Zróżnicowanie ludności świata

2016-10-20
Zróżnicowanie ludności świata
Zróżnicowanie rasowe
Zróżnicowanie rasowe ludności świata
Zróżnicowanie rasowe polega na różnicach w cechach
fizycznych. Zaliczamy do nich:
• kolor skóry
• kształt czaszki i głowy
• kolor i kształt włosów
• cechy biochemiczne krwi
Różnice te wynikają z odmiennych cech środowiska
przyrodniczego w których kształtowały się poszczególne
rasy ludzkie.
Wyróżniamy trzy podstawowe rasy:
• biała (europeidalna)
• żółta (mongoloidalna)
• czarna (negroidalna)
Rasa europeidalna (biała)
• Większość mieszkańców Europy
• Mieszkańcy północnej Afryki (Arabowie)
• Część mieszkańców południowej Afryki (Afrykanerzy
– potomkowie kolonizatorów głównie z Wielkiej
Brytanii, Holandii i Niemiec)
• Mieszkańcy Azji Południowo-Zachodniej aż po Indie
i Bangladesz
• Mieszańcy południowej Syberii (osadnictwo
rosyjskie wzdłuż Kolei Transsyberyjskiej)
• Większość mieszkańców obu Ameryk, Australii i
Nowej Zelandii (potomkowie kolonizatorów i
współcześni migranci z Europy)
1
2016-10-20
Rasa europeidalna
Rasa europeidalna
Rasa europeidalna - Arabowie
Rasa europeidalna - Hindusi
Rasa mongoloidalna (żółta)
• Mieszkańcy wschodniej i środkowej Azji (Koreańczycy,
Japończycy, Chińczycy, Kazachowie itp.)
• Mieszkańcy Półwyspu Indochińskiego i Archipelagu
Malajskiego (Wietnamczycy, Filipińczycy, mieszkańcy
Indonezji, Malezji itp.)
• Pierwotni mieszkańcy Syberii (Jakuci, Czukcze,
Ewenkowie itp.)
• Mieszkańcy Madagaskaru (Malgasze)
• Pierwotni mieszkańcy Ameryki (Indianie i Eskimosi)
• Mieszkańcy wysp Oceanii (Polinezyjczycy i Maorysi
mieszkający na Nowej Zelandii)
• Lapończycy zamieszkujący północną Skandynawię
Rasa mongoloidalna - Chińczycy
2
2016-10-20
Rasa mongoloidalna - Mongołowie
Rasa mongoloidalna - Jakuci
Rasa mongoloidalna – Indianie
Rasa mongoloidalna - Eskimosi
Rasa mongoloidalna - Polinezyjczycy
Rasa mongoloidalna - Maorysi
3
2016-10-20
Rasa negroidalna (czarna)
• Mieszkańcy Afryki Środkowej i Południowej
(Murzyni, Pigmeje – Kotlina Kongo, Buszmeni i
Hotentoci – Kotlina Kalahari i Pustynia Namib)
• Potomkowie niewolników zamieszkujący Amerykę Afroamerykanie (głównie południowowschodnią
część USA, Antyle oraz Kolumbię, Wenezuelę oraz
wybrzeże Brazylii)
• Pierwotni mieszkańcy Australii (Aborygeni) oraz
Nowej Gwinei (Papuasi)
Rasa mongoloidalna - Malgasze
Rasa negroidalna - Murzyni
Rasa negroidalna - Pigmeje
Rasa negroidalna - Buszmeni
Rasa negroidalna - Hotentoci
4
2016-10-20
Rasa negroidalna - Aborygeni
Rasa negroidalna - Papuasi
Rasy mieszane
Metysaż – proces mieszania rasowego ludności
Wyróżniamy trzy podstawowe rasy mieszane:
Rasa negroidalna - Afroamerykanie
Mulat
Metys
5
2016-10-20
Zróżnicowanie religijne ludności świata
chrześcijaństwo
islam
hinduizm
buddyzm
judaizm
pozostali
Zambos
Zróżnicowanie religijne ludności świata
Chrześcijaństwo
Chrześcijaństwo – religia monoteistyczna i rodzina
związków wyznaniowych głoszących nauczanie o
mesjaństwie i synostwie Bożym Jezusa Chrystusa, jego
męczeńskiej i odkupieńczej śmierci oraz
zmartwychwstaniu. Świętą księgą chrześcijan jest Biblia.
