Dyrektor Generalna Dyrektor Generalny 23,avenuedu Général de Gaulle BP19,94701 Maisons-Alfort cedex Tel 01 49 77 13 50 Fax 01 49 77 90 05 ww.afssa.fr REPUBLIQUE FRANÇAISE 2005-SA-0258 - AFSSA – Zadanie nr. 2005-SA-0258-Produkty Maisons-Alfort, dnia 23 lutego 2006 OPINIA Francuskiej Agencji Bezpieczeństwa Sanitarnego Żywności dotycząca oceny ryzyka przeniesienia wirusa grypy ptasiej, wysoce patogennych pod-typów H5 lub H7 na człowieka przy spożywaniu produktów zwierzęcych lub pochodzenia zwierzęcego pozyskanych z drobiu lub z ptactwa łownego Francuska Agencja Bezpieczeństwa Sanitarnego Żywności (AFSSA) z własnej inicjatywy postanowiła dokonać oceny ryzyka przeniesienia wirusa grypy ptasiej, wysoce patogennych pod-typów H5 lub H7 na człowieka przy spożywaniu produktów zwierzęcych lub pochodzenia zwierzęcego pozyskanych z drobiu lub z dzikiego ptactwa (w/w produktów, które mogą być pochodzenia francuskiego, europejskiego lub z importu), aktualizując odpowiedź sporządzoną w związku z zadaniem 2000-SA-0087 dotyczącym oceny ryzyka „ściągniętego na siebie” przy konsumpcji mięsa drobiowego, zakażonego przez wirus grypy ptasiej. Grupa robocza « grypa ptasia », utworzona w dniu 13 maja 2005 r. na mocy decyzji nr 2005-04/258 Francuskiej Agencji Bezpieczeństwa Sanitarnego Żywności, zgodnie z propozycją wyspecjalizowanego Komitetu Ekspertów „Zdrowie Zwierząt” została zobowiązana do dokonania w/w ekspertyzy. W/w grupa była wzmocniona w swojej pracy przez wspólną grupę pilnych ekspertyz, utworzoną na mocy decyzji nr 2005-08/364 z dnia 22 sierpnia 2005 r., i przez komórkę ds. pilnych, stworzoną na mocy decyzji 2005-10/432 z dnia 18 października 2005 r. Grupa robocza « grypa ptasia », która spotkała się w dniach: 06 czerwca, 17 października, 23 listopada i 09 grudnia 2005 r. i w dniach: 05 stycznia, 02, 20, 22 lutego 2006 r., i wyspecjalizowany Komitet Ekspertów „Zdrowie Zwierząt, który zebrał się w dniach: 7 i 8 lutego 2006 r., dostarczyły następujących elementów analizy: Kontekst Od grudnia 2003 r. epizootia wysoce patogennej grypy (IAHP), sprowokowana przez bardzo szczególny wirus ptasiej grypy (VIA): VIA H5N1 HP, linii azjatyckiej, rozwijała się w Azji, później osiągnęła Europę, przed wybuchem w Afryce. W tym co dotyczy Unii Europejskiej, została zaobserwowana bardzo ograniczona liczba przypadków wśród kilku gatunków dzikich ptaków, spowodowana niezwiązanymi z migracjami przemieszczeniami z Morza Czarnego, delty Dunaju i jezior w Europie Centralnej i Wschodniej. Na dzisiaj IAHP ujawniła się tylko w sposób sporadyczny wśród bardzo ograniczonej liczby gatunków ptaków należących do fauny dzikiej, bez żadnego przypadku u drobiu, w kontekście czuwania i nadzoru epidemiologicznego stale wzmacnianych od października 2005 r. Jednakże, z ogólnego punktu widzenia na kontynencie europejskim, sytuacja może być zakwalifikowana jako przed-epizootyczna, bez możliwości przewidzenia jej ewolucji zarazem wśród fauny dzikiej w Państwach Członkowskich i wśród hodowli drobiu. Przypadki u ludzi, w ograniczonej liczbie (mniej niż 200 ze współczynnikiem śmiertelności w wysokości około 50%), zostały stwierdzone w Azji (Wietnam, Tajlandia, Chiny, Indonezja, Kambodża, Turcja, Irak) i