Kleszcze_1493388683

Kilka ciekawostek o kleszczach na podstawie szkolenia : „choroby wektorowe w Polsce
i na świecie – charakterystyka, diagnostyka, profilaktyka”, które odbyło się w dniu
15.06.2016r. w Wojskowym Instytucie Higieny i Epidemiologii im. Karola Kaczkowskiego w
Warszawie oraz materiałów ESCCAP Polska zamieszczonych na stronie internetowej
www.esccap.pl
Kleszcz pospolity /pastwiskowy/ (Ixodes ricinus)
- głównie lasy liściaste i mieszane, nie lubi lasów iglastych
(za sucho)
- głównymi żywicielami są jeleniowate, tam gdzie jest duże
zagęszczenie jeleniowatych tam też jest ich więcej,
człowiek to żywiciel przypadkowy
- cykl życiowy 2-3 lata, najczęściej spotykamy nimfy, które
żerują również na człowieku i zwierzętach
- wrażliwy na permetryne, mniej na fipronil
- zarówno nimfy jak i postacie dojrzałe przenoszą następujące choroby, m.in.:

Borrelia burgdorferii- krętki wywołujące boreliozę =choroba z Lyme= krętkowica
kleszczowa
- kleszcz musi żerować przynajmniej 16-24h
- nie ma szczepionki, która by zabezpieczała przed zachorowaniem;

wirusy z rodziny Flaviviridae wywołujące kleszczowe zapalenie mózgu KZM
- można się zarazić już w 5 minut od wbicia kleszcza!
- u ludzi źródłem zarażenia może być także spożycie niepasteryzowanych produktów
mlecznych
- zachorowania u ludzi: 150-225 przypadków rocznie (2012-2015 r.)
- ludzie mogą się przed nią uchronić poprzez szczepienie
Kleszcze tego rodzaju nie przenoszą Babesia canis!
Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus)
- lubią chłodne temperatury, dlatego cały rok aktywne!
- cykl życiowy w warunkach laboratoryjnych 8 tyg.
- nimfy tego kleszcza nigdy na człowieku czy zwierzętach, bytują
w norach -żerują na nornicach, gryzoniach itp.
- odporny na podtopienia, nawet miesiąc w wodzie może
wytrzymać
- wrażliwy na fipronil
- częściej u zwierząt niż ludzi
- jest wektorem m.in.:

Babesia spp.- Babeszjoza (Piroplazmoza)
- w Stanach powszechnie występuje babeszjoza u ludzi, wywołana przez B. divergens, B.
microti, objawy podobne do malarii. W Polsce u ludzi stwierdzana sporadycznie. U psów
powszechnie B.canis, stanowiąc śmiertelne zagrożenie
Temperatura a występowanie kleszczy Ixodes i Dermacentor na zwierzętach:
Zimą dominują kleszcze z rodzaju Dermacentor, latem dominują kleszcze z rodzaju Ixodes.
Obydwa kleszcze po napiciu wyglądają podobnie, można je odróżnić jedynie po tarczce, co
i tak dla niewprawnego oka jest bardzo trudne. Na tarcze „Dermacentora” są
charakterystyczne plamki.
Ixodes ricinus
Dermacentor reticulatus
Oczywiście nie tylko te dwa gatunki kleszczy możemy spotkać w Polsce. Występują również
inne, z których dużą rolę w rozprzestrzenianiu się tzw. chorób „odkleszczowych”, odgrywa
rhipicephalus sanguineus czyli tzw. kleszcz psi, przenoszący m.in. Erlichiozę (atakuje głównie
limfocyty i monocyty) czy Anaplazmę (cykliczna trombocytopenia u psów).
I na koniec jeszcze kilka ciekawostek..
Kleszcze lubią żerować na żywicielu w skupisku, związane jest to z faktem, iż kleszcz nie
pobiera krwi bezpośrednio z naczynia krwionośnego. Najpierw naczynie zostaje przez niego
uszkodzone, wylewa się krew i kleszcz pobiera krew z takiego utworzonego rozlewiska krwi.
Kleszcz nie pobiera krwi od razu po wczepieniu, dopiero przez ostatnie 3 dni żerowania.
Związane to jest z przygotowywaniem jego przewodu pokarmowego do zagęszczania krwi
(kleszcz pije krew zagęszcza i część płynną krwi oddaje z powrotem do organizmu żywiciela)
Aby usunąć kleszcza nie smaruj go tłuszczem ani innymi substancjami, gdyż może to wywołać
u kleszcza reakcję obronną („wymioty”), w wyniku, której do organizmu żywiciela mogą
dostać się patogeny, zwiększając ryzyko zakażenia. Kleszcza należy uchwycić delikatnie
pęsetą przy samej skórze i wyciągnąć zdecydowanym ruchem, nie obracając!
Pamiętaj aby uniknąć groźnych chorób u swojego pupila, zabezpieczgo przed
kleszczami, stosując odpowiednie środki odstraszające kleszcze: obroże,
preparaty typu spot on, tabletki. Ponadto zawsze po spacerze dokładnie
przejrzyj jego sierść i skórę.
Zdjęcia zamieszczone w artykule pochodzą ze stron internetowych:
https://swiatmakrodotcom.wordpress.com/2012/03/27/kleszcz-lakowy-dermacentor-reticulatus-niebezpiecznypajeczak/
http://influentialpoints.com/Gallery/Ixodid_Ticks_Ixodes.htm
http://www.dezino.pl/gatunki-szkodnikow/pajeczaki/kleszcz-pospolity-ixodes-ricinus