Konsultacje w sprawie mechanizmu - GAZ

Konsultacje w sprawie mechanizmu
zapewnienia neutralności kosztowej
działań bilansujących Operatora
Gazociągów Przesyłowych
GAZ-SYSTEM S.A.
w związku z wejściem w życie Rozporządzenia
Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r.
ustanawiającego kodeks sieci dotyczący
bilansowania gazu w sieciach przesyłowych
7 KWIETNIA 2015 R.
Spis treści:
1.
Wprowadzenie ................................................................................................ 2
2.
Wytyczne Rozporządzenia dotyczące zasad zapewnienia neutralności
kosztowej działań Operatora związanych z bilansowaniem systemu
przesyłowego .................................................................................................. 3
3.
Opis proponowanego mechanizmu zapewnienia neutralności kosztowej
działań bilansujących Operatora ................................................................. 5
1
1.
Wprowadzenie
Rozporządzenia Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiające kodeks sieci
dotyczący bilansowania gazu w sieciach przesyłowych (dalej: Rozporządzenie) weszło w
życie w dniu 16 kwietnia 2014 r. Rozporządzenie zawiera wytyczne odnośnie zasad
bilansowania systemu oraz rozliczania z użytkownikami systemu z tytułu ich niezbilansowania
handlowego. Operatorzy Systemów Przesyłowych (dalej: OSP) w Unii Europejskiej, w tym
również Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. (dalej: GAZ-SYSTEM lub
Operator), są zobligowani dostosować zasady bilansowania stosowane w ich systemach
przesyłowych do norm Rozporządzenia do dnia 1 października 2015 r.
Celem nadrzędnym
wprowadzenia
ww. regulacji jest
przyśpieszenie rozwoju
krótkoterminowych rynków hurtowych paliwa gazowego oraz ściślejsza integracja unijnego
rynku gazu, poprzez zapewnienie spójności zasad bilansowania systemów przesyłowych w
obrębie państw członkowskich Unii Europejskiej. Powyższy cel ma zostać zrealizowany m.in.
poprzez zapewnienie odpowiedniej motywacji użytkowników systemu do bilansowania
pozycji handlowej we własnym zakresie, przy wykorzystaniu standardowych produktów
dostępnych na platformach obrotu.
Zgodnie z zapisami Rozporządzenia, jednym z istotnych aspektów systemu bilansowania jest
konieczność zapewnienia neutralności kosztowej działań Operatora w tym obszarze. Zgodnie
z art. 29. Rozporządzenia Operator Systemu Przesyłowego nie powinien czerpać zysków ani
ponosić strat na działalności bilansowania. W związku z powyższym OSP powinien przenosić
na Użytkowników Systemu wszelkie koszty i przychody bezpośrednio związane z
prowadzeniem działań bilansujących, w tym:

koszty i przychody z tytułu opłat za niezbilansowanie użytkowników systemu,

koszty i przychody z tytułu zakupu/sprzedaży paliwa gazowego przez Operatora w celu
zbilansowania systemu przesyłowego,

inne koszty bezpośrednio związane z prowadzeniem działalności bilansowania systemu
przesyłowego.
Zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu, GAZ-SYSTEM planuje zmodyfikować
metodykę rozliczeń z Użytkownikami Systemu z tytułu niezbilansowania w sposób
zapewniający pełną neutralność kosztową w tym zakresie.
Oznacza to, iż koszty bezpośrednio związane z prowadzeniem działalności bilansowania
systemu przesyłowego zostaną przeniesione do opłaty neutralizującej i jednocześnie
pomniejszą bazę kosztów uzasadnionych stanowiących podstawę kalkulacji stawek opłat za
świadczenie usługi przesyłania paliwa gazowego.
Wdrożenie takiej metodyki rozliczeń z Użytkownikami Systemu z tytułu niezbilansowania
zapewnia pełną neutralność kosztową oraz zapobiega dwukrotnemu obciążeniu
Użytkownika Systemu kosztami związanymi z prowadzeniem działalności bilansowania
systemu przesyłowego.
W niniejszym dokumencie zaprezentowano mechanizm zapewnienia neutralności działań
bilansujących Operatora, proponowany do wdrożenia od dnia 1 października 2015 r.
2
2.
Wytyczne Rozporządzenia dotyczące zasad
neutralności
kosztowej
działań
Operatora
z bilansowaniem systemu przesyłowego
zapewnienia
związanych
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiającego kodeks
sieci dotyczący bilansowania gazu w sieciach przesyłowych zawiera szereg wytycznych
odnośnie charakteru mechanizmu zapewnienia neutralności kosztowej Operatora w zakresie
działań bilansujących.
Do kluczowych wytycznych Rozporządzenia należy zaliczyć następujące kwestie:

Wszelkie koszty i przychody z tytułu prowadzenia działań bilansujących powinny być
przenoszone na Użytkowników Systemu, w tym w szczególności:
o
Koszty i przychody z tytułu opłat za niezbilansowanie dobowe,
o
Koszty i przychody z tytułu prowadzenia działań bilansujących przez
Operatora, chyba że krajowy organ regulacyjny uzna te koszty i przychody za
poniesione i uzyskane w sposób nieefektywny na podstawie mających
zastosowanie przepisów krajowych,
o
Inne koszty i przychody związane z działalnością bilansującą, chyba że
krajowy organ regulacyjny uzna te koszty i przychody za poniesione i uzyskane
w sposób nieefektywny na podstawie mających zastosowanie przepisów
krajowych,

Opłaty związane z neutralnością mogą być nakładane na Użytkowników Systemu lub
Operatora Systemu Przesyłowego, w zależności od osiąganego wyniku na działalności
bilansowania.
W przypadku, gdy wynik na działalności bilansowania jest pozytywny, opłaty
neutralizujące nakładane są na Operatora (zwracane Użytkownikom Systemu - ZUP), w
przypadku gdy wynik na działalności bilansowania jest negatywny, opłaty nakładane są
na Użytkowników Systemu (ZUP),

Opłaty związane z neutralnością powinny być nakładane na Użytkowników Systemu lub
im zwracane:
o
proporcjonalne do wykorzystania przez nich punktów wejścia/wyjścia do/z
sieci przesyłowej lub
o
proporcjonalne do wykorzystania przez nich sieci przesyłowej,

Opłata związana z neutralnością bilansowania powinna być wyszczególniona na
fakturze Użytkownika Systemu, a do faktury być dołączone odpowiednie informacje
dodatkowe (wynikające z przyjętej metody zapewnienia neutralności),

Krajowy organ regulacyjny dokonuje oceny czy koszty i przychody z tytułu działań
bilansujących podejmowanych zgodnie z art. 9 Rozporządzenia Komisji (UE) nr 312/2014
zostały poniesione i uzyskane w sposób efektywny na podstawie mających
zastosowanie przepisów krajowych.

Krajowy organ regulacyjny jest uprawniony do ustalania lub zatwierdzania oraz publikacji
metody kalkulacji opłat związanych z neutralnością,
3

4
Krajowy organ regulacyjny jest uprawniony również do ustalania lub zatwierdzania oraz
publikacji metody podziału opłat związanych z neutralnością pomiędzy Użytkowników
Systemu.
3.
Opis proponowanego mechanizmu zapewnienia neutralności
kosztowej działań bilansujących Operatora
W związku z koniecznością wdrożenia zapisów Rozporządzenia, GAZ-SYSTEM planuje od
1 października 2015 r. wdrożyć mechanizm zapewnienia neutralności kosztowej działań
bilansujących w pełni zgodny z wytycznymi Rozporządzenia.
Poniżej zaprezentowano kluczowe aspekty proponowanego mechanizmu:
Założenia
dotyczące
neutralizującym:
kategorii
kosztowych
uwzględnianych
w
mechanizmie
GAZ-SYSTEM planuje w proponowanym systemie zapewnienia neutralności kosztowej
Operatora uwzględnić następujące kategorie kosztów:

koszty i przychody Operatora z tytułu opłat za niezbilansowanie handlowe ponoszonych
przez poszczególnych ZUP,

koszty i przychody z tytułu zakupu/sprzedaży paliwa gazowego przez Operatora w celu
zbilansowania fizycznego systemu,

inne koszty bezpośrednio związane z prowadzeniem działalności polegającej na
bilansowaniu sieci przesyłowej, w tym w szczególności:
o
koszty transportu gazu zakupionego na potrzeby prowadzenia działań
bilansujących,
o
koszty dostępu od platform obrotu, w ramach których GAZ-SYSTEM prowadzi
zakup/sprzedaż paliwa gazowego na potrzeby bilansowania fizycznego
systemu,
o
koszty transakcyjne związane z prowadzeniem transakcji obrotu gazem na
rynku regulowanym na potrzeby prowadzenia działań bilansujących,
o
koszty finansowania zabezpieczeń transakcyjnych na potrzeby prowadzenia
działań bilansujących,
o
koszty utrzymania Platformy Rynku Bilansującego,
o
koszty wynagrodzeń pracowników
z bilansowaniem systemu.
prowadzących
działania
związane
Opłata neutralizująca
Neutralność kosztowa działań bilansujących prowadzonych przez GAZ-SYSTEM będzie,
w proponowanym rozwiązaniu, osiągana za pomocą opłaty neutralizującej.
Opłata neutralizująca będzie kalkulowana odrębnie dla każdego obszaru bilansującego.
Opłata neutralizująca może przyjmować:

wartość dodatnią – w takim wypadku opłata wnoszona będzie przez Użytkownika
Systemu na rzecz GAZ-SYSTEM lub

wartość ujemną – w takim wypadku opłata wnoszona będzie przez GAZ-SYSTEM na rzecz
5
Użytkownika Systemu.
Podstawą kalkulacji opłaty neutralizującej będą koszty poniesione i przychody zrealizowane
przez Operatora związane z działalnością bilansowania, zgodnie z wykonaniem
kalkulowanym dla roku gazowego n-1. Stawka neutralizująca będzie publikowana w IV
kwartale roku kalendarzowego m-1 i będzie obowiązywała w następnym roku
kalendarzowym (roku m).
Opłata neutralizująca kalkulowana będzie w cyklach miesięcznych
Zleceniodawcy Usługi Przesyłowej, jako iloczyn następujących pozycji:
w
danym
okresie
dla
każdego

stawki neutralizującej obowiązującej
kalendarzowym m) oraz
rozliczeniowym
(roku

zrealizowanego przez ZUP w danym okresie rozliczeniowym (tj. miesiącu roku
kalendarzowego m) przesyłu do/z fizycznych punktów wyjścia/wejścia z systemu
przesyłowego.
Stawka opłaty neutralizującej kalkulowana będzie w cyklach rocznych jako iloraz
następujących pozycji:

różnicy pomiędzy poniesionymi kosztami i zrealizowanymi przychodami, związanymi
z działalnością bilansowania, zgodnie z wykonaniem kalkulowanym dla roku gazowego
n-1 oraz

wolumenu przesyłu w fizycznych punktach wejścia i wyjścia z systemu przesyłowego
planowanego do wykonania w okresie rocznym m.
Opłata neutralizująca będzie uwzględniana na fakturze rozliczeniowej ZUP, w osobno
wyszczególnionej pozycji.
W okresie od 1 października 2015 r. do 31 grudnia 2016 r. stawka opłaty neutralizującej
wynosić będzie zero. Stawka opłaty neutralizującej na rok kalendarzowy 2017 kalkulowana
będzie na podstawie różnicy kosztów i przychodów z działalności bilansującej w okresie
poprzedniego roku gazowego (1 października 2015 r. do 30 września 2016 r.) i planowanego
wolumenu przesyłanego gazu na rok 2017. Stawka opłaty neutralizującej na rok
kalendarzowy 2018 kalkulowana będzie na podstawie różnicy kosztów i przychodów z
działalności bilansującej w okresie poprzedniego roku gazowego (1 października 2016 r. do
30 września 2017 r.) i planowanego wolumenu przesyłanego gazu na rok 2018. Stawki na lata
kolejne kalkulowane będą analogicznie.
Mechanizm korygujący
Po zakończeniu okresu m, w wyniku porównania rzeczywistych przychodów/kosztów z tytułu
opłaty neutralizującej w roku kalendarzowym m oraz osiągniętego w roku gazowym n-1
wyniku na działalności bilansowania, wprowadzona zostanie korekta wysokości stawki
neutralizującej dla roku m+2.
Korekta stawki neutralizującej będzie równa iloczynowi:
6