były związane ze ścisłym uciążliwym sąsiedztwem z licznymi chorymi ptakami domowymi, bez możliwości określenia, na dzisiaj, proporcji osób wyeksponowanych na zakażenie – nie zakażonych, ani tej zakażonych – nie chorujących. Ogólni, biorąc pod uwagę zakres epizootii wśród ptaków domowych i więc rozmiar populacji wyeksponowanych na zakażenie (liczne setki milionów istnień ludzkich), zdolność zakażenia klinicznego wirusem H5N1 HP linii azjatyckiej pozostaje od ponad 2 lat krańcowo ograniczona, jak to ostatnio podkreśliła WHO. Żaden przypadek u ludzi nie został stwierdzony w państwach europejskich zaatakowanych przez IAHP u ptaków domowych (Rumunia i Ukraina). Całość tej analizy dotyczy wirusów wysoce patogennych ptasiej grypy z pod-typów H5 lub H7 i w szczególności pod-typu azjatyckiego H5N1 Definicje W zakresie tej opinii, jest rozumianym przez « drób » : każdy ptak hodowany lub utrzymywany w niewoli dla celów produkcji mięsa lub jaj do konsumpcji, produkcji innych produktów, odnowienia populacji ptaków dzikich lub dla celów programu hodowlanego związanego z reprodukcją w/w kategorii ptaków (Dyrektywa 2005/94/WE); ta definicja włącza tu hodowlane ptaki łowne Przez« ptaki łowne » są rozumiane ptaki będące celem polowań . 1 Ocena prawdopodobieństwa „przekazania-transmisji” W ramach tej opinii i w zgodności z definicjami 'OIE1, prawdopodobieństwo „wydalenia” jest definiowane jako prawdopodobieństwo „zaobserwowania dotarcia na talerz konsumenta” produktów zwierzęcych lub produktów pochodzenia zwierzęcego, pozyskanych z drobiu lub ptaków łownych przeznaczonych do konsumpcji, zakażonych przez wysoce patogenny wirus zakaźny H5 lub H7 (zał. I). W/w prawdopodobieństwo „przekazania-transmisji” zależy, z jednej strony, od prawdopodobieństwa, że zakażone: drób lub ptaki łowne mogą być ubite i uznane jako zdatne do konsumpcji (szczególnie uwarunkowane przez obecność wysoce patogennej grypy ptasiej na terytorium państwa, połączone ze zdolnością władz sanitarnych do wykrycia ognisk i do zniszczenia produktów, które z terenu tych ognisk są pozyskane) i z drugiej strony, od prawdopodobieństwa, że wirus nie został zniszczony w trakcie przetwórstwa (przemysłowego lub rzemieślniczego) lub jakiegokolwiek przygotowywania rodzinnego, szczególnie gotowania produktów zwierzęcych przed ich konsumpcją. 1 OIE, Kodeks Zdrowia dla Zwierząt Lądowych 2005 1.1 W przypadku braku ogniska wśród drobiu i istnienia ogniska (ognisk) wśród fauny ptactwa dzikiego na terytorium państwowym Następujące punkty były wzięte pod uwagę: - potwierdzenie w dniu 18 lutego 2006 r., pierwszego ogniska ptasiej grypy we Francji wśród awifauny dzikiej, z wyizolowaniem wysoce patogennego wirusa ptasiej grypy H5N1 u padłych kaczek (fuligule milouin; Aythya ferina)w departamencie Ain; - dane pozyskane z czuwania i nadzoru epidemiologicznego ptaków domowych nie wskazują na obecność wysoce patogennego wirusa H5/H7 wśród drobiu na terytorium państwowym – do dnia dzisiejszego; - najnowsza identyfikacja ognisk ptasiej grypy, wysoce patogennej, H5N1 u dzikich ptaków – głównie u łabędzi (Cygnus olor)- w licznych krajach europejskich, chyba że ogniska