legalizacja liczników energii elektrycznej a harmonogram

advertisement
LEGALIZACJA
LICZNIKÓW
ENERGII
ELEKTRYCZNEJ
A
HARMONOGRAM WPROWADZANIA INTELIGENTNYCH LICZNIKÓW
(SMART METERS) - KOSZTY, KTÓRYCH MOŻNA UNIKNĄĆ
Autor: Przemysław Kałek - Kancelaria Sołtysiński, Kawecki i Szlęzak, Katarzyna ZalewskaWojtuś - Biuro PTPiREE
(„Energia Elektryczna” – nr 2/2012)
Obowiązek wprowadzenia inteligentnych liczników energii elektrycznej
Zgodnie z wchodzącą w skład tzw. Trzeciego Pakietu Energetycznego dyrektywą Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącą wspólnych zasad rynku
wewnętrznego energii elektrycznej i uchylającą dyrektywę 2003/54/WE (Dz.Urz. UE L 211/55)
państwa członkowskie zostały zobowiązane do zapewnienia wdrożenia inteligentnych systemów
pomiarowych, które mają przyczynić się do wzrostu aktywności konsumentów na rynku dostaw
energii elektrycznej. Systemy takie zostały uznane przez Komisję Europejską za kluczowe dla
pogłębienia liberalizacji wewnętrznego rynku energii elektrycznej. Odpowiednie zobowiązania z
tym związane znalazły się w artykule 3 ust. 11 Dyrektywy 2009/72, a ich konkretyzacja zawarta
została w Załączniku I „Środki z zakresu ochrony konsumentów” przewidującym, pod pewnymi
warunkami związanymi z przeprowadzeniem odpowiedniej oceny ekonomicznej, wyposażenie do
2020 r. 80% konsumentów w inteligentne układy pomiarowo-rozliczeniowe.
Nowe Prawo energetyczne - Propozycja Ministerstwa Gospodarki
W opublikowanym przez Ministerstwo Gospodarki projekcie nowego Prawa energetycznego to
wynikające z dyrektywy zobowiązanie obciążające Polskę znalazło swoje odbicie w art. 53 ust. 1
projektu ustawy nakładającym na operatorów systemów dystrybucyjnych obowiązek zainstalowania
do dnia 31 grudnia 2020 r. inteligentne liczniki u wszystkich odbiorców, którym operatorzy ci
świadczą usługę dystrybucji energii elektrycznej. Instalowanie inteligentnych liczników ma
odbywać się zgodnie z harmonogramem ustalonym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, przy
uwzględnieniu bezpieczeństwa i niezawodnego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
oraz równoprawnego traktowania użytkowników systemów.
Na marginesie tej propozycji zasygnalizować trzeba, że odnosi się ona do wszystkich odbiorców, a
nie tylko do odbiorców z tych grup przyłączeniowych, dla których obowiązek instalacji licznika
energii elektrycznej spoczywa na operatorach tj. IV-VI grupy przyłączeniowej. Taka konsekwencja
redakcji tego przepisu nie jest zgodna z głównym celem dyrektywy, odwołującej się do
konsumentów jako do grupy odbiorców, którzy najwięcej skorzystają na udogodnieniach
wynikających z inteligentnych liczników i inteligentnych sieci. Nie taka była chyba również
intencja ministerstwa, a na pewno rozwiązanie takie nie będzie w interesie operatorów, gdyż
zaburzy system funkcjonujący od wielu lat, w którym co do zasady jedynie liczniki dla odbiorców
masowych są instalowane na koszt operatorów.
Koszty wprowadzenia inteligentnych liczników
Wstępne szacunki operatorów systemów dystrybucyjnych wskazują, że koszt wymiany liczników z
tradycyjnych na liczniki inteligentne, przyjmując, że na koniec 2010 r. w sieciach
elektroenergetycznych operatorów eksploatowanych jest około 17,2 milionów liczników, wyniósłby
w przybliżeniu 6,8 miliarda złotych. Suma ta jest niebagatelna, ale jej poniesienie przez operatorów
jest nieuniknione. Niemnie jednak dokonując skoku technologicznego polegającego na
powszechnym wprowadzeniu inteligentnych liczników wszyscy zainteresowani powinni
przeprowadzić ten proces w sposób jak najbardziej optymalny, także od strony kosztów z nim
związanych. Istotny jest przy tym sam proces wdrażania inteligentnych liczników. Polega on na
wymianie wszystkich liczników na konkretnym obszarze na inteligentne liczniki. Tylko w ten
sposób osiągnie się podstawową korzyść wynikającą z ich funkcjonowania, polegającą na wzroście
efektywności korzystania z sieci elektroenergetycznych i z energii elektrycznej. Specyfika tego
procesu prowadzi w konsekwencji do sytuacji, w której wymianie na inteligentne liczniki podlegać
będą na danym obszarze liczniki o różnym wieku oraz stopniu zużycia, jak i o różnych okresach
legalizacyjnych.
Legalizacja w okresie przejścia systemu na inteligentne liczniki
O ile nie do uniknięcia jest konieczność zaakceptowania kosztów związanych z wymianą
relatywnie nowych liczników tradycyjnych na liczniki inteligentne, to pojawia się uzasadnione
pytanie, czy możliwe do uniknięcia są koszty związane z ponownymi legalizacjami liczników
tradycyjnych, w sytuacji w której liczniki te szybko zostaną wymienione na liczniki inteligentne.
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2001 r. – Prawo o miarach (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., Nr
243, poz. 2441, z późn. zm.) okresy ważności legalizacji pierwotnej i ponownej liczników energii
elektrycznej określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w
sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. Nr 5, poz. 29) i wynoszą
15 lat dla liczników indukcyjnych o mocy nominalnej nie większej niż 30 kW oraz 8 lat dla
liczników przekładnikowych, statycznych oraz innych o mocy nominalnej większej niż 30 kW.
Okresy te są analogiczne w przypadku układów pomiarowo-rozliczeniowych wprowadzonych do
użytkowania na podstawie oceny zgodności. Wstępne szacunki operatorów systemów
dystrybucyjnych pokazują, że koszt związany z ponowną legalizacją liczników do 2020 r. w
związku z upływem okresów ważności ich legalizacji wyniesie około 1,2 miliarda złotych.
W wyniku przestrzegania krajowych wymogów metrologicznych, na krótko przed wdrożeniem
inteligentnych liczników instalowane byłyby zatem nowe liczniki ale nie posiadające funkcji
inteligentnych liczników, ewentualnie przeprowadzany byłby proces ponownej legalizacji takich
liczników z pełną świadomością, że legalizacja ta nie jest realizowana zarówno na pełen okres
dopuszczony prawem, jak i uwarunkowany cechami technicznymi, lecz na okres znacznie krótszy,
kończący się maksymalnie w 2020 r. Ponoszenie kosztów ponownej legalizacji liczników
tradycyjnych, wobec równolegle prowadzonego procesu wymiany liczników na liczniki inteligentne
już na pierwszy rzut oka nie wydaje się być działaniem uzasadnionym.
Propozycja PTPiREE – przedłużenie okresów legalizacji eksploatowanych liczników
W celu efektywnego podejścia do procesu wdrażania inteligentnych liczników Polskie
Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej zaproponowało wydłużenie
obowiązujących okresów legalizacji eksploatowanych już liczników o 5 lat. Wydłużenie tych
okresów nastąpiłoby poprzez nowelizację rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia
2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych. Jest to w ocenie
sektora okres, który z jednej strony pozwoli na rozpoczęcie procesu przejścia na inteligentne
liczniki a z drugiej strony nie naruszy w żadne sposób interesu odbiorców. Z danych, którymi
dysponują operatorzy wynika bowiem, że błąd pomiaru liczników indukcyjnych w ciągu roku
zmienia się o 0,0225% w stronę wartości ujemnych. Jest to w zasadzie stały błąd występujący w
ciągu eksploatacji liczników. Zmiana ta będzie zatem neutralna dla odbiorców od strony
prawidłowości pomiarów. Pozwoli też na uniknięcie kosztów nieuzasadnionej ponownej legalizacji,
która w razie jej przeprowadzenia tuż przed kompleksową wymianą na liczniki inteligentne tak
naprawdę nie będzie służyła interesowi odbiorców, lecz stanowiłaby jedynie wypełnienie
administracyjnej formalności.
Legalizacja statystyczna liczników
Niezależnie od doraźnego rozwiązania związanego bezpośrednio z harmonogramem wdrażania
inteligentnego opomiarowania PTPiREE zarekomendowało legalizację statystyczną jako docelowe
rozwiązanie dla przeprowadzania legalizacji liczników energii elektrycznej. Metoda statystyczna
wydaje się być bowiem najbardziej odpowiednia – zarówno od strony metrologicznej, jak i
kosztowej – dla badań metrologicznych liczników wykorzystywanych dla pomiarów energii
elektrycznej dostarczanej do konsumentów. Potwierdzają to przykłady innych krajów, w których ta
metoda stosowana jest od lat. Wprowadzenie metody statystycznej do procesu legalizacji wymaga
jednak nowelizacji ustawy Prawo o miarach, ewentualnie uwzględnienia w nowej ustawie.
Download