MIKROEKONOMIA - ZAJĘCIA WYRÓWNAWCZE Jednostka prowadząca- Katedra Mikroekoonomii WNEiZ Odpowiedzialny za przedmiot – dr Benedykt Niemczynowicz E-mail – [email protected] Tryb studiów: studia stacjonarne i niestacjonarne II stopnia Treści merytoryczne przedmiotu: 1. EKONOMICZNA TEORIA ZACHOWAŃ LUDZKICH – HOMO OECONOMICUS 1. Racjonalność zachowań ludzkich 2. Wybór i koszt alternatywny 3. Zastosowalność ekonomicznej teorii zachowań ludzkich 4. Homo RS H. Leibensteina 5. Krzywa możliwości produkcyjnych Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij, dlaczego nie ma możliwości zaspokajania wszystkich potrzeb człowieka? 2. Na czym polega maksymalizujący charakter zachowań ludzkich? 3. Określ, na czym polega racjonalne zachowanie człowieka przypisywane mu przez ekonomię? 4. Wskaż, jakie działania wybierze homo oeconomicus w ramach dokonywanych wyborów? 5. Wyjaśnij znaczenie kosztu alternatywnego. 6. Dokonaj kalkulacji wyboru podjęcia studiów. 7. Wyjaśnij podstawowe różnice między homo oeconomicusem A. Smitha a homo oeconomicusem G. S. Beckera. 8. Czy bliższa jest powszechnemu ludzkiemu zachowaniu teoria homo oeconomicus G. S. Beckera czy teoria homo oeconomicus R. S. H. Leibensteina? 9. Określ, na czym polega selektywnej racjonalności jako reguła zachowań ludzkich. 10. Określ, co determinuje pozycję i kształt krzywej możliwości produkcyjnych w gospodarce? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011, rozdz. 1. Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013, rozdz. 1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, s.36-40. 2. RYNEK, MECHANIZM RYNKOWY 2.1. Rynek – pojęcie i rodzaje 2.2. Działanie rynku i podmioty decyzyjne 2.3. Sektory i typy gospodarki 2.4. Model społecznej gospodarki rynkowej Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij pojęcie rynku z punktu widzenia ekonomii. 2. Wyjaśnij, na czym polega koordynacyjny mechanizm rynkowy. 3. Dlaczego konkurencja jest istotnym elementem procesu rynkowego? 4. Na czym polega powiązanie i oddzielenie wszystkich pojedynczych rynków? 5. Jaką rolę spełnia na rynku system cen? 6. Scharakteryzuj podstawowe podmioty gospodarcze występujące na rynku. 7. Wyjaśnij, co wchodzi w skład pojęcia gospodarki? 8. Scharakteryzuj gospodarkę centralnie planowaną i wymień państwa, w której ta gospodarka jest prowadzona. 9. Wyjaśnij różnicę między gospodarką rynkową i mieszaną. Wskaż państwa realizujące te modele współcześnie. 10. Wyjaśnij, dlaczego w Polsce znajomość zasad społecznej gospodarki rynkowej jest szczególnie pożądana? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011, rozdz. 2. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, s. 41-43. 3. POPYT, PODAŻ I RÓWNOWAGA RYNKOWA 3.1. Pojęcie popytu oraz czynniki go determinujące 3.2. Pojęcie podaży oraz czynniki ją determinujące 3.3. Równowaga rynkowa oraz czynniki ją zakłócające 3.4. Wpływ działalności państwa na stan równowagi rynkowej Pytania kontrolne: 1. Kto na rynku dóbr i usług reprezentuje popyt, a kto podaż. Jak te relacje kształtują się na rynkach czynników wytwórczych? 2. Na czym polega różnica między zmianą popytu a zmianą wielkości popytu? 3. Jaki jest związek między popytem indywidualnym a popytem rynkowym. 4. Wyjaśnij na przykładzie działanie prawa popytu i podaży? 5. Na czym polega różnica między zmianą podaży a zmianą wielkości podaży? 6. Scharakteryzuj stan równowagi rynkowej. 