1. Koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie (źródło: ore.edu.pl) Koncepcja szkoły promującej zdrowie wynika bezpośrednio z założeń promocji zdrowia. Ze względu na bardzo szeroki zakres działań, różnorodność potrzeb i priorytetów szkół funkcjonujących w odmiennych kulturach i warunkach trudno ustalić jedną definicję SzPZ. Obecnie w sieci Szkół dla Zdrowia w Europie (Schools for Heath In Europe - SHE) przyjmuje się eko-holistyczny model szkoły promującej zdrowie[1]. Zakłada on istnienie powiązanych wzajemnie ze sobą pięciu kluczowych elementów „wewnątrz” szkoły oraz oddziaływanie czynników zewnętrznych, związanych z legislacją, polityką i inicjatywami w resorcie zdrowia i edukacji na poziomie międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Wskazuje to, że działania dla tworzenia SzPZ nie mogą ograniczać się do samej szkoły, lecz muszą być powiązane i wspierane przez resorty edukacji i zdrowia na różnych poziomach. Aktualnie w krajach należących do SHE istnieje zróżnicowane podejście i różnorodne modele SzPZ[2]. Szkoła promująca zdrowie jest raczej procesem dokonującym się w określonym kontekście, a nie efektem wdrażania ogólnie ustalonych zasad. Każdy kraj wypracowuje swój model SzPZ w zależności od uznawanych wartości oraz własnych doświadczeń. W Polsce koncepcja szkoły promującej zdrowie stale się rozwija i ulega modyfikacjom. Przyjęto, że: Szkoła Jest środowiskiem, którego społeczność nie tylko uczy się i pracuje , ale także żyje nawiązuje kontakty z innymi, przeżywa porażki i sukcesy, odpoczywa, bawi się itp. Szkoła jest więc miejscem, w którym społeczność ma nie tylko wywiązywać się z obowiązków, ale także powinna dobrze się czuć. Jest elementem środowiska lokalnego: oba te środowiska wzajemnie na siebie oddziałują. Jest miejscem, które przygotowuje młodych ludzi nie tylko do następnego etapu edukacji, ale również do życia, w tym do dokonywania „zdrowych” wyborów. Promująca Tworząca warunki (fizyczne i społeczne), sprzyjające ochronie i pomnażaniu zdrowia. Umożliwiająca aktywne uczestnictwo społeczności szkolnej w działaniach na rzecz zdrowia. Zdrowie Ma cztery wymiary: fizyczny, psychiczny, społeczny i duchowy, które powinny być w harmonii. Decyduje o jakości życia ludzi obok wykształcenia i warunków ekonomicznych. Ryc. 1. Nowy model koncepcji Szkoły Promującej Zdrowie ( źródło: ore.edu.pl) Standardy szkoły promującej zdrowie Szkoła promująca zdrowie dąży do osiągania celów i realizuje zadania określone w podstawach programowych kształcenia ogólnego i innych obowiązujących aktach prawnych i ponadto: 1. Pomaga członkom społeczności szkolnej (w tym rodzicom) zrozumieć i zaakceptować koncepcję szkoły promującej zdrowie. 2. Zarządza projektami promocji zdrowia w sposób sprzyjający: − uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu społeczności szkolnej (w tym rodziców) i społeczności lokalnej, − skuteczności i długofalowości działań. 3. Prowadzi edukację zdrowotną uczniów i pracowników oraz dąży do zwiększenia jej jakości i skuteczności. 4. Tworzy klimat społeczny sprzyjający: − satysfakcji z nauki i pracy w szkole, osiąganiu sukcesów oraz wzmacnianiu poczucia własnej wartości u uczniów i pracowników, − zdrowiu i rozwojowi uczniów i pracowników, − uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu członków społeczności szkolnej, rodziców i osób ze społeczności lokalnej. Tworzy środowisko fizyczne sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników. PLAN PRACY SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE NA ROK SZKOLNY 2014/2015 PROBLEM PRIORYTETOWY: „ WALKA Z HAŁASEM NA PRZERWACH SPĘDZANYCH W SZKOLE, PODCZAS ZAJĘĆ W ŚWIETLICY ORAZ SPOTKAŃ INTEGRACYJNYCH W AULI” 1. UZASADNIENIE WYBORU PROBLEMU: Hałas generowany w szkole przez uczniów pomiędzy zajęciami lekcyjnym negatywnie wpływa na wydajność nauki w czasie lekcji, powoduje trudności w skupieniu uwagi , rozdrażnienie czy zmęczenie. U młodszych dzieci hałas budzi niepokój, rozproszenie uwagi, zagubienie, zaburzenie poczucia bezpieczeństwa. Długotrwały hałas może przyczynić się do czasowego lub trwałego uszkodzenia słuchu. Długotrwałe przebywanie w hałasie także wśród pracowników szkoły powoduje rozdrażnienie, bóle głowy, zmęczenie, utratę głosu oraz choroby gardła które są wynikiem mówienia podniesionym głosem. Podnoszenie świadomości uczniów i nauczycieli. Podjęcie działań z zakresu walki z hałasem w szkole wynika z wniosków i rekomendacji po ewaluacji wewnętrznej w roku 2013/2014. 2. PRZYCZYNY ISTNIENIA PROBLEMU: - potrzeba rozładowania energii przez uczniów w czasie przerw - duża liczba uczniów spędzających przerwy na wąskich korytarzach - konieczność spędzania przerw na korytarzach szkolnych w czasie niepogody - niska świadomość uczniów o szkodliwości hałasu 3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE DLA ROZWIĄZANIA PROBLEMU: - powołanie nowego zespołu do spraw Szkoły Promującej zdrowie, składającego się z nauczycieli, pracowników niepedagogicznych, uczniów, rodziców i pielęgniarki szkolnej (wrzesień 2014) - tworzenie „ kącików ciszy”, zagospodarowanie korytarza dla klas I-III niskimi ławeczkami (wrzesień 2014) - stworzenie harmonogramu zajęć świetlicowych sprzyjających pracy w małych grupach i różnych pomieszczeniach (wrzesień 2014), zajęcia dla dzieci ze świetlicy w bibliotece, harcówce, zajęcia teatralne w sali lekcyjnej, zajęcia w sali komputerowej, zajęcia przyrodnicze, wyjścia na basen i zajęcia sportowe - pogadanki na naradach wychowawczych na temat szkodliwości hałasu ( listopad 2014) - uświadamianie rodziców podczas zebrań o podjętych działaniach w celu zmniejszenia problemu hałasu w szkole (grudzień 2014) - motywowanie uczniów do cichszych zachowań poprzez stworzenie regulaminu dotyczącego zachowań czasie przerw i egzekwowanie jego przestrzegania - punktowanie zachowań klas podczas przerw z comiesięcznym podsumowaniem (cały rok szkolny) i nagrodzenie klasy najlepiej pracującej nad zmniejszeniem poziomu hałasu zachowującej się podczas przerw (maj 2015) - gazetka informacyjna o problemie uciążliwości hałasu w szkole ( od listopada 2014) - „Stop hałasowi” – akcja informacyjno ostrzegawcza z tworzeniem znaków, które rozmieszczone zostaną w całej szkole ( od listopada 2014) - przedstawienie szkolne na temat szkodliwości hałasu (luty 2015) - zagospodarowanie długich przerw spędzanych na boisku zawodami sportowymi i zorganizowaną aktywnością ruchową (od marca 2014) 4. KRYTERIA SUKCESU: - odczuwalne obniżenie poziomu hałasu w czasie przerw międzylekcyjnych - zwiększenie świadomości społeczności szkolnej o szkodliwym wpływie hałasu na zdrowie, samopoczucie i wyniki w nauce 5. METODY EWALUACJI: - wywiad wśród uczniów, rodziców, nauczycieli i pracowników niepedagogicznych na temat poczucia obniżenia poziomu hałasu w szkole PROBLEM PRIORYTETOWY: „ AKTYWNA EDUKACJA ŹRÓDŁEM ZDROWIA PSYCHICZNEGO ZADOWOLENIA UCZNIÓW” I 1. UZASADNIENIE WYBORU PROBLEMU: Dzieci i młodzież coraz wcześniej zapoznają się z nowoczesnymi technologiami, posiadają dostęp do Internetu, powszechnie korzystają z komputerów i urządzeń mobilnych. Ogromny postęp technologii informacyjno – komunikacyjnych każe zastanowić się, w jaki sposób można wykorzystać narzędzia TIK w edukacji, tak by przynosiły korzyści dla procesów nauczania i uczenia się uczniów. Podjęcie działań w celu aktywnej edukacji dla polepszenia wyników w nauce a tym samym komfortu psychicznego i zadowolenia uczniów jest odpowiedzią na wnioski z ewaluacji wewnętrznej w roku 2012/2013 i wymaga intensywnej współpracy z uczniami i rodzicami 2. PRZYCZYNY ISTNIENIA PROBLEMU: - niska świadomość uczniów na temat własnych możliwości uczenia się, nieumiejętność skutecznego uczenia się - niezadowalające wyniki sprawdzianów w klasach szóstych - trudności w dostosowaniu metod pracy do możliwości uczniów - uczniowie z potrzebą nauczania indywidualnego - trudności w wyposażeniu sal lekcyjnych w sprzęt multimedialny, by skutecznie wdrażać nowoczesne technologie informacyjne do procesów nauczania. 3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE: - szkolenie dla nauczycieli połączone z warsztatami na temat efektywnego uczenia się i metod motywowania (sierpień 2014) - zajęcia dla uczniów dotyczące typów sensorycznych i metod uczenia się (wrzesień 2014) - przeprowadzenie podobnego szkolenia przez wychowawców dla rodziców uczniów ( wrzesień 2014) - szkolenie dla nauczycieli w zakresie aktywnej edukacji ( listopad 2014) - wdrażanie metod aktywnej edukacji podczas prowadzenia zajęć lekcyjnych (od listopada 2014) 4. KRYTERIA SUKCESU: - zwiększenie świadomości uczniów o własnych możliwościach uczenia się, zwiększenie poczucia satysfakcji z nauki, polepszenie wyników sprawdzianów w klasach szóstych 5. METODY EWALUACJI: - ankieta wśród uczniów - wyniki sprawdzianów szóstoklasistów Promocja zdrowia w naszej szkole ( strona w budowie)