sztuka modlitwy - Wydawnictwo WAM


3
Wprowadzenie
637
SPIS TREŚCI
SŁOWO WSTĘPNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
I. OTWARTOŚĆ NA BOGA
Stanisław Grygiel
MEDYTACJE O ŻYCIU DUCHOWYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W dialogu obecności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Droga do życia duchowego .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kim jest mistrz? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W przestrzeni kontemplacji .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Od filozofii do modlitwy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przeciw „duchowej” idylli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
17
19
22
24
25
27
Zdzisław J. Kijas OFMConv
ŻYCIE DUCHOWE I SZCZĘŚCIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duchowość a ludzki sukces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duchowość nie jest towarem na sprzedaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duchowa głębia, a nie ilość doświadczeń .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg ostatecznym źródłem radości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
31
33
34
36
Ks. Roman E. Rogowski
BYĆ W DRODZE. SZKIC DO TEOLOGII DROGI . . . . . . . . . . . . . . . . . Wędrówka po wielkiej pustyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawsze trzeba być w drodze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nasza Ojczyzna jest w niebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moje życie pielgrzyma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
39
40
41
42
Bogusław Steczek SJ
CZY CZŁOWIEK MOŻE OTWORZYĆ SIĘ NA BOGA? .. . . . . . . . . . . . Człowiek jako osoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Relacja Bosko-ludzka .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spotkanie z Bogiem w Jezusie Chrystusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
49
51
53
Jacek Salij OP
DLACZEGO ZAMYKAMY SIĘ NA BOGA? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Rozpoznać w Panu Bogu Najbliższego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
638
Spis treści
Przezwyciężyć fałszywe wyobrażenia o Bogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg społeczeństwa zsekularyzowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzywda i cierpienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dostrzec obecność Boga i usłyszeć Jego głos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
60
62
64
Dariusz Piórkowski SJ
NA TROPIE UKRYTEGO BOGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meandry bezradności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg bliski, Bóg daleki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oblicza dobra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
67
69
73
Ks. Stanisław Haręzga
UFNE POSŁUSZEŃSTWO BOGU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłuszeństwo i zaufanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zgoda na własne życie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaufanie między przełożonym a podwładnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
75
77
77
Stanisław Łucarz SJ
ISTOTA MODLITWY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ .
„Tracenie” czasu dla Boga . . . . . . . . . . . . .
Przejście ze śmierci do życia .. . . . . . . . . . .
Jak się modlić? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 81
81
82
83
Leon Nieścior OMI
SEQUELA CHRISTI ZAPISANA MILCZENIEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nauka Ojców Pustyni .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłuszeństwo i osobisty wybór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miłość i miłosierdzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cnota pokory .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podążać za wolą Bożą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
87
88
89
90
91
Józef Augustyn SJ
INTYMNE RELACJE Z JEZUSEM .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rodzinne spotkania Jezusa Zmartwychwstałego z uczniami . . . . . . . . . Zmartwychwstały objawia się uczniom i przyjaciołom .. . . . . . . . . . . . Intymność dotyka tego, co w nas najgłębsze .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odsłaniać przed Jezusem wszystkie rany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jezus nigdy nas nie sądzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nasze rany miejscem spotkania z Jezusem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
93
94
94
95
96
97
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
II. PÓJŚĆ ZA JEZUSEM
Spis treści
639
Tomasz Kot SJ
NAZWAŁEM WAS PRZYJACIÓŁMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Kim są przyjaciele Jezusa? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Język przyjaźni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Stopnie bliskości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Ks. Alfons J. Skowronek
JEZUS – MĄŻ MODLITWY .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlić się bezustannie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa Jezusa za siebie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa Jezusa za uczniów .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa Jezusa za trwających na drodze do wiary .. . . . . . . . . . . . . . .