7. Scharakteryzuj odchylenia od stanu równowagi rynkowej. 8. Wyjaśnij istotę i cel ustalania cen minimalnych i maksymalnych. 9. Czy znasz przykłady trwałej równowagi rynkowej? 10. Wyjaśnij, w jaki sposób państwo może oddziaływać na stan równowagi rynkowej. Jakie są tego konsekwencje? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz. 3 Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013, rozdz. 2. 4. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY 4.1. Pojęcie i rodzaje elastyczności 4.2. Elastyczność cenowa popytu 4.3. Elastyczność dochodowa popytu 4.4. Elastyczność mieszana popytu 4.5. Elastyczność cenowa podaży Pytania kontrolne: 1.Masz trzy grupy dóbr: I. herbata, usługi komunikacji miejskiej, napoje alkoholowe; II. wyroby tytoniowe, makaron, przeloty samolotowe; III. seanse kinowe, przedstawienie teatralne, korzystanie z klubu fitness. Dla każdej z trzech grup określ, czy popyt jest elastyczny cenowo, czy też nieelastyczny.. 2. Dla każdej z trzech grup dóbr wymienionych w pytaniu 1 uszereguj dobra począwszy od dóbr o najniższej elastyczności dochodowej popytu. Uzasadnij odpowiedzi. 3. Dlaczego konsumenci z reguły nie zmieniają ilości zakupów soli mimo zmian cen tego dobra? Określ szacunkowo wartość wskaźnika elastyczności cenowej popytu na sól w swoim przypadku. Zastanów się także, jakie są reakcje konsumentów kupujących sól, gdy zmienią się ich dochody. 4. Wymień dobra i usługi, które (dla studenta) zaliczyłbyś do dóbr wyższego rzędu. 5. Uwzględniając determinanty elastyczności cenowej popytu określ, w jaki sposób kształtują one elastyczność na prywatną edukację, zakupy benzyny i wynajmowanie mieszkań w warunkach polskiej gospodarki. 6. Na przykładach wyjaśnij dlaczego wskaźnik elastyczności dochodowej popytu w przypadku dóbr niższego rzędu ma wartość ujemną. 7. Jaką politykę cenową powinno prowadzić przedsiębiorstwo na rynku wiedząc, że przy obecnym poziomie ceny popyt na jego produkty jest nieelastyczny. Jaki może być wpływ prowadzonej polityki cenowej na poziom Epd? 8. Posługując się koncepcją elastyczności cenowej popytu na dowolnie wybranym przykładzie firmy dostarczającej na rynek określony rodzaj usług udowodnij, że może ona oferować je różnym grupom klientów po różnych cenach. 9. Jaki może być wpływ pomyślnej kampanii reklamowej na zmiany elastyczności cenowej popytu i zmiany elastyczności cenowej podaży? 10. Czy procesy globalizacji mają wpływ na kształtowanie elastyczności cenowej popytu i elastyczności cenowej podaży? Uzasadnij swoje zdanie posługując się przykładami. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011, rozdz. 4. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, Rozdz, 4. Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013, s.67-71. 5. WYBÓR KOSUMENTA A TEORIA UŻYTECZNOŚCI DÓBR 5.1. Uwarunkowania wyboru konsumenckiego 5.2. Konsumpcja a użyteczność 5.3. Warunek równowagi gospodarstwa domowego. Nadwyżka konsumenta 5.4. Optymalny koszyk dóbr 5.5. Rzadkość a cena dobra 5.6. Alternatywny koszt zakupu Pytania kontrolne: 1. Na dowolnym przykładzie wyjaśnij, jak rozumiesz trzy podstawowe założenia ekonomicznej teorii konsumenta. 2. Wykorzystując koncepcję użyteczności całkowitej i krańcowej wyjaśnij decyzję konsumenta o pójściu po raz kolejny na ten sam koncert ulubionego zespołu. 3. Wytłumacz, dlaczego istnieje zbieżność między krzywą popytu a krzywą użyteczności krańcowej. 