Mechanizacja zbioru i konserwacji zielonek

advertisement
Mechanizacja zbioru i konserwacji zielonek
Sposoby zbioru i konserwacji zielonek zależą od przeznaczenia zbieranych roślin. Zielonki
można zbierać na siano (ok. 50 %) (w sposób tradycyjny lub z dosuszaniem); na kiszonki lub
sianokiszonki, do bezpośredniego spożycia dla zwierząt lub z przeznaczeniem na susz.
Technologie zbioru przewidują koszenie roślin, suszenie lub rozdrabnianie, zbiór z pola i
transport do miejsca przeznaczenia, przechowywanie. Zbioru zielonek można dokonywać
różnymi metodami. Jednoetapowo - gdzie zwykle jedna maszyna wykonuje wszystkie
niezbędne operacje do przeprowadzenia zbioru roślin. Takiego zbioru można dokonywać
ścinaczem zielonek-wozem paszowym,
który kosi, rozdrabnia, dokonuje załadunku, transportuje, dozuje do koryt w oborze.
Zbiór wieloetapowy polega na wykonywaniu poszczególnych zabiegów w określonej
kolejności z wykorzystaniem kilku maszyn wykonujących pojedyncze operacje:

zbiór siana: koszenie, kilkakrotne przetrząsanie, zgrabianie, zbieranie z pola,
transport, magazynowanie;

zbiór na sianokiszonkę: koszenie, przetrząsanie, zgrabianie, prasowanie, transport,
owijanie folią, magazynowanie.
Różnorodność uprawianych gatunków roślin o specyficznych własnościach i przyjęta
technologia zbioru wymagają zastosowania wielu specjalistycznych maszyn, urządzeń i
budowli. Mogą to być: kosiarki, przetrząsacze, zgrabiarki, sieczkarnie, prasy, zbieracze
pokosów, środki transportowe, owijarki folią, urządzenia dosuszające, suszarnie, silosy,
wiaty, stodoły. Niektóre maszyny wykonują kilka operacji jednocześnie, przyspieszając zbiór,
ale gdy wymaga tego technologia, poszczególne operacje muszą być wykonywane w
odpowiedniej kolejności i rozłożone w czasie.
Kosiarki
Zbiór zielonek rozpoczynamy w odpowiedniej fazie wzrostu (przed kwitnieniem), kiedy
można uzyskać największą zawartość składników pokarmowych. Kosiarki służą do koszenia
zielonek niskołodygowych o wysokości roślin do 150 cm, zwykle są to trawy lub mieszanki
traw z roślinami motylkowymi. Wysokość koszenia powinna być regulowana w granicach 26 cm. Kosiarki mogą być zawieszane z tyłu, z boku lub przodu ciągnika, przyczepiane i
samojezdne.
Podział kosiarek ze względu na źródło napędu:
Zawieszane
Przyczepiane
Samojezdne
W zależności od przeznaczenia dzielimy je na uniwersalne (rotacyjne, palcowe), pokosowe z
przenośnikiem poprzecznym zbierające skoszone rośliny na boczny pokos - zbiór rzepaku,
specjalne przeznaczone do koszenia trawników, rowów. Kosiarki ze względu na konstrukcję
zespołu tnącego dzieli się na kosiarki nożycowe - palcowe, jednolistwowe i bezpalcowe
dwulistwowe oraz rotacyjne.
Zespoły tnące kosiarek:
Palcowe jednolistwowe
Bezpalcowe dwulistwowe
Rotacyjne zespoły tnące
Bębnowe zespoły tnące
Zespoły jednolistwowe złożone są z belki, na której zamocowane są palce z przeciwostrzem
(stalką), rozdzielające źdźbła roślin i listwy nożowej z trójkątnymi nożykami wykonującej
ruch posuwisto-zwrotny). Zespoły tnące bezpalcowe stanowią dwie listwy nożowe
wykonujące ruchy posuwisto-zwrotne w przeciwnych kierunkach. Dobre cięcie uzyskuje się
przy ostrych i dobrze dociśniętych do siebie nożykach.
