legalizacja liczników energii elektrycznej a harmonogram
advertisement
LEGALIZACJA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ A HARMONOGRAM WPROWADZANIA INTELIGENTNYCH LICZNIKÓW (SMART METERS) - KOSZTY, KTÓRYCH MOŻNA UNIKNĄĆ Autor: Przemysław Kałek - Kancelaria Sołtysiński, Kawecki i Szlęzak, Katarzyna ZalewskaWojtuś - Biuro PTPiREE („Energia Elektryczna” – nr 2/2012) Obowiązek wprowadzenia inteligentnych liczników energii elektrycznej Zgodnie z wchodzącą w skład tzw. Trzeciego Pakietu Energetycznego dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylającą dyrektywę 2003/54/WE (Dz.Urz. UE L 211/55) państwa członkowskie zostały zobowiązane do zapewnienia wdrożenia inteligentnych systemów pomiarowych, które mają przyczynić się do wzrostu aktywności konsumentów na rynku dostaw energii elektrycznej. Systemy takie zostały uznane przez Komisję Europejską za kluczowe dla pogłębienia liberalizacji wewnętrznego rynku energii elektrycznej. Odpowiednie zobowiązania z tym związane znalazły się w artykule 3 ust. 11 Dyrektywy 2009/72, a ich konkretyzacja zawarta została w Załączniku I „Środki z zakresu ochrony konsumentów” przewidującym, pod pewnymi warunkami związanymi z przeprowadzeniem odpowiedniej oceny ekonomicznej, wyposażenie do 2020 r. 80% konsumentów w inteligentne układy pomiarowo-rozliczeniowe. Nowe Prawo energetyczne - Propozycja Ministerstwa Gospodarki W opublikowanym przez Ministerstwo Gospodarki projekcie nowego Prawa energetycznego to wynikające z dyrektywy zobowiązanie obciążające Polskę znalazło swoje odbicie w art. 53 ust. 1 projektu ustawy nakładającym na operatorów systemów dystrybucyjnych obowiązek zainstalowania do dnia 31 grudnia 2020 r. inteligentne liczniki u wszystkich odbiorców, którym operatorzy ci świadczą usługę dystrybucji energii elektrycznej. Instalowanie inteligentnych liczników ma odbywać się zgodnie z harmonogramem ustalonym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, przy uwzględnieniu bezpieczeństwa i niezawodnego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego oraz równoprawnego traktowania użytkowników systemów. Na marginesie tej propozycji zasygnalizować trzeba, że odnosi się ona do wszystkich odbiorców, a nie tylko do odbiorców z tych grup przyłączeniowych, dla których obowiązek instalacji licznika energii elektrycznej spoczywa na operatorach tj. IV-VI grupy przyłączeniowej. Taka konsekwencja redakcji tego przepisu nie jest zgodna z głównym celem dyrektywy, odwołującej się do konsumentów jako do grupy odbiorców, którzy najwięcej skorzystają na udogodnieniach wynikających z inteligentnych liczników i inteligentnych sieci. Nie taka była chyba również intencja ministerstwa, a na pewno rozwiązanie takie nie będzie w interesie operatorów, gdyż zaburzy system funkcjonujący od wielu lat, w którym co do zasady jedynie liczniki dla odbiorców masowych są instalowane na koszt operatorów. Koszty wprowadzenia inteligentnych liczników Wstępne szacunki operatorów systemów dystrybucyjnych wskazują, że koszt wymiany liczników z tradycyjnych na liczniki inteligentne, przyjmując, że na koniec 2010 r. w sieciach elektroenergetycznych operatorów eksploatowanych jest około 17,2 milionów liczników, wyniósłby w przybliżeniu 6,8 miliarda złotych. Suma ta jest niebagatelna, ale jej poniesienie przez operatorów jest nieuniknione. Niemnie jednak dokonując skoku technologicznego polegającego na powszechnym wprowadzeniu inteligentnych liczników wszyscy zainteresowani powinni przeprowadzić ten proces w sposób jak najbardziej optymalny, także od strony kosztów z nim związanych. Istotny jest przy tym sam proces wdrażania inteligentnych liczników. Polega on na wymianie wszystkich liczników na konkretnym obszarze na inteligentne liczniki. Tylko w ten sposób osiągnie się podstawową korzyść wynikającą z ich funkcjonowania, polegającą na wzroście efektywności korzystania z sieci elektroenergetycznych i z energii elektrycznej. Specyfika tego procesu prowadzi w konsekwencji do sytuacji, w której wymianie na inteligentne liczniki podlegać będą na danym obszarze liczniki o różnym wieku oraz stopniu zużycia, jak i o różnych okresach legalizacyjnych. Legalizacja w okresie przejścia systemu na inteligentne liczniki O ile nie do uniknięcia jest konieczność zaakceptowania kosztów związanych z wymianą relatywnie nowych liczników tradycyjnych na liczniki inteligentne, to pojawia się uzasadnione pytanie, czy możliwe do uniknięcia są koszty związane z ponownymi legalizacjami liczników tradycyjnych, w sytuacji w której liczniki te szybko zostaną wymienione na liczniki inteligentne. Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2001 r. – Prawo o miarach (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.) okresy ważności legalizacji pierwotnej i ponownej liczników energii elektrycznej określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. Nr 5, poz. 29) i wynoszą 15 lat dla liczników indukcyjnych o mocy nominalnej nie większej niż 30 kW oraz 8 lat dla liczników przekładnikowych, statycznych oraz innych o mocy nominalnej większej niż 30 kW. Okresy te są analogiczne w przypadku układów pomiarowo-rozliczeniowych wprowadzonych do użytkowania na podstawie oceny zgodności. Wstępne szacunki operatorów systemów dystrybucyjnych pokazują, że koszt związany z ponowną legalizacją liczników do 2020 r. w związku z upływem okresów ważności ich legalizacji wyniesie około 1,2 miliarda złotych. W wyniku przestrzegania krajowych wymogów metrologicznych, na krótko przed wdrożeniem inteligentnych liczników instalowane byłyby zatem nowe liczniki ale nie posiadające funkcji inteligentnych liczników, ewentualnie przeprowadzany byłby proces ponownej legalizacji takich liczników z pełną świadomością, że legalizacja ta nie jest realizowana zarówno na pełen okres dopuszczony prawem, jak i uwarunkowany cechami technicznymi, lecz na okres znacznie krótszy, kończący się maksymalnie w 2020 r. Ponoszenie kosztów ponownej legalizacji liczników tradycyjnych, wobec równolegle prowadzonego procesu wymiany liczników na liczniki inteligentne już na pierwszy rzut oka nie wydaje się być działaniem uzasadnionym. Propozycja PTPiREE – przedłużenie okresów legalizacji eksploatowanych liczników W celu efektywnego podejścia do procesu wdrażania inteligentnych liczników Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej zaproponowało wydłużenie obowiązujących okresów legalizacji eksploatowanych już liczników o 5 lat. Wydłużenie tych okresów nastąpiłoby poprzez nowelizację rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych. Jest to w ocenie sektora okres, który z jednej strony pozwoli na rozpoczęcie procesu przejścia na inteligentne liczniki a z drugiej strony nie naruszy w żadne sposób interesu odbiorców. Z danych, którymi dysponują operatorzy wynika bowiem, że błąd pomiaru liczników indukcyjnych w ciągu roku zmienia się o 0,0225% w stronę wartości ujemnych. Jest to w zasadzie stały błąd występujący w ciągu eksploatacji liczników. Zmiana ta będzie zatem neutralna dla odbiorców od strony prawidłowości pomiarów. Pozwoli też na uniknięcie kosztów nieuzasadnionej ponownej legalizacji, która w razie jej przeprowadzenia tuż przed kompleksową wymianą na liczniki inteligentne tak naprawdę nie będzie służyła interesowi odbiorców, lecz stanowiłaby jedynie wypełnienie administracyjnej formalności. Legalizacja statystyczna liczników Niezależnie od doraźnego rozwiązania związanego bezpośrednio z harmonogramem wdrażania inteligentnego opomiarowania PTPiREE zarekomendowało legalizację statystyczną jako docelowe rozwiązanie dla przeprowadzania legalizacji liczników energii elektrycznej. Metoda statystyczna wydaje się być bowiem najbardziej odpowiednia – zarówno od strony metrologicznej, jak i kosztowej – dla badań metrologicznych liczników wykorzystywanych dla pomiarów energii elektrycznej dostarczanej do konsumentów. Potwierdzają to przykłady innych krajów, w których ta metoda stosowana jest od lat. Wprowadzenie metody statystycznej do procesu legalizacji wymaga jednak nowelizacji ustawy Prawo o miarach, ewentualnie uwzględnienia w nowej ustawie.
