowniczych u chorych na chłoniaka Hodgkina monitorowanych badaniem PET (PRACA DOKTORSKA) O. Szymańska-Giemza KARTA PRACY PLANOWEJ D-8/2014 Nr 4/019/2010 (PRACA KONTYNUOWANA - Nr 4.19 w Planie Naukowym 2011) Rearanżacja genów kodujących części zmienne łańcuchów immunoglobulin i receptora T-komórkowego w przebiegu ostrej białaczki limfoblastycznej (PRACA DOKTORSKA) H. Makuch-Łasica KARTA PRACY PLANOWEJ D-9/2014 Nr 3/003/2014 (PRACA KONTYNUOWANA – Nr 3.15 w Planie Naukowym 2014) Rola kinaz MEK-ERK w indukowaniu oporności na glikokortykosteroidy w komórkach ostrej białaczki limfoblastycznej (OBL) (PRACA DOKTORSKA) A. Polak (przewód doktorski prowadzony w Centrum Onkologii) 92 PROJEKTY BADAWCZE, GRANTY 93 KARTA PRACY PLANOWEJ - TEAM Czynnik transkrypcyjny FOXO1 jako nowotworowy gen supresorowy i racjonalny cel terapeutyczny w chłoniakach rozlanych z dużych komórek B (TEAM - GRANT FUNDACJI NAUKI POLSKIEJ) Wstęp: Czynniki transkrypcyjne rodziny FOXO, posiadające domenę wiązania DNA “forkhead box” charakteryzuje znaczny stopień ewolucyjnej konserwacji. Białka tej rodziny regulują szeroki zakres funkcji komórki, w tym cykl komórkowy, przebieg apoptozy, odpowiedź na uszkodzenia DNA, metabolizm glukozy i odpowiedź na stres oksydacyjny. Z uwagi na wpływ na szeroki zakres funkcji komórkowych i przekazywanie sygnałów pro- lub antyapoptotycznych, czynniki transkrypcyjne rodziny FOXO pozostają pod ścisłą kontrolą, a deregulacja aktywności czynników tej rodziny jest częstym zjawiskiem w nowotworach człowieka, w tym w chłoniakach. Czynniki transkrypcyjne rodziny FOXO są regulowane poprzez układy sygnałowe związane z receptorami cytokinowymi, czynniki wzrostu, dostępność substancji odżywczych, stres oksydacyjny i sygnał z receptora B-komórkowego. Transdukcja sygnału z w/w układów powoduje modyfikacje potranslacyjne FOXO1, które wpływają na subkomórkową lokalizację FOXO i rodzaj genów regulowanych przez FOXO1. Jednym z głównych szlaków sygnałowych wpływających na aktywność FOXO jest szlak kinazy PI3K-AKT. Wskutek aktywności tego szlaku, FOXO1 jest fosforylowany przez AKT i zostaje wykluczony z jądra komórkowego. Ponieważ aktywność szlaku sygnałowego PI3KAKT może być wyzwalona poprzez receptor B-komórkowy, fosforylacja i inaktywacja FOXO może być istotnym elementem antyapoptotycznego działania tego receptora. FOXO1 jest również sensorem i efektorem stresu oksydacyjnego, a wpływ na ten aspekt fizjoogii i patologii komórkowej zależy od stanu acetylacji FOXO1. Hipoteza badawcza. Reasumując, powyższe obserwacje pozwalają na postawienie hipotezy, że mechanizmy inaktywujące FOXO1 poprzez różne modyfikacje potranslacyjne stanowią istotny mechanizm antyapoptotyczny w DLBCL. Ponieważ enzymy regulujące te modyfikacje mogą być celem interwencji terapeutycznych, zrozumienie i pełna charakteryzacja tych mechanizmów może otworzyć drogę do klinicznego zastosowania celowanych inhibitorów tych szlaków w klinice. Hipoteza badawcza: Reasumując, powyższe obserwacje pozwalają na postawienie hipotezy, że mechanizmy inaktywujące FOXO1 poprzez różne modyfikacje potranslacyjne stanowią istotny mechanizm antyapoptotyczny w DLBCL. Ponieważ enzymy regulujące te modyfikacje mogą być celem interwencji terapeutycznych, zrozumienie i pełna charakteryzacja tych mechanizmów może otworzyć drogę do klinicznego