Wysokość koszenia regulowana jest ustawieniem płoz. Zespoły te ulegają częstemu
zapychaniu i uszkodzeniu na polach zakamienionych. Kosiarki z zespołem tnącym
rotacyjnym w postaci tarcz obracających się w osi pionowej, gdzie cięcie następuje
bezpodporowo na skutek uderzania ostrzem nożyka o bardzo dużej szybkości w łodygę
rośliny. Prostokątne lub trapezowe nożyki zamocowane są na obwodzie tarczy obrotowo, w
pozycji roboczej utrzymuje je działająca w czasie obrotu siła odśrodkowa. Rotacyjne zespoły
tnące tworzą również poziome bębny z nożami w linii śrubowej, do których niezbędne jest
przeciwostrze (stalnica). Kosiarki z takimi zespołami tnącymi stosowane są do pielęgnacji
trawników, boisk, a także do wykaszania rowów melioracyjnych.
Ze względu na sposób doprowadzenia napędu rozróżniamy kosiarki górnonapędowe
i dolnonapędowe (dyskowe).
Kosiarki rotacyjne przystosowane są do koszenia roślin o większym plonie do 45 t/ha.
Zmianę wysokości koszenia
uzyskuje się przez zmianę tarcz ślizgowych o różnej grubości lub zastosowanie podkładek
dystansowych.
Zespoły tnące rotacyjne listwowe znalazły zastosowanie w małych spalinowych kosiarkach
do pielęgnacji trawników,
rozdrabniaczach łęcin ziemniaków, rozdrabniania gałęzi w sadach lub kosiarkach do
chwastów.
Kosiarki wyposażone są w bezpiecznik, który zapobiega uszkodzeniu w przypadku
najechania na przeszkodę - umożliwia odchylenie maszyny za ciągnik.
W celu przyspieszenia wysychania zielonki dzięki zginaniu, łamaniu źdźbeł i ścieraniu
zewnętrznej woskowej warstwy, stosuje się spulchniacze pokosów (kondycjonery).
Spulchniacze to wirniki z bijakami, które przenoszą skoszoną zielonkę pod osłoną, wyrzucają
ją za maszyną układając spulchniony luźny pokos. Innym urządzeniem przyspieszającym
wysychanie koszonej zielonki są zgniatacze pokosów w postaci dwóch kształtowych
walców, pomiędzy którymi zgniatana jest zielonka. W maszynach samobieżnych stosuje się
maceratory składające się z kilku karbowanych rolek wokół bębna. Między nimi przechodzi
zielonka, łodygi i liście są łamane oraz zgniatane, dzięki czemu wysychają o ok. 30-40%
szybciej. Taka zielonka układana jest na powierzchni pola w formie cienkiej maty.
Urządzenia przyspieszające wysychanie traw:
Spulchniacz pokosów kondycjoner - Rozciera, rozrywa i łamie źdźbła roślin
Zgniatacz pokosów - Zgniata i łamie zielonkę między walcami
Macerator - Zgniata i łamie zielonkę między kilkoma rolkami i karbowanym walcem
Przetrząsaczo-zgrabiarki
Skoszone rośliny z przeznaczeniem na siano lub sianokiszonkę należy kilkakrotnie
przetrząsać w celu szybszego wysychania. Kosi się przy wilgotności 70%, a siano powinno
mieć wilgotność do 15%, aby się dobrze przechowywało. Przetrząsanie, w czasie
sprzyjającej pogody, skraca czas wysychania zielonki do 2 dni. Maszyny do przetrząsania i
zgrabiania mogą być konne i ciągnikowe oraz zawieszane lub przyczepiane. Elementy
robocze tych maszyn mogą być bierne (beznapędowe) lub aktywne otrzymujące napęd od
koła jezdnego lub WOM ciągnika. Maszyny aktywne działają bardzo intensywnie na
obrabiany materiał i często powodują obłamywanie delikatnych wysychających części
roślin, zwykle najwartościowszych listków. Przetrząsanie można wykonywać maszynami
specjalnie do tego przystosowanymi. W małych gospodarstwach stosuje się jeszcze
przetrząsacze widłowe, które naśladują pracę ręczną. Powszechnie stosowane są
przetrząsacze karuzelowe
nazywane „pająkami", które zbudowane są z kilku ramion ustawionych promieniowo i
zakończonych sprężystymi palcami. W wyniku obrotu ramion ułożonych poziomo (lub lekko
pochylonych do przodu) palce zaczepiając o suszony pokos przemieszczają go i odwracają,
przetrząsacze te wykorzystuje się również do rozrzucania podsuszonego siana z wałów lub
zwartych pokosów skoszonej zielonki.
