Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii

1
Część 2.
Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii
2
Ćwiczenie 1.
Ocena stanów termicznych organizmu i ich znaczenie
Zadanie 1. Zmierz temperaturę wewnętrzną ciała za pomocą termometru w trzech
miejscach pomiarowych:
1.
2.
3.
pod pachą (prawidłowa temperatura 36,6°C) - najmniej dokładny pomiar z medycznego punktu
widzenia
w jamie ustnej (prawidłowa temperatura 36,9°C)
w odbycie (metoda rektalna, dla niemowląt) (prawidłowa temperatura 37,1°C) - najdokładniejszy
pomiar z medycznego punktu widzenia.
Wyniki przedstaw w tabeli
Miejsce pomiaru
temperatury
o
Temperatura [C ]
W dole pachowym
W jamie ustnej
W kanale słuchowym
Odpowiedź na pytania: 1. Czy występują różnice w wartościach zmierzonych
temperatur……………………..
2. Gdzie dokonujemy dokładnego pomiaru temperatury wewnętrznej ciała z
medycznego punktu widzenia i dlaczego………
Zadanie 2. Dokonaj pomiarów temperatur powłok ciała we wskazanych miejscach
pomiarowych.
Wyniki przedstaw w tabeli
Miejsce pomiaru
temperatury
o
Temperatura [C ]
Na udzie
Na ramieniu
Na czole
Na plecach
Odpowiedź na pytania: 1.Czy występują różnice w wartościach mierzonych temperatur……………………..
gdzie wykonujemy najbardziej dokładny pomiar temperatury powłok ciała z medycznego punktu widzenia i
dlaczego…………………………………………………………………………………………
Zdefinjuj i oblicz średnią (ważoną) temperaturę powierzchniowej ciała ze wzoru który obejmuje 4 punkty
pomiarowe:
Śr.Tsk = 0,6 Tsk 1 + 0,2 Tsk 2 + 0,1 Tsk 3 + 0,1 Tsk 4,
gdzie: Śr.Tsk - średnia temperatura skóry (ważona), Tsk 1 - temperatura mierzona na plecach, Tsk 2 temperatura mierzona na udzie, Tsk 3 - temperatura mierzona na ramieniu, Tsk 4 - temperatura mierzona na
czole
oraz zdefiniuj i wylicz średnią temperaturę ciała wg równania:
Tc = 0,6 Tw + 0,4 Śr.Tsk,
gdzie: Tc - średnia temperatura ciała, Tw - temperatura wewnętrzna, Śr.Tsk - średnia temperatura skóry.
3
Średnie ciepło właściwe tkanek wynosi 3,5 kJ/kg masy ciała na 1°C.
Na podstawie średniej temperatury ciała, masy ciała i ciepła właściwego tkanek wylicz zawartość ciepła w
organizmie:
S = 3,5 (mc. * Tc)
Zbiorczo wyniki przedstaw w tabeli
Tsk [C]
Tc [C]
S [kJ/kg]
Zadanie 3. Ocena zmian termicznych towarzyszących zabiegom cieplnym i
ochładzającym.
Zmierz temperaturę wewnętrzna oraz lokalne temperatury powłok ciała /udo, ramię, klatka piersiowa/
a następnie zastosuj lokalny okład lodem /lub ciepłym żelem na powierzchnię uda na okres 5 minut/. Po
zakończeniu lokalnego działania bodźca zimna/ciepła dokonaj ponownie pomiarów temperaturowych we
wskazanych miejscach pomiarowych, pomiary powtórz po 5 minutach od zakończenia zabiegu. Wyniki
pomiarów wpisz do poniższej tabeli
Na podstawie wyników pomiarowych przeprowadź wnioskowanie na temat zmian temperaturowych
powstałych w organizmie i temperaturach powłok ciała po lokalnych zabiegach cieplnych i ochładzających
Tabela 3.