Chrześcijaństwo jest największą religią na świecie pod
względem liczby wyznawców, biorąc pod uwagę
wszystkie odłamy wchodzące w jej skład. Szacunkowo
oblicza się, że chrześcijaństwo wyznaje ponad 33%
ludności świata (około 2,1 miliarda), w tym:
• około 1,1 miliarda - katolicy
• 590 milionów - protestanci, w tym anglikanie – 77
milionów
• ponad 310 milionów - prawosławni
Wyznawcy chrześcijaństwa na świecie
(w % ogólnej populacji krajów)
Katolicyzm
Katolicyzm – najliczniejsze wyznanie chrześcijańskie,
uznające prymat i nieomylność biskupa Rzymu
(papieża) nad całym Kościołem.
Kraje, w których dominują wyznawcy katolicyzmu to:
Europa: Polska, Litwa, Słowacja, Austria, Włochy,
Słowenia, Chorwacja, Francja, Belgia, Hiszpania,
Portugalia, Irlandia oraz południe Niemiec (Bawaria)
Pozostałe kontynenty: Ameryka Łacińska oraz
Filipiny
6
2016-10-20
Protestantyzm
Państwa o największym udziale wyznawców
religii rzymskokatolickiej
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, na
którą składają się wspólnoty religijne powstałe na skutek
ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła
rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra
w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie
macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.
W łonie Kościołów protestanckich wyróżnić można wiele
wyznań, z czego główne to: luteranizm, kalwinizm, anglikanizm,
baptyzm, metodyzm, adwentyzm itd.
Protestantyzm odrzuca kult Matki Boskiej (oraz innych
świętych), a także nie uznaje cudów. Dodatkowo w
przeciwieństwie do katolicyzmu i prawosławia uznają tylko dwa
sakramenty: chrzest oraz Eucharystię. Ten ostatni interpretują
raczej jako wspomnienie ostatniej wieczerzy, niż przemienione
ciało i krew Jezusa Chrystusa.
Rozmieszczenie wyznawców religii protestanckich na świecie
Kraje, gdzie dominują wyznawcy protestantyzmu:
Niemcy (za wyjątkiem Bawarii), Dania, Szwecja, Finlandia, Estonia,
Łotwa, Wielka Brytania, Holandia, USA, RPA, Australia, Nowa Zelandia,
Norwegia, Islandia
Świątynia protestancka - zbór
Prawosławie
Duchowny protestancki - pastor
Prawosławie jest dosłownym tłumaczeniem z języka
grackiego słowa ortodoksja, czyli prawowierność.
Religia ta powstała po pierwszym rozłamie w kościele
chrześcijańskim w roku 1054, w wyniku tzw. schizmy
wschodniej. Kościół prawosławny nie uznaje
zwierzchnictwa biskupa Rzymu, w hierarchii
kościelne występują jedynie biskupstwo, kapłaństwo,
diakonat. Dodatkowo zarówno kapłani, jak u diakoni
nie są zmuszeni do celibatu.
Bardzo ważnym elementem w Kościele
prawosławnym są ikony. Uważana są, jako wizualny
przekaz objawienia Jezusa Chrystusa.
7
2016-10-20
Rozmieszczenie wyznawców religii prawosławnej na świecie
Kraje, w których przeważają wyznawcy prawosławia: Rosja, Ukraina,
Białoruś, Mołdawia, Rumunia, Bułgaria, Grecja, Serbia, Macedonia,
Czarnogóra, Gruzja, Armenia, Etiopia.