Przetrząsaczo-zgrabiarki jako maszyny uniwersalne służą do przetrząsania lub, po
odpowiedniej regulacji elementów roboczych, zgrabiania. Najczęściej wykorzystywanymi
przetrząsaczo-zgrabiarkami szczególnie w mniejszych gospodarstwach są maszyny kołowe
palcowe beznapędowe.
Elementem roboczym są koła o średnicy 1 , 2 m z promieniowo ułożonymi sprężystymi
palcami. Koła zamocowane są na sprężynach, co umożliwia kopiowanie terenu i w sposób
umożliwiający ich obrót względem ramy - ustawienie w położenie transportu, zgrabiania,
przetrząsania.
Koła zaczepiając palcami o podłoże wykonują ruch obrotowy podnosząc i odwracając
zielonkę. Podczas zgrabiania koła ułożone są blisko siebie tak, że siano zgrabione
przekazywane jest od pierwszego na kolejne koła, a na końcu tworzy uformowany wał
siana. Są to maszyny w kilku wersjach od konnych po ciągnikowe zaczepiane i zawieszane,
beznapędowe i napędzane od ciągnika rolniczego.
Uniwersalne, często stosowane maszyny to przetrząsaczo-zgrabiarki karuzelowe, podobne
w budowie i pracy do przetrząsaczy, ale z możliwością zgrabiania siana. Każda tarcza
podparta jest kołem podporowym, co umożliwia kopiowanie terenu i dokładne
wykonywanie pracy.
Zmianę funkcji przetrząsaczy uzysku je się przez zmianę położenia grabi roboczych lub
zastosowanie ekranów ograniczających rozrzucanie siana podczas zgrabiania. W
przetrząsaczo-zgrabiarkach pasowych ze sprężystymi palcami roboczymi na pasach
klinowych,
ruch roboczy palców wykonywany jest poprzecznie do kierunku jazdy maszyny, a
zielonka przerzucana jest z jednego pasa przejazdu na drugi. Do zgrabiania stosuje się
ekrany formujące wały z jednej strony maszyny.
Do zgrabiania podsuszonej zielonki lub wysuszonego siana służą zgrabiarki karuzelowe
zawieszane lub przyczepiane napędzane od WOM ciągnika rolniczego. Mają zwykle większy
zasięg ramion karuzeli, na końcu których zamontowane są kilkupalcowe masywne grabie
zgarniające siano na jedną stronę, gdzie grabie są unoszone nad zgromadzonym sianem
tworząc wał.
Tak przygotowane siano zbiera się prasami i transportuje do miejsca składowania.
Ścinacze zielonek i sieczkarnie
Zbiór zielonek z przeznaczeniem na kiszonkę, sianokiszonkę, susz lub do bezpośredniego
spożycia przeprowadza się dwoma sposobami w zależności od stosowanej technologii lub
wyposażenia gospodarstwa w maszyny zbierające. W czasie zbioru zielonka jest koszona,
rozdrabniana, ładowana na środki transportowe i przewożona do miejsca przeznaczenia.
