Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii
advertisement
1 Część 2. Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii 2 Ćwiczenie 1. Ocena stanów termicznych organizmu i ich znaczenie Zadanie 1. Zmierz temperaturę wewnętrzną ciała za pomocą termometru w trzech miejscach pomiarowych: 1. 2. 3. pod pachą (prawidłowa temperatura 36,6°C) - najmniej dokładny pomiar z medycznego punktu widzenia w jamie ustnej (prawidłowa temperatura 36,9°C) w odbycie (metoda rektalna, dla niemowląt) (prawidłowa temperatura 37,1°C) - najdokładniejszy pomiar z medycznego punktu widzenia. Wyniki przedstaw w tabeli Miejsce pomiaru temperatury o Temperatura [C ] W dole pachowym W jamie ustnej W kanale słuchowym Odpowiedź na pytania: 1. Czy występują różnice w wartościach zmierzonych temperatur…………………….. 2. Gdzie dokonujemy dokładnego pomiaru temperatury wewnętrznej ciała z medycznego punktu widzenia i dlaczego……… Zadanie 2. Dokonaj pomiarów temperatur powłok ciała we wskazanych miejscach pomiarowych. Wyniki przedstaw w tabeli Miejsce pomiaru temperatury o Temperatura [C ] Na udzie Na ramieniu Na czole Na plecach Odpowiedź na pytania: 1.Czy występują różnice w wartościach mierzonych temperatur…………………….. gdzie wykonujemy najbardziej dokładny pomiar temperatury powłok ciała z medycznego punktu widzenia i dlaczego………………………………………………………………………………………… Zdefinjuj i oblicz średnią (ważoną) temperaturę powierzchniowej ciała ze wzoru który obejmuje 4 punkty pomiarowe: Śr.Tsk = 0,6 Tsk 1 + 0,2 Tsk 2 + 0,1 Tsk 3 + 0,1 Tsk 4, gdzie: Śr.Tsk - średnia temperatura skóry (ważona), Tsk 1 - temperatura mierzona na plecach, Tsk 2 temperatura mierzona na udzie, Tsk 3 - temperatura mierzona na ramieniu, Tsk 4 - temperatura mierzona na czole oraz zdefiniuj i wylicz średnią temperaturę ciała wg równania: Tc = 0,6 Tw + 0,4 Śr.Tsk, gdzie: Tc - średnia temperatura ciała, Tw - temperatura wewnętrzna, Śr.Tsk - średnia temperatura skóry. 3 Średnie ciepło właściwe tkanek wynosi 3,5 kJ/kg masy ciała na 1°C. Na podstawie średniej temperatury ciała, masy ciała i ciepła właściwego tkanek wylicz zawartość ciepła w organizmie: S = 3,5 (mc. * Tc) Zbiorczo wyniki przedstaw w tabeli Tsk [C] Tc [C] S [kJ/kg] Zadanie 3. Ocena zmian termicznych towarzyszących zabiegom cieplnym i ochładzającym. Zmierz temperaturę wewnętrzna oraz lokalne temperatury powłok ciała /udo, ramię, klatka piersiowa/ a następnie zastosuj lokalny okład lodem /lub ciepłym żelem na powierzchnię uda na okres 5 minut/. Po zakończeniu lokalnego działania bodźca zimna/ciepła dokonaj ponownie pomiarów temperaturowych we wskazanych miejscach pomiarowych, pomiary powtórz po 5 minutach od zakończenia zabiegu. Wyniki pomiarów wpisz do poniższej tabeli Na podstawie wyników pomiarowych przeprowadź wnioskowanie na temat zmian temperaturowych powstałych w organizmie i temperaturach powłok ciała po lokalnych zabiegach cieplnych i ochładzających Tabela 3. Temperatura 0 wewnętrzna [C ] W spoczynku Temperatura skóry 0 R [C ] Przyrost temperatury TC-Tsp= Przyrost temperatury TC-Tsp= Temperatura skóry 0 KL [C ] Przyrost temperatury TC-Tsp= Temperatura skóry 0 Ud [C ] Przyrost temperatury TC-Tsp= Po działaniu lokalnego okładu cieplnego (Tc) TL-Tsp= TL-Tsp= TL-Tsp= TL-Tsp= Po działaniu lokalnego okładu zimnem (TL) TC5-Tsp= TC5-Tsp= TC5-Tsp= TC5-Tsp= Po 5 minutach od zabiegu ciepłem (TC5) TL5-Tsp= TL5-Tsp= TL5-Tsp= TL5-Tsp= Po 5 minutach od zabiegu zimnem (TL5) Odpowiedz na pytania: Jaka jest skuteczności oddziaływania lokalnego ochładzania i ocieplania na temperatury powłok ciała 1. ciepło………………………………………………… 2. zimno ……………………………………… ze wskazaniem, który z zastosowanych zabiegów jest bardziej efektywny w indukowaniu zmian temperaturowych powłok ciała…………………………………, a który temperatury wewnętrznej ciała………………………………………….. Zadanie 4. Ze znanych wartości: wysokość ciała i masa ciała oblicz powierzchnię całkowitą ciała osoby badanej /BSA/. odczytaj ile wynosi powierzchnia ciała badanego korzystając z nomogramu dołączonego w materiałach do ćwiczeń oblicz powierzchnię ciała badanego ze wzoru 4 BSA = 0.007184* (BM(kg) 2 2 BSAn= ……[m ]; BSA wzór= ……[m ] 0.425 )*(Wysokość ciała(cm) 0.725 ) . Zadanie 5. Wiedząc, że tempo procesów metabolicznych decyduje o ilości produkowanego ciepła, korzystając ze wzoru poniżej wylicz podstawową przemianę materii (PPM) i przedstaw w przeliczeniu na m2 ciała: [W/BSA] i [W/kg m.c.] u badanego mężczyzny i kobiety. gdzie: 2 BSA -powierzchnia ciała[ m ] m.c.