Umacniająca wiarę rozmowa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105
105
106
108
109
110
111
Marie-Dominique Philippe OP
ŻYCIE W DUCHU RAD EWANGELICZNYCH UBÓSTWA,
CZYSTOŚCI I POSŁUSZEŃSTWA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Duch ubóstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Duch czystości .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Duch posłuszeństwa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chrześcijańska świętość życia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
113
113
114
115
117
Ks. Krzysztof Grzywocz
EWANGELICZNE UBÓSTWO .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ucieczka od posiadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubóstwo Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ubóstwo uczniów .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
121
121
123
125
Jacques Guillet SJ
CZYSTOŚĆ JEZUSA CHRYSTUSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
III. EUCHARYSTIA
Dariusz Kowalczyk SJ
OD PASCHY DO EUCHARYSTII .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co to jest Pascha? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Paschalna tajemnica Wieczernika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Berakoth a Eucharystia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Świadectwo wiary w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143
143
144
147
148
640
Spis treści
Ks. Mariusz Rosik
CIAŁO ZA NAS WYDANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przy stole grzeszników .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cztery opisy ustanowienia Eucharystii .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pascha Żydów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pascha Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmiany w rytuale Paschy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
To czyńcie na moją pamiątkę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozmnożenie chleba i Eucharystia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pokarm nieśmiertelności .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
149
150
151
152
153
154
155
156
Zdzisław J. Kijas OFMConv
MISTYCZNE CIAŁO CHRYSTUSA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kościół jako Ciało Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jedność Kościoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ożywieni jednym Duchem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eucharystia budująca Kościół . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
159
160
161
162
164
Ks. Stanisław Haręzga
ADORACJA NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uznanie absolutnego prymatu Boga .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obcowanie z darem Bożej obecności .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wchodzenie w paschalny styl życia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
167
167
168
170
Józef Augustyn SJ
PRZEKAŻCIE SOBIE ZNAK POKOJU .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaproszenie do pojednania z Bogiem i bliźnimi . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stanąć w prawdzie o sobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dar przebaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173
173
174
175
Piotr Słabek
EUCHARYSTIA I RODZINA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pamięć o Bogu i uzdrowienie wewnętrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Patrzeć oczyma Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ofiarować siebie drugiemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przemieniać własne życie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wspólnie się modlić .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177
177
179
181
181
182
Ks. Romuald Jaworski
KRYZYS UCZESTNICTWA W NIEDZIELNEJ MSZY . . . . . . . . . . . . . . 185
Niedzielna Eucharystia w Szwajcarii i w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
641
Spis treści
Aktualne tendencje zmian w cywilizacji zachodniej . . . . . . . . . . . . . . . 186
Eucharystia odpowiedzią na kryzys zachodniego społeczeństwa . . . . . . 189
Kilka uwag pastoralnych .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
IV. NAWRÓCENIE I SPOWIEDŹ
Paweł Góralczyk SAC
KU WOLNOŚCI WYSWOBODZIŁ NAS CHRYSTUS .. . . . . . . . . . . . . .
Wyzwolenie z niewoli grzechu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyzwolenie do solidarności zbawczej i miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyzwolenie od lęku i bezsensu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
197
197
198
200
Ks. Alfons J. Skowronek
MYSTERIUM INIQUITATIS .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tajemnica ludzkiej winy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Łaska skruchy i żalu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poczucie grzechu ciężkiego .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
203
204
205
207
Ludmiła Grygiel
MIŁOSIERNY BÓG I GRZESZNY CZŁOWIEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miłosierny Pan historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Śmiertelny smutek” Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Religijny smutek” człowieka .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Duszpasterstwo miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
211
212
213
215
217
Stanisław Biel SJ
ŚCIEŻKAMI PRZEBACZENIA . . . . . . . . .
Przebaczenie: długi i trudny proces . . . . .
Przebaczając, naśladujemy Boga .. . . . . .
Uzdrowienie relacji z Bogiem i bliźnimi .