Zbiór jednoetapowy polegający na bezpośrednim koszeniu i cięciu na sieczkę, wykonywany
jest sieczkarnią polową do roślin niskołodygowych lub przystosowaną do zbioru roślin
wysokołodygowych (kukurydza, słonecznik). Stosowane są także jednorzędowe sieczkarnie
zawieszane na podnośniku ciągnika.
Sieczkarnie polowe:
 Sieczkarnia polowa do roślin niskołodygowych
 Sieczkarnia polowa do roślin wysokołodygowych
 Sieczkarnia polowa do roślin wysokołodygowych – jednorzędowa
Praca sieczkarni polowej polega na nagarnianiu i podcinaniu roślin, przygotowaniu
(zebraniu z szerokości roboczej i zgnieceniu), przemieszczeniu do gardzieli zespołu
rozdrabniającego, rozdrabnianiu na regulowaną długość i wyrzucaniu przez kanał
wyrzutowy z kierownicą wyrzutu (ruchoma końcówka kierująca strumień zielonki na
przyczepę). Sieczkarnie charakteryzują się tym, że rozdrabniają zieloną masę na jednorodną
sieczkę o ustalonej długości. Długość można regulować liczbą noży na bębnie lub kole
toporowym (2,4 lub 8) albo szybkością podawania zielonej masy do rozdrabniania.
Urządzenia rozdrabniające wyposażone są w odrzutniki wytwarzające ruch powietrza i
spełniające rolę dmuchawy, dzięki czemu rozdrobniona zielonka odrzucana jest do kanału
wyrzutowego zakończonego kierownicą. Sieczkarnie te, po wyposażeniu w podbieracz
pokosów, mogą zbierać i rozdrabniać przewiędniętą zielonkę z pokosów lub wałków.
Sieczkarnie samojezdne zasadą działania przypominają sieczkarnie polowe.
Są
przystosowane
do
wymiany
adapterów
tnących
(rośliny
niskołodygowe,
wysokołodygowe, podbieracze), posiadają napęd od silnika spalinowego i wyposażone są w
pomost sterowniczy dla operatora z kabiną.
Dla uzyskania lepszego zakiszania koszonych zielonek stosuje się aplikatory środków
poprawiających zakiszanie zielonek,
które podają środki do zielonej masy w czasie koszenia, co daje dobry efekt
równomiernego rozłożenia środka w całej objętości zielonki. Maszyny samojezdne mogą
pracować także jako kosiarki ze zgniataczami pokosów z wyrzucaniem skoszonego pokosu
na pole (z pominięciem zespołu rozdrabniającego). Po przesuszeniu zielonki i zmianie
zespołu tnącego na zespół podbierający tą samą maszyną można wykonać dalszy zbiór podbieranie z pokosu, rozdrabnianie i załadunek na środek transportowy.
Ścinacze zielonek przeznaczone są do zbioru zielonek niskołodygowych do bezpośredniego
skarmiania
(sieczkarnie bijakowe - rysunek).
Zielonki te przeznacza się również do zakiszania na pryzmach lub w silosach przejazdowych.
Ze względu na mniejszy stopień rozdrobnienia zielonej masy nie nadają się do zastosowania
w technologii zakiszania w silosach wieżowych i z przeznaczeniem na susz. Stosowany może
być również do zbioru zielonek z pokosów, rozdrabniania słomy po kombajnie zbożowym,
łętów ziemniaczanych przed zbiorem, ogławiania buraków. Ścinacz zielonek jest
przyczepiany do ciągnika, od którego otrzymuje napęd elementów roboczych. Zespół tnący
ścinacza to poziomy obrotowy bęben z 4 ramionami, na których przegubowo zamocowane
są bijaki. Pod wpływem obrotów bijaki utrzymywane są w położeniu roboczym (siła
odśrodkowa) i osiągają prędkość obwodową do 50 m/s, co umożliwia cięcie roślin bez
potrzeby stosowania przeciwostrza (jak w kosiarkach rotacyjnych). Rośliny odchylane są do
przodu przez osłonę ułatwiającą odcinanie kawałków.