4. Objaśnij, jak kształtowałaby się zależność między procentową zmianą wielkości popytu konsumentki na pantofle a procentową zmianą użyteczności krańcowej każdej z kolejnych par kupowanych butów, jeśli wiadomo, że popyt na obuwie jest proporcjonalny, a jego cena wzrosła. 5. Odwołując się do paradoksu wartości wytłumacz, dlaczego użyteczność całkowita złota dla konsumenta jest mniejsza niż użyteczność całkowita chleba. 6. Wyjaśnij, jaką decyzję podejmie konsument, gdy cena rynkowa dobra będzie wyższa od użyteczności krańcowej tego dobra? Jaka będzie jego decyzja , gdy cena będzie niższa od użyteczności marginalnej? 7. Posługując się pojęciem użyteczności krańcowej wyjaśnij, dlaczego konsumenci będą zmniejszać zużycie wody, jeżeli jej cena wzrośnie. 8. Wykorzystując koncepcję paradoksu wartości spróbuj wyjaśnić zjawisko marnowania żywności . 9. Wskaż jakie alternatywne koszty zakupu powinien uwzględnić konsument chcący dokonać kupna samochodu. 10. Wytłumacz, co oznacza w praktyce, że użyteczność krańcowa ostatniej zakupionej jednostki dobra powinna się zrównać z kosztem alternatywnym jej zakupu. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011, rozdz. 5. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003. rozdz. 5. 6. WYBÓR KONSUMENTA A TEORIA KRZYWYCH OBOJĘTNOŚCI 6.1. Preferencje konsumenta 6.2. Ograniczenie budżetowe 6.3. Optimum konsumenta i jego zmiany 6.4. Prawo Engla. Efekt substytucyjny i dochodowy zmian cen 6.5. Koncepcja ujawniania preferencji Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij, które z założeń dotyczących krzywych obojętności należałoby odrzucić, aby przedstawić je w postaci malejącej linii prostej. 2. Posługując się koncepcją przechodniości (zgodności) preferencji, powiedz jakie lody wybierze Jan Kowalski, jeżeli wiadomo, że woli bardziej bakaliowe niż jagodowe, a kawowe bardziej niż bakaliowe. 3. Objaśnij, jak zmieni się położenie linii budżetu konsumenta, jeśli jego dochody nominalne wzrosną o połowę, podobnie jak ceny kupowanych przez niego dóbr. Co wówczas dzieje się z dochodem realnym konsumenta? 4. Konsument kupuje dwa dobra: odzież używaną i książki. Wykreśl ścieżkę ekspansji dochodowej przyjmując, że spada dochód konsumenta. 5. Po zapoznaniu się z przykładem 6.2. odpowiedz, czy struktura wydatków polskich gospodarstw domowych w zaprezentowanym okresie zmieniała się zgodnie z prawidłowościami opisanymi w prawie Engla. 6. Uwzględniając prawidłowości wynikające z prawa Engla wskaż, do jakiej grupy gospodarstw domowych należy gospodarstwo, które wraz ze wzrostem dochodów zwiększa udział wydatków na zakupy chleba i ziemniaków w całości swoich wydatków. 7. Uznając, iż cena benzyny jest zbyt wysoka, konsument – posiadacz samochodu rzadko korzystał ze swojego auta, preferując raczej środki komunikacji miejskiej ( będąc tzw. „niedzielnym kierowcą”). Posługując się koncepcją efektu substytucyjnego i dochodowego zmiany cen podaj możliwości dotyczące konsumpcji, jakie „otworzą się” przed nim, gdy spadnie cena benzyny. 8. Wyjaśnij, jaki będzie efekt netto (końcowy efekt) spadku ceny wycieczek w biurze turystycznym? Zastanów się, o jaki rodzaj dobra chodzi w pytaniu, a następnie wyodrębnij wpływ efektu substytucyjnego i dochodowego. 9. Powiedz jaki będzie efekt netto spadku ceny kaszanki, jeśli uznamy ją za dobro Giffena. Wskaż, jaki byłby efekt netto, gdybyśmy przyjęli, że kaszanka jest dobrem niższego rzędu, ale nie Giffena. 