RZS

PRZECIWCIAŁA ANTYFOSFOLIPIDOWE
U CHORYCH NA REUMATOIDALNE
ZAPALENIE STAWÓW
Magdalena Dryglewska, Radosław Jeleniewicz, Maria Majdan
Katedra i Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Uwarunkowania prowadzonych badań
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS): przewlekła,
układowa choroba tkanki łącznej, o podłożu immunologicznym
i nieznanej etiologii, z nieswoistym zapaleniem symetrycznych
stawów, zmianami pozastawowymi i objawami układowymi,
prowadząca do niepełnosprawności, inwalidztwa oraz
przedwczesnej śmierci
Uwarunkowania prowadzonych badań

W związku z autoimmunizacyjnym podłożem choroby
u chorych na RZS stwierdza się obecność różnego typu
autoprzeciwciał. Częste i najbardziej charakterystyczne dla RZS
są przeciwciała „markerowe”, m. in.:

czynnik reumatoidalny (RF IgM)

p-ciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (anty-CCP)

p-ciała przeciwko wimentynie (anty-Sa)

p-ciała antykeratynowe (AKA)

p-ciała antyfilagrynowe (AFA)

czynnik okołojądrowy (APF)

p-ciała przeciwko kolagenowi typu II (CII)

p-ciała przeciw białku wiążącemu immunoglobuliny (anty-BiP)

p-ciała anty-GPI

p-ciała anty-RA 33
Uwarunkowania prowadzonych badań

Wśród przeciwciał występujacych u chorych na RZS istotną rolę
przypisuje się przeciwciałom antyfosfolipidowym (aPL)

Ich znaczenie kliniczne nadal jest przedmiotem badań – możliwy
związek z wystąpieniem powikłań zakrzepowych i innych objawów
pozastawowych

aPL u pacjentów chorych na RZS: 4 – 49%

przeciwciała antykardiolipinowe (aCL)- IgG: 11-21%, IgM: 1-4,4%

przeciwciała anty-ß2-glikoproteinie I (a-ß2 GPI): 4 - 21%

zależne od ß2 GPI przeciwciała aCL: 17%

przeciwciała typu LAC: 3,8%
Cel pracy
Celem pracy była ocena częstości występowania
wybranych przeciwciał antyfosfolipidowych (aPL)
u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów
(RZS) oraz związek ich obecności z wybranymi
markerami aktywności choroby
Grupa badana

Badanie przeprowadzono w grupie 100 chorych na RZS
leczonych w Klinice Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki
Łącznej UM w Lublinie w latach 2005-2007

83 kobiety i 17 mężczyzn
wiek: 54,0 ± 12,1 lat (zakres 20 - 90)
czas trwania choroby: 11,3 ± 7,0 lat (zakres 1 - 35)
DAS 28: 5,9 ± 1,1 (zakres 3,2 - 8,2)



Grupa badana
Badania serologiczne:
 a-CCP: 88% chorych
 RF IgM: 58% chorych
 ANA: 43% chorych



Epizody zakrzepicy żylnej w wywiadzie: 4 chorych
Samoistne poronienia w wywiadzie: 2 chorych
Pełnoobjawowy zespół antyfosfolipidowy (ZAF): 1 chory
Metody

Przeciwciała antykardiolipinowe i anty-β2-glikoproteinie I
(w klasie IgM i IgG) były oznaczane w surowicy krwi chorych
przy użyciu komercyjnych zestawów do oznaczeń metodą
ELISA firmy Euroimmun oraz Hycor Biomedica

Antykoagulant toczniowy oznaczany był w osoczu
cytrynianowym metodą koagulometryczną

