Szkolenie pt. „Etyka w pracy urzędnika w zakresie zwalczania nadużyć finansowych”. 1 CO WIEMY O 1. Naruszeniu zasad etycznych 2. Korupcji ? 3. Nadużyciach finansowych? 2 NADUŻYCIA FINANSOWE -przyczyny TRÓJKĄT NADUŻYĆ -OKAZJA -PRESJA FINANSOWA -USPRAWIEDLIWIENIE 3 NADUŻYCIA FINANSOWE Główne źródła ryzyka wystąpienia finansowych należy wskazać: naduży 1. Korupcję 2. Konflikt interesów 3. Nieprawidłowości występujące podczas zamówień publicznych 4 NADUŻYCIA FINANSOWE 5 Czym jest etyka? 6 etyka w urzędzie profesjonalizm 7 Akty prawne dot. etyki 8 Normy etyczne 9 Pytanie 1 Dlaczego niektóre osoby podejmują działania niezgodne z etyką urzędniczą ? 10 Dlaczego niektóre osoby podejmują próbę przekupstwa / złamania zasad etycznych - opinie 11 Usprawiedliwienia społeczne 12 Pytanie 2 Czy ujawnianie prób naruszenia zasad etycznych/ korupcji ma sens? 13 Czy ujawnianie prób naruszania zasad etycznych / korupcji ma sens? Tak Nie 14 Jak jest w Warszawie? Zarządzenie Nr 276/2007 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie wprowadzenia w Urzędzie miasta stołecznego Warszawy Kodeksu Etyki pracowników Urzędu miasta stołecznego Warszawy 15 ZASADY POSTĘPOWANIA PRACOWNIKÓW URZĘDU 16 ETYKA JAKO ELEMENT PROFESJONALNEGO DZIAŁANIA ADMINISTRACJI Wytyczne Prezesa Rady Ministrów w zakresie zasad przestrzegania zasad służby cywilnej –Zarządzenie nr 70 z dnia 6.10.2011 r. -ogólne zasady profesjonalnego działania -zasady etyczne 17 OGÓLNE ZASADY PROFESJONALNEGO DZIAŁANIA ADMINISTRACJI 18 Pytanie 3 JAKIE ZNACIE PAŃSTWO PRZYKŁADY SPRAW KORUPCYJNYCH ? 19 PRZYKŁADY SPRAW KORUPCYJNYCH : Głośne sprawy Infoafera, Kościelna komisja majątkowa, Korupcja w MSZ –zarzuty Naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych, Firma Informatyczna przekupywał polskich urzędników-drogi sprzęt elektroniczny aby wygrać przetargi –kara 108 mln $. Łapówki za przedterminowe zwolnienia lub przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, Przetargi-manipulacje SIWZ-ami przy zakupach samochodów, sprzętu komputerowego, Korupcja - prezenty 1kg złota, markowe alkohole dla urzędników państwowych na Podkarpaciu w zamian za załatwianie spraw urzędowych i prywatnych, przeszukania w Sejmie, Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Korupcja w Służbie Więziennej – pieniądze w zamian za wystawianie przepustek i wdrażanie programów wolnościowych Korupcja w konsulacie polskim na Ukrainie w zamian za wydawanie wiz Schengen 20 Pytanie 4 CZY MOŻNA UNIKNĄĆ ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ZA KORUPCJĘ ? 21 Klauzule bezkarności – okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną przez osobę, która wręczyła łapówkę 22 Pytanie 5 CZY JEST 1 CZY WIĘCEJ DEFINICJI KORUPCJI ? 23 KORUPCJA DEFINICJE 1. z ustawy z dnia 9 czerwca 2006r o CBA, 2. z Międzynarodowej Konwencji Cywilnoprawnej, 3. wg słownika wyrazów obcych, 4. w znaczeniu społeczno ekonomicznym – ogólnym, 5. na użytek prawa karnego materialnego. 6. wewnętrzne definicje resortowe np. Służby Celnej 24 KORUPCJĄ JEST 25 KORZYŚĆ MAJĄTKOWA 26 FORMY KORZYŚCI MAJĄTKOWEJ 27 KORZYŚĆ OSOBISTA 28 FORMY KORZYŚCI OSOBISTEJ 29 Korzyść majątkowa i osobista 30 Pytanie 6 Czy są niekaralne formy korupcji ? 