współistniejące wśród fauny domowej były zidentyfikowane w w/w krajach; - gwarancje dostarczone przez władze francuskie, władze innych Krajów Członkowskich lub władze wspólnotowe w zakresie: zdolność do szybkiego wykrycia wirusa ptasiej grypy w czasie niezwykłej upadkowości dzikich ptaków; natychmiastowe ustanowienie strefy ochronnej i strefy nadzoru, odpowiednio w promieniu minimum 3 i 10 km dookoła miejsca wykrycia zakażonych dzikich ptaków; zespół obecnych środków policji sanitarnej ustanowionych w w/w dwóch strefach od czasu podejrzenia ogniska grypy ptasiej H5N1 Hp wśród fauny dzikiej, w szczególności: 1. zakaz polowań i wzmocnienie środków bezpieczeństwa biologicznego i kontroli weterynaryjnych w w/w strefach 2. wzmocnienie środków bezpieczeństwa biologicznego, przekazywania informacji i czujności na całym terytorium 3. inwentaryzacja we wszystkich hodowlach inspekcja weterynaryjna drobiu pochodzącego z w/w stref, ubitego w zatwierdzonych zakładach 4. przetworzenie (inaktywujące całość ewentualnego wirusa grypy) całości mięsa lub całości produktu pozyskanego z mięsa ptaków łownych wywożonych z tej strefy; w istocie, ekspedycja przy wyjeździe ze strefy ochronnej świeżego mięsa ptaków łownych pochodzących ze strefy ochronnej może być tylko autoryzowana z przeznaczeniem do zakładu w celu poddania przetworzeniu przeciw grypie ptasiej, przewidzianemu w załączniku III Dyrektywy 2002/99/WE; nieobecność importu (z państw trzecich) żywego drobiu lub ubitego w celu spożycia przez ludzi lub produktów z niego pochodzących z państw, gdzie ognisko (ogniska) wysoce patogennej grypy ptasiej zostało (zostały) zgłoszone u drobiu, ze względu na klauzurę ochronną ustanowioną przez Komisję Europejską; zwyczajna procedura importowana na podstawie stref wolnych (tryby, zaświadczenia, i klauzule do spełnienia) wzmożenie kontroli przy imporcie i walki przeciw podstępnemu importowi ptaków, produktów i produktów ubocznych pochodzących od ptaków; - opinia AFSSA nieprzychylna dla derogacji w zakresie importu (Opinia z dnia 13 lipca2004 r. dotycząca projektu rozporządzenia ustalającego środki sanitarne przy imporcie produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych na ekspozycje); - fakt, że szczepieniu zapobiegawczemu drobiu towarzyszy wzmocniony nadzór umożliwiający weryfikację braku niewidocznej cyrkulacji wirusa grypy ptasiej; - fakt, że mięso ptaków łownych jest spożywane tylko jako ugotowane; W konsekwencji, grupa robocza « Influenza ptasia » i wyspecjalizowany Komitet Ekspertów „Zdrowie Zwierząt” uważają, że w aktualnej sytuacji epidemiologicznej w zakresie wysoce patogennej grypy ptasiej we Francji i gwarancji dostarczonych przez władze państwowe, władze innych Państw Członkowskich lub władze wspólnotowe w zakresie kontroli urzędowych, prawdopodobieństwo” przekazania-transmisji” dla produktów pozyskanych z drobiu i ptaków łownych przeznaczonych do konsumpcji – może być ocenione jako żadne 4 / 10 1.2 W przypadku ujawnienia ogniska (ognisk) wysoce patogennej grypy ptasiej H5 lub H7 u drobiu na terytorium państwowym Następujące punkty były wzięte pod uwagę: - istnienie aktywnego nadzoru i czuwania epidemiologicznego i tak w zakresie