Za wynik pozytywny przyjęto dla przeciwciał (IgM i IgG):

antykardiolipinowych: 15 MPL lub GPL U/ml

anty-β2-glikoproteinie I: 20 RU/ml
Wyniki
30%
27%
25%
22%
20%
1 5%
12%
12%
12%12%
1 0%
IgM IgG
5%
IgM
IgG
1%
0%
0%
aPL
aC L
a-B2
G PI
LA C
Częstość występowania przeciwciał antyfosfolipidowych
w grupie 100 chorych na RZS
Liczba pacjentów w
grupie RZS n=100
w mianie
wysokim
> 80 IU/ml
w mianie
średnim
40 - 80 IU/ml
w mianie
niskim
15-39 IU/ml
aCL
22
(22%)
aCL IgM
12
(12%)
0
3
(3%)
9
(9%)
aCL IgG
12
(12%)
0
1
(1%)
11
(11%)
Liczba pacjentów
w grupie RZS
n=100
w mianie
wysokim
> 90 RU/ml
w mianie
średnim
40 - 89RU/ml
w mianie
niskim
20 – 39 RU/ml
a-β2 GPI
12
(12%)
a-β2 GPI IgM
12
(12%)
0
4
(4%)
8
(8%)
a-β2 GPI IgG
0
0
0
0
Wyniki
Liczba pacjentów z obecnymi
przeciwciałami
aCL + a-β2 GPI + LAC
1
Obecne dwa z trzech przeciwciał
aCL + a-β2 GPI
aCL + LAC
a-β2 GPI + LAC
6
6
-
Co najmniej jedno przeciwciało
aCL
a-β2 GPI
LAC
27
22
12
1
Wyniki

Nie stwierdzono zależności pomiędzy obecnością
różnych typów aPL a:




wiekiem chorych
czasem trwania choroby
obecnością przeciwciał ANA
Nie stwierdzono zależności pomiędzy obecnością aPL
a klinicznymi objawami ZAF
Korelacje pomiędzy obecnością przeciwciał aCL w klasie IgMi aktywnością RZS - DAS28
9
p=0,8221
8
Aktywność RZS- DAS28
7
6
5
4
3
-10
0
10
20
30
aCL w klasie IgM(U/ml MPL)
40
50
60
Korelacje między obecnością przeciwciał aCl IgG
i aktywnością RZS - DAS28
9
p=0,11937
8
Aktywność RZS- DAS28
7
6
5
4
3
-10
0
10
20
30
40
aCL w klasie IgG (U/ml GPL)
50
60
70
80
Korelacje pomiędzy obecnością przeciwciał
a-B2 GPI w klasie IgMi aktywnością RZS - DAS28
9
8
p=0,8831
Aktywność RZS- DAS28
7
6
5
4
3
-10
0
10
20
30
40
50
a-B2GPI w klasie IgM(RU/ml )
60
70
80
Korelacje pomiędzy obecnością przeciwciał
a-B2 GPI w klasie IgG i aktywnością RZS - DAS28
9
p=0,8027
8
Aktywność RZS- DAS28
7
6
5
4
3
-2
0
2
4
6
8
a-B2GPI w klasie IgG (RU/ml )
10
12
14
Wyniki


Stwierdzono istotną statystycznie dodatnią zależność pomiędzy
obecnością a-CCP a obecnością aCl (p=0,00078; Fi Yula
=0,43725)
Występowała również istotna statystycznie ujemna zależność
między obecnością a-CCP a obecnością a-β2 GPI klasie IgM
(p=0,01588; Fi Yula =-0,3139)
Wartość p<0,05
Wartość
współczynnika
Fi Yula
aCL & a-CCP
p=0,00078
Fi Yula = 0,43725
a- β2 GPI IgM & a-CCP
p=0,01588
Fi Yula = - 0,3139
Wnioski
1.
Istotnie podwyższone miana przeciwciał antyfosfolipidowych
stwierdza się u ponad ¼ chorych na reumatoidalne zapalenie
stawów
2.
Obserwuje się istotne zależności pomiędzy występowaniem
markerowych przeciwciał antyfosfolipidowych a obecnością
przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi
3.
Brak jest istotnych zależności między aktywnością
reumatoidalnego zapalenia stawów a występowaniem
przeciwciał antyfosfolipidowych