zastosowania celowanych inhibitorów tych szlaków w klinice. Dotychczasowa realizacja celów badania: Wykazano, że FOXO1 jest jednym z głównych efektorów sygnału receptora B-komórkowego, a inhibicja SYK powoduje zahamowanie aktywności AKT, spadek fosforylacji FOXO1 i jego aktywację, a w konsekwencji indukcję ekspresji genów zależnych od FOXO1. Transdukcja komórek konstytutywnie aktywnym mutantem FOXO1-3A, ale nie FOXO1-WT, powodowała indukcję apoptozy. Jądrowa ekspresja FOXO1-3A powodowała ponadto zahamowanie cyklu komórkowego w fazie G1. Wykazaliśmy, że FOXO1 w DLBCL jest również regulowany poprzez acetylację. Stres oksydacyjny powoduje acetylację FOXO1 zależną od acetylotransferazy p300, a tioredoksyna powoduje zahamowanie tej reakcji. Zmniejszenie acetylacji FOXO1 zmienia jego aktywność biologiczną mutant FOXO1 z lizynami acetylowanymi przez p300 zmutowanymi do arginin wykazuje mniejszą zdolność do indukcji apoptozy i hampwania proliferacji. Zahamowanie ekspresji tioredoksyny lub jej farmakologiczna inhibicja powoduje zmniejszenie proliferacji komórek DLBCL i ich większą wrażliwość na działanie doksorubicyny. 94 Określono poziom ekspresji dojrzałego i prekursorowego microRNA-155 oraz ekspresję fosfatazy SHIP-1 na poziomie białka w liniach komórkowych DLBCL. Zaobserwowano korelację między ekspresją prekursorowego jak i dojrzałego microRNA, co sugeruje, że microRNA-155 jest regulowany w liniach DLBCL na poziomie transkrypcji.W wybranym modelu komórkowym (linia Karpas 422), transfekcja wektorem kodującym mir-155 prowadziła do obniżenia ekspresji SHIP1 i zwiększenia podstawowej oraz indukowanej aktywności AKT. Proponowane modyfikacje planu realizacji projektu wraz z uzasadnieniem: Bez modyfikacji Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Scharakteryzowanie mechanizmow patogenetycznych związanych z czynnikiem transkrypcyjnym FOXO1 i opracowanie potencjalnych celowanych strategii terapeutycznych. Referencje: 1. Myatt, S.S., Lam, E.W., The emerging roles of forkhead box (Fox) proteins in cancer. Nat Rev Cancer. 2007; 7: 847-859. 2. Storz, P., Forkhead homeobox type O transcription factors in the responses to oxidative stress. Antioxid Redox Signal. 2011; 14: 593-605. 3. Paik, J.H., Kollipara, R., Chu, G., et al. FoxOs are lineage-restricted redundant tumor suppressors and regulate endothelial cell homeosta¬sis. Cell. 2007; 128: 309-323. 4. Dansen, T.B., Smits, L.M., van Triest, M.H. et al. Redox-sensitive cysteines bridge p300/CBP-mediated acetylation and FoxO4 activity. Nat Chem Biol. 2009; 5: 664-672. 5. Srinivasan, L., Sasaki, Y., Calado, D.P. et al. PI3 kinase signals BCR-dependent mature B cell survival. Cell. 2009; 139: 573-586. 6. Engelman, J.A. Targeting PI3K signalling in cancer: opportunities, challenges and limitations. Nat Rev Cancer. 2009; 9: 550-562. 7. O’Connell, R.M., Chaudhuri, A.A., Rao, D.S. et al. Inositol phosphatase SHIP1 is a primary target of miR155. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009; 106: 7113-7118. Okres realizacji pracy: 2013-2015. Zadania do wykonania w 2015 r.: Dalsza realizacja projektu zgodnie z harmonogramem grantu. Forma rozliczenia pracy w 2015 r.: Raport. Wykonawcy: P. Juszczyński, M. Prochorec-Sobieszek, M. Szydłowski, E. Białopiotrowicz, E. Jabłońska, P. Kiliszek, T. Sewastianik, P. Górniak, E. Lech-Marańda, K. Warzocha 95 KARTA PRACY PLANOWEJ - PREVFNAIT Zapobieganie alloimmunologicznej małopłytkowości płodów i noworodków w Polsce (Badania finansowane ze środków Programu Polsko- Norweska Współpraca Badawcza, prowadzonego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009 - 2014, w ramach Umowy Projektu nr Pol Nor/203111/69/2013) Wstęp: Alloimmunologiczna małopłytkowość płodów i noworodków (AIMP/N) jest rozpoznawana co roku w krajach Unii Europejskiej u około 4000 płodów i noworodków. Może ona prowadzić do krwawienia śródczaszkowego i do śmierci płodu lub jego niepełnosprawności przez całe życie. AIMP/N najczęściej wstępuje, gdy organizm matki, która nie posiada na płytkach krwi antygenu HPA -1a, wytwarza przeciwciała do takiego antygenu obecnego na komórkach płodu. W Polsce, podobnie jak w innych krajach alloimmunizacja antygenem HPA -1a oraz wynikająca w niej choroba płodu często bywają nierozpoznane, a w konsekwencji nie zapobiega się jej i nie jest ona odpowiednio leczona. Hipoteza badawcza: Wykonanie badań przeglądowych antygenu HPA-1a u 30 000 kobiet w ciąży w Polsce pozwoli na identyfikację około 600 kobiet, które nie mają antygenu HPA-1a, a tym samym są w grupie ryzyka wytworzenia przeciwciał mogących powodować chorobę płodu. Te matki będą poddawane szczegółowej analizie genetycznych i innych biomarkerów wskazujących na to zagrożenie i w razie ich wystąpienia będą poddawane specjalistycznej opiece medycznej. Cele badania: 1/ Opracowanie systemu tanich, powszechnych badań przeglądowych antygenu HPA–1a i analiza ich efektywności i kosztów; 2/ Określenie częstości występowania genotypu HPA - 1bb, częstości występowania przeciwciał anty-HPA-1a stwarzających zagrożenia AIMPN, a także analiza czynników predysponujących do AIMPN u kobiet w ciąży w Polsce; 3/ Określenie wartości predykcyjnej nowych i znanych biomarkerów AIMP/N 4/ Wykazanie korzyści i opłacalności typowania antygenów HPA-1 dla zapobiegania i możliwości leczenia AIMPN 5/ Utworzenie biobanku próbek oraz informacji klinicznych od 600 HPA-1bb kobiet do wykorzystania do przyszłych wspólnych badań. Dotychczasowa realizacja celów badania: Opracowano i wystandaryzowano systemy badań przeglądowych HPA1a metodą molekularną i serologiczną – w obu zastosowano automatyzację, pozwalającą na masowe wykonywanie badania. Opracowano i wdrożono system biobankowania materiału. Badane są kolejne kobiety – u każdej kobiety HPA1a ujemnej wykonywane są badania diagnostyczne i udzielana jest konsultacja medyczna. Materiał biologiczny z kolejnych probek jest gromadzony w biobanku. Przewidywane wyniki i potencjalne skutki praktyczne: Doraźne, krótkoterminowe znaczenie projektu polega na objęciu optymalną opieką medyczną 600 HPA - 1a ujemnych polskich kobiet, których płody są potencjalnie narażone na wystąpienie małopłytkowości; w odleglejszej perspektywie projekt promuje powszechne badania HPA-1, co jest szczególnie istotne ze względu na przyszłą immunoprofilaktykę konfliktu. Rodzaj pracy: badanie naukowe stosowane. Pozostały okres realizacji pracy: 2 lata. Wykonawcy: E. Brojer, K. Maślanka, K. Guz, A. Orzińska, M. Uhrynowska, P. Bartosiewicz, A. Główka, E. Klimczak-Jajor, M. Krzemieniowska, P. Łopacz, M. Michalik, A. Piekarska, J. Skulimowska, J. Smolarczyk-Wodzyńska, A. Wróbel, J. Sak-Budzisz, H. Nasiegniewska, B. Sierocka 