WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII W GIMNAZJUM Temat
advertisement
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII W GIMNAZJUM Temat lekcji 1. Wielkie odkrycia geograficzne Zagadnienia 1. Wynalazki umożliwiające dalekie podróże morskie. 2. Poszukiwanie drogi morskiej do Indii. 3. Pierwsze wielkie odkrycia geograficzne. 2. Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych Ocena dopuszczająca – wie, kim był Krzysztof Kolumb – wskazuje na mapie ziemie odkryte przez Europejczyków na przełomie XV i XVI w. – rozumie pojęcia: busola, karawela – wie, dlaczego rdzennych mieszkańców Ameryki nazwano Indianami – pamięta datę pierwszej wyprawy Kolumba – 1492 r. – wymienia państwa, które przodowały w odkryciach geograficznych na przełomie XV i XVI w. – wymienia cywilizacje prekolumbijskie oraz podaje ich osiągnięcia Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra – zna postacie: Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana, Amerigo Vespucciego – wie, w jakich okolicznościach dowiedziono, że Ziemia ma kulisty kształt – wie, dlaczego Europejczycy zaczęli organizować dalekie podróże morskie – wie, jakie były wyobrażenia XV-wiecznych Europejczyków na temat otaczającego ich świata – uzasadnia kluczową rolę wynalazków w rozwoju dalekomorskiej żeglugi – uzasadnia, dlaczego Hiszpania i Portugalia stały się prekursorami odkryć geograficznych na przełomie XV i XVI w. – opowiada o działaniach konkwistadorów – charakteryzuje organizację – rozumie i omawia wpływ posiadania kolonii na gospodarkę państw – docenia osiągnięcia cywilizacji pozaeuropejskich Zagadnienia 1. Majowie, Aztekowie, Inkowie i ich państwa. 2. Europejskie podboje i kolonie zamorskie. 3. Konsekwencje wielkich odkryć geograficznych dla Europy. – rozumie pojęcia: konkwistador, towary kolonialne, dualizm gospodarczy – wylicza towary sprowadzane do Europy z kolonii 3. Kultura odrodzenia we Włoszech – rozumie pojęcia: odrodzenie (renesans), humanizm, człowiek renesansu, mecenat – zna postacie: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi oraz wymienia ich najwybitniejsze dzieła Zagadnienia 1. Włochy kolebką renesansu. 2. Charakterystyczne zjawiska kultury odrodzenia. 3. Najwybitniejsi twórcy włoskiego renesansu. – wie, kto i kiedy wynalazł ruchomą czcionkę drukarską – opowiada o życiu Zagadnienia i dokonaniach Mikołaja 1. Wynalazek druku. Kopernika 2. Wielcy humaniści europejscy. 3. Przewrót kopernikański. 4. Renesans w Europie i przewrót kopernikański 5. Początki reformacji państw Majów, Azteków i Inków europejskich i porównuje je z osiągnięciami cywilizacji europejskiej – wie, skąd wzięła się nazwa „Ameryka Łacińska” – rozumie, dlaczego konkwistadorom udało się w krótkim czasie podbić imperia indiańskie w Ameryce – wymienia cechy kultury renesansowej – wskazuje na mapie kolebkę odrodzenia – uzasadnia, dlaczego kultura renesansu narodziła się we Włoszech – porównuje kulturę epok renesansu i średniowiecza – rozumie, na czym polegało „odrodzenie” kultury antycznej w czasach renesansu – wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansowej we Włoszech – zna najwybitniejszych przedstawicieli europejskiego renesansu – rozumie pojęcie system heliocentryczny – rozpoznaje modele geocentryczny i heliocentryczny – rozumie znaczenie druku dla rozwoju kultury – rozumie znaczenie odkrycia dokonanego przez Mikołaja Kopernika – wyjaśnia, dlaczego dzieło O obrotach sfer niebieskich znalazło się na liście ksiąg zakazanych przez Kościół – rozumie pojęcia: reformacja, – charakteryzuje główne sekularyzacja, luteranie, założenia luteranizmu – porównuje główne założenia – rozumie wpływ sytuacji nauki głoszonej przez społeczno-politycznej Zagadnienia 1. Sytuacja Kościoła katolickiego w XV w. 2. Marcin Luter i jego nauka. 