10. Wyjaśnij na czym polega modyfikacja założeń tradycyjnej teorii wyboru konsumenta dokonana przez P.A. Samuelsona w jego koncepcji ujawniania preferencji. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011, rozdz. 6. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, rozdz. 5. 7. PODSTAWY TEORII FIRMY – TEORIA PRODUKCJI 7.1. Pojęcie przedsiębiorstwa – jego istota, cele formy 7.2. Istota zysku w przedsiębiorstwie 7.3. Produkcyjność firm 7.4. Funkcja produkcji w krótkim okresie czasu 7.5. Produkcyjność w długim okresie czasu Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij jakie są największe bariery i możliwości prowadzenia własnego przedsiębiorstwa w Polsce? 2. Jaka forma prowadzenia przedsiębiorstwa jest w obecnym czasie najkorzystniejsza? 3. Jakie czynniki wpływają na proces produkcji. 4. Na czym polega różnica między przychodem przeciętnym a marginalnym? 5. Objaśnij kształtowanie się prawa nieproporcjonalnych przychodów. 6. Omów poszczególne etapy produkcji. 7. Jaka jest różnica między analizą funkcji produkcji w krótkim i w długim okresie czasu? 8. Jakie czynniki determinują położenia izokoszty w długim okresie czasu? 9. Wymień właściwości izokwanty. 10. Wyjaśnij istotę ścieżki ekspansji produkcji. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz. 7. Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013,s.78-81. 8. ANALIZA KOSZTÓW 8.1. Zależność między kosztami, przychodami a poziomem zysku ekonomicznego 8.2. Rodzaje kosztów produkcji 8.3. Koszty w krótkim okresie 8.4. Koszty w długim okresie 8.5. Korzyści i niekorzyści skali produkcji 8.6. Korzyści skali i efekt doświadczenia 8.7. Decyzje produkcyjne firmy. Progi rentownosci 8.8. Analiza marginalna Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij znaczenie zysku ekonomicznego i zysku księgowego w podejmowaniu decyzji w przedsiębiorstwie. 2. Scharakteryzuj przebieg zmienności krzywych kosztów w krótkim i w długim okresie. 3. Wyjasnij, na czym polegają ekonomiczne i techniczne optimum produkcji? 4. Wyjaśnij, dlaczego przecięcie krzywej przeciętnych kosztów zmiennych oraz krzywej kosztów krańcowych wypada w punkcie minimum przeciętnego kosztu zmiennego. 5. Jeżeli wpłynie na krótkoterminowe krzywe kosztów firmy podatek nałożony przez rząd? 6. Wyjaśnij, od czego zależy podaż indywidualnej firmy? 7. Jaki jest najniższy poziom ceny, przy którym firma będzie mogła produkować? 8. Jakie są przyczyny występowania korzyści skali i efektu doświadczenia? 9. Przedstaw przydatność krzywej korzyści skali do określenia pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw w danej gałęzi produkcji. 10. Wyjaśnij rolę analizy marginalnej w podejmowaniu optymalnych decyzji w przedsiębiorstwie. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rosdz. 8 Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013, s.82-89. 9. KONKURENCJA DOSKONAŁA 9.1. Cechy rynku konkurencji doskonałej 9.2. Krótkookresowe decyzje konkurenta doskonałego 9.3. Długookresowe decyzje konkurenta doskonałego 9.4. Podaż firmy a podaż gałęzi doskonale konkurencyjnej 9.5. Efektywność rynku doskonale konkurencyjnego Pytania kontrolne: 1. Wymień podstawowe cechy struktury doskonale konkurencyjnej. 2. Przedstaw przykłady istniejących rynków wolnokonkurencyjnych. Opisz je w oparciu o przyjęte kryteria wyodrębniania struktur rynkowych. 