Uniwersytet RolniczywwKrakowie Krakowie Uniwersytet Rolniczy Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Fotogrametrii i Teledetekcji Katedra Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii Temat ćwiczenia: Technika fotografowania. Zagadnienia do ćwiczeń 1. Oświetlenie, rodzaje, stopień rozproszenia 2. Warunki fotografowania ● wielkość przysłony ● czas migawki ● ostrość obrazu ● głębia ostrości ● materiał zdjęciowy – negatywowy ● perspektywa zdjęć fotograficznych 3. Wyposażenie aparatów fotograficznych ● migawka ● przysłona ● dalmierz ● celownik Wyposażenie dodatkowe: światłomierz, filtry fotograficzne, pierścienie pośrednie – soczewki nasadkowe, osłony ochraniające obiektyw KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Oświetlenie w fotografii Oświetlenie ilościowe, jakościowe, oświetlenie naturalne ( słoneczne i światło nieba), sztuczne. Oświetlenie jakościowe światłem naturalnym, zależy od : ● warunków atmosferycznych (zachmurzenie, zamglenie), ● kierunku oświetlenia ( pora dnia, roku ), ● rodzaju powierzchni, ● tonalności własnej oświetlonego przedmiotu. Jednym z podstawowych czynników decydujących o charakterze oświetlenia jest rozproszenie. Oświetlenie dzielimy na : ● ● rozproszone - miękkie, łagodne, modelujące, rozwiane, nie rozproszone - skupione, ostre, punktowe, strumieniowe KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Oświetlenie w fotografii ● ● Stopień rozproszenia zależy od : wielkości i charakteru powierzchni emitującej światło, odległości źródła światła od oświetlonego obiektu. ● ● Rozproszenie światła odbitego zależy od : kąta padania ( kąta odbicia ) światła, rodzaju powierzchni odbijającej. Zastosowanie określonego rodzaju oświetlenia uzależnione jest od: ● ● ● ● rodzaju powierzchni fotografowanego obiektu, przestrzennego kształtu fotografowanego obiektu, tonalności własnej fotografowanego obiektu, zamierzonego efektu. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Przysłona i czas naświetlania Wielkość przysłony - ustalamy biorąc pod uwagę nie tylko optymalną ekspozycję, ale także pożądaną wielkość głębi ostrości. W wielu wypadkach determinowana jest czasem migawki. Do ustalenia kombinacji, przysłona - czas migawki, wykorzystuje się światłomierze i tabele naświetleń. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Kombinacje przysłony i czasu Im większy jest otwór względny, tym krótszy jest czas potrzebny do prawidłowego naświetlania filmu. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Przysłona i czas migawki Niezależnie od rodzaju użytego przyrządu musimy uwzględnić: ● intensywność oświetlenia, ● czułość ogólną, a nawet barwo czułość materiału zdjęciowego. PRZY OŚWIETLENIU SZTUCZNYM CZAS NAŚWIETLENIA MOŻNA WYZNACZYĆ ZE WZORU : k l2 T W gdzie: k - współczynnik zależny od czułości ogólnej i otworu względnego l - odległość źródła światła od przedmiotu W - moc żarówki w watach Przy fotografowaniu z lampami błyskowymi , czas migawki – dla uzyskania synchronizacji z błyskiem - jest stały a przysłonę dobieramy liczba szacunkowa wielkość przysł ony odleg ł ość KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Ostrość obrazu W ZALEŻNOŚCI OD ZASADY DZIAŁANIA (wyposażenia aparatu) NASTAWIENIE NA OSTRO (pokrycie płaszczyzny obrazu z płaszczyzną negatywu ) ODBYWA SIĘ: ● ● za pomocą pierścienia podziałki metrycznej na obiektywie (aparaty ślepe) nastawienie odległości od fotografowanego przedmiotu. za pomocą dalmierza sprzężonego z obiektywem (aparaty z dalmierzem). KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Ostrość obrazu ● ● matówki (aparaty z matówką, lustrzanki jedno i dwuobiektywowe) za pomocą matówki z wbudowanym dalmierzem ( np. w postaci lupy nastawczej Zeissa) Pozorna nieostrość obrazu może być spowodowana poruszeniem aparatu lub przedmiotu w czasie zdjęcia dlatego też, ważnym jest dobór czasu migawki, odległości i kierunku fotografowania. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Głębia ostrości Głębia Głębia ostrości ostrości to to część część przestrzeni przestrzeni przedmiotowej, przedmiotowej, która która odfotografuje odfotografuje się się zz żądaną żądaną lub lub mniejszą mniejszą nieostrością. nieostrością. amax 0.03mm ap1 2 qt 2 lf ap1 ap1 2 qp 2 lf ap1 q qt q p KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Głębia ostrości Skalę Skalę głębi głębi ostrości ostrości tworzy tworzy podziałka podziałka odległości odległości ze ze skalą skalą symetrycznie symetrycznie naniesionych naniesionych przysłon. przysłon. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Głębia ostrości Głębia ostrości zależy od: ● ogniskowej aparatu ● odległości fotografowania ● przysłony KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Odległość hiperfokalna Odległością hiperfokalną (ponad ogniskową) nazywamy odległość powyżej której wszystkie fotografowane przedmioty odfotografują się ostro tj. głębia ostrości sięgnie do nieskończoności. Wielkość jej wyznaczamy ze wzorów : f 2 l h a lub f2 h pa gdzie: f- ogniskowa l – otwór względny p – przysłona (mianownik) a – średnica krążka rozproszenia KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Materiał negatywowy KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Skala światłoczułości KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Materiał negatywowy KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Materiał negatywowy KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Materiał negatywowy Ziarnistość emulsji KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Perspektywa zdjęć fotograficznych Zdjęcie fotograficzne przedmiotu trójwymiarowego jest jego perspektywą uzyskaną na zasadzie rzutu środkowego. Jeżeli płaszczyzna negatywu jest pionowa to : ● linie pionowe i równoległe leżące w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny negatywu (rzutu) zachowują swój kierunek tj. w rzucie będą też pionowe i równoległe, ● linie równoległe ( poziome, pionowe lub dowolnie usytuowane ) nie leżące w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny negatywu ( rzutu ) odfotografują się jako zbieżne, przy czym wiązka równoległa ma jeden punkt zbiegu, ● kąty pomiędzy prostymi leżącymi w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny negatywu ( rzutu ) nie zniekształcają się, nie ulegają zmianie. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Perspektywa zdjęć fotograficznych Jeżeli płaszczyzna negatywu ( rzutu ) nie jest pionowa, to zniekształcenie obrazu zależy od wielkości i kierunku pochylenia, a także od przestrzennego położenia obiektu w stosunku do płaszczyzny negatywu. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Perspektywa KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Migawka ● ● Rodzaje migawek: wbudowana w obiektyw (centralna, sektorowa) umieszczona przed negatywem (szczelinowa) migawka sektorowa migawka szczelinowa Niezależnie od rodzaju i sposobu działania migawki, ciąg czasów naświetlenia przyjmuje następujące znaczenia : 1, 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000 sek. lub 1, 1/2, 1/5, 1/10, 1/25, 1/50, 1/100, 1/250, 1/500, 1/1000 sek. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Przysłona Otwór względny to wartość rozwarcia mechanizmu przysłony w obiektywie. Im większy otwór względny tym więcej światła dotrze do powierzchni filmu w danym czasie. Ciąg przysłon: 1:1, 1:1,4 , 1:2, 1:2,8 , 1:4, 1:5,6 , 1: 8, 1:11, 1: 16, 1: 22 Przestawienie przysłony o jedną działkę w dół - np. z 8 na 5,6 – powoduje dwukrotny wzrost powierzchni otworu względnego. Umożliwia to podwojenie ilości światła wpadającego przez obiektyw. KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Dalmierze Dalmierze fotograficzne są dalmierzami optycznymi dwuobrazowymi wbudowanymi w aparat fotograficzny, a więc mają stałą bazę. ZE WZGLĘDU NA ZASADĘ DZIAŁANIA MOŻNA JE PODZIELIĆ NA: ● dalmierze z ruchomym zwierciadłem lub pryzmatem, ● dalmierze z ruchomym klinem, KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Dalmierze ● dalmierze z obrotowym klinem ● dalmierz dwupolowy KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Dalmierze ● klin optyczny wbudowany w matówkę np. lupa nastawcza Zeissa KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Celowniki KONSTRUKCJE CELOWNIKÓW MOGĄ BYĆ : ● zwierciadlano - matówkowe ● zwierciadlano - soczewkowe, ● pryzmatyczne, ● ramkowo – konturowe OBECNIE W APARATACH FOTOGRAFICZNYCH STOSOWANE SĄ CELOWNIKI OPTYCZNE LUNETKOWE kąt widzenia celownika powinien być taki sam jak obiektywu KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI Adres strony www http://matrix.ur.krakow.pl/~bkwoczynska KATEDRA FOTOGRAMETRII I TELEDETEKCJI