Obracający się bęben z bijakami uderzającymi w rośliny odcina ich kawałki i wyrzuca przez
kanał wylotowy na doczepioną przyczepę objętościową. W wyniku obrotów bębna z
bijakami, tworzy się ruch powietrza, działa jak dmuchawa, ułatwia wyrzucanie
rozdrobnionego materiału z maszyny. Wysokość cięcia jest regulowana położeniem
poziomego bębna względem podłoża, a stopień rozdrobnienia prędkością jazdy.
Regulowany jest rozstaw kół aby można go dostosować do szerokości międzyrzędzi i
prędkość obrotowa bębna - wyższa do zbioru roślin wysokołodygowych. Zmiana położenia
końcówki kierującej strumień zielonej masy, aby równomiernie wypełnić przyczepę,
możliwa jest z kabiny ciągnika przy pomocy dźwigni z linką. Położenie powrotne zapewnia
zastosowana sprężyna. Ścinacze bijakowe zbierają zielonki z nierówną długością kawałków
tworząc niejednorodny zbierany materiał, często zanieczyszczają zielonkę ziemią obniżając
jej wartość paszową. Nowe konstrukcje ścinaczy przeznaczonych do koszenia,
rozdrabniania i załadunku na przyczepę roślin niskołodygowych (traw, lucerny itp.)
zbieranych do bezpośredniego skarmiania lub na paszę do zakiszania to połączenie zespołu
tnącego kosiarki rotacyjnej z bębnowym zespołem rozdrabniającym i kanałem wyrzutowym.
Umożliwiają one łatwą obsługę, dużą wydajność przy małym zapotrzebowaniu mocy, niski
stopień zanieczyszczeń (do 1%) oraz równomierne rozdrabnianie materiału koszonego.
Innym rozwiązaniem jest ścinacz zielonek nazywany również wozem paszowym,
który przeznaczony jest do ścinania roślin zielonych, niskołodygowych (trawy, koniczyny,
lucerny), do ładowania z możliwością częściowego cięcia, transportu i mechanicznego
rozładunku na miejscu przeznaczenia. Wyposażony jest w dwubębnową kosiarkę rotacyjną,
transporter do załadunku ściętej masy na przyczepę i przenośnik podłogowy do rozładunku.
Zastosowanie układu hydraulicznego umożliwia płynną regulację wysokości cięcia, a
uchylny dyszel umożliwia ułożenie maszyny w położeniu roboczym i transportowym.
Szczególnie przydatny do zbierania zielonek do bezpośredniego spożycia - zbiór z
możliwością rozładunku do żłobów.
Zbieracze pokosów i prasy
Zbieracz pokosów wykorzystuje się do zbioru zielonki, słomy oraz podsuszonej zielonki na
sianokiszonki z możliwością rozdrabniania zbieranej masy na pokosach lub ułożonej na
wały.
Zbieracz wyposażony jest w podbieracz i system nagarniający. Palce nagarniacza
rozmieszczone wzdłuż linii śrubowej powodują ciągłość podawanej masy.
Dodatkowe wyposażenie stanowią noże tnące umożliwiające docinanie zbieranej masy na
długość około 15 cm. Posiada przyczepę objętościową o pojemności kilku do kilkudziesięciu
m3 z przenośnikiem podłogowym łańcuchowo-listwowym umożliwiającym przemieszczanie
ładunku na przyczepie lub wyładunek.
Górna część skrzyni ładunkowej często ażurowa, składana zwiększająca objętość roboczą
zbieracza po złożeniu ułatwia przechowywanie (mniejsza wysokość maszyny). Tylna część
skrzyni ładunkowej zamykana jest uchylnym koszem, który zamykany jest w czasie zbioru i
transportu, a otwierany w czasie wyładunku. Ta część zakończona może być poprzecznym
przenośnikiem umożliwiającym boczny rozładunek, co wykorzystano do konstrukcji
ścinacza zielonek - wozu paszowego.