Duchowny prawosławny to pop
Islam
Islam to religia monoteistyczna, druga na świecie pod
względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie. Świętą
księgą islamu jest Koran, a zawarte w nim objawienie ma
stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Allaha do ludzi.
Zgodnie z nauką proroka Mahometa objawienie przekazane
Żydom i chrześcijanom przez Abrahama, Mojżesza i Jezusa
powinno zostać ponowione i uzupełnione. Muzułmanie wierzą,
że wersety Koranu zostały stopniowo objawione Mahometowi
poprzez Archanioła Gabriela pomiędzy 610 r. n.e., a jego
śmiercią 8 czerwca 632 roku. Podstawę islamu tworzy pięć
zasad i obowiązków muzułmanina: wyznanie wiary w jedynego
Boga, pięciokrotna modlitwa w ciągu doby, post w miesiącu
ramadan, jałmużna na rzecz ubogich oraz pielgrzymka do
Mekki przynajmniej raz w życiu.
Świątynia prawosławna to
cerkiew. W jej wnętrzu
wyróżnia się ściana
zbudowana z ikon IKONOSTAS
Do kościołów prawosławnych zaliczamy także Kościół
Koptyjski działający głównie w Egipcie
Rozmieszczenie wyznawców islamu na świecie
Regiony i kraje, w których dominują wyznawcy islamu: północna (saharyjska) część Afryki,
Azja południowo-zachodnia (aż po Pakistan), Azja Środkowa, Bangladesz, Indonezja.
W Europie wyznawcy islamu stanowią znaczną część mieszkańców: Albanii, Kosowa oraz
Bośni i Hercegowiny.
8
2016-10-20
Islam
• Islam dzieli się na wiele odłamów, z których
najważniejsze to sunnizm (ponad 80% wszystkich
wyznawców islamu) oraz szyizm (występujący
głównie w Iranie i Iraku).
• W niektórych krajach islamskich obowiązuje
prawodawstwo religijne czyli szariat
• Islam zakazuje spożywania wieprzowiny i krwi, picia
alkoholu oraz używania narkotyków
• Islam zakazuje hazardu oraz lichwy
• Islam dopuszcza wielożeństwo
Meczet w Mekce oraz Al-Kaba – cel pielgrzymek muzułmanów
Hinduizm
W islamie nie ma duchownych.
Występują przywódcy religijni tacy, jak: imam lub ajatollah
Hinduizm to jedna z najstarszych religii świata (właściwie zespół
różnorodnych wierzeń). Jej początki sięgają XV w. p. n. e.
Pierwsze zasady wiary spisane są w świętych księgach –
Wedach. Hinduizm jest wyznawany przez około 900 mln ludzi
żyjących głównie w Indiach i Nepalu.
Większość wyznawców wierzy w wielu bogów w jednej
wszechogarniającej rzeczywistości(Brahma). Inne ważniejsze
wcielenia Brahmy to: Wisznu, Śiwa, Kriszna. Zgodnie z
zasadami hinduizmu, po śmierci duch człowieka wciela się w
inne ciało (reinkarnacja). Ludzie żyjący sprawiedliwie odradzają
się w doskonalszym wcieleniu; niegodziwe uczynki powodują,
że człowiek zdegradowany do niższego bytu. Dusze żarliwych
wyznawców uwalniają się od cyklu narodzin i śmierci i tworzą
jedność z Brahmą.
Hindusi są podzieleni na kasty, z których najwyższą są Bramini,
czyli kapłani. Hindusi otaczają wielkim szacunkiem zwierzęta i
owady. Nie jedzą wołowiny. Wierzą, że rzeka Ganges ma moc
oczyszczenia z grzechów.