3. Powstanie i rozwój luteranizmu. protestanci – zna postanowienia pokoju augsburskiego – zna daty: wystąpienia Lutra, podpisania pokoju augsburskiego – wyjaśnia, dlaczego Luter wystąpił z krytyką papiestwa – wyjaśnia przyczyny wojen religijnych w Niemczech zwolenników luteranizmu oraz przez Kościół katolicki – opisuje cele i działania Marcina Lutra w Niemczech na rozwój luteranizmu – rozumie i analizuje długofalowe znaczenie pokoju augsburskiego 6. Rozwój reformacji – wie, kim byli: Jan Kalwin, Henryk VIII – rozumie pojęcia: hugenoci, kalwinizm, anglikanizm, arianie – wymienia różne wyznania protestanckie – wie, co się wydarzyło w 1534 r. – przedstawia okoliczności powstania Kościoła anglikańskiego – charakteryzuje wojny religijne we Francji – porównuje podłoże społeczno-polityczne reformacji w Niemczech, Francji i Anglii – rozumie, dlaczego radykalni protestanci spotykali się z niechęcią ze strony przedstawicieli innych wyznań – udowadnia wpływ wydarzeń z XVI w. na dzisiejszą sytuację wyznaniową – rozumie pojęcia: sobór trydencki, inkwizycja, jezuici, tolerancja religijna, kontrreformacja – zna postanowienia soboru trydenckiego – charakteryzuje działania podejmowane przez zakony w celu odbudowy pozycji katolicyzmu – wyjaśnia cele zwołania soboru trydenckiego – wskazuje postanowienia soboru trydenckiego służące wzmocnieniu katolicyzmu – wskazuje postanowienia soboru trydenckiego odgrywające do dziś ważną rolę – wskazuje pozytywne i negatywne skutki XVIwiecznych reform chrześcijaństwa – rozumie, dlaczego jezuici byli skuteczni w dziele kontrreformacji Zagadnienia 1. Kalwinizm. 2. Wojny religijne we Francji. 3. Powstanie Kościoła anglikańskiego. 4. Inne wyznania protestanckie. 7. Reforma katolicka Zagadnienia 1. Sobór trydencki. 2. Powstanie i działalność zakonu jezuitów. 3. Konsekwencje reform chrześcijaństwa. 9. Polska i Litwa pod rządami ostatnich Jagiellonów Zagadnienia 1. Konflikt Polski i Litwy z państwem moskiewskim. 2. Sekularyzacja zakonu krzyżackiego w Prusach. 3. Przyłączenie Mazowsza do Korony. 4. Początek wojen o panowanie na Bałtyku. 10. Kształtowanie się demokracji szlacheckiej Zagadnienia 1. Konstytucja nihil novi. 2. Obowiązki i prawa szlachty polskiej. 3. Praca sejmu walnego. 4. Stan szlachecki i jego zróżnicowanie. 11. Powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Zagadnienia 1. Ruch egzekucyjny. 2. Droga do unii realnej Polski i Litwy. 3. Powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. – wskazuje na mapie obszar Polski na przełomie XV i XVI w. – wie, co wydarzyło się w 1525 r. – rozumie pojęcia: hołd pruski, kaper – opisuje panowanie: Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta, zwracając uwagę na politykę prowadzoną przez tych władców – rozumie znaczenie przyłączenia Mazowsza do Korony – rozumie konsekwencje wojen Polski i Litwy z Krzyżakami oraz państwem moskiewskim – rozumie i uzasadnia decyzję Zygmunta Augusta o budowie polskiej floty na Bałtyku – ocenia politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów – rozumie pojęcia: przywilej, sejm walny, konstytucja nihil novi, pospolite ruszenie, magnat, demokracja szlachecka, izba poselska, izba senatorska – opisuje działanie sejmu walnego oraz sposób wybierania posłów – zna obowiązki i prawa polskiego szlachcica – przedstawia podziały społeczne stanu szlacheckiego ze względu na poziom zamożności jego członków – rozumie i wykazuje, jaką rolę w systemie obronnym Polski odgrywało pospolite ruszenie – rozumie znaczenie konstytucji nihil novi dla funkcjonowania państwa – określa kompetencje sejmu walnego – uzasadnia, dlaczego ustrój Rzeczypospolitej ukształtowany w XVI w. określa się mianem demokracji szlacheckiej – rozumie pojęcia: egzekucja praw i dóbr, unia lubelska, unia realna – zna postać Zygmunta II Augusta – opisuje, w jaki sposób doszło do powstania Rzeczypospolitej Obojga Narodów – wymienia przyczyny podpisania unii lubelskiej – wskazuje na mapie obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów – rozumie znaczenie postulatów wysuwanych przez ruch egzekucyjny – przedstawia główne postanowienia unii lubelskiej – wymienia i omawia mocne oraz słabe strony polskolitewskiej unii realnej – ocenia unię lubelską z perspektywy Polski oraz Litwy – rozumie pojęcia: wolna elekcja, sejm elekcyjny, konfederacja, artykuły henrykowskie Zagadnienia – zna postacie: Henryka 1. Zasady wolnej