W celu zmniejszenia objętości zbieranej masy roślin z 20-40 kg/m3 luźnego siana lub słomy,
a zwiększenia gęstości lub zapewnienia beztlenowych warunków zakiszania stosuje się
prasy. Mogą to być prasy kostkujące - bele małowymiarowe do zbioru siana i słomy o masie
do 30 kg, prostopadłościenne wielkogabarytowe do zbioru na sianokiszonki o masie bel do
500 kg, zwijające. Obecnie stosowane są prasy wysokiego stopnia zgniotu, prasujące siano
do gęstości ok. 200 kg/m3, słomy ok. 250 kg/m3 i zielonki do ok. 450 kg/m3. Podstawowe
zespoły robocze prasy to: podbieracz palcowy materiału ułożonego w pokosy lub wały na
polu,
zespół podający z podajnikiem ślimakowym i nagarniaczem widłowym podającym
podebrany materiał do komory prasowania z tłokiem poruszającym się ruchem posuwistozwrotnym, który ubija materiał i boczną krawędzią odcina dostarczoną porcję przez otwór
zasilający.
Po sprasowaniu beli o wymaganej długości, bela opasana jest sznurkiem i wiązana
aparatami wiążącymi. W prasie wysokiego stopnia zgniotu
długość beli reguluje się przez zmianę częstości włączania aparatów wiążących, a stopień
sprasowania przez zmianę przekroju gardzieli wylotowej.
Prasy bel wielkogabarytowych
stosowane są także do prasowania zielonek na sianokiszonki i kiszonki, ze względu na duży
ciężar bel mogą być wyposażane w urządzenia do paletyzowania bel
i wymagają zmechanizowania prac załadunkowych.
Prasy zwijające
wykorzystywane są do prasowania siana i słomy. Można nimi prasować podsuszone siano
na sianokiszonkę, a także zielonkę z przeznaczeniem na kiszonkę.
Prasy te występują w dwóch rodzajach, ze zmienną komorą prasowania z kilkoma pasami
zwijającymi i przenośnikiem poziomym tworzącymi komorę zwijania. Materiał prasowany
przenoszony od podbieracza przenośnikiem poziomym zawijany jest przeciwnym ruchem
pasów tworząc walec, który jest obracany i ściskany ruchomymi pasami za pomocą sprężyn.
Po wypełnieniu komory bela opasywana jest sznurkiem zabezpieczającym przed
rozwinięciem. Tylna część prasy otwierana jest hydraulicznie i bela jest wyrzucana na pole.
Prasa ta zagęszcza materiał prawie jednorodnie - tak samo w środku walca jak i na zewnątrz.
Można nią wykonywać walce o różnej średnicy. Prasy zwijające ze stałą komorą prasowania,
mają zespół zwijający w postaci łańcucha z poprzeczkami w komorze prasowania. Pod
wpływem obracającego się łańcucha, materiał w komorze jest nawijany na siebie tworząc
walec, ubijając mniej wewnątrz walca bardzo mocno na zewnątrz.
Różnice w pracy pras zwijających:
W czasie prasowania i zagęszczania materiału zwiększa się nacisk w komorze prasowania i
ciśnienie. Koniec prasowania beli sygnalizuje manometr w instalacji hydraulicznej (do 18
MPa), formowane bele mają stałe wymiary. Bele owijane są sznurkiem lub specjalną siatką
i wyładowywane z prasy na pole.
Owijarki bel, urządzenia do dosuszania siana
Przy zbiorze roślin na kiszonki lub sianokiszonki z zastosowaniem pras wielkogabarytowych
lub zwijających, uzyskane bele należy w krótkim czasie (kilka godzin) szczelnie owinąć folią
lub umieścić w rękawie foliowym w celu zapewnienia beztlenowych warunków zakiszania.
Do owijania bel folią służą owijarki bel.
Bele owija się folią rozciągliwą i samoprzylepną o szerokości 50 cm z filtrem UV
(ultrafioletowym) zapobiegającym psuciu się kiszonki pod wpływem światła. Owijanie folią
następuje podczas powolnego obrotu beli wokół własnej osi na walcach i obrotu stołu z
belą w jej osi poprzecznej. Zwinięte bele należy przetransportować w miejsce składowania i
tam ustawić owijarkę.