Temperatura
0
wewnętrzna [C ]
W spoczynku
Temperatura skóry
0
R [C ]
Przyrost
temperatury
TC-Tsp=
Przyrost
temperatury
TC-Tsp=
Temperatura skóry
0
KL [C ]
Przyrost
temperatury
TC-Tsp=
Temperatura skóry
0
Ud [C ]
Przyrost
temperatury
TC-Tsp=
Po działaniu
lokalnego okładu
cieplnego (Tc)
TL-Tsp=
TL-Tsp=
TL-Tsp=
TL-Tsp=
Po działaniu
lokalnego okładu
zimnem (TL)
TC5-Tsp=
TC5-Tsp=
TC5-Tsp=
TC5-Tsp=
Po 5 minutach od
zabiegu ciepłem
(TC5)
TL5-Tsp=
TL5-Tsp=
TL5-Tsp=
TL5-Tsp=
Po 5 minutach od
zabiegu zimnem
(TL5)
Odpowiedz na pytania: Jaka jest skuteczności oddziaływania lokalnego ochładzania i ocieplania na
temperatury powłok ciała
1. ciepło…………………………………………………
2. zimno ………………………………………
ze wskazaniem, który z zastosowanych zabiegów jest bardziej efektywny w indukowaniu zmian
temperaturowych powłok ciała…………………………………, a który temperatury wewnętrznej
ciała…………………………………………..
Zadanie 4. Ze znanych wartości: wysokość ciała i masa ciała oblicz powierzchnię
całkowitą ciała osoby badanej /BSA/.
odczytaj ile wynosi powierzchnia ciała badanego korzystając z nomogramu dołączonego w
materiałach do ćwiczeń
oblicz powierzchnię ciała badanego ze wzoru
4
BSA = 0.007184* (BM(kg)
2
2
BSAn= ……[m ]; BSA wzór= ……[m ]
0.425
)*(Wysokość ciała(cm)
0.725
)
.
Zadanie 5. Wiedząc, że tempo procesów metabolicznych decyduje o ilości produkowanego
ciepła, korzystając ze wzoru poniżej wylicz podstawową przemianę materii (PPM) i
przedstaw w przeliczeniu na m2 ciała: [W/BSA] i [W/kg m.c.] u badanego mężczyzny i
kobiety.
gdzie:
2
BSA -powierzchnia ciała[ m ]
m.c.- masa ciała [kg]
Ze wzoru Harrisa- Benedicta. (biorąc się pod uwagę wiek osoby badanej).
 dla kobiet: PPM=665,09 + 9,56W + 1,85H – 4,67A [kcal].
gdzie:
W – masa ciała [kg], H – wysokość ciała [cm], A – wiek.
np. 665,09 + 621,4 + 314,5 – 135,43=1465,56 kcal
dla: W – 65 kg,
H – 170 cm,
A – 29 wiek.

dla mężczyzn: PPM=66,47 + 13,75W + 5H – 6,75A [kcal].
np. 66,47 + 1100 + 900 – 202,5=1863,97 kcal
dla:
W – 65 kg,
H – 170 cm,
A – 29 wiek.
Korzystając z wcześniejszych wyliczeń przedstaw w tabeli zbiorczej charakterystyczne cechy biofizyczne
badanego mężczyzny i kobiety
Masa ciała [kg]
2
Powierzchnia ciała BSA[ m ]
2
BSA/masa ciała [m /kg]
o
Temperatura wewnętrzna ciała [C ]
o
Średnia temperatura skóry [C ]
Częstość skurczów serca [ud/min]
Częstość oddechów [liczba/min]
PPM w spoczynku [kcal/BSA]
PPM w spoczynku [kcal/m.c.]
o
Średnia temperatura ciała [C ]
o
Zawartość ciepła w organizmie [kcal/kg ]
Wylicz ilości ciepła które może rozproszyć mężczyzna i kobieta wiedząc, że proces przekazywania
ciepła może odbywać się w drodze: przewodzenia ok. 3% ; unoszenia ok. 15%; promieniowania 60%.
kcal/kg
Przewodzenie
Unoszenie
Promieniowanie
Mężczyzna
kcal/ m2
kcal/kg
Kobieta
kcal/m2
5
Oceń i porównaj wielkośc strat ciepła z organizmu u mężczyzn i kobiet biorąc pod uwagę powierzchnię ciała
badanych oraz BSA/kg ……………………………………………………………………………………
Zadanie 6. Uzupełnij tabelę wpisując typowe procesy aktywowane przez organizm w wysokiej
i niskiej temperaturze otoczenia oraz w stanach gorączki i anapireksji.