31 Naruszenie zasad etycznych Niekaralne formy korupcji: Nepotyzm Kumoterstwo Konflikt interesów Klientelizm 32 NEPOTYZM a KUMOTERSTWO 33 Interes publiczny a prywatny Aspekty Osobiste Grupowe Rodzinne 34 KONFLIKT INTERESÓW 35 KONFLIKT INTERESÓW kluczowy element w etyce administracji 36 KONFLIKT INTERESÓW 37 KONFLIKT INTERESÓW 38 KONFLIKT INTERESÓW przypadki występowania 39 Prezent ?- Nie, dziękuję ! 40 Sposoby ograniczenia ryzyka naruszenia zasad etycznych/korupcji 41 Sposoby ograniczenia ryzyka naruszenia zasad etycznych/korupcji 42 ZAMÓWIENIA PUBLICZNE mechanizmy nadużyć 43 ZAMÓWIENIA PUBLICZNE cele działań nieetycznych/ korupcyjnych 44 ZAMÓWIENIA PUBLICZNEmechanizmy ustawiania przetargów 45 ZMOWA 46 ZAMÓWIENIA PUBLICZNE rodzaj i wysokość łapówek 47 Pytanie 7 W jakich dziedzinach jest największe zagrożenie korupcyjne? 48 OBSZARY ZAGROŻONE KORUPCJĄ Administracja państwowa i samorządowa Służba zdrowia i farmacja Administracja celna i kontrola skarbowa Sektor gospodarczy Organy wdrażające programy unijne Organy ścigania i wymiar sprawiedliwości Sektor związany z wydawaniem praw jazdy, badaniami technicznymi pojazdów Oświata i szkolnictwo wyższe 49 Przewidywane zagrożenia korupcją (CBA) 50 Czy korupcja w Polsce jest problemem dużym czy małym? (dane CBOS) 51 Czy zna Pan osobiście kogoś, kto bierze łapówki? 52 Czy kiedykolwiek próbowano Panu wręczyć łapówkę ? 53 54 55 Diagnoza ryzyka korupcyjnego symptomy ryzyka - 56 FORMY KORUPCJI UJĘCIE KK -Sprzedajność urzędnicza 228 k.k.-przyjęcie (3500) -Przekupstwo 229 k.k.-wręczenie -23% (2000) -Płatna protekcja 230 k.k.-powoływanie się na wpływy -28% (650) -Przekroczenie uprawnień w celu osiągnięcia korzyści 231 k.k. 33% (5000) -Korupcja wyborcza 250 k.k. -71% (5) -Poświadczenie nieprawdy w dokumencie w celu osiągnięcia korzyści 271 par 3 kk (4300) -Korupcja gospodarcza 296a k.k. -Korupcja w sporcie art.46-49 ustawy o sporcie (100) -Udaremnienie lub utrudnienie przetargu publicznego w celu osiągnięcia korzyści art.305 k.k. +10 % (63) 57 ODPOWIEDZIALNOŚĆ / KONSEKWENCJE Odpowiedzialność karna Odpowiedzialność cywilna Odpowiedzialność dyscyplinarna Naruszenie zasad etyki zawodowej 58 ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA - osoby fizyczne 59 ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA - osoby prawne 60 ODPOWIEDZIALNOŚC DYSCYPLINARNA 61 Systemowe sposoby zapobiegania i walki z korupcją – mechanizmy obronne : 62 Systemowe sposoby zapobiegania i walki z korupcją – mechanizmy obronne: Szkolenia/Warsztaty Antykorupcyjne Audyt, kontrola Kontrola zarządcza Etos pracowniczy Tarcza Antykorupcyjna 63 Profilaktyka • Podejmowane działania prewencyjne •Informacja •Edukacja 64 PROFILAKTYKA 65 Techniki i metody budowania etycznej kultury organizacyjnej 66 Techniki i metody budowania etycznej kultury organizacyjnej 67 Techniki i metody budowania etycznej kultury organizacyjnej 68 Strony edukacyjne baza krajowych i międzynarodowych regulacji prawnych, bieżące doniesienia medialne, analizy i raporty, wyniki badań społecznych, wykaz literatury przedmiotu, itp . 