3. Przedstaw kryteria, przez pryzmat których firmy doskonale konkurencyjne ustalają parametry równowagi krótkookresowej (wielkość produkcji i cenę). 4. Dlaczego w modelu polipolu cena a także przychód marginalny i przeciętny są sobie równe. 5. Przedstaw i omów możliwe do wyboru strategie producenta w zależności od ukształtowanej relacji pomiędzy ceną a kosztami przeciętnymi. 6. Dlaczego w punkcie równowagi długookresowej firmy w polipolu osiągają zerowe zyski ekonomiczne. 7. Przedstaw graficznie sekwencję zjawisk tworzących długookresowy efekt krótkookresowych zysków oraz długookresowy efekt krótkookresowych strat. 8. Omów problematykę kształtowania się podaży gałęzi w perspektywie krótkookresowej. 9. Omów problematykę kształtowania się podaży gałęzi w perspektywie długookresowej. 10. Wyjaśnij dlaczego doskonała konkurencja jest najbardziej efektywną strukturą rynkową? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińska, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz. 9. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, s. 228 – 239. 10. KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA 10.1. Konkurencja monopolistyczna 10.1.1. Równowaga krótkookresowa firmy na rynku konkurencji monopolistycznej 10.1.2. Równowaga długookresowa firmy na rynku konkurencji monopolistycznej 10.2. Oligopol 10.2.1. Równowaga przedsiębiorstwa oligopolistycznego 10.2.2. Złamana krzywa popytu w oligopolu 10.3. Rodzaje porozumień oligopolistycznych Pytania kontrolne: 1. Wymień podstawowe cechy konkurencji monopolistycznej. 2. Która struktura rynkowa konkurencja doskonała czy konkurencja monopolistyczna jest korzystniejsza z punktu widzenia konsumenta? 3. Wymień cechy charakterystyczne struktury oligopolistycznej. 4. Jakie czynniki decydują o powstawaniu oligopoli? 5. Dlaczego producenci na rynku oligopolu mają do czynienia z mniej elastyczną krzywą popytu niż producenci konkurencji monopolistycznej? 6. Co według Ciebie najczęściej stanowi przedmiot porozumień oligopolistycznych? 7. Wymień czynniki: ograniczające współpracę oligopolistów i zachęcające oligopolistów do podejmowania współpracy. 8. Porównaj oligopol z konkurencją doskonałą. 9. Scharakteryzuj rynek telefonii komórkowej, samochodowy, kosmetyczny, spożywczy w Polsce? Określ do jakiej struktury rynkowej należą te rynki. 10. Jakie według Ciebie są pozytywne i negatywne strony niedoskonałej konkurencji? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz.10. Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013, s.103-115. 11. CZYSTY MONOPOL 11.1. Przyczyny powstawania monopoli 11.2. Równowaga i zysk monopolu 11.3. Nieefektywność monopolu 11.4. Dyskryminacja monopolistyczna i usztywnianie popytu 11.4.1. Dyskryminacja cenowa 11.4.2. Usztywnienie popytu 11.5. Monopol naturalny Pytania kontrolne: 1. Jakie mogą być przyczyny powstawania monopoli? 2. Ile wynosi wielkość produkcji maksymalizująca zysk monopolisty? 3. Jaka jest cena, która towarzyszy maksymalnemu zyskowi, którą zażąda monopolista? 4. Z czego wynika zysk monopolu większy niż firmy konkurencyjnej? 5. Jakie działania monopolistyczne można dostrzec wśród operatorów telefonii komórkowej? 6. Czy we współczesnej gospodarce są monopole naturalne? 7. Z jakimi branżami jest związane istnienie monopoli naturalnych? 8. Jakie mogą być korzyści z istnienia monopoli? 9. Co to jest dyskryminacja liniowa? 