elekcji. Walezego, Stefana 2. Panowanie Henryka Batorego Walezego i Stefana Batorego. – zna datę pierwszej wolnej 3. Wpływ wolnej elekcji na elekcji funkcjonowanie państwa. – wie, dlaczego w Polsce wprowadzono zasadę wolnej elekcji – przedstawia zasady wolnej elekcji – dostrzega i omawia wady oraz zalety monarchii elekcyjnej – omawia wpływ artykułów henrykowskich na sprawowanie władzy przez polskich monarchów – rozumie pojęcia: „spichlerz Europy”, pańszczyzna, folwark – wymienia towary, które XVI-wieczna Rzeczpospolita importowała i eksportowała – omawia znaczenie pańszczyzny dla funkcjonowania folwarku szlacheckiego – wskazuje na mapie: Wisłę, Gdańsk, Toruń – omawia znaczenie Gdańska w handlu prowadzonym przez Rzeczpospolitą – wymienia grupy narodowościowe zamieszkujące ziemie Rzeczypospolitej w XVI w. – wskazuje religie mieszkańców XVIwiecznej Rzeczypospolitej – rozumie pojęcia: konfederacja warszawska, „złoty wiek kultury” – zna postacie: Bony Sforzy, Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego – wskazuje zabytki – omawia najważniejsze osiągnięcia kultury renesansowej w Polsce – dostrzega genezę konfederacji warszawskiej oraz jej wpływ na położenie innowierców w Polsce XVI w. – charakteryzuje wpływ przemian ekonomicznych w Europie Zachodniej na gospodarkę Polski – dostrzega zależności między wzrostem politycznego znaczenia szlachty a zdobyciem przez nią pozycji głównego producenta zboża w Polsce – dostrzega wpływ renesansu włoskiego na kulturę polską – wyjaśnia specyfikę stosunków religijnych w Rzeczypospolitej na tle europejskim 12. Rzeczpospolita monarchią elekcyjną 13. Gospodarka Rzeczypospolitej w XVI w. Zagadnienia 1. Wpływ sytuacji w Europie na gospodarkę Rzeczypospolitej. 2. Folwark szlachecki. 3. Sytuacja chłopów. 14. Rzeczpospolita wielu narodów i religii – kultura „złotego wieku” Zagadnienia 1. Ludność i religie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 2. Odrodzenie w Polsce. 3. Twórcy kultury polskiej epoki renesansu. renesansowe na ziemiach polskich (ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu) 16. Kultura europejska w XVII w. Zagadnienia 1. Cechy charakterystyczne kultury baroku. 2. Wielcy uczeni XVII w. 17. Wiek XVII – stulecie niekończącej się wojny Zagadnienia 1. Sytuacja polityczna w Europie na początku XVII w. 2. Wojna trzydziestoletnia – przyczyny, przebieg i skutki. 3. Stulecie „rewolucji militarnej”. 18. Absolutyzm we Francji Zagadnienia 1. Polityka kardynała Richelieu. 2. Ludwik XIV – „KrólSłońce”. – rozumie pojęcie barok – omawia cechy sztuki barokowej – wymienia twórców kultury barokowej – zna wybitnych uczonych XVII w. i ich dokonania – porównuje kulturę barokową i renesansową – wymienia nowe prądy filozoficzne, które pojawiały się w XVII w. – dostrzega wpływ kontrreformacji na sztukę barokową – dostrzega rolę sztuki barokowej w odbudowie pozycji Kościoła katolickiego – wymienia państwa, które brały udział w wojnie trzydziestoletniej – wie, kiedy wybuchła wojna trzydziestoletnia – wskazuje przyczyny wojny trzydziestoletniej – dostrzega wpływ wojen XVII stulecia na zmiany zachodzące w sztuce militarnej – porównuje skutki wojny trzydziestoletniej z konsekwencjami długotrwałych wojen czasów współczesnych – rozumie i wymienia skutki wojny trzydziestoletniej dla gospodarki i społeczeństw Europy – rozumie pojęcia: absolutyzm, merkantylizm – rozumie znaczenie słów: „Państwo to ja” – wie, kim był Ludwik XIV – opisuje rządy absolutne na przykładzie państwa Ludwika XIV – rozumie główne założenia merkantylizmu – wskazuje wady i zalety merkantylizmu – porównuje ustrój XVIIwiecznej Francji z ustrojem polskolitewskiej Rzeczypospolitej – dostrzega podstawowe różnice między ustrojem Rzeczypospolitej Obojga Narodów a systemem monarchii absolutnej 3. Wersal i jego rola w państwie. 4. Merkantylizm. 19. Anglia na drodze ku monarchii parlamentarnej Zagadnienia 1. Sytuacja politycznospołeczna w Anglii w przededniu rewolucji. 2. Konflikt król–parlament. 3. Rządy Cromwella. 4. Monarchia parlamentarna w Anglii. 20. Lekcja powtórzeniowa. Europa w XVII w. Zagadnienia 1. Kultura barokowa w Europie. 