- masa ciała [kg] Ze wzoru Harrisa- Benedicta. (biorąc się pod uwagę wiek osoby badanej). dla kobiet: PPM=665,09 + 9,56W + 1,85H – 4,67A [kcal]. gdzie: W – masa ciała [kg], H – wysokość ciała [cm], A – wiek. np. 665,09 + 621,4 + 314,5 – 135,43=1465,56 kcal dla: W – 65 kg, H – 170 cm, A – 29 wiek. dla mężczyzn: PPM=66,47 + 13,75W + 5H – 6,75A [kcal]. np. 66,47 + 1100 + 900 – 202,5=1863,97 kcal dla: W – 65 kg, H – 170 cm, A – 29 wiek. Korzystając z wcześniejszych wyliczeń przedstaw w tabeli zbiorczej charakterystyczne cechy biofizyczne badanego mężczyzny i kobiety Masa ciała [kg] 2 Powierzchnia ciała BSA[ m ] 2 BSA/masa ciała [m /kg] o Temperatura wewnętrzna ciała [C ] o Średnia temperatura skóry [C ] Częstość skurczów serca [ud/min] Częstość oddechów [liczba/min] PPM w spoczynku [kcal/BSA] PPM w spoczynku [kcal/m.c.] o Średnia temperatura ciała [C ] o Zawartość ciepła w organizmie [kcal/kg ] Wylicz ilości ciepła które może rozproszyć mężczyzna i kobieta wiedząc, że proces przekazywania ciepła może odbywać się w drodze: przewodzenia ok. 3% ; unoszenia ok. 15%; promieniowania 60%. kcal/kg Przewodzenie Unoszenie Promieniowanie Mężczyzna kcal/ m2 kcal/kg Kobieta kcal/m2 5 Oceń i porównaj wielkośc strat ciepła z organizmu u mężczyzn i kobiet biorąc pod uwagę powierzchnię ciała badanych oraz BSA/kg …………………………………………………………………………………… Zadanie 6. Uzupełnij tabelę wpisując typowe procesy aktywowane przez organizm w wysokiej i niskiej temperaturze otoczenia oraz w stanach gorączki i anapireksji. 1 2 3 Procesy aktywowane w niskiej temperaturze otoczenia Wytwarzania ciepła Utraty ciepła 1 2 3 Procesy aktywowane w wysokiej temperaturze otoczenia Wytwarzania ciepła Utraty ciepła 1 2 3 Procesy aktywowane w stanach gorączki Wytwarzanie ciepła Utrata ciepła Procesy aktywowane w anapireksji Wytwarzanie ciepła Utrata ciepła 6 Ćwiczenia 2. Ocena zaburzeń wielkości i rozmieszczenia płynów ustrojowych (odwodnienie, przewodnienie) występowanie i następstwa Ilościowe i jakościowe zaburzenia płynów: hipowolemia i hiperwolemia, odwodnienie hiper- i hipotoniczne, przewodnienie hiper- i hiopotoniczne. Hipowolemia - zmniejszenie tylko objętości wewnątrznaczyniowej, w wyniku niedostatecznego funkcjonowania prawidłowych mechanizmów utrzymujących płyn w łożyskunaczyniowym, może występować ze zmniejszoną, prawidłową lub zwiększoną objętością zewnątrzkomórkową. Hiperwolemia - wzrost objętości całej przestrzeni zewnątrzkomórkowej z, lub bez wzrostu objętości wewnątrznaczyniowej, czasem z jej zmniejszeniem. Zadanie 1. Ocena zawartości i rozmieszczenie wody w organizmie. Dokonaj pomiaru: masy ciała…………… kg i wysokości ciała……………………cm Podaj pozostałe charakterystyki opisujące osobę badaną a). płeć: K/M; b). wiek …..lat; c). zawartość tkanki tłuszczowej % m.c..; d). inne (mające wpływ na stan uwodnienia organizmu) …………………………………. Oblicz korzystając z podanych wzorów zawartości: wody całkowitej = 0,6 x m.c. [l]; wody pozakomórkowej = 0,2 x m.c. [l]; wody osocza = 0,05 x m.c. [l] i przedstaw poniższej tabeli w wielkościach bezwzględnych [L] i odsetkowych [%]; Masa ciała= Woda całkowita Woda pozakomórkowa Woda osocza [L] [%] m.c. Dokonaj pozostałych wyliczeń 1. Płyn zewnątrzkomórkowy (ECF) = 25% całkowitej masy ciała = ….L, w tym a/. objętość osocza (PV) = 4, 5% całkowitej masy ciała = ……L b/. objętość krwi (BV) = 7, 5% całkowitej masy ciała=….L c/. objętość śródmiąższowa = 20% całkowitej masy ciała = ….L 2. Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF)= 35% całkowitej masy ciała = ….L 3. Calkowita objętość płynów ustroju (TBW)= ~60% całkowitej masy ciała=…L. Uzyskane wyniki porównaj z wartościami normatywnymi przyjętymi dla grup wiekowych i płci /załączniki do ćwiczeń/i podsumuj otrzymane wyniki………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… Zadanie 2. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji. Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 7 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej / wyniki badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby badanej a) po wysiłku; b). po 2 godzinnej restytucji. Zmianę przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru –PV [%]; PPK gdzie:; Hctpre-początkowy hematokryt (w %); Hctpost-końcowy hematokryt (w %); Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po wysiłku / zwracając uwagę na znak (+; -) przyrostu PV%(W)=................% Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po 2 godzinnym odpoczynku /zwracając uwagę na znak (+; -) przyrostu : PV%(R)=…………% Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter: 1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%w) =PPK po wysiłku……………………. 2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%R) =PPK po 2h okresie wypoczynku……………………. Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej, PWK Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian przestrzeni wodnej śródkomórkowej (PWK) Zadanie b).Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po wysiłku i PWK /0/ Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po 2 godzinnym odpoczynku: PWK /0/ Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po wysiłku fizycznym wiedząc, że……………………………………………………………… Przewodnienie Izotoniczne PPK PWK ↑ N Odwodnienie Izotoniczne PPK PWK ↓ 0 8 Hipertoniczne ↑ ↓ Hipertoniczne ↓ ↓↓ ↓ ↓ Hipotoniczne ↑ ↑ Hipotoniczne ↓ ↑ Zadanie 3. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po obciążeniu organizmu ciepłem egzogennym /kąpiel w saunie/. Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po kąpieli w saunie i w 3). okresie odpoczynku / wyniki z badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby badanej a) po kąpieli w saunie; b). po odpoczynku. Zmiana przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru –PV [%]; PPK gdzie:; Hctpre-początkowy hematokryt (w %); Hctpost-końcowy hematokryt (w %); Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po kąpieli w saunie PV%(s)=................% Wpisz obliczone przyrosty PV po odpoczynku: ·PV%(RS)=…………% Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter: 1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po saunie……………………. 2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po wypoczynku……………………. Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej PWK Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po kąpieli w saunie w 3). Po wypoczynku i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian wielkości przestrzeni wodnej śródkomórkowej (PWK) Zadanie b). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po saunie PWK /0/ Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po odpoczynku :PWK /0/ Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po obciążeniu organizmu działaniem kąpieli w saunie …………………………………………………………………. Zadanie 4. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji u osoby adaptowanej do ciepła / po 10 zabiegach, kąpielach w saunie/. 9 Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej / wyniki z badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby badanej a) po wysiłku; b). po 2 godzinnej restytucji. Zmiana przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru –PV [%]; PPK gdzie:; Hctpre-początkowy hematokryt (w %); Hctpost-końcowy hematokryt (w %); Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po wysiłku u osoby adaptowanej do ciepła PV%(A).=................% Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV u osoby adaptowanej do ciepła po 2 godzinnym odpoczynku :PV%(RA)=…………% Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter: 1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po wysiłku……………………. 2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej (PV%) =PPK po 2h okresie wypoczynku……………………. Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej PWK Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian wielkości przestrzeni wodnej śródkomórkowej (PWK) Zadanie a). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po wysiłku u osoby adaptowanej do ciepłai PWK /0/ Zadanie b). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po 2 godzinnym odpoczynku osoby adaptowanej do ciepła: PWK /0/ Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po wysiłku fizycznym u osoby adaptowanej do ciepła po wysiłku……………………………………, W okresie restytucji powysiłkowej…………………………….. Czy występują różnice w charakterze zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji powysiłkowej u osoby nie zaadaptowanej i adaptowanej do ciepła / porównaj wyniki otrzymane w zadaniu 4 z wynikami otrzymanymi w zadaniu 2/ …………………………………………………………………………………………………. Zadanie 6. Określanie charakteru zaburzeń uwodnienia organizmu. Określ jaki charakter zaburzeń stanu uwodnienia organizmu przedstawiono na poniższych diagramach a/i b/. mając do wyboru ( utrata czystej wody, odwodnienie hipotoniczne) i w jakich stanach możemy mieć z nimi do czynienia…………………………………………………………………………………. 10 a/. …………………………………………………. b/. ………………………………………….. 11 Ćwiczenie 3. Zastosowanie badania gazometrii krwi w rozpoznawaniu zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej oraz analiza cech fizykochemicznych moczu Zadanie 1. Uzupełnij schemat poniżej o wartości pH, oraz prawidłowe nazwy układów buforowych krwi. . Zadanie 2. Dokonaj klasyfikacji prostych zaburzeń równowagi kwasowo –zasadowej. Z dołączonych do ćwiczeń wyników badań gazometrii krwi wypisz wielkości niezbędne do oceny zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej występującej w badaniu A, B, C. biorąc pod uwagę klasyfikację i charakterystykę prostych zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej przedstawioną w poniższej tabeli Zaburzenie Metaboliczne: - kwasica pH - zasadowica pH Zmiana pierwotna - ↓[HCO ] 3 - ↑[HCO ] Odpowiedź kompensacyjna ↓pCO 2 ↑pCO 2 3 Oddechowe: - kwasica pH - zasadowica pH ↑pCO 2 ↓pCO 2 - ↑[HCO ] 3 - ↓[HCO ] 3 12 Mechanizm kompensacyjny – zaburzenia mogą być nie skompensowane, częściowo skompensowane lub skompensowane oraz wartości referencyjne dla parametrów równowagi kwasowo-zasadowej Parametr – krew tętnicza Zakres wartości referencyjnych pH 7,35-7,45 Stężenie jonów wodorowych 35-45 nmol/l pCO2 35-45 mm Hg pO2 74-108 mm Hg Wysycenie tlenem 94-98% Stężenie jonów wodorowęglanowych HCO3- 22-28 mmol/l Nadmiar zasad (BE) 0+-2 mmol/l Przykład 1 pH 7,19 pCO2 70 mm Hg HCO3- 23 mmol/l BE -0,9 mmol/l Odpowiedz pH – kwasica; pCO2 – oddechowa ; HCO3- bez zmian Przykład 2 pH pCO2 HCO3BE 7,51 48 mm Hg 37 mmol/l +8,8 mmol/l Odpowiedz………………………….. Badanie A: Zaburzenie Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa pCO - 2 [HCO3 ] pH nie skompensowana 13 Zasadowica oddechowa Badanie B………………. Zaburzenie pCO 2 - pH - pH [HCO3 ] Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa Zasadowica oddechowa Badanie C………… Zaburzenie pCO 2 [HCO3 ] Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa Zasadowica oddechowa Opisz jaki charakter zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej zdiagnozowałeś w badaniu A…………… ; B…………………… ; C…………………… . Zadanie 3. Mocz i właściwości moczu oraz rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo zasadowej ustroju. Ocena cech fizykochemicznych i pH moczu przed i po wysiłku fizycznym. Materiał i odczynniki: 1. paski wskaźnikowe ; 2. mocz pobrany w spoczynku 3. mocz pobrany po 10 minutach od zakończenia testu wysiłkowego. Wykonanie doświadczenia Na pasek wskaźnikowy nanieść kilka kropli moczu, odczekać 60 sekund i usunąć nadmiar moczu i porównać cechy zabarwienia wzorców na pasku ze skalą wzorcową dołączoną do zestawu diagnostycznego. Na podstawie otrzymanych wyników dokonaj oceny cech fizykochemicznych próbek moczu. Biorąc pod uwagę cechy moczu prawidłowego i patologicznego / załącznik materiały do ćwiczeń/. 14 Przed wysiłkiem Po wysiłku Barwa Przejrzystość Odczyn pH 3 Ciężar właściwy [g/cm ] Białko/ proteinuria/ Glukoza /glukozuria/ Związki ketonowe /ketonuria/ Bilirubina Urobilinogen Azotyny Na podstawie otrzymanych wyników odpowiedz na pytania: 1. Czy zmienia się charakterystyka ilościowa i jakościowa moczu po wysiłku?......................................... 2. Jakie cechy fizykochemiczne różnią mocz pobrany po wysiłku od wartości spoczynkowych i dlaczego………………………………………………………………… ………………………………………………………..
