PLRG-R43 - Polska Grupa Badawcza chłoniaków

Skrócony protokół badania PLRG
Tytuł
Retrospektywna analiza późnych powikłań leczenia i sposobu ich monitorowania u chorych
na chłoniaka Hodgkina po pierwszej linii leczenia – dane z polskich ośrodków
onkologicznych i hematologicznych.
Nadzór merytoryczny
Polska Grupa Badawcza Chłoniaków
Typ badania
Badanie obserwacyjne przekrojowe
Populacja badana
Kobiety i mężczyźni w trwałej remisji po leczeniu I linii chłoniaka Hodgkina. Planowana
ocena 400 chorych.
Czas obserwacji
otwarty
Cele badania
1. Ocena późnych powikłań terapii i sposobu ich monitorowania.
2. Porównanie późnych powikłań terapii w zależności od rodzaju leczenia I linii.
3.Próba stworzenia zaleceń odnośnie monitorowania późnych powikłań pacjentów po
leczeniu chłoniaka Hodgkina.
Kryteria włączenia
1. Potwierdzona histopatologicznie klasyczna postać chłoniaka Hodgkina
2. Wiek powyżej 18 lat
3. Zakończenie leczenia I linii w latach 2006-2012
4. Uzyskanie trwałej remisji po I linii leczenia
Kryteria wyłączenia
1. Nieklasyczny typ chłoniaka Hodgkina
2. Pierwotna oporność na leczenie
3. Wznowa choroby
Punkty końcowe badania
1. Wystąpienie późnych powikłań terapii
a. chorób układu krążenia
b. zaburzeń endokrynologicznych
c. zaburzeń płodności
d. uszkodzenia płuc
e. wtórnych nowotworów
Podstawy badania
Optymalny sposób monitorowania chorych po leczeniu chłoniaka Hodgkina nie jest do końca
ustalony i oparty jest przede wszystkim na dotychczasowej praktyce klinicznej – istnieje
bardzo niewiele danych naukowych odnośnie sposobu nadzoru tych pacjentów. Przez
pierwsze lata obserwacji największy nacisk kładzie się na wykrycie ewentualnej wznowy,
później większe znaczenie ma monitorowanie późnych powikłań terapii. Obecnie stosowane
schematy leczenia wydają się mniej toksyczne w porównaniu do wykorzystywanych w
przeszłości, jakkolwiek w przypadku niektórych z nich, np. eskalowanego BEACOPP-u, brak
jest długotrwałych obserwacji.
Ze względu na rutynowe stosowanie antracyklin oraz częstą radioterapię śródpiersia pacjenci
narażeni są na zwiększone ryzyko powikłań kardiologicznych. Mogą one pojawić się w
każdym okresie po leczeniu, często są bezobjawowe (4,5,6) . W rutynowej kontroli powinno
uwzględniać się wykonywanie echokardiografii oraz próby wysiłkowej (3).
Częstym
powikłaniem
u
pacjentów
poddanych
radioterapii
szyi/śródpiersia
jest
niedoczynność tarczycy. Inne powikłania endokrynologiczne związane są z uszkodzeniem
funkcji gonad, co ma duże znaczenie u młodych chorych. Badania poziomu hormonów
powinny być wykonywane rutynowo, szczególnie w ww grupach pacjentów(7).
Znanym czynnikiem ryzyka pneumotoksyczności jest leczenie bleomycyną – wzrasta ono
wraz z zastosowaną dawką leku. Szczególnie narażeni na to powikłanie są chorzy starsi,
obciążeni innymi chorobami płuc oraz pacjenci poddani radioterapii. Istnieją dane, iż
toksyczność płucną wzmaga stosowanie czynników wzrostu granulocytów w trakcie
chemioterapii zawierającej bleomycynę (8).
Ryzyko wtórnych nowotworów, zarówno guzów litych jak i nowotworów hematologicznych,
jest zwiększone u chorych po leczeniu chłoniaka Hodgkina. Największe ryzyko dotyczy
pacjentów, u których stosowano radioterapię, jakkolwiek zastosowanie samej chemioterapii
także związane jest z częstszym występowaniem drugiego nowotworu (w szczególności
chłoniaków nieziarniczych, białaczek i raka płuc) (1,2). Szczyt zachorowań w przypadku
leczenia jedynie systemowego przypada na 5-9 lat od zakończenia terapii, podczas gdy u
chorych leczonych w sposób skojarzony utrzymuje się znacznie dłużej.
Najczęstszymi
wtórnymi nowotworami są rak piersi oraz płuca, co powinno mieć odzwierciedlenie w
sposobie monitorowania pacjentów (3).
Ze względu na młody wiek większości pacjentów i dobre wyniki leczenia, monitorowanie i
ewentualne leczenie późnych powikłań terapii ma olbrzymie znaczenie dla ich jakości życia a
nawet czasu przeżycia całkowitego.
1. Franklin Jet all. Second malignancy risk associated with treatment of Hodgkin's
lymphoma: meta-analysis of the randomised trials. Ann Oncol. 2006
Dec;17(12):1749-60.
2. Swerdlow AJ et all. Second cancer risk after chemotherapy for Hodgkin's lymphoma:
a collaborative British cohort study. J Clin Oncol. 2011 Nov 1;29(31):4096-104.
3. NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology: Hodgkin Lymphoma, Version
I.2014, dostępne na www.nccn.org
4. Heidenreich PA, Hancock SL, Lee BK, Mariscal CS, Schnittger I. Asymptomatic
cardiac disease following mediastinal irradiation. J Am Coll Cardiol. 2003 Aug
20;42(4):743-9.
5. Adams MJ, Lipsitz SR, Colan SD, Tarbell NJ, Treves ST, Diller L, Greenbaum
N, Mauch P, Lipshultz SE. Cardiovascular status in long-term survivors of Hodgkin's
disease treated with chest radiotherapy. J Clin Oncol. 2004 Aug 1;22(15):3139-48.
6. Aleman BM1, van den Belt-Dusebout AW, De Bruin ML, van 't Veer MB, Baaijens
MH, de Boer JP, Hart AA, Klokman WJ, Kuenen MA, Ouwens GM, Bartelink H,van
Leeuwen FE. Late cardiotoxicity after treatment for Hodgkin lymphoma. Blood. 2007
Mar 1;109(5):1878-86.
7. D. A. Eichenauer1, A. Engert1 & M. Dreyling, On behalf of the ESMO Guidelines
Working Group. Hodgkin’s lymphoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for
diagnosis, treatment and follow-up. Annals of Oncology 22 (Supplement 6): vi55–
vi58, 2011
8. Martin WG, Ristow KM, Habermann TM, Colgan JP, Witzig TE, Ansell SM.
Bleomycin pulmonary toxicity has a negative impact on the outcome of patients with
Hodgkin's lymphoma. J Clin Oncol. 2005 Oct 20;23(30):7614-20.