69 Publikacje CBA 70 DOBRE PRAKTYKI dlaczego warto ? 71 ETOS jako skuteczny środek przeciwdziałania korupcji 72 ETOS- dlaczego warto ? 73 Profilaktyka antykorupcyjna 74 Profilaktyka antykorupcyjna 75 SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KORUPCYJNYM 76 SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KOUPCYJNYM czynniki wpływające na skuteczność 77 CIĄGŁE DOSKONALENIE Profilaktyka Rozpoznawanie, wykrywanie Kontrola Analiza 78 SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KORUPCYJNYM Motto Transparency International „Zdecyduj, przekaż, zarejestruj, wyszkol i monitoruj” 79 ROLA KONTROLI 80 SKUTECZNE ZARZĄDZANIE (możliwe błędy) 81 ZASADY POLITYKI ANTYKORUPCYJNEJ 82 Sytuacje trudne etycznie ? Propozycje rozwiązań 83 PROPOZYCJE ? 84 Przykłady – co zrobić ? 85 ALGORYTM POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ZETKNIĘCIA SIĘ Z PRZYPADKIEM KORUPCJI 86 Art. 304 kpk. § 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję... § 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. 87 PRACOWNIK NIE JEST BEZRADNY ! Zasady postępowania przy próbach korupcji 88 Zasady postępowania przy próbach korupcji 89 Zasady postępowania przy próbach korupcji 90 Co robić posiadając informacje o korupcji wewnątrz firmy 91 Ochrona pracowników 92 PRACOWNIK NIE POWINIEN: 93 REAGUJ !!! 94 10 ZŁOTYCH ZASAD ANTYKORUPCYJNYCH 95 Rozwiązania informatyczne wspierające wykrywanie i zapobieganie korupcji. 96 KLASYCZNY WARIOGRAF -analiza oddechu, ciśnienia, oporności skóry 97 Wariograf komputerowy – tylko analiza głosu rozmówcy Analiza : rozmowy rzeczywistej, nagranej czy też telefonicznej 98 99 Przychodzi CBA… 100 Czy wiesz, że…???? Kiedy i gdzie powstała pierwsza na świecie instytucja antykorupcyjna ? 101 Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 1952 Singapur 1988 Australia Malta Wielka Brytania 1957 Bangladesz 1964 Egipt, 1990 Nowa Zelandia 1993 Francja Indie 1974 Hongkong Ghana Tanzania 1977 Suazi Nepal 1994 Botswana Kazachstan 1982 Brunei Sri Lanka Zambia 1986 Uganda 1995 Hiszpania Niemcy Malawi 1987 Filipiny 102 Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 1996 Holandia 2000 Nigeria Sierra Leone 1997 Ekwador Belize Litwa Turcja 2001 Czarnogóra Etiopia Filipiny 1998 Kolumbia 2002 Burundi 1999 Argentyna Łotwa Makau Macedonia Pakistan Mauritius Tajlandia Mołdawia Rumunia 103 Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 2003 Cypr Madagaskar Dominika Rosja Gabon Słowenia Jamajka Kenia Lesotho 2005 Bhutan Rwanda Honduras Senegal Kirgistan Mozambik 2004 Armenia Australia Azerbejdżan Benin DR Konga Irak Rumunia Sudan Urugwaj Zimbabwe 104 Chronologiczne zestawienie powstania wiodących instytucji antykorupcyjnych 2006Jordania Kamerun Kosowo Mongolia Namibia Polska 2008 Afganistan Korea Południowa Liberia Malediwy Włochy 2009 Boliwia Malezja Timor Wschodni 2007 Burkina Faso Fidżi 2010 Austria Kanada Kajmany Maroko Serbia Rumunia Ukraina Tadżykistan 105 ISO 37001 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Pytania ? Sławomir Śnieżko Sonia Kliks Tel. 61 8612446 Tel. kom. 695-386-963 e-mail: [email protected] www.ppbw.pl 107 108