różnicy pomiędzy wolumenem gazu przesłanym w fizycznych punktach wejścia i wyjścia
w roku m a wolumenem przyjętym do kalkulacji stawki opłaty dla roku m oraz

stawki opłaty neutralizującej wyznaczonej dla roku m.
W kalkulacji stawki opłaty neutralizującej uwzględniona będzie także korekta dotycząca
kosztów i przychodów z tytułu działań bilansujących lub związanych z działalnością
bilansującą, jeżeli zostaną one uznane przez krajowy organ regulacyjny za uzyskane
w sposób nieefektywny na podstawie mających zastosowanie przepisów krajowych (zgodnie
z art. 29 ust. 2 lit. b) i c) Rozporządzenia). Korekta ta zostanie uwzględniona w kalkulacji stawki
opłaty neutralizującej w roku kalendarzowym następującym po roku, w którym uprawomocni
się decyzja Prezesa URE wydana w tej sprawie.
Stawka opłaty neutralizującej kalkulowana będzie zgodnie z poniższym wzorem:
𝑜
Koszt j
Poziom stawki
neutralizującej
dla roku m
w roku n-1
– ∑
Przychód i
w roku n-1
𝑖
=
–
Korekta kosztów
/przychodów zgodnie z
art. 29 pkt. 2b i c
Rozporządzenia
–
Korekta kosztów
/przychodów
wynikająca z
zastosowania
mechanizmu
korygującego
Wolumen planowanego do przesłania w okresie rocznym (m) paliwa gazowego w punktach
wejścia i wyjścia (z wyłączeniem przesyłu w WPWEgg/WPWYgg, WPWEotc/WPWEotc
i WPWEosp/WPWYosp)
gdzie:
𝑜
∑
Przychód i
w roku n-1
𝑖
przychody z tytułu opłaty za niezbilansowanie handlowe oraz uzyskane z tytułu
sprzedaży paliwa gazowego na potrzeby bilansowania fizycznego systemu
w roku
gazowym n-1;
Koszt j
w roku n-1
koszty Operatora z tytułu opłat za niezbilansowanie handlowe, koszty z tytułu zakupu
paliwa gazowego przez Operatora na potrzeby bilansowania fizycznego systemu oraz
inne koszty bezpośrednio związane z prowadzeniem działalności polegającej na
bilansowaniu sieci przesyłowej w roku gazowym n-1;
Korekta kosztów/
przychodów zgodnie
z art. 29 pkt. 2b i c
Rozporządzenia
Korekta kosztów
/przychodów
wynikająca z
zastosowania
mechanizmu
korygującego
koszty i przychody z tytułu działań bilansujących lub związane
na podstawie mających zastosowanie przepisów krajowych (zgodnie z art. 29 pkt.2 b i 2
c Rozporządzenia).
Korekta wynikająca z porównania rzeczywistych przychodów/kosztów z tytułu opłaty
neutralizującej w roku kalendarzowym m oraz osiągniętego w roku gazowym n-1 wyniku
na
działalności
bilansowania, która
neutralizującej dla roku m+2.
7
z działalnością
bilansującą uznane przez krajowy organ regulacyjny za uzyskane w sposób nieefektywny
zostanie korekta uwzględniona w
stawce