2. Osiągnięcia nauki XVII w. 3. Różne typy ustrojów politycznych w Europie XVII w. 4. Ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów na tle Europy. 21. Królowie elekcyjni schyłku XVI w. i w XVII stuleciu Zagadnienia 1. Monarchia elekcyjna w polsko-litewskiej – rozumie pojęcia: lord protektor, monarchia parlamentarna, purytanie – opisuje przebieg rewolucji w Anglii – wskazuje na mapie Anglię – zna postać Olivera Cromwella – zna datę ścięcia króla Karola I – wie, na czym polega funkcjonowanie ustroju monarchii parlamentarnej – porównuje monarchie parlamentarną i absolutną – porównuje ustrój polskolitewskiej Rzeczypospolitej z systemem angielskiej monarchii parlamentarnej – wskazuje pozostałości XVII-wiecznej rewolucji w ustroju współczesnej Wielkiej Brytanii – zna najważniejsze wydarzenia z historii politycznej XVII w. – wie, co wydarzyło się w latach 1618–1648 oraz w 1640 i 1688 r. – wymienia rożne typy ustrojów politycznych w XVII-wiecznej Europie – wymienia największe osiągnięcia sztuki, literatury i nauki w XVII w. – dostrzega konsekwencje rewolucji angielskiej w dzisiejszym sposobie sprawowania władzy w Wielkiej Brytanii – wskazuje różnice między ustrojami różnych państw XVII-wiecznej Europy – wskazuje wady i zalety różnych systemów ustrojowych XVIIwiecznej Europy – porównuje ustrój oparty na wolnej elekcji z monarchią dziedziczną i ocenia oba systemy – wyjaśnia, dlaczego szlachta w trzech kolejnych elekcjach wybierała na tron przedstawicieli dynastii Wazów – rozumie pojęcia: monarchia elekcyjna, dynastia Wazów – wymienia królów Polski z dynastii Wazów – wskazuje na mapie Rzeczpospolitą pod Rzeczypospolitej – próba oceny. 2. Władcy polscy z dynastii Wazów. 3. Królowie „Piastowie” na tronie Rzeczypospolitej. 22.Wojny Rzeczypospolitej z Rosją Zagadnienia 1. Sytuacja polityczna w Rosji po śmierci Iwana IV Groźnego. 2. Dymitr Samozwaniec i jego rządy. 3. Interwencja Zygmunta III Wazy w Rosji. 23. Powstanie kozackie Zagadnienia 1. Kozacy i ich codzienne życie. 2. Przyczyny powstań kozackich. 3. Powstanie Chmielnickiego. 24. Wojny Rzeczypospolitej ze Szwecją Zagadnienia 1. Unia polsko-szwedzka. rządami Wazów – wymienia królów „Piastów” panujących w Rzeczypospolitej XVII w. – rozumie pojęcia: samodzierżawie, wielka smuta, bojarzy, dymitriada – zna postać Stanisława Żółkiewskiego – wie, co wydarzyło się w roku: 1605, 1610, 1612, 1634 – omawia przyczyny i skutki polskiej interwencji w Rosji – zna postanowienia pokoju w Polanowie – wskazuje na mapie ziemie przyłączone do Rzeczypospolitej na mocy pokoju w Polanowie – wie, dlaczego w dzisiejszej Rosji jedno z najważniejszych świąt państwowych jest obchodzone w rocznicę wygnania Polaków z moskiewskiego Kremla – omawia rolę Zygmunta III Wazy w konflikcie polskorosyjskim – analizuje polityczne skutki polskiej interwencji w Rosji – rozumie pojęcia: Kozacy, ugoda perejasławska, czajka, husaria – wie, co wydarzyło się w 1648 i 1654 r. – wymienia bitwy stoczone przez wojska Rzeczypospolitej z Kozakami – opisuje etapy powstania Chmielnickiego – omawia i ocenia politykę Rosji wobec Ukrainy – opowiada o celach powstań kozackich – wymienia konsekwencje powstania Chmielnickie – rozumie i wskazuje złożone przyczyny powstania Chmielnickiego – wskazuje długofalowe skutki powstania Chmielnickiego dla stosunków Polaków i Ukraińców – rozumie i wyjaśnia pojęcie „potop” – wymienia bitwy z okresu wojen polsko-szwedzkich: bitwa pod Kircholmem, – wymienia przyczyny wojen polsko-szwedzkich – omawia postanowienia pokoju w Oliwie – rozumie przyczyny i skutki utraty lenna pruskiego przez Polskę – omawia różne postawy Polaków wobec Szwedów w okresie „potopu”, szuka genezy zmian tych postaw 2. Początek wojen polskoszwedzkich. 