drobiu jak i dzikiej fauny ptasie; - wzmożenie czujności sanitarnych lekarzy weterynarii, zootechników, i hodowców bezpośrednio przyczyniających się do wczesnego wykrywania ogniska w hodowlach branży drobiowej; - obowiązek zamknięcia rodzinnego ptactwa domowego na całym terytorium i jego eliminacja w strefach ochronnych; - krótkotrwałość inkubacji choroby (średnio kilka dni) dla gatunków wrażliwych; - zjadliwość wirusa wysoce patogennej grypy ptasiej H5 lub H7 (i szczególnie pod-typ H5N1) u drobiu wrażliwego (Gallus gallus, indyków, perliczek, bażantów, kuropatw, przepiórek…) rozumie się przez pojawienie się poważnych objawów klinicznych w powiązaniu z wiremią złączoną najczęściej z wysoką upadkowością. To umożliwia podejrzewanie ujawnienia się choroby i ustanowienie od razu , w oczekiwaniu na wyniki badan, zwyczajnych środków policji sanitarnej, takich jak konsygnacja wszystkich produktów pochodzących z podejrzanej hodowli; - szczególny przypadek gatunków mało wrażliwych (kaczka, gęś, struś), gdzie u pewnych osobników, zakażenie może pozostać niezauważone, lecz gdzie, na poziomie hodowli, sygnały pogotowia (zmiany wskaźników zootechnicznych, zwiększenie zachorowalności i śmiertelności)pozwalają jednak podejrzewać zakażenie spowodowane przez wysoce patogenny wirus grypy ptasie. Ponadto, szczególna wirulencja szczepu H5N1 HP pochodzącego z Azji Pd.-Wsch. , która pociąga za sobą najpoważniejsze objawy kliniczne u kaczek, powiększa prawdopodobieństwo zidentyfikowania, dzięki wyrażanym symptomom klinicznym – zakażonych przez w/w szczep hodowli kaczek; - szczególny przypadek gołębi zdolnych do manifestowania pewnej wrażliwości i czułości wobec aktualnych szczepów wirusa H5N1 HP z Eurazji, podczas gdy w/w gatunki były opisywane dotychczas jako bardzo mało wrażliwe i czułe, z tytułu wyjątkowego; - natura systematyczna zakażenia wirusem wysoce patogennej grypy ptasiej i obecność wirusa w mięsie i podrobach chorego drobiu lub w okresie dowiedzione; - Rzadka lecz możliwa obecność wysoce patogennego wirusa w zniesionym jaj, w istocie, spadek, a nawet bardzo często zaprzestanie nieśności, są bardzo wcześnie indukowane przez zakażenie wysoce patogenną grypą ptasią. Poza tym , okres między zbiorem i wprowadzeniem do handlu jaj pozyskanych z ,,branży-siatki profesjonalnej” jest ogólnie dłuższy od okresu inkubacji choroby, co umożliwia wycofanie z konsumpcji partii jaj potencjalnie zakażonych; - systematyczne urzeczywistnianie w przypadku podejrzenia ogniska wysoce patogennej grypy ptasiej – dochodzenia epidemiologicznego „wstecz i na przód” prowadzonego przez władze sanitarne dotyczącego urzędowego okresu 21 dni korespondujących z maksymalnym opisanym okresem inkubacji, zgodnie z ustawodawstwem narodowym (Rozporządzenie Ministerialne z 8 czerwca 1994 r.) wspólnotowym (Dyrektywy 92/40/EWG i 2005/94/EWG) ; w przypadku potwierdzenia, każdy produkt pozyskany z ogniska jest przedmiotem wycofania partii i zniszczenia lub przetworzenia termicznego i to w celu ochrony zdrowia zwierząt i dla uniknięcia wszelkiego rozpowszechnienia się choroby (epizootii); - znaczenie całości środków policji sanitarnej (całkowity ubój stada, zniszczenie