10. Jaki jest warunek konieczny do powodzenia monopolisty przy różnicowaniu cen? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz. 11. Mikroekonomia.Studia przypadków,vol.1,pod red. T.Bernata, Szczecin 2013,s.118-124. 12. ALTERNATYWNE CELE DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA 12.1. Wprowadzenie 12.2. Menedżerskie teorie alternatywnych celów przedsiębiorstwa 12.3. Behawioralne teorie przedsiębiorstwa 12.4. Teoria gier 12.5. Podejście instytucjonalne i neoinstytucjonalne w teorii przedsiębiorstwa 12.5.1. Teoria kosztów transakcyjnych 12.5.2. Teoria agencji 12.5.3. Teoria praw własności Pytania kontrolne: 1. Przedmiotem teorii gier jest analiza zachowań konkurujących ze sobą graczy. Jeżeli każdy z nich zachowuje się racjonalnie jak duże są szanse, aby przewidzieć decyzje, posunięcia i kontrposunięcia przeciwnika? 2. Na podstawie działalności wybranych dwóch operatorów sieci komórkowych w Polsce wyjaśnij na czym polegać może w ich przypadku równowaga Nash’a. 3. Jeżeli konkurująca z Twoją firma nie działałaby zgodnie ze strategią odpowiadającą równowadze Nash’a, w jaki sposób prowadziłbyś grę rynkową? 4. Wyjaśnij na czym polega podstawowy stan równowagi Nash’a. Czym różni się od równowagi osiąganej w warunkach strategii dominującej? (podaj przykład) 5. Z najnowszych danych wynika, że zagraniczne firmy coraz chętniej otwierają swoje przedstawicielstwa w Polsce i zatrudniają polskich specjalistów na stanowiskach menedżerów. Czy oznacza to, że zagraniczne firmy zaczęły doceniać polską kadrę menedżerską? Jeszcze kilka lat temu ośrodki decyzyjne znajdowały się w większej mierze za granicą. Co się zmieniło w Polsce w tym czasie i czy ta tendencja będzie stała? 6. Podaj rodzaje kosztów transakcyjnych, jakie mogą być związane z zawarciem umowy kredytowej. 7. Na podstawie przykładu 12.3. „Koszty transakcyjne – Ostrożni przedsiębiorcy” powiedz z jakimi rodzajami kosztów transakcyjnych może mieć do czynienia firma. 8. Większość realizowanych przez siebie transakcji mała firma zawiera z jedną dużą firmą – odbiorcą. Na skutek braku terminowych spłat należności od dużej firmy, mała firma traci płynność finansową. Objaśnij ten problem wykorzystując teorię kosztów transakcyjnych. 9. Na podstawie teorii agencji wyjaśnij problem korzystania przez pracowników z Internetu do celów pozasłużbowych w godzinach pracy i związane z tym działania pracodawców. 10. Objaśnij, jaką rolę pełnią prawa własności w gospodarce rynkowej. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz.12. 13. RYNEK DÓBR KAPITAŁOWYCH I ZIEMI 13.1. Istota i znaczenie czynników produkcji 13.2. Dochody i poziom życia. Pomiar nierówności 13.3. Czynnik determinujące popyt przedsiębiorstwa na czynniki wytwórcze 13.4. Ziemia i renta gruntowa 13.5. Kapitał rzeczowy i finansowy Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij argumenty za i przeciw ograniczaniu nierówności w rozkładzie dochodów. 2. Wyjaśnij, jaki jest wpływ dziedziczenia własności na poziom dochodów. Czy gospodarka rynkowa sprzyja powiększaniu się stopnia zamożności kolejnych pokoleń? 3. Załóżmy, że analizowanym zasobem jest praca. Przedstaw graficznie sytuację na rynku pracy pracowników zatrudnianych do przewozu różnych dóbr zamawianych do domów przez konsumentów. 4. Od czego zależy wartość MRP danego zasobu? 5. Określ czynniki determinujące popyt na czynniki produkcji w długim okresie. 6. Wyjaśnij pojęcia czystej i powszechnej renty ekonomicznej. 7. Wyjaśnij pojęcie renty gruntowej. 8. Wyjaśnij różnice w kształtowaniu się równowagi na rynku ziemi dla zasobów odnawialnych i zasobów nieodnawialnych. 9. Określ czynniki determinujące popyt na kapitał. 10. W jaki sposób wzrost inflacji wpłynie na wysokość stóp procentowych? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz.13. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, rozdz. 12. 14. RYNEK PRACY 14.1. Rynek pracy konkurencji doskonałej 14.1.1. Popyt na pracę na konkurencyjnym rynku pracy 14.1.2. Podaż pracy na konkurencyjnym rynku pracy 14.1.3. Równowaga na konkurencyjnym rynku pracy 14.1.4. Płace minimalne a równowaga na rynku pracy 14.2. Rynki pracy w warunkach niedoskonałej konkurencji 14.3. Różnicowanie indywidualnych stawek płacowych 14.3.1. Pozapłacowe korzyści z zatrudnienia 14.3.2. Stopień konkurencyjności różnych rynków pracy 14.3.3. Różnice w kwalifikacjach pracowników 14.3.4. Różnice płac ze względu na dyskryminację Pytania kontrolne: 1. Wyjaśnij, na czym polega specyficzna cecha pracy jako czynnika wytwórczego. 2. Określ, jakie czynniki mają wpływ na popyt i podaż pracy. 3. Wyjaśnij, jakie zjawiska mają miejsce na rynku pracy, jeżeli popyt nie równa się podaży. 4. Określ sytuację na rynku pracy w Polsce. 5. Wskaż przykłady monopsonicznego rynku pracy. 6. Ustal jaki model związków zawodowych istnieje w Polsce. 7. Wymień kilka przykładów zróżnicowania płac ze względu na regiony. 8. Wyjaśnij, dlaczego prezesi poszczególnych banków w Polsce mają różne wynagrodzenie a np. Madonna zarabia więcej niż Justyna Steczkowska? 9. Ile wynosi wartość Twojego kapitału ludzkiego? 10. Podaj przykłady dyskryminacji kobiet na rynku pracy. Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz.14. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, rozdz. 11. 15. RÓWNOWAGA OGÓLNA I EFEKTYWNOŚĆ RYNKOWA 15.1. Równowaga ogólna rynków 15.2. System równowagi ogólnej Leona Walrasa 15.3. Ekonomiczna teoria dobrobytu Vilfredo Pareta 15.4. Efektywność a sprawiedliwość Pytania kontrolne: 1. Jaka powinna być idealna rola państwa w gospodarce? 2. Jaki jest punkt wyjścia w ekonomicznym rozpatrywaniu państwa? Jaki stan gospodarki brany jest pod uwagę? 3. Jakie działania podejmuje państwo interweniując na rynku? 4. Dlaczego działania interwencyjne państwa mogą powodować powstawanie deficytu budżetowego. 5. Wymień argumenty przemawiające za koniecznością interwencji państwa na rynku. Które z nich powodują powstawanie największych kosztów finansowych? 6. Wymień argumenty przemawiające przeciw interwencjonizmowi państwa na rynku? 7. W jaki sposób negatywne efekty zewnętrzne powinny być kontrolowane przez państwo, aby nie powodowały nadmiernych strat społecznych? 8. Jakie są główne przyczyny redystrybucja dochodów która dokonywana jest przez państwo? 9. Czy funkcjonowanie w gospodarcze dużych przedsiębiorstw posiadających znaczną siłę rynkową wynika z roli państwa na rynku? 10. Czy i w jakim stopniu defraudacja i korupcja powodują powstanie konieczności interwencjonizmu państwa? Jakie są w tym przypadku działania powodujące zmniejszenie tych negatywnych zjawisk? Literatura podstawowa: Mikroekonomia, pod red. D. Kopycińskiej, Wydawnictwo Kreos, Szczecin 2011,rozdz. 15 Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia tom 1, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2003, rozdz. 14.