3. Szwedzki „potop”. obrona klasztoru na Jasnej Górze – zna postacie: Stefana Czarnieckiego, Jana Chodkiewicza, Augustyna Kordeckiego, Janusza Radziwiłła – omawia znaczenie obrony Jasnej Góry w okresie „potopu” – zna okoliczności utraty przez Polskę zwierzchności lennej nad Prusami Książęcymi – wie, co wydarzyło się w roku: 1605, 1655, 1657, 1660 25. Kryzys Rzeczypospolitej w połowie XVII w. – rozumie pojęcia: złota wolność szlachecka, oligarchia magnacka, konfederacja, abdykacja, liberum veto – wskazuje skutki gospodarcze wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą ze Szwecją, Rosją i Kozakami – wymienia przejawy kryzysu politycznego Rzeczypospolitej – wskazuje mechanizmy polityczne paraliżujące pracę sejmu – ocenia skutki społeczne i polityczne wojen XVII w. – wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego, społecznego i politycznego Rzeczypospolitej w XVII w. – określa, w jaki sposób magnateria zdobyła w Rzeczypospolitej dominującą pozycję, i wskazuje skutki tego zjawiska – omawia międzynarodowe skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą – zna postać Jana III Sobieskiego – wie, kiedy i z jakim skutkiem Polacy stoczyli – zna postanowienia układu w Buczaczu – wie, dlaczego Jana III Sobieskiego nazywano – ocenia skutki odsieczy wiedeńskiej dla Polski – wyjaśnia, dlaczego traktat buczacki uznawany był za hańbiący dla Rzeczypospolitej Zagadnienia 1. Zniszczenia wojenne. 2. Kryzys polityczny. 26. Wojny Rzeczypospolitej z Turcją Zagadnienia 1. Konflikt polsko-turecki na początku XVII w. 2. Zdobycie Kamieńca Podolskiego przez Turków i układ w Buczaczu. 3. Odsiecz wiedeńska. z Turkami bitwy pod Cecorą, Chocimiem i Wiedniem – zna przyczyny i skutki wojen toczonych przez Polskę z Turcją „Lwem Lechistanu” – wskazuje na mapie Kamieniec Podolski i Podole 27. Barok w Polsce – wymienia przykłady architektury barokowej na ziemiach Rzeczypospolitej (z uwzględnieniem własnego regionu) – zna rezydencje królów polskich zbudowane w stylu barokowym – rozumie pojęcia: sarmatyzm, ksenofobia – opisuje polski strój szlachecki – zna dokonania: Woltera, Jana Jakuba Rousseau, Wolfganga Amadeusza Mozarta – zna pojęcia: oświecenie, „stulecie świateł”, encyklopedyści, manufaktura, absolutyzm oświecony, rokoko, klasycyzm, umowa społeczna – wskazuje przykłady budowli wzniesionych w stylu rokokowym i klasycystycznym – omawia działalność zakonów na ziemiach polskich w XVII w. – opisuje sarmacki styl życia – omawia przyczyny narastania ksenofobii wśród polskiej szlachty – wyjaśnia, dlaczego Polacy w XVII w. nazywali swoje państwo „przedmurzem chrześcijaństwa” – omawia wpływy wschodnie w polskiej kulturze doby baroku – wyjaśnia, dlaczego XVIII stulecie nazywane jest „epoką świateł” – dostrzega rolę Wielkiej Encyklopedii Francuskiej w rozwoju kultury epoki oświecenia – dostrzega przejawy postępu technicznego w XVIII stuleciu – przedstawia koncepcję umowy społecznej – rozumie wpływ postępu technicznego na rozwój gospodarki w XVIII w. – wymienia główne idee oświecenia i rozpoznaje je w literaturze, polityce i sztuce Zagadnienia 1. Architektura, religijność i szkolnictwo polskiego baroku. 2. Działalność zakonów na ziemiach polskich. 3. Kultura sarmatyzmu. 29. Kultura umysłowa XVIII w. Zagadnienia 1. Nowe idee – postęp, prawa obywatelskie, umowa społeczna. 2. Postęp naukowy i techniczny oraz przemiany w gospodarce europejskiej. 3. Architektura i sztuka XVIII stulecia. 30. Wielka Brytania XVIII stulecia w epoce „rewolucji przemysłowej” Zagadnienia 1. Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii. 2. Rozwój gospodarczy Wielkiej Brytanii w XVIII w. 3. Początki nowoczesnej ekonomii. 4. Znaczenie rewolucji przemysłowej. 31. Oświecony absolutyzm: Prusy, Austria, Rosja Zagadnienia 1. Prusy – wzrost potęgi militarnej. 2. Reformy Marii Teresy oraz Józefa II w Austrii. 3. Rosja Piotra I. 32. Kolonie angielskie w Ameryce Północnej Zagadnienia 1. Sytuacja kolonii brytyjskich w Ameryce. 