zwierząt padłych lub ubitych jak też ich produktów i produktów ubocznych, restrykcje w przemieszczaniu zwierząt i produktów) ustanowionych w przypadku ogniska grypy ptasiej u drobiu; - zakaz uboju ptaków chorych lub u których występują objawy kliniczne połączony ze skuteczną czujnością epidemiologiczną umożliwia gwarantowanie statusu (położenia prawnego) ubijanego drobiu wobec ptasiej grypy, z punktu widzenia produkcji produktów żywnościowych; - w przypadku ogniska grypy ptasiej HP we Francji, niezależnie od tego jaki byłby sposób jego wprowadzenia, polowanie na ptaki łowne byłoby zakazane lub ograniczone we właściwych strefach; - przetrwanie wirusa w czasie konserwacji w zimnie (zamrażanie i wychłodzenie); - wysoka wrażliwość wirusa na ciepło i na wysuszenie np., dziesięciokrotne obniżenie ilości zakaźnego wirusa (wirus H5N2 HP) w temperaturze 61°C stukrotne obniżenie tej ilości w temperaturze 63,5°C przynajmniej przez okres 12 sekund dla produktów jajecznych; - spożywanie większości mięsa z drobiu w postaci ugotowanej; - wrażliwość wirusa grypy ptasiej HP na pH kwaśne i na sól (NaCl), czynniki wykorzystane w pewnych metodach technologicznych przetwórstwa i obróbki produktów w przemyśle rolnospożywczym (takie jak gotowanie, półgotowanie, pasteryzacja, peklowanie, zakwaszanie itd.) przed wprowadzeniem na rynek produktów – umożliwiają zniszczenie lub redukcję w sposób znaczący stopnia mogących istnieć cząstek zakaźnego wirusa; W konsekwencji, grupa robocza « Grypa ptasia » i wyspecjalizowany Komitet Ekspertów „Zdrowie Zwierząt” uważają że, w przypadku ujawnienia ogniska (ognisk) u drobiu na terytorium państwowym, prawdopodobieństwo „przekazania-transmisji” może być uważane jak następuje (załącznik II): o dla produktów przeznaczonych do spożycia w postaci surowej lub niedogotowanych, pozyskanych od gatunków mało wrażliwych pochodzących z sektora profesjonalnego i w/w gatunków pochodzących z hodowli podwórzowych: żadne do bez znaczenia; o dla produktów przeznaczonych do spożycia w postaci ugotowanej lub pasteryzowanej, niezależnie od tego z jakiegokolwiek sektora by one pochodziły (profesjonalny, hodowla podwórzowa, z polowania) i z jakiego pozyskane by były gatunku (wrażliwy lub mało wrażliwy) i dla produktów przeznaczonych do spożycia w postaci surowej lub niedogotowanej, z gatunków wrażliwych; żadne. 2 Ocena prawdopodobieństwa ekspozycji konsumenta W ramach tej opinii i w zgodzie z definicjami l'OIE2, prawdopodobieństwo Ekspozycji zależy, z jednej strony, od częstotliwości i ilości konsumowanego produktu z drobiu i z ptaków łownych(sposób przygotowania, w szczególności gotowanie, będące włączone w „przekazanie-transmisję”) i z drugiej strony, wrażliwość konsumenta na wirus ptasiej grypy. Następujące punkty były wzięte pod uwagę: - całość ptaków łownych upolowanych w ciągu roku stanowi nieznaczną część , ocenianą jako zerową do bez znaczenia (mniej niż 0,25% całości drobiu i produktów z drobiu spożywanych we Francji) w porównaniu z ilością więcej niż 2 mln. « Ton Ekwiwalentnych Tuszom » drobiu z hodowli spożywanego coroczni, ocenianą jako wysoką; - spożycie własne drobiu z hodowli podwórzowych jest oceniane jako zerowego