Do załadunku bel do owijania można użyć maszyny samozaładowcze lub stosować
ładowacze czołowe wyposażone w chwytaki,
które mogą służyć do układania bel w pryzmy. Wykorzystać
można także rozwijacze bel,
należy wówczas zwrócić uwagę na wymienne końcówki, aby nie uszkodzić folii podczas
rozładunku i układania owiniętych bel.
Innym sposobem zakiszania zielonek jest system AG BAG. Jest to nowoczesna technologia
konserwacji pasz w rękawach foliowych,
pozwala na zakiszanie wszystkich rodzajów pasz, zielonek z traw, kukurydzy, słonecznika lub
wilgotnego ziarna.
Oprócz kiszonek przechowywane jest również siano zbierane o wilgotności nie
gwarantującej dobrego przechowywania. Aby doprowadzić siano do odpowiedniej
wilgotności ok. 15 % stosuje się urządzenia dosuszające. Tradycyjne metody suszenia siana
na polu wymagają kilku dni słonecznej pogody.
Aby skrócić czas suszenia siana na polu, zmniejszyć straty składników pokarmowych i plonu,
stosuje się zbiór siana podsuszonego na polu do wilgotności ok. 30-40 % (nie obłamują się
najcenniejsze listki) i sztuczne dosuszanie nieogrzanym lub lekko podgrzanym powietrzem.
Do dosuszania siana stosuje się suszarnie podłogowe
instalowane w stodołach lub innych miejscach przechowywania siana. Na podłożu układa
się kanały z rusztami rozprowadzającymi powietrze pod składowane siano.
Do kanału tłoczone jest powietrze przez wentylator (niepodgrzewane, podgrzewane
elektrycznie lub podgrzewaczami olejowymi). Przepływa ono przez ruszt i luźno ułożoną
warstwę dosuszanego siana, która nie może być zbyt gruba (ok. 2 m). Po dosuszeniu na nią
nakłada się następną warstwę (maksymalnie 3-4 warstwy).
Coraz częściej wykorzystuje się do tego celu kolektory słoneczne - zasysanie ogrzanego
powietrza z podwójnej warstwy dachu tworzącej kolektor
lub przez kolektory foliowe
Pionowe kanały dosuszające stosuje się w brogach (4 słupy z ruchomym dachem)
umieszczonych centralnie (z możliwością układania dodatkowych rynienek poziomych) od
góry zamkniętych korkiem w celu skierowania strumienia powietrza w dosuszaną warstwę
siana.
Dosuszanie może odbywać się w wieżach siennych przechowujących siano w postaci długo
pociętej sieczki z urządzeniami do załadunku i rozładunku wieży.
Urządzenia dosuszające nie powinny pracować w dni o dużej wilgotności powietrza lub nocą
ze względu na możliwość zawilgocenia warstwy siana. Podczas dosuszania należy zwrócić
uwagę na możliwość zagrzania się siana podczas niekorzystnej pogody. Dosuszanie
nieogrzanym powietrzem trwa około 6-10 dni, ogrzewanie powietrza skraca ten czas o
około 30%.
Sposoby transportu i przechowywania siana, kiszonek
Transport zielonej masy może odbywać się przyczepami objętościowymi. Są to przyczepy z
podwyższonymi burtami.
Załadunek na przyczepę zapewniają maszyny zbierające lub rozdrabniające zielonkę,
natomiast szybki rozładunek zależy od odpowiedniego doboru dostępnych środków
transportowych. Stosując przyczepy uniwersalne wykorzystuje się rozwiązania pomocnicze
jak:
-
przechylanie skrzyni ładunkowej na bok lub do tyłu,
-
rozładunek zgarniakiem widłowym lub hamakowym,
-
stosowanie przyczep z przenośnikiem podłogowym (przystosowane rozrzutniki
obornika),
-
stosowanie przyczep z dozownikiem poprzecznym (wozy paszowe, zbieracze pokosów).