2. Rozwój gospodarczy kolonii. – zna zasadę trójpodziału władz – omawia rewolucję agrarną – wie, kto i kiedy wynalazł maszynę parową – wyjaśnia znaczenie pojęć: „rewolucja przemysłowa”, liberalizm ekonomiczny, kapitalizm – rozumie znaczenie wynalezienia maszyny parowej dla rozwoju gospodarczego Wielkiej Brytanii – omawia wpływ rewolucji przemysłowej na rozwój gospodarczy Wielkiej Brytanii – dostrzega zmiany społeczne spowodowane przez rewolucję przemysłową – zna dynastie panujące w XVIII w. w Austrii, Prusach i Rosji – wskazuje na mapie sąsiadów Polski w XVIII w. – wymienia reformy przeprowadzone w Prusach przez Fryderyka Wilhelma I i Fryderyka II – opisuje zmiany wprowadzone w Austrii przez Marię Teresę i Józefa II – wymienia reformy wprowadzone w Rosji przez Piotra I – uzasadnia, dlaczego XVIIIwieczne Prusy nazywano „państwem militarnym” – dostrzega i omawia cechy absolutyzmu oświeconego w Austrii, Prusach i Rosji – porównuje reformy wprowadzone w Prusach, Austrii i Rosji – opisuje rozwój kolonii brytyjskich w Ameryce – zna pojęcia: metropolia, kolonia, „bostońskie picie herbaty” („herbatka bostońska”) – wie, co wydarzyło się – opisuje sytuację kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej w XVIII w. – wskazuje przyczyny konfliktu między metropolią a koloniami – rozróżnia i omawia ekonomiczne oraz polityczne przyczyny konfliktu metropolii z koloniami – omawia wpływ tolerancji religijnej na rozwój kolonii angielskich 3. Przyczyny konfliktu między koloniami a metropolią. 33. Powstanie Stanów Zjednoczonych Zagadnienia 1. Deklaracja niepodległości. 2. Wojna o niepodległość. 3. Stany Zjednoczone niepodległym państwem. 4. Konstytucja Stanów Zjednoczonych. 34. Wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej Zagadnienia 1. Francja w przededniu wybuchu rewolucji. 2. Początek rewolucji francuskiej. 3. Obalenie monarchii. 35. Francja republiką Zagadnienia 1. Terror rewolucyjny. 2. Rządy jakobinów. 3. Dziedzictwo Wielkiej Rewolucji Francuskiej. w 1773 r. – zna postacie: Benjamina Franklina, Jerzego Waszyngtona – wie, co wydarzyło się w roku: 1776, 1787 – zna najważniejsze postanowienia konstytucji USA – rozumie pojęcie konstytucja – wie, dlaczego Amerykanie obchodzą najważniejsze święto narodowe 4 lipca – opisuje etapy uzyskiwania niepodległości przez kolonie brytyjskie w Ameryce – wymienia nazwiska Polaków biorących udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych – wymienia czynniki, które ułatwiły uzyskanie niepodległości przez Stany Zjednoczone – wymienia główne założenia ustroju politycznego USA – wyjaśnia, w jaki sposób Konstytucja Stanów Zjednoczonych realizowała zasadę trójpodziału władz – wskazuje postanowienia konstytucji USA, które przetrwały do dziś – wyjaśnia, dlaczego Francja popierała kolonistów amerykańskich w walce o niepodległość – rozumie pojęcia: burżuazja, Stany Generalne, Bastylia, monarchia konstytucyjna – zna podział społeczeństwa francuskiego przed rewolucją – wie, co wydarzyło się w roku: 1789, 1792 – zna postać Ludwika XVI – charakteryzuje stosunki społeczne we Francji przed wybuchem rewolucji – podaje przyczyny wybuchu rewolucji – zna okoliczności powstania republiki we Francji – rozumie przyczyny wybuchu wojny między rewolucyjną Francją a Prusami i Austrią – rozumie pojęcia: gilotyna, terror, jakobini – wie, czym charakteryzowały się rządy jakobinów – opisuje zachowanie przywódców rewolucji w stosunku do Kościoła katolickiego – wskazuje skutki rewolucji francuskiej – uzasadnia reakcję państw europejskich na śmierć Ludwika XVI – wskazuje cechy charakterystyczne dyktatury jakobińskiej – wyjaśnia znaczenie filozofii oświecenia jako jednego z czynników odgrywających ważną rolę w genezie rewolucji francuskiej – opisuje główne zasady rewolucji wyrażone w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela – wyjaśnia, dlaczego władze rewolucyjnej Francji walczyły z Kościołem katolickim 37. Rzeczpospolita w okresie kryzysu – czasy saskie Zagadnienia 1. Panowanie Augusta II Mocnego. 2. Wielka Wojna Północna. 3. Uzależnienie Rzeczypospolitej od Rosji. 4. Saska anarchia 5. Pierwsze próby reform. 38. Ostatnia wolna elekcja i I rozbiór Zagadnienia 1. Elekcja Stanisława Augusta i pierwsze reformy. 2. Stosunek Rosji do reform przeprowadzanych w Polsce. 3. Konfederacja barska. 4. I rozbiór Polski. 39. Reformy stanisławowskie Zagadnienia 1. Próby reform w latach siedemdziesiątych XVIII w. 2. Odrodzenie kulturalne. 3. Ożywienie gospodarcze. 