ELEKTROSTATYKA I PRĄD ELEKTRYCZNY Karolina Dziadek IIA Elektrostatyka - pojęcie Elektrostatyka – jest to nauka, która dotyczy oddziaływań i właściwości ładunków elektrycznych w stanie spoczynku. Nazwa elektryczność pochodzi od słowa elektron, które w języku greckim znaczy bursztyn. Zachowanie ładunków Ładunki jednoimienne odpychają się: Ładunki różnoimienne przyciągają się: Sposoby elektryzowania ciał Elektryzowanie przez tarcie Polega na gromadzeniu na powierzchni obu ciał nadmiaru ładunków elektrycznych przeciwnych znaków. Elektryzowanie przez dotyk Po dotknięciu ciała naelektryzowanego ładunki przepływają do ciała obojętnego. Elektryzowanie przez indukcję (wpływ) Polega na zbliżeniu do elektryzowanego ciała innego ciała naelektryzowanego. Maszyna elektrostatyczna Maszyna elektrostatyczna jest to urządzenie służące do wytwarzania i gromadzenia ładunków elektrycznych (na jednej elektrodzie dodatnich , a na drugiej ujemnych). Budowa atomu Atom jest zdefiniowany jako najmniejsza, niepodzielna cząstka danej substancji zachowująca wszystkie właściwości charakterystyczne dla tej substancji. Wszystkie atomy złożone są z dużego jądra i okrążającej je chmury elektronowej. Jądro ma ładunek dodatni i , pomimo małych rozmiarów, skupia w sobie większość masy całego układu. Elektrony są dużo mniejsze od protonów i neutronowo (składników jądra) i posiadają sumaryczny ładunek elektryczny ujemny. Właściwości substancji, jaką budują atomy danego pierwiastka, zależne są w dużej mierze od liczbie protonów w jądrze atomowym. Atom jest elektrycznie obojętny, gdy ładunek ujemny elektronów znosi się z ładunkiem dodatnim jądra. Nie zawsze tak jest. Czasem liczba ładunków danego rodzaju jest różna od ładunków drugiego rodzaju i wówczas atomy stanowią jony. BUDOWA ATOMU Ładunek elementarny Ładunek elementarny – ładunek elektronu i protonu. Jednostką ładunku elektrycznego jest 1 kulomb (1C). Kulomb jest bardzo dużym ładunkiem elektrycznym: 1C 6,24 10 ładunków elementarnych 18 Prawo Coulomba Dwa ładunki odpychają się lub przyciągają siłą wprost proporcjonalną do iloczynu wartości tych ładunków, a odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości między nimi. q1 q2 F k 2 r gdzie: F – siła wzajemnego oddziaływania dwóch ładunków q1 i q2 – wartość ładunków elektrycznych r – odległość miedzy ładunkami k – współczynnik proporcjonalności (k 9109 C ) Rodzaje pól Pole elektrostatyczne Pole wytworzone przez nieruchomy ładunek, w którym na dowolne ładunki elektryczne działają siły elektrostatyczne. Linie pola elektrostatycznego Są to linie, do których styczne w każdym punkcie mają kierunki zgodne z kierunkami sił elektrycznych. Są graficznym przedstawieniem pola. Pole jednorodne Pole, którego linie są równoległe a wartość siły działającej na ładunek próbny jest w każdym punkcie taka sama. Pole centralne Pole, którego linie rozchodzą się promieniście od jego źródła. Przewodnik i izolator Przewodnik - substancja, która dobrze przewodzi prąd elektryczny, a przewodzenie prądu ma charakter elektronowy. Atomy przewodnika tworzą wiązania, w których elektrony walencyjne (jeden, lub więcej) pozostają swobodne (nie związane z żadnym z atomów), tworząc w ten sposób tzw. gaz elektronowy. Izolator - materiał, w którym bardzo słabo przewodzony jest prąd elektryczny. Zasada zachowania ładunku • „W izolowanym układzie ciał całkowity ładunek elektryczny, czyli suma algebraiczna ładunków dodatnich i ujemnych, nie ulega zmianie.” • Układ izolowany – układ, który jest odizolowany elektrycznie od otoczenia. Elektroskop • Elektroskop – aparat do wykrywania ładunku elektrycznego, a właściwie napięcia elektrycznego. Potencjał elektryczny Potencjał elektryczny – wielkość fizyczna charakteryzująca punkt w przestrzeni, równa ilorazowi energii potencjalnej, jaką posiadałby dowolny ładunek q umieszczony w tym punkcie i wartości tego ładunku. Jednostką potencjału elektrycznego jest wolt 1J 1V 1C Prąd elektryczny • Prąd elektryczny – jest to uporządkowany ruch elektronów. Natężenie prądu elektrycznego Natężenie prądu elektrycznego – iloraz wielkości ładunku przepływającego przez poprzeczny przekrój przewodnika i czasu jego przepływu lub jako wielkość ładunku przepływającego w jednostce czasu. q I t amper (1A), jeżeli Natężenie prądu wynosi jeden przez poprzeczny przekrój przewodnika przepływa ładunek elektryczny jednego kulomba (1C) w czasie jednej sekundy (1s) 1C 1A 1s koniec DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