Sposoby rozładunku ilustruje tabela.
Transport siana lub słomy luzem jest bardzo pracochłonny i stosowany jest tylko w małych
gospodarstwach. Transport w belach małogabarytowych wymaga załadunku na polu i
rozładunku w miejscu składowania. Najprostszą formą jest praca ręczna, ale poszczególne
etapy tej pracy można zmechanizować. Prasowanie prasą z prowadnicą bel, która podaje
bele na przyczepę.
W czasie pracy prasy uwzględnić należy odpowiednią liczbę środków transportowych i osób
układających ręcznie lub przyczep objętościowych bez układania.
Transport bel wielkowymiarowych lub zwiniętych wymaga zastosowania ładowarek
czołowych lub chwytakowych z urządzeniami przystosowanymi do załadunku siana lub
słomy.
Bele zwijane transportuje się wózkiem do bel okrągłych, który wyposażony jest w
podbieracz bel z pola i ładuje je na skrzynię przy pomocy siłownika hydraulicznego.
Przesuwanie bel do tyłu skrzyni odbywa się hydraulicznym popychaczem. Wyładunek
następuje z boku wózka. Wózek może być dodatkowo wyposażony w urządzenia do
automatycznego pionowego stertowania. Przeładunek ze środków transportowych do
miejsca składowania w stodołach, stogach, stertach, brogach może być wykonywany
środkami załadunkowymi takimi jakie są stosowane przy owijaniu zielonek. Bele
małowymiarowe układane zwykle w wysokie sterty wymagają zastosowania stertnika, który
ma możliwość podawania bel na wysokość do 9,5 m. Siano luzem przeładowywane jest
dmuchawami,
lub zasobnikami dozującymi, które współpracują ze zbieraczami pokosów.
Przechowywanie zielonek w pryzmach na polu wymaga odpowiedniego ich zlokalizowania.
Nie mogą one znajdować się w pobliżu budynków mieszkalnych (nieprzyjemne zapachy) i w
pobliżu zbiorników czy cieków wodnych (zanieczyszczenie wody). Do izolacji od podłoża
stosuje się folie, następnie formuje się okrągłą lub podłużną pryzmę z zielonki. W silosach
przejazdowych naziemnych (lub wgłębionych) o podłożu betonowym z bocznymi ścianami
oporowymi pryzmę formuje się do wysokości ok. 2,5 m. Wielkość silosu zależy od
zapotrzebowania gospodarstwa na kiszonkę. Zgromadzony materiał należy równomiernie
rozłożyć i ubić ciągnikami z kołami bliźniaczymi, które zapewniają większą stabilność.
Dokładne ubijanie ma za zadanie wyparcie powietrza i stworzenia warunków beztlenowych,
niezbędnych przy zakiszaniu w najkrótszym czasie. Uformowaną i ubitą pryzmę wykonaną w
2-3 dni, należy odizolować od otoczenia. Przykryć folią silosową, brzegi lub łączenia folii
uszczelnić warstwą ziemi, a całą powierzchnię obciążyć warstwą ziemi o grubości około 10
cm lub zużytymi oponami, powoduje to dociskanie pryzmy w czasie osiadania i
zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem. Najkorzystniejszym sposobem przechowywania
pasz w postaci kiszonek są hermetyczne silosy wieżowe o wysokości od 6 do 24 m i
średnicach od 4 do12 m. Silosy wyposażone są urządzenia do załadunku i rozładunku,
zamykane hermetycznie po załadowaniu zielonką. Duża wysokość silosu powoduje ubijanie
zielonki pod własnym ciężarem. Umieszczone na dnie frezy wyładowują kiszonkę na
przenośnik, a cała masa kiszonki obsuwa się w dół. Silosy takie sytuowane są w pobliżu obór
w celu łatwego wybierania i transportu świeżej kiszonki do żłobów.
Download