4. Warszawa stanisławowska. – zna postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III, Stanisława Leszczyńskiego – podaje genezę powiedzeń: „od Sasa do Lasa”, „za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa” – rozumie pojęcia: Sejm Niemy, traktat trzech czarnych orłów, anarchia, Collegium Nobilium – wie, co wydarzyło się w 1717 i 1709 r. – wie, co wydarzyło się w roku: 1764, 1768, 1772 – rozumie pojęcia: Familia, Szkoła Rycerska, prawa kardynalne, konfederacja barska – wskazuje na mapie obszar Rzeczypospolitej za panowania Stanisława Augusta (przed 1772 r. i po tej dacie) – wymienia reformy wprowadzone przez Stanisława Augusta w latach siedemdziesiątych XVIII w. – rozumie pojęcia: Komisja Edukacji Narodowej, czynsz, obiady czwartkowe – wymienia i charakteryzuje przejawy kryzysu państwa polsko-litewskiego za panowania Wettynów – wie, w jakich okolicznościach obejmowali polski tron: August II Mocny, August III, Stanisław Leszczyński – dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego i kulturalnego w Polsce czasów saskich – charakteryzuje reformy przeprowadzone przez Stanisława Augusta w latach sześćdziesiątych XVIII w. – uzasadnia niebezpieczeństwo wynikające dla Polski z tzw. traktatu trzech czarnych orłów – charakteryzuje rządy Wettynów w Polsce – wymienia próby reform podejmowane w Polsce w pierwszej połowie XVIII w. – wyjaśnia zmianę położenia międzynarodowego Polski w czasach saskich – wskazuje i omawia przyczyny I rozbioru – przedstawia i analizuje przejawy kryzysu państwa polsko-litewskiego w czasach saskich – omawia projekty reform autorstwa Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Konarskiego – rozumie znaczenie KEN dla reformy szkolnictwa w Polsce – wymienia przejawy ożywienia gospodarczego na ziemiach polskich – rozumie znaczenie mecenatu królewskiego dla rozwoju sztuki w Polsce – charakteryzuje kulturę oświecenia w Polsce – wyjaśnia znaczenie reform stanisławowskich dla rozwoju Polski w drugiej połowie XVIII w. – wyjaśnia znaczenie obrazów Canaletta dla odbudowy Warszawy po II wojnie światowej – dostrzega konsekwencje rosyjskich ingerencji w wewnętrzne sprawy Polski – wymienia przykłady sztuki polskiej okresu klasycyzmu (w tym Łazienki Królewskie) z uwzględnieniem własnego regionu 40. Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja Zagadnienia 1. Sytuacja międzynarodowa a zwołanie sejmu w 1788 r. 2. Stronnictwa na Sejmie Wielkim. 3. Reformy Sejmu Wielkiego. 4. Konstytucja 3 maja. – wie, kiedy zwołano Sejm Czteroletni – zna datę uchwalenia Konstytucji 3 maja – zna najważniejsze reformy Sejmu Wielkiego – zna postanowienia Konstytucji 3 maja – rozumie pojęcia: konfederacja targowicka, sejm grodzieński – wie, kim byli Tadeusz Kościuszko i Józef Zagadnienia Poniatowski 1. Wojna polsko-rosyjska w – wie, kiedy nastąpił obronie konstytucji. II rozbiór Polski 2. II rozbiór Polski. – wskazuje na mapie ziemie 3. Powstanie polskiej opozycji zabrane Polsce na emigracji. w II rozbiorze przez Rosję i Prusy 42. Powstanie kościuszkowskie – zna daty: wybuchu insurekcji i upadek Rzeczypospolitej kościuszkowskiej, bitew pod Racławicami Zagadnienia i Maciejowicami, 1. Przyczyny wybuchu 41. Wojna w obronie konstytucji i II rozbiór Polski – zna okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego – zna stronnictwa z okresu Sejmu Wielkiego, ich programy oraz przywódców – wyjaśnia znaczenie reform Sejmu Wielkiego dla bezpieczeństwa Polski na arenie międzynarodowej – rozumie, dlaczego Prusy i Rosja poczuły się zaniepokojone reformami Sejmu Wielkiego – omawia znaczenie sytuacji międzynarodowej dla zwołania Sejmu Wielkiego – omawia przełomowe znaczenie Konstytucji 3 maja dla Polski – podaje okoliczności uznania przez polski sejm traktatu rozbiorowego – zna okoliczności powstania konfederacji targowickiej – uzasadnia, dlaczego Austria nie wzięła udziału w II rozbiorze Polski – wie, dokąd i dlaczego udali się na emigrację Polacy protestujący przeciw II rozbiorowi – zna okoliczności ustanowienia orderu Virtuti Militari – wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej następstwa – zna okoliczności wybuchu powstania kościuszkowskiego – zna cel wydania uniwersału połanieckiego – wskazuje przyczyny klęski powstania kościuszkowskiego – omawia cele powstania kościuszkowskiego – rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej – próbuje ocenić rządy ostatniego króla Polski insurekcji kościuszkowskiej. 