96 KARTA PRACY PLANOWEJ – G 48 Identyfikacja kluczowych efektorów szlaku sygnałowego kinazy SYK prowadzących do zahamowania apoptozy i różnicowania komórek ostrej białaczki szpikowej (OBSz) (GRANT NARODOWEGO CENTRUM NAUKI) Wykonawcy: A. Polak, P. Juszczyński KARTA PRACY PLANOWEJ – Cyfr.Lab. Cyfrowe laboratorium badań naukowych w hematoonkologii (Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, lata 2007-2013, Priorytet 2. Infrastruktura sfery B+R, Działanie 2.3. Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki) Dynamiczny rozwój metod analiz wielkoskalowych w hematoonkologii, postęp w dziedzinie medycyny genomowej i biologii strukturalnej w ostatnich latach doprowadziły do identyfikacji nowych celów terapeutycznych, które mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu chorych na te nowotwory. Najważniejszym etapem planowania badań naukowych jest dostęp do materiału biologicznego uzyskanego od pacjentów z nowotworem oraz poprawność i standaryzacja rozpoznania histopatologicznego. Celem projektu: „Cyfrowe laboratorium badań naukowych w hematoonkologii jest stworzenie ogólnopolskiego zintegrowanego sytemu informatycznego badań naukowych, diagnostyki i edukacji w hematoonkologii. System będzie bazował na kompleksowej cyfryzacji w patomorfologii, dzięki której możliwe będzie nawiązanie i wzmocnienie międzyośrodkowej i ponadregionalnej współpracy w zakresie badań nad chorobami nowotworowymi układu chłonnego i krwiotwórczego. Ośrodkiem koordynującym Projekt będzie Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie (IHiT). Kluczowymi elementami planowanej infrastruktury informatycznej będą: 1. Zintegrowany system do akwizycji, rejestracji i digitalizacji obrazów oraz gromadzonych danych naukowych dla hematopatologów, dostępny dla ośrodków naukowych w Polsce deklarujących chęć współpracy; 2. Portal sprzężony z bankiem informacji i obrazów, stanowiący interfejs użytkownika oraz platformę edukacyjną i szkoleniową z zakresu hematopatologii. 3. Bank informacji o materiale tkankowym świeżym i utrwalonym, pochodzącym od chorych IHiT oraz z ośrodków współpracujących; Realizacja Projektu pozwoli na osiągnięcie następujących celów: 1. Specjalistyczną, wspomaganą cyfrowo i jednolitą ocenę większych grup chorych włączanych do badań naukowych, a pochodzących z różnych ośrodków, a przez to znaczące wzmocnienie jakości generowanych danych naukowych i jakości publikacji; 2. Rozwój telepatologii w Polsce oraz wsparcie rozwoju specjalności naukowej hematopatologii poprzez szkolenia, seminaria on-line i e-learning; 3. Standaryzację rozpoznań w hematopatologii, uwzględniającą ocenę patologicznych czynników predykcyjnych i prognostycznych, która podniesie potencjał współpracy z przemysłem farmaceutycznym w zakresie prowadzenia analiz na potrzeby komercyjnych badań klinicznych. Realizacja projektu zapewni ośrodkom naukowym zajmującym się badaniami podstawowymi, translacyjnymi i klinicznymi z zakresu nowotworów układu chłonnego i krwiotwórczego dostęp do wysokospecjalistycznej infrastruktury badawczej IHiT, wsparcie kadry hematopatologów w standaryzacji wyników oraz zapewnienie materiałów edukacyjnych i szkoleniowych. Okres realizacji pracy: 1 rok Wykonawcy: A. Szumera-Ciećkiewicz, M. Prochorec-Sobieszek, P. Juszczyński 