Przebaczyć sobie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
221
221
222
224
225
Stanisław Morgalla SJ
UZDROWIENIE INTEGRALNE .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie wiecie, o co prosicie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spraw, abym przejrzał! .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie grzesz już więcej… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy możecie pić kielich, który Ja mam pić? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mądrość krzyża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
227
227
229
230
232
233
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Marek Blaza SJ
ZMAGANIA Z TYMI SAMYMI GRZECHAMI .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Żal za grzechy i postanowienie poprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
642
Spis treści
Lęk przed spotkaniem z kapłanem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Ludzkie choroby i Boski Lekarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Anselm Grün OSB
PRZEBACZ SAMEMU SOBIE .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Pojednanie z samym sobą .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Pojednanie z bliźnim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Mateusz R. Hinc OFMCap
CO DZIEJE SIĘ W SAKRAMENCIE POJEDNANIA.
OKIEM PSYCHOLOGA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie koncentrować się na sobie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wziąć odpowiedzialność za popełniony grzech .. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pytanie o motywacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ufność zamiast lęku .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szczerość wyznania grzechów .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trudności w opisywaniu swoich przeżyć i emocji .. . . . . . . . . . . . . . . .
Duchowy trud w przeżywaniu sakramentu pojednania .. . . . . . . . . . . . .
255
255
256
257
258
259
260
262
Ks. Alfons J. Skowronek
RACHUNEK SUMIENIA Z SZACUNKU DO ŻYCIA . . . . . . . . . . . . . . .
Życie z Bogiem, bliźnim i samym sobą .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Życie jako dar Boży .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miłość bliźniego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Troska o życie duchowe i postawa wobec śmierci .. . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg jako źródło, centrum i kres ludzkiego życia .. . . . . . . . . . . . . . . . .
263
263
264
264
265
266
V. MIŁOŚĆ BLIŹNIEGO I WSPÓLNOTA
Dariusz Kowalczyk SJ
O EWANGELICZNEJ MIŁOŚCI BLIŹNIEGO .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zniewoleni moralizmem! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kochać nie znaczy lubić? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pokusa kochania ludzkości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg wymaga tego, co sam daje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miłość bliźniego a miłość Boga .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
271
272
273
274
276
278
Stanisław Grygiel
TYLKO BLIŹNI WCHODZĄ
DO KRÓLESTWA NIEBIESKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
A faryzeusz mimo idzie zadumany... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czuwające miłosierdzie Samarytanina .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czynić się bliźnim innego człowieka .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
281
281
285
289
Spis treści
643
Jerzy Seremak SJ
WSZYSTKO MIELI WSPÓLNE .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Życie pierwotnej wspólnoty .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawo własności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Podzielić się sercem i duszą .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
293
293
295
298
Małgorzata Borkowska OSB
PRZYJAŹNIE ŚWIĘTYCH .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bazyli Wielki i Grzegorz z Nazjanzu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bonifacy i Lioba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teresa z Ávili i Juana Suarez .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tomasz More i Erazm z Rotterdamu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
301
302
303
305
306
Jacek Salij OP
MODLITWA WSPÓLNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa prywatna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na początku była wspólna modlitwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa osób, nie kolektywu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
309
309
310
312
Marek Blaza SJ
RADOŚĆ I POKÓJ W LITURGII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
Raduj się, Kościele święty, Matko nasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
O pokój z wysokości do Pana módlmy się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Józef Augustyn SJ
WEDŁUG SKINIENIA BOŻEGO. O BRATERSKIM UPOMNIENIU .. . .