bez znaczenia (0,14% = 0,03 kg na mieszkańca) w porównaniu ze spożyciem (22 kg na mieszkańca) drobiu pozyskanego z hodowli profesjonalnych z branży ptasiej; - proporcja oceniana jako słaba (najwyżej 1 do 2%) jaj i produktów jajecznych pozyskanych z rodzinnych hodowli podwórzowych w porównaniu z całością jaj i produktów jajecznych pozyskanych z profesjonalnej branży ptasiej (więcej niż 15 mld. jaj), spożywanych corocznie we Francji; - konsumpcja szczepionego drobiu szczepionkami urzędowo zatwierdzonymi nie stwarza żadnego ryzyka dla konsumenta …………………………………………………………………………………………………………………….. OIE, Kodeks Zdrowia dla Zwierząt Lądowych 2005 - konsumpcja drobiu szczepionego przy użyciu szczepionek urzędowo zatwierdzonych, nie przedstawia żadnego ryzyka dla konsumenta; 2 - bardzo słaba wrażliwość człowieka na aktualny wirus wysoce patogennej grypy ptasiej H5N1, nawet w warunkach wysokiej presji zakaźnej stwierdzonej w Azji Pd.-Wsch. (uciążliwe sąsiedztwo człowiek-drób, prawdopodobna konsumpcja drobiu zakażonego i produktów z niego pozyskanych, wysoka gęstość populacji, niedostateczne: nadzór sanitarny i warunki w hodowlach itd.); - głównie powietrzny sposób przenoszenia wirusa grypy, włączając tu wysoce patogenne azjatyckie szczepy wirusowe H5N1, podczas gdy zakażenie ściśle na drodze pokarmowej nie pozostaje formalnie wykazane u ssaków(kotów i człowieka) (więc uważane jako zerowe do bez znaczenia), ponieważ teoretyczne ryzyko zakażenia na drodze przez gardło u człowieka nie było nigdy poparte przez dane epidemiologiczne. W istocie, rzadkie przypadki, gdy zakażenie mogłoby być konsekwencją spożycia drobiu lub krwi drobiu, nie pozwalają na dokonanie rozróżnienia między drogą pokarmową i drogą ustną w szerszym ujęciu, włączając tu drogi oddechowe. W konsekwencji, grupa robocza « Influenza ptasia » i wyspecjalizowany Komitet Ekspertów „Zdrowie Zwierząt” uważają że prawdopodobieństwo ekspozycji konsumenta na wirus grypy H5 lub H7 HP za pośrednictwem spożycia żywności jak następuje (załącznik III): o dla produktów pozyskanych z u sektora profesjonalnego: bez znaczenia; o dla produktów zwierzęcych lub pochodzenia zwierzęcego pozyskanych z rodzinnych hodowli podwórzowych lub z upolowanych ptaków łownych : żadne do bez znaczenia3 3 Ocena ryzyka zakażenia W ramach tej opinii, jest rozumiane jako ryzyko zakażenia, prawdopodobieństwo zaistnienia niebezpieczeństwa, to znaczy, zakażenia konsumenta, będącego następstwem spożycia zakażonego produktu pozyskanego z drobiu lub z upolowanego ptactwa łownego. Ryzyko zakażenia byłoby wynikiem połączenia (produkt) prawdopodobieństwa „przekazania-transmisji” i prawdopodobieństwa ekspozycji - ryzyko zakażenia konsumenta przez spożycie produktu może być uważane jak następuje (załącznik IV): 7 / 10 3.1 Przy braku ogniska z wirusem grypy ptasiej podtypu H5 lub H7 HP u drobiu na terytorium państwowym, jakakolwiek by nie była sytuacja w dzikiej faunie ptasiej i w stanie dostępnych danych i środków przyjętych przy imporcie, prawdopodobieństwo zakażenia konsumenta przez wirus ptasiej grypy H5 lub H7 HP na drodze spożycia zakażonych produktów żywnościowych, pochodzących z drobiu lub z ptaków łownych krążących na francuskim rynku – jest uważane za żadne, jakiekolwiek by nie były rozważane produkty. 3.2 W przypadku ogniska (ognisk) z grypą ptasią podtypu H5 lub H7 HP powodującego straty wśród drobiu na terytorium państwowym, prawdopodobieństwo zakażenia konsumenta na drodze spożycia zakażonych produktów może być ocenione, zależnie od rodzaju, sposobu produkcji i przetworzenia produktów, jak następuje (załącznik IV): ………………………………………………………………………………………………………………… 3 Ta różnica w prawdopodobieństwie jest związana z różnicą ilości spożywanych przez globalną populację, niezależnie od prawdopodobieństwa zakażenia, już wziętego pod uwagę w „przekazaniu-transmisji” o dla wszystkich produktów spożywanych w postaci ugotowanej, jakiekolwiek byłoby ich pochodzenie i ich : żadne o dla produktów spożywanych bez wcześniejszej obróbki termicznej lub poddanych obróbce o skuteczności nie znanej wobec grypy ptasiej: - dla produktów pochodzących z hodowli profesjonalnej : dla jaj, mięsa, i produktów przetworzonych pozyskanych z drobiu z gatunków wrażliwych (Gallus gallus, indyków, perliczek, bażantów, kuropatw, przepiórek) lub gatunków bardzo mało wrażliwych (gołębie): żadne dla produktów pozyskanych z gatunków mało wrażliwych (kaczki, gęsi, strusie): żadne do bez znaczenia - dla produktów pozyskanych z rodzinnych hodowli podwórzowych : dla jaj, mięsa, : żadne do bez znaczenia 4 Zalecenia Biorąc pod uwagę ocenę ryzyka przedstawiona powyżej, w aktualnym stanie wiedzy, grupa robocza « Influenza ptasia » i wyspecjalizowany Komitet Ekspertów „Zdrowie Zwierząt” nie zalecają środków szczególnych dotyczących spożywania produktów żywnościowych pozyskanych z drobiu i z upolowanych ptaków łownych i to nawet przy hipotezie, gdy ogniska grypy ptasiej pojawiałyby się u drobiu na terytorium państwowym. Jednakże, w celu uniknięcia ewentualnego zakażenia na drodze nie pokarmowej (ocznej lub nosowej) wychodząc od drobiu podwórzowego i od ptaków łownych pochodzących z polowania, zwyczajne środki higieny ogólne powinny być stosowane w czasie przygotowywania w/w ptaków (szczególnie w czasie usuwania pierza i patroszenia) i w czasie manipulowania produktami. Opinia Francuskiej Agencji Bezpieczeństwa Sanitarnego Żywności Takie są elementy analizy, którą Francuska Agencja Bezpieczeństwa Sanitarnego Żywności jest w stanie przedstawić w odpowiedzi na zadanie, które sama sobie postawiła, dotyczące oceny ryzyka przeniesienia wysoce patogennej grypy ptasiej w czasie spożywania produktów żywnościowych lub produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego pozyskanych z drobiu i z ptaków łownych. Pascale BRIAND Załączniki I, II, II i IV 8 / 10 Załącznik I : Sposoby dowodzenia w celu określenia ryzyka zakażenia za pośrednictwem drogi pokarmowej Obecność wirusa we Francji Prawdopodobieństwo, że zakażony drób wejdzie do łańcucha pokarmowego Prawdopodobieństwo nie wykrycia wirusa „Uzdrowienie- uzdatnienie” produktów na drodze konserwowania, przetworzenia i gotowania Prawdopodobieństwo „przekazania-transmisji” Częstotliwość i ilość spożywanych produktów Wrażliwość konsumenta Prawdopodobieństwo ekspozycji Ryzyko zakażenia na drodze pokarmowej 9 / 10 Załącznik II: Ocena prawdopodobieństwa „przekazania-transmisji” wysoce patogennego wirusa grypy w produktach, w przypadku ogniska (ognisk) wysoce patogennej grypy ptasiej we Francji, u drobiu Produkty Typ produkcji Gatunek Wrażliwe Hodowla profesjonalna Mało wrażliwe Hodowla podwórzowa** Dziczyzna Prawdopodobieństwo Obróbka „przekazania-transmisji” Gotowane Żadne Surowe lub niedogotowane Gotowane Surowe lub Żadne do bez znaczenia niedogotowane Gotowane Żadne Surowe lub Żadne do bez znaczenia niedogotowane Gotowane* Żadne *Konsumpcja dziczyzny surowej lub niedogotowanej nie została rozpoznana. ** W hodowlach podwórzowych, gatunki wrażliwe i niewrażliwe są wymieszane, co prowadzi do ich traktowania jako całości, gatunki wrażliwe odgrywają rolę „wartowników” dla gatunków mało wrażliwych Załącznik III : Ocena prawdopodobieństwa ekspozycji we Francji konsumentów na drodze spożywania żywności Produkty Produkt Typ produkcji Hodowla profesjonalna Hodowla podwórzowa Dziczyzna Mięso Jaja Mięso Jaja Mięso Częstotliwość i ilości spożywane** Wrażliwość konsumenta Prawdopodobieństwo ekspozycji Wysokie Żadne do bez znaczenia Bez znaczenia Żadne do bez znaczenia Żadne do bez znaczenia Żadne do bez znaczenia Żadne do bez znaczenia Słabe* Żadne do bez znaczenia * Jaja: różnica oceny konsumpcji między jajami i mięsem pozyskanym z hodowli podwórzowych związana jest z faktem, ze jaja pozyskane z hodowli podwórzowych są często sprzedawane osobom trzecim na pobliskich rynkach. ** Ta różnica prawdopodobieństwa jest związana z różnicą spożywanych ilości przez globalną populację, niezależnie od prawdopodobieństwa zakażenia (załącznik I), co już wzięto pod uwagę przy „przekazania-transmisji” (załącznik II). Załącznik IV : Ocena ryzyka zakażenia konsumenta w zależności od niebezpieczeństwa „przekazania-transmisji” i ekspozycji w przypadku ogniska (ognisk) wysoce patogennej grypy ptasiej we Francji, u drobiu. Prawdopodobieństwo ekspozycji Hodowla Hodowla Dziczyzna profesjonalna podwórzowa *** Jaja i mięso Jaja Mięso Mięso Bez Żadne do bez znaczenia **** znaczenia Pr aw do po do bie ńst wo „p rze ka za nia tra ns mi sji ” Typ Gatunek produkcji Hodowla Wrażliwe profesjonalna Mało wrażliwe Hodowla podwórzowa** Dziczyzna Obróbka Gotowane Surowe lub niedogotowane Gotowane Żadne Żadne Surowe lub niedogotowane Żadne do bez znaczenia Żadne Żadne do bez znaczenia Żadne Żadne do bez znaczenia Gotowane Surowe lub niedogotowane Gotowane* Żadne Żadne do bez znaczenia Żadne * Konsumpcja dziczyzny surowej lub niedogotowanej nie została rozpoznana. ** W hodowlach podwórzowych, gatunki wrażliwe i niewrażliwe są wymieszane, co prowadzi do ich traktowania jako całości, gatunki wrażliwe odgrywają rolę „wartowników” dla gatunków mało wrażliwych *** Jaja: różnica oceny konsumpcji między jajami i mięsem pozyskanym z hodowli podwórzowych związana jest z faktem, ze jaja pozyskane z hodowli podwórzowych są często sprzedawane osobom trzecim na pobliskich rynkach. **** Ta różnica prawdopodobieństwa jest związana z różnicą spożywanych ilości przez globalną populację, niezależnie od prawdopodobieństwa zakażenia (załącznik I), co już wzięto pod uwagę przy „przekazania-transmisji” (załącznik II).