97 INDEKS Antoniewicz-Papis J. Baran B. Baran P. Bartosiewicz P. Białopiotrowicz E. Bianketti J. Bilski R. Borg K. Brojer E. Buczma A. Budziszewska K. Bykowska K. Chełstowska M. Dąbrowski W. Dedecius M. Ejchman-Pac E. Ejduk A. Gajda S. Główka A. Gołaszewska E. Górniak P. Górska-Kosicka M. Grabarczyk P. Graczyk-Pol E. Guz K. Hałaburda K. Hołowiecka A. Huszcza S. Jabłońska E. Jarzębowska M. Jaśkowiak W. Juszczyński P. 14.12.2014) Kalinowska B. Kalińska A. Kiliszek P. Klimczak-Jajor E. Kołkowska-Leśniak A. Kopacz A. Kos-Zakrzewska K. Kraj M. Krenke R. Kruk B. Krzemieniowska M. Krzywdzińska A. Kubicka-Russel D. Kubis J. Kwaśniak B. 2.1 4.3, 4.4, 4.10, D-3/2014 2.7, 2.8 PREVFNAIT TEAM, 3.4 (RN 14.12.2014) 4.2 4.18 3.1, 4.2, 4.13, 3.4 (RN 14.12.2014) 2.3, 4.15, 4.16, PREVFNAIT, 2.7, 2.8 4.10 4.1, 4.2, 4.7 4.4, 4.5, 4.10 4.1, 4.13 4.8, 4.11, 4.12 4.11 1.2 4.1 4.21 PREVFNAIT 4.15 TEAM, 3.4 (RN 14.12.2014) 4.3 2.2, 2.4, 2.5, 4.7 4.19 2.3, 2.6, 4.15, 4.16, PREVFNAIT, 2.7, 2.8 4.7, 4.9, 4.14 4.1, 4.2 4.8, 4.11, 4.12 TEAM, 3.4 (RN 14.12.2014) 4.1 4.12 1.1, 3.1, 3.2, 3.3, 4.13, 4.20, TEAM, G-48, Cyfr.Lab., 3.4 (RN 1.1 4.7 TEAM 4.15, PREVFNAIT 3.2, 4.1, D-5/2014 2.4, 2.5, D-6/2014 4.2 3.4 (RN 14.12.2014) 4.14 4.2 PREVFNAIT, 2.8 3.2 2.5 2.1 4.1 98 Lachert E. Lech-Marańda E. Lipniacka A. Liszewski G. Łętowska M. Łopacz P. Łopieńska H. Makuch-Łasica H. Malenda A. Marosz-Rudnicka A. Maślanka K. Mądro E. Mendek-Czajkowska E. Michalewska B. Michalik M. Mika-Witkowska R. Mikulska M. Misiak A. Nasiegniewska H. Nasiłowska-Adamska B. Nestorowicz K. Nowak J. Odnoczko E. Orzińska A. Patkowska E. Pelc-Kłopotowska M. Piekarska A. Pielaciński K. Płodzich A. Podstawka U. Pogłód R. Polak A. Prochorec-Sobieszek M. Pyl H. Rogatko-Koroś M. Rosiek A. Rutkowski P. (COI) Sak-Budzisz J. Sawczuk-Chabin J. Seferyńska I. Sewastianik T. Sierocka B. Sitarz M. Skulimowska J. Smolarczyk-Wodzyńska J. Solarska I. Spychalska J. Stefańska-Windyga E. Sulkowska E. Szczepanik A. 2.1, 2.2, 4.6 1.1, 3.2, 4.1, 4.2, 4.7, 4.13, 4.20, TEAM 1.2 2.5 2.1, 2.2, 2.4. 2.5, 4.6, 2.7 2.6, PREVFNAIT, 2.7 2.3, 4.16, 2.8 4.2, D-8/2014 4.1, 4.13 4.19 2.6, 4.16, PREVFNAIT, 2.7 4.1 4.2, 4.4, 4.15, 2.2, 2.3, 4.16, 2.8 PREVFNAIT 4.19 2.4, 2.5, 4.7 4.8, 4.11, 4.12 PREVFNAIT 4.9, 4.14 4.19 4.19 4.3, 4.10 2.3, 2.6, 4.16, PREVFNAIT, 2.7 4.1, 4.13 2.3, D-4/2014 PREVFNAIT 4.8, 4.11, 4.12, 4.21 2.1 3.4 (RN 14.12.2014) 2.1, 2.2, 2.4, 2.5, 4.6 3.2, G-48, D-9/2014, 3.4 (RN 14.12.2014) 3.1, 4.13, 4.20, TEAM, Cyfr.Lab., 3.4 (RN 14.12.2014) 4.15 4.19 2.1, 2.2, 4.6, 2.7 3.3 PREVFNAIT 4.1 1.1, 4.1 3.3, TEAM PREVFNAIT 4.17 4.15, PREVFNAIT, 2.7 PREVFNAIT 4.2 4.15 4.3, 4.10, 4.12, D-2/2014 2.4, 2.5, 4.7 4.8, 4.11, 4.12, 4.21 99 Szczepiński A. Szopiński P. Szpila T. Szumera-Ciećkiewicz A. Szydłowski M. Szymańska-Giemza O. Tkaczuk K. Tomaszewska A. Turowski P. Uhrynowska M. Walczak U. Warzocha K. Wasilewska J. Wasilewski R. Wasylecka M. (COI/IHiT) Windyga J. Wiszniewski A. Witkowska A. Woźniak J. Wróbel A. Żuchowicz D. 4.9, 4.14 4.17, 4.18 4.1 3.1, 4.20, Cyfr.Lab., 3.4 (RN 14.12.2014) 4.20, TEAM, 3.4 (RN 14.12.2014) D-7/2014, 3.4 (RN 14.12.2014) 2.4, 2.5 4.9, 4.14 4.16 2.6, 4.15, 4.16, PREVFNAIT, 2.7 4.2 1.1, 3.2, 4.1, 4.2, 4.13, TEAM 4.1 1.2 3.3 1.2, 4.3, 4.4, 4.5, 4.10 4.18 4.19 3.2, 3.4 (RN 14.12.2014) D-1/2014, PREVFNAIT, 2.7 4.1 100