Postawa wiary i pokory .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Motywy napominania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozżalony Franz Kafka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzaje napomnienia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
321
321
323
324
325
VI. MODLITWA I ŻYCIE
Anselm Grün OSB
MODLITWA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trudności na modlitwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa jako spotkanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa za innych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Adoracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
331
331
333
336
339
Jakub Kołacz SJ
MODLITWA PEŁNA UFNOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Przypowieść o gwałtownej burzy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
644
Spis treści
Modlitwa uciszająca nawałnicę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
Koronka do Bożego Miłosierdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Ufność góry przenosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Ks. Stanisław Haręzga
ETAPY LEKTURY BIBLII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zrozumienie tekstu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Usłyszenie zbawczego słowa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiedź modlitwy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Posłuszeństwo słowu życia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
349
349
350
351
352
Marek Blaza SJ
MODLITWA JEZUSOWA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W górę umysły i serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Serce zwrócone ku Jezusowi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa Jezusowa modlitwą Kościoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
355
355
357
358
Jacek Poznański SJ
MODLITWA, KTÓRA UCZY SŁUŻYĆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przylgnięcie do Imienia Jezus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Działanie jako promieniowanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kryterium modlitwy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Słuchanie jako wymiar służby .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Połączyć modlitwę i działanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
361
361
363
363
364
365
Stanisław Morgalla SJ
TRUDNA PROSTOTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ćwicząc klękanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wystarczy być przed Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oswajanie Boga .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Twarzą w twarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak zaufać i oddać się w Jego ręce? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
367
368
369
370
371
372
Lucyna Słup
MODLITWA LUDZI ZABIEGANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaprosić Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Żyć słowem Bożym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uprościć życie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
375
376
378
379
Stanisław Łucarz SJ
ROZPROSZENIA NA MODLITWIE .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
Geneza i natura rozproszeń .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
Chcemy i nie chcemy stanąć w prawdzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
Spis treści
645
Umieć powiedzieć sobie „nie” .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
Powierzyć się Bożej Miłości .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Karol van Oost OSB
MODLITWA NA NIEUDANE I TRUDNE DNI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy się okazuje, że nie mam racji! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy mam dość swego otoczenia! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy wiara we mnie się zaćmiewa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy starość usadowi się w moim życiu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
389
389
390
390
391
VII. UCZUCIA I ROZEZNAWANIE DUCHOWE
Tadeusz Kotlewski SJ
UCZUCIA W ROZEZNAWANIU DUCHOWYM .. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Autentyzm na modlitwie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Boża pedagogia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Droga poznawania siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ważny element egzystencji .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uporządkowanie uczuć .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
395
395
397
398
399
401
Zbigniew Kubacki SJ
SMUTKI I RADOŚCI JEZUSA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Smutki Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Radości Jezusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ojciec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
403
403
406
409
Jerzy Seremak SJ
BŁOGOSŁAWIENI SMUTNI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Deklaracja o szczęśliwym życiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Smucący się” w Starym Testamencie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Smucący się” w Nowym Testamencie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Pocieszeni” w Starym Testamencie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Pocieszeni” w Nowym Testamencie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szczęśliwi smutni? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
413
413
413
415
416
419
420
Zdzisław J. Kijas OFMConv
NOC CIEMNA – CHOROBA CZY ŁASKA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szukanie Boga .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pragnienie bliskości Boga .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg, który oczyszcza duszę .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Łaska, która wiele wymaga .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak postępować w czasie nocy ciemnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
421
422
424
426
427
428
646
Spis treści
Manuel Ruiz Jurado SJ
DUCHOWE ZŁUDZENIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Natura złudzeń duchowych .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Źródła złudzeń .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wnioski dla rozeznawania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Środki zaradcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
431
431
432
433
434
Leon Nieścior OMI
NADZWYCZAJNE WIZJE U OJCÓW PUSTYNI . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wymóg dyskrecji .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Widzą prostaczkowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Potrzeba wytrwałego rozeznania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wizje chrześcijańskie i pogańskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Po owocach poznajemy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wskazać na Boże wybranie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dziecko pokazuje drogę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Utwierdzić w skromności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anioł kusi w widzeniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozproszyć teologiczne wątpliwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby dobro nie poszło w niepamięć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prorocze rozeznanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powstrzymać się przed osądzaniem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zweryfikować wyobrażenie sądu Bożego .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
437
437
438
438
438
439
439
440
441
441
442
442
443
443
444
Ks. Romuald Jaworski
PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY
NADZWYCZAJNYCH PRZEŻYĆ RELIGIJNYCH .. . . . . . . . . . . . . . . .