1
2
3
Procesy aktywowane w niskiej temperaturze otoczenia
Wytwarzania ciepła 
Utraty ciepła 
1
2
3
Procesy aktywowane w wysokiej temperaturze otoczenia
Wytwarzania ciepła 
Utraty ciepła 
1
2
3
Procesy aktywowane w stanach gorączki
Wytwarzanie ciepła
Utrata ciepła
Procesy aktywowane w anapireksji
Wytwarzanie ciepła
Utrata ciepła
6
Ćwiczenia 2.
Ocena zaburzeń wielkości i rozmieszczenia płynów ustrojowych (odwodnienie,
przewodnienie) występowanie i następstwa
Ilościowe i jakościowe zaburzenia płynów: hipowolemia i hiperwolemia, odwodnienie hiper- i hipotoniczne,
przewodnienie hiper- i hiopotoniczne.
Hipowolemia - zmniejszenie tylko objętości wewnątrznaczyniowej, w wyniku niedostatecznego funkcjonowania
prawidłowych mechanizmów utrzymujących płyn w łożyskunaczyniowym, może występować ze zmniejszoną,
prawidłową lub zwiększoną objętością zewnątrzkomórkową.
Hiperwolemia - wzrost objętości całej przestrzeni zewnątrzkomórkowej z, lub bez wzrostu objętości
wewnątrznaczyniowej, czasem z jej zmniejszeniem.
Zadanie 1. Ocena zawartości i rozmieszczenie wody w organizmie.
Dokonaj pomiaru: masy ciała…………… kg i wysokości ciała……………………cm
Podaj pozostałe charakterystyki opisujące osobę badaną a). płeć: K/M; b). wiek …..lat; c). zawartość tkanki
tłuszczowej
% m.c..; d). inne (mające wpływ na stan uwodnienia organizmu) ………………………………….
Oblicz korzystając z podanych wzorów zawartości:
wody całkowitej = 0,6 x m.c. [l]; wody pozakomórkowej = 0,2 x m.c. [l]; wody osocza = 0,05 x m.c. [l]
i przedstaw poniższej tabeli w wielkościach bezwzględnych [L] i odsetkowych [%];
Masa ciała=
Woda całkowita
Woda pozakomórkowa
Woda osocza
[L]
[%] m.c.
Dokonaj pozostałych wyliczeń
1. Płyn zewnątrzkomórkowy (ECF) = 25% całkowitej masy ciała = ….L,
w tym
a/. objętość osocza (PV) = 4, 5% całkowitej masy ciała = ……L
b/. objętość krwi (BV) = 7, 5% całkowitej masy ciała=….L
c/. objętość śródmiąższowa = 20% całkowitej masy ciała = ….L
2. Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF)= 35% całkowitej masy ciała = ….L
3. Calkowita objętość płynów ustroju (TBW)= ~60% całkowitej masy ciała=…L.
Uzyskane wyniki porównaj z wartościami normatywnymi przyjętymi dla grup wiekowych i płci /załączniki do
ćwiczeń/i podsumuj otrzymane wyniki…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji.
Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej
7
1). w spoczynku,
2). po wysiłku
i w 3). okresie restytucji powysiłkowej / wyniki badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i
podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby
badanej a) po wysiłku; b). po 2 godzinnej restytucji.
Zmianę przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru –PV [%]; PPK
gdzie:; Hctpre-początkowy hematokryt (w %); Hctpost-końcowy hematokryt (w %);
Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po wysiłku / zwracając uwagę na znak (+; -) przyrostu
PV%(W)=................%
Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po 2 godzinnym odpoczynku /zwracając uwagę na znak (+;
-) przyrostu : PV%(R)=…………%
Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter:
1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%w) =PPK po wysiłku…………………….
2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%R) =PPK po 2h okresie wypoczynku…………………….
Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej, PWK
Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej
1). w spoczynku,
2). po wysiłku
i w 3). okresie restytucji powysiłkowej i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego
stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian przestrzeni wodnej śródkomórkowej
(PWK)
Zadanie b).Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po wysiłku i
PWK /0/
Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po 2 godzinnym odpoczynku: PWK
/0/
Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po wysiłku fizycznym
wiedząc, że………………………………………………………………
Przewodnienie
Izotoniczne
PPK PWK
↑
N
Odwodnienie
Izotoniczne
PPK PWK
↓
0
8
Hipertoniczne
↑
↓
Hipertoniczne
↓
↓↓
↓
↓
Hipotoniczne
↑
↑
Hipotoniczne
↓
↑
Zadanie 3. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po obciążeniu organizmu ciepłem
egzogennym /kąpiel w saunie/.
Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po kąpieli
w saunie i w 3). okresie odpoczynku / wyniki z badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i
podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby
badanej a) po kąpieli w saunie; b). po odpoczynku.
Zmiana przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru –PV [%]; PPK
gdzie:; Hctpre-początkowy hematokryt (w %); Hctpost-końcowy hematokryt (w %);
Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po kąpieli w saunie
PV%(s)=................%
Wpisz obliczone przyrosty PV po odpoczynku: ·PV%(RS)=…………%
Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter:
1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po saunie…………………….
2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po wypoczynku…………………….
Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej PWK
Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2).
po kąpieli w saunie w 3). Po wypoczynku i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia
hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian wielkości przestrzeni wodnej śródkomórkowej
(PWK)
Zadanie b). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po saunie
PWK /0/
Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po odpoczynku :PWK
/0/
Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po obciążeniu organizmu
działaniem kąpieli w saunie ………………………………………………………………….
Zadanie 4. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji u osoby
adaptowanej do ciepła / po 10 zabiegach, kąpielach w saunie/.
9
Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku
i w 3). okresie restytucji powysiłkowej / wyniki z badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i
podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby
badanej a) po wysiłku; b). po 2 godzinnej restytucji.
Zmiana przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru –PV [%]; PPK
gdzie:; Hctpre-początkowy hematokryt (w %); Hctpost-końcowy hematokryt (w %);
Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po wysiłku u osoby adaptowanej do ciepła
PV%(A).=................%
Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV u osoby adaptowanej do ciepła po 2 godzinnym
odpoczynku :PV%(RA)=…………%
Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter:
1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po wysiłku…………………….
2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po 2h okresie wypoczynku…………………….
Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej PWK
Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2).
po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego
stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian wielkości przestrzeni wodnej
śródkomórkowej (PWK)
Zadanie a). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po wysiłku u osoby adaptowanej do ciepłai
PWK /0/
Zadanie b). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po 2 godzinnym odpoczynku osoby
adaptowanej do ciepła: PWK
/0/
Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po wysiłku fizycznym u
osoby adaptowanej do ciepła po wysiłku……………………………………,
W okresie restytucji powysiłkowej……………………………..
Czy występują różnice w charakterze zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie
restytucji powysiłkowej u osoby nie zaadaptowanej i adaptowanej do ciepła / porównaj wyniki otrzymane w
zadaniu 4 z wynikami otrzymanymi w zadaniu 2/
………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 6. Określanie charakteru zaburzeń uwodnienia organizmu.
Określ jaki charakter zaburzeń stanu uwodnienia organizmu przedstawiono na poniższych diagramach
a/i b/. mając do wyboru ( utrata czystej wody, odwodnienie hipotoniczne) i w jakich stanach możemy mieć z
nimi do czynienia………………………………………………………………………………….
10
a/. ………………………………………………….
b/. …………………………………………..
11
Ćwiczenie 3.
Zastosowanie badania gazometrii krwi w rozpoznawaniu zaburzeń gospodarki
kwasowo-zasadowej oraz analiza cech fizykochemicznych moczu
Zadanie 1. Uzupełnij schemat poniżej o wartości pH, oraz prawidłowe nazwy układów
buforowych krwi.
.
Zadanie 2. Dokonaj klasyfikacji prostych zaburzeń równowagi kwasowo –zasadowej.