Wyznawcy hinduizmu na świecie
Triada bogów hinduskich – Brahma, Śiwa i Wisznu
9
2016-10-20
Waranasi (Benares)– rytualna kąpiel w Gangesie
Waranasi – palenie zwłok nad Gangesem
Świątynia hinduistyczna
Bramin – kapłan i religijny nauczyciel w hinduizmie
Buddyzm
Rozmieszczenie wyznawców buddyzmu na świecie
Buddyzm to nonteistyczny (w religi tej nie ma boga)
system filozoficzny i religijny, którego założycielem i
twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około
560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (Budda).
Buddyzm opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach
głoszonych przez Siddharthę Gautamę, oraz na
przedstawionej przez niego Ośmiorakiej Ścieżce, która
prowadzić ma do ustania cierpienia (osiągnięcia stanu
nirwany).
Buddyzm występuje w wielu odmianach w Chinach
(zwłaszcza w Tybecie – Lamaizm), Bhutanie, Mongolii,
Korei, Japonii oraz krajach Półwyspu Indochińskiego.
Liczbę wyznawców tej religii szacuje się na niecałe 400
mln.
10
2016-10-20
Posąg Buddy - Siddhārtha Gautama – założyciela Buddyzmu
Pagoda- świątynia buddyjska
Konfucjanizm
Mnisi buddyjscy
Taoizm
Taoizm to system filozoficzny, zapoczątkowany w VI
w. p.n.e. w Chinach.
Taoizm głosi duchowo-materialną jedność świata,
przejawiającą się w harmonii wszystkich zjawisk
nazywanej tao. Celem mędrca winno być poznanie
tao, gdyż dzięki temu nabywa się cnotę, pozwalającą
na przestrzeganie zasady wu-wei, która polega na
niesprzeciwianiu się naturalnemu porządkowi rzeczy,
panującemu w przyrodzie i społeczeństwie.
Konfucjanizm – system filozoficznoreligijny zapoczątkowany w Chinach przez
Konfucjusza w V wieku p.n.e.
Konfucjanizm głosi, że zbudowanie
idealnego społeczeństwa i osiągnięcie
pokoju na świecie jest możliwe pod
warunkiem przestrzegania obowiązków
wynikających z hierarchii społecznej oraz
zachowywania tradycji, czystości, ładu i
porządku. Występuje głównie w Chinach,
a także na Półwyspie Indochińskim, w
Korei i Japonii.
Judaizm
Judaizm jest jedną z najstarszych (początki religii sięgają
2 tysięcy lat p.n.e.) i zarazem ciągle żywych religii świata;
opiera się na 2 podstawowych założeniach:
1) na monoteizmie etycznym, czyli wierze w jednego,
jedynego Boga, Stwórcę i Pana Wszechświata, który
oczekuje od ludzi moralnego postępowania,
2) na przekonaniu o posłannictwie Żydów z racji
przymierza, które Bóg zawarł z nimi, jako narodem przez
Siebie wybranym na świadka.
Z Judaizmu wywodzi się Chrześcijaństwo i Islam. Obecnie
na świecie żyje kilkanaście milionów wyznawców
Judaizmu – głównie w Izraelu i USA.
Za założyciela religii uznającej za jedynego Boga Jahwe
(przy czym imienia Jahwe Żydzi nie wymawiają), uważa
się Mojżesza.
11
2016-10-20
Judaizm
• Obowiązuje zakaz spożywania wieprzowiny
• Obowiązuje obrzezanie chłopców
• Obowiązuje nakaz spożywania jedzenia koszernego
(reguły określające rodzaje produktów dozwolonych
do spożywania oraz warunki, w jakich powinny być
produkowane oraz spożywane)
• Święte księgi to Tora i Talmud
• Obowiązuje kult rodziny (obowiązek małżeństwa i
posiadania licznego potomstwa)
• Obowiązuje przestrzeganie Szabatu (dzień
świąteczny – od zachodu Słońca w piątek do
zachodu Słońca w sobotę)
Synagoga – miejsce spotkań i modlitw wyznawców judaizmu
Główne miejsca pielgrzymkowe
Rabin – duchowy ojciec, doradca i
interpretator prawa religijnego
w społecznościach żydowskich
• Katolicyzm: Rzym i Watykan, Lourdes (Francja),
Fatima (Portugalia), Częstochowa, Jerozolima i i
Ziemia Święta (Izrael), Guadelupe (Meksyk),
Medjugorie (Bośnia i Hercegowina)
• Islam: Mekka i Medyna (Arabia Saudyjska),
Jerozolima (Izrael), Karbala (Irak)
• Hinduizm: Benares (Waranasi)
• Buddyzm: Lhasa (Tybet – Chiny)
• Judaizm: Jerozolima (Izrael)
LOURDES - Francja
FATIMA - Portugalia
12
2016-10-20
CZĘSTOCHOWA
JEROZOLIMA – Ściana Płaczu i Meczet Al-Aksa
Mekka – Arabia Saudyjska
Lhasa – stolica Tybetu
Zróżnicowanie językowe ludności
Najważniejsze języki rodzime (ojczyste)
Na świecie używa się ponad 6 tysięcy języków (ich
dokładna liczba jest trudna do ustalenia).
Języki dzielimy na rodziny językowe, które składają
się z grup języków.
Najbardziej rozpowszechnione są języki należące do
dwóch rodzin:
• indoeuropejskiej (45% ludności świata)
• chińsko-tybetańskiej (22% ludności świata)
• Chiński (1300 mln)
• Hindi i urdu (500 mln) – Indie i Pakistan
• Angielski (450 mln) – Wlk. Brytania, Irlandia, USA,
Kanada, Australia, Nowa Zelandia
• Hiszpański (400 mln) – Hiszpania, Ameryka Łacińska
(bez Brazylii)
• Arabski (240 mln) - kraje północnej Afryki oraz
Półwyspu Arabskiego, Syria, Irak)
• Bengalski (220 mln) – Bangladesz i Indie
• Portugalski (190 mln) – Portugalia i Brazylia
13
2016-10-20
Zróżnicowanie językowe ludności
• Języki oficjalne ONZ: Angielski, Francuski, Rosyjski,
Hiszpański, Chiński, Arabski
• Języki martwe (języki, które nie są już używane na
co dzień): łacina, aramejski, sanskryt,
starocerkiewnosłowiański
• Języki sztuczne (języki, które nie powstały w wyniku
naturalnej ewolucji): esperanto, języki
programowania komputerowego: C++, HTML
Język urzędowy
Język urzędowy to język, który otrzymał wyjątkowy
status prawny na terenie państwa - używany w
krajowych organach legislacyjnych.
W większości krajów świata obowiązuje jeden język
urzędowy.
Wybrane kraje, w których obowiązuje więcej języków
urzędowych:
• Szwajcaria (niemiecki, francuski, włoski, retroromański)
• Belgia (francuski, niderlandzki, niemiecki)
• Irlandia (irlandzki, angielski)
• Finlandia (fiński, szwedzki)
• Kanada (angielski, francuski)
• Indie (hindi, angielski)
Zróżnicowanie językowe ludów Europy
• Ludy indoeuropejskie:
– Ludy słowiańskie (Polacy, Czesi, Słowacy, Rosjanie, Białorusini,
Ukraińcy, Bułgarzy, Serbowie, Słoweńcy, Macedończycy, Bośniacy,
Czarnogórcy)
– Ludy germańskie (Niemcy, Austriacy, Holendrzy, Flamandowie,
Duńczycy, Szwedzi, Norwegowie, Islandczycy, Anglicy)
– Ludy romańskie (Portugalczycy, Hiszpanie, Francuzi, Walonowie,
Włosi, Rumuni)
– Ludy celtyckie (Bretończycy, Irlandczycy, Walijczycy, Szkoci)
– Ludy bałtyckie (Litwini, Łotysze)
– Grecy
– Albańczycy
• Ludy uralskie:
– Ludy ugrofińskie (Finowie, Estończycy, Węgrzy)
• Baskowie
14