2. Przebieg powstania kościuszkowskiego. 3. Insurekcja w Warszawie i Wilnie. 4. Uniwersał połaniecki. 5. III rozbiór Polski. 44. Napoleon Bonaparte obejmuje władzę we Francji Zagadnienia 1. Francja w czasach Dyrektoriatu. 2. Kariera Napoleona Bonapartego. 3. Cesarstwo we Francji 45. Początki nowego ładu w Europie Zagadnienia 1. Konflikt francusko-angielski. 2. Wojny Napoleona z Austrią, Rosją i Prusami. III rozbioru – rozumie pojęcia: insurekcja, uniwersał, kosynierzy – zna postacie: Tadeusz Kościuszki, Jana Kilińskiego – wymienia państwa, które brały udział w III rozbiorze Polski – wskazuje na mapie ziemie Rzeczypospolitej zagarnięte w III rozbiorze przez poszczególne państwa – zna pojęcia: Dyrektoriat, konsulat, cesarstwo – zna daty utworzenia cesarstwa we Francji i wydania Kodeksu cywilnego – wymienia i wskazuje na mapie państwa, z którymi Napoleon toczył wojny – rozumie pojęcia: blokada kontynentalna, koalicja – wymienia bitwy stoczone przez wojska Napoleona z Prusakami i Austriakami – wskazuje na mapie obszary uzależnione napoleońskiej Francji – wymienia reformy przeprowadzone przez Napoleona Bonapartego – opisuje drogę Napoleona Bonapartego do przejęcia pełni władzy we Francji – opisuje przemiany form rządów we Francji (od wybuchu rewolucji do ustanowienia cesarstwa) – wyjaśnia, dlaczego Francuzi w większości popierali Bonapartego – wskazuje przyczyny sukcesów Bonapartego w polityce wewnętrznej – wie, dlaczego wojska francuskie odnosiły sukcesy na polach bitew – wymienia przyczyny wojen toczonych przez napoleońską Francję – wymienia zmiany wprowadzone w Europie przez Bonapartego – uzasadnia, dlaczego Napoleon zmusił Habsburgów do rezygnacji z tytułu cesarzy rzymskich narodu niemieckiego – opisuje zmiany, które zaszły w Europie w okresie napoleońskim w dziedzinach: gospodarki, polityki, życia społecznego 46.Napoleon a sprawa niepodległości Polski Zagadnienia 1. Legiony Polskie we Włoszech. 2. Utworzenie Księstwa Warszawskiego. 3. Ustrój Księstwa Warszawskiego. 4. Wojna 1809 r. 47. Upadek Napoleona Zagadnienia 1. Europa napoleońska. 2. Kampania rosyjska Napoleona. 3. „Bitwa narodów” i abdykacja Napoleona. 4. 100 dni Napoleona. 5. Próba oceny Napoleona Bonapartego. 48. Lekcja powtórzeniowa. Napoleon i próby odbudowy niepodległej Polski Zagadnienia 1. Reformy wewnętrzne Bonapartego. 2. Polityka zagraniczna Francji pod rządami Napoleona Bonapartego. 3. Napoleon Bonaparte a Polacy. – wie, kiedy: utworzono Legiony Polskie we Włoszech, powstało Księstwo Warszawskie, przyłączono do Księstwa ziemie trzeciego zaboru austriackiego – wie, kim byli: Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki – wie, kiedy: rozpoczęła się wojna Napoleona z Rosją, rozegrała się „bitwa narodów”, Napoleon I abdykował, rozegrała się bitwa pod Waterloo – wymienia reformy wprowadzone we Francji przez Napoleona Bonapartego – charakteryzuje relacje między Napoleonem a Polakami i Księstwem Warszawskim – zna cele, które stawiali sobie twórcy Legionów – opisuje okoliczności powstania Mazurka Dąbrowskiego – opisuje okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego – wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie – opisuje postawę Polaków w czasie ostatnich lat panowania Napoleona – opisuje stosunek Polaków do napoleońskiej Francji – charakteryzuje ustrój Księstwa Warszawskiego – ocenia rolę Legionów i Księstwa Warszawskiego w dziejach Polski – ocenia postawę Napoleona Bonapartego wobec Polaków – wymienia przyczyny ataku Napoleona na Rosję – wskazuje przyczyny klęski poniesionej w 1813 r. przez napoleońską Francję – zna różne oceny Napoleona I – analizuje zmiany wprowadzone przez Napoleona w Europie – opisuje politykę zagraniczną Francji pod rządami Bonapartego – ocenia znaczenie okresu napoleońskiego dla Europy i ziem polskich