Specyfika nadzwyczajnych przeżyć religijnych i ich zróżnicowanie .. . .
Geneza i funkcja niezwykłych przeżyć religijnych . . . . . . . . . . . . . . . .
Kryteria odróżniania przeżyć religijnych od stanów patologicznych .. . .
445
445
447
448
Marek Blaza SJ
O SZUKANIU DIABŁA WE WSZYSTKICH RZECZACH .. . . . . . . . . . .
Spekulacje na temat natury i działania diabła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chrześcijaństwo religią dualistyczną? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szatan w kontekście dzieła zbawienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skutki przeceniania aktywności diabła .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
453
453
455
457
459
VIII. WALKA DUCHOWA
Tomasz Kot SJ
KUSZENIE CZY PRÓBA WIARY? .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
Gdy Bóg wydaje się obojętny albo zbyt surowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
Spis treści
647
Gdy wierność Bogu zdaje się absurdalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
Gdy wydaje się, że Bóg może kusić .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
Pokonać rozpacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
Stanisław Łucarz SJ
ACEDIA I BŁOGOSŁAWIEŃSTWO
ATAKOWANYCH PRZEZ ZŁO ŚWIATA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Termin „acedia” .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Natura acedii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spojrzenie na świat .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Środki zaradcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
469
470
470
473
474
Tomasz Kot SJ
O ZMĘCZENIU, KTÓRE CHRONI CZŁOWIECZEŃSTWO . . . . . . . . . . 479
Daj Mi pić .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Przyjdźcie do Mnie wszyscy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
Ks. Józef Naumowicz
DRABINA ZMAGAŃ JANA KLIMAKA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niewidzialna walka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Taktyka demonów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sześć etapów kuszenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Antirrhesis .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hezychia – wewnętrzny pokój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
485
485
486
488
489
491
Józef Augustyn SJ
DUCHOWA OSCHŁOŚĆ MATKI TERESY .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkie dzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
U mnie w duszy ciemno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
„Obojętność” Boga – tęsknota Matki Teresy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Apostolski wymiar ciemności duszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
493
493
495
497
498
Leon Nieścior OMI
OSIEM NAMIĘTNOŚCI. NAUKA EWAGRIUSZA Z PONTU .. . . . . . . .
Od myśli do namiętności .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W cieniu złego ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oryginalność Ewagriusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Grzechy główne według Katechizmu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zło rodzi zło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
501
501
502
503
504
504
Leon Nieścior OMI
EWAGRIUSZ O OBŻARSTWIE I NIECZYSTOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . 507
Obżarstwo w ocenie pustelnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
648
Spis treści
Obżarstwo pogrąża w nieumiarkowaniu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niewola obżarstwa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przeszkoda w kontemplacji .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obżarstwo otwiera drogę nieczystości .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kunszt nieczystej pokusy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
508
509
510
510
512
Leon Nieścior OMI
EWAGRIUSZ O CHCIWOŚCI I SMUTKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chciwość korzeniem zła .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chciwość krępująca ducha .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Radykalne środki przeciw złu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chciwość prowadzi do smutku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
515
515
517
518
519
Leon Nieścior OMI
EWAGRIUSZ O GNIEWIE I ACEDII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Gniew – wino demonów .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Od wzburzenia ku łagodności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Acedia – zniechęcenie i ucieczka .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wytrwać w trudnościach i na modlitwie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
521
521
522
523
524
Leon Nieścior OMI
EWAGRIUSZ O PRÓŻNOŚCI I PYSZE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Szkodliwość nagan i pochwał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Próżność pokusą ludzi prawych .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wieloraka materia próżności .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak powój oplatający drzewo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ukrywaj to, co twoje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pycha kroczy przed upadkiem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sława przemija, a słowo Boże trwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
527
527
528
528
529
530
531
532
IX. MODLITWA I CIERPIENIE
Ludmiła Grygiel
NAUKA KRZYŻA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zgoda na krzyż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Własny krzyż .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za Chrystusem i z Chrystusem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scientia crucis – nauka krzyża .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scientia amoris – nauka miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skandal śmierci i paradoks zmartwychwstania . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bądź pozdrowiony, krzyżu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
