CO TO JEST MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW I CZYM GROZI? Migotanie przedsionków jest uważane w medycynie za jeden z dwóch głównych czynników ryzyka (czyli możliwych przyczyn) udaru mózgu. Dlatego bardzo ważne jest wczesne wykrywanie migotania przedsionków u chorego lub zagrożonego człowieka. Zwłaszcza w jego codziennych życiowych warunkach. Na przykład w domu, w pracy, w podróży. Migotanie przedsionków jest najczęstszym zaburzeniem rytmu serca. Zdarza się u około 0,41% wśród całej populacji (czyli ma je od 4 osób na 1000 do 1 na 100, w zależności od kraju zamieszkania). Umieralność wśród osób z migotaniem przedsionków jest prawie dwa razy większa niż u osób z prawidłowym, czyli tak zwanym zatokowym rytmem serca. Tak zwany napad migotania przedsionków może zdarzyć się w dowolnym momencie i miejscu, czasami wywołany może być wzrostem ciśnienia krwi, zwiększonym wysiłkiem, zdenerwowaniem, nadmiernymi emocjami, innymi czynnikami stresującymi, lub zupełnie bez jakiejkolwiek uchwytnej przyczyny. Często migotanie przedsionków nie jest przez chorego w ogóle odczuwane. Jak migotanie przedsionków może doprowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu? Migotanie przedsionków serca, to bardzo szybkie kurczenie się i rozkurczanie ściany pierwszych jam serca, zwanych właśnie przedsionkami. Szybki ruch tych ścian zaburza przepływ krwi w przedsionku, tak iż powstają małe zakrzepy krwi w środku przedsionka, przy jego ścianie. Jeśli migotanie występuje w lewym przedsionku serca, to te małe zakrzepy mogą przedostać się dalej z płynącą krwią do lewej komory serca i dalej do tętnicy głównej (aorty) a z niej tętnicami szyjnymi do tętnic mózgowych. Tętnice w swoim przebiegu rozgałęziają się na coraz to mniejsze gałęzie (przewody o malejącej średnicy), którymi krew ma dopłynąć do różnych części mózgu. Jeśli oderwany przez migotanie przedsionków zakrzep popłynie wraz z krwią do którejś z tętnic mózgowych i dalej do jej coraz cieńszych odgałęzień może gdzieś w swoim biegu zamknąć (zaczopować) dopływ krwi do fragmentu mózgu. To powoduje niedokrwienie tkanki nerwowej, do której taką