Z dołączonych do ćwiczeń wyników badań gazometrii krwi wypisz wielkości niezbędne do oceny zaburzeń
równowagi kwasowo-zasadowej występującej w badaniu A, B, C. biorąc pod uwagę klasyfikację i
charakterystykę prostych zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej przedstawioną w poniższej tabeli
Zaburzenie
Metaboliczne:
- kwasica pH
- zasadowica pH
Zmiana pierwotna
-
↓[HCO ]
3
-
↑[HCO ]
Odpowiedź kompensacyjna
↓pCO
2
↑pCO
2
3
Oddechowe:
- kwasica pH
- zasadowica pH
↑pCO
2
↓pCO
2
-
↑[HCO ]
3
-
↓[HCO ]
3
12
Mechanizm kompensacyjny – zaburzenia mogą być nie skompensowane, częściowo
skompensowane lub skompensowane
oraz wartości referencyjne dla parametrów równowagi kwasowo-zasadowej
Parametr – krew tętnicza
Zakres wartości referencyjnych
pH
7,35-7,45
Stężenie jonów wodorowych
35-45 nmol/l
pCO2
35-45 mm Hg
pO2
74-108 mm Hg
Wysycenie tlenem
94-98%
Stężenie jonów wodorowęglanowych HCO3- 22-28 mmol/l
Nadmiar zasad (BE)
0+-2 mmol/l
Przykład 1
pH
7,19
pCO2 70 mm Hg
HCO3- 23 mmol/l
BE
-0,9 mmol/l
Odpowiedz
pH – kwasica; pCO2 – oddechowa ; HCO3- bez zmian
Przykład 2
pH
pCO2
HCO3BE
7,51
48 mm Hg
37 mmol/l
+8,8 mmol/l
Odpowiedz…………………………..
Badanie A:
Zaburzenie
Kwasica
metaboliczna
Zasadowica
metaboliczna
Kwasica
oddechowa
pCO
-
2
[HCO3
]
pH
nie skompensowana
13
Zasadowica
oddechowa
Badanie B……………….
Zaburzenie
pCO
2
-
pH
-
pH
[HCO3 ]
Kwasica
metaboliczna
Zasadowica
metaboliczna
Kwasica
oddechowa
Zasadowica
oddechowa
Badanie C…………
Zaburzenie
pCO
2
[HCO3
]
Kwasica
metaboliczna
Zasadowica
metaboliczna
Kwasica
oddechowa
Zasadowica
oddechowa
Opisz jaki charakter zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej zdiagnozowałeś w badaniu
A……………
; B…………………… ;
C……………………
.
Zadanie
3. Mocz i właściwości moczu oraz rola nerek w utrzymaniu równowagi
kwasowo zasadowej ustroju.
Ocena cech fizykochemicznych i pH moczu przed i po wysiłku fizycznym.
Materiał i odczynniki:
1. paski wskaźnikowe ; 2. mocz pobrany w spoczynku
3. mocz pobrany po 10 minutach od zakończenia testu wysiłkowego.
Wykonanie doświadczenia
Na pasek wskaźnikowy nanieść kilka kropli moczu, odczekać 60 sekund i usunąć nadmiar moczu i porównać
cechy zabarwienia wzorców na pasku ze skalą wzorcową dołączoną do zestawu diagnostycznego. Na podstawie
otrzymanych wyników dokonaj oceny cech fizykochemicznych próbek moczu. Biorąc pod uwagę cechy moczu
prawidłowego i patologicznego / załącznik materiały do ćwiczeń/.
14
Przed wysiłkiem
Po wysiłku
Barwa
Przejrzystość
Odczyn pH
3
Ciężar właściwy [g/cm ]
Białko/ proteinuria/
Glukoza /glukozuria/
Związki ketonowe /ketonuria/
Bilirubina
Urobilinogen
Azotyny
Na podstawie otrzymanych wyników odpowiedz na pytania:
1. Czy zmienia się charakterystyka ilościowa i jakościowa moczu po wysiłku?.........................................
2. Jakie cechy fizykochemiczne różnią mocz pobrany po wysiłku od wartości spoczynkowych i
dlaczego…………………………………………………………………
………………………………………………………..