535
535
536
537
539
540
541
542
Spis treści
649
Ks. Jerzy Szymik
WSPÓŁCZUJĄCY BÓG .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spór współczesnej teologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg współcierpiący . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiedź Dobrej Nowiny .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
545
545
548
550
Ks. Józef Naumowicz
KRZYŻ CHRYSTUSA ZNAKIEM NADZIEI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadzieja na wytrwanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadzieja na umocnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadzieja na miłość .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadzieja na ostateczne zwycięstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
553
553
555
556
557
Ks. Mariusz Rosik
ON SIĘ OBARCZYŁ NASZYM CIERPIENIEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bóg miłosierny i sprawiedliwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
On był przebity za nasze grzechy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spadła Nań chłosta zbawienna dla nas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W Jego ranach jest nasze zdrowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
On dźwigał nasze boleści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dlaczego wciąż cierpimy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
561
561
562
563
564
566
567
Józef Augustyn SJ
POSZUKIWANIE SENSU CIERPIENIA.
W TEOLOGII I DUCHOWOŚCI JUDEOCHRZEŚCIJAŃSKIEJ .. . . . . . .
Judaizm i chrześcijaństwo – religie rodzące się w cierpieniu . . . . . . . . .
Cierpienie jako wyzwanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cierpienie a grzech .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Granice cierpienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Doświadczenie cierpienia a relacja z Bogiem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Droga do zbawienia wiedzie przez miłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Konsekwencje odrzucenia wszelkiej skruchy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
569
570
571
573
574
575
578
579
Ks. Krzysztof Grzywocz
BOGATE CZŁOWIECZEŃSTWO I POSTAWA OFIARY .. . . . . . . . . . . .
Spór o ofiarę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Posiadanie i ofiarowanie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Personalizacja pojęcia ofiary .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spirytualizacja pojęcia ofiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odsłonięta wzajemność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ból i postawa ofiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
583
583
584
585
586
587
588
650
Spis treści
Ks. Józef Makselon
ROLA CIERPIENIA W DOJRZEWANIU .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Świat ludzkiego cierpienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Znaczenie cierpienia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadzieja w dojrzewaniu do cierpienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
589
589
591
593
Paweł Czapla
ZRANIENI PRZEZ MIŁOŚĆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cierpienie w doświadczeniu mistycznym .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pokutne wyzwania ascezy .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ból czasu oschłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ciemna noc ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pokój wszechogarniającej miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
597
597
597
598
600
601
Ks. Romuald Jaworski
GODNE UMIERANIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Śmierć i jej interpretacja .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co jest godne, a co niegodne w umieraniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Godne umieranie – kiedy, gdzie i jak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Religia i śmierć .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
603
604
605
606
609
X. NAŚLADOWANIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY
Ks. Mariusz Rosik
DZIEWCZYNA Z NAZARETU. BIOGRAFIA .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miriam z pokolenia Dawida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pełna łaski .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaślubiona Józefowi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Matka Syna Bożego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Matka Kościoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
613
613
614
615
616
617
Joanna Petry Mroczkowska
NASZA PRZEWODNICZKA W WIERZE .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ta, która szła w pielgrzymce wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór dla wszystkich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór wiary, nadziei i miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór zaangażowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
619
619
621
622
623
Jacek Bolewski SJ
NAŚLADOWANIE MARYI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
Na wzór obrazu Syna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
Spis treści
651
Przez Jezusa do Maryi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
Na wzór obrazu Matki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
Św. Antoni Maria Claret
O, NIEPOKALANA DZIEWICO I MATKO BOŻA . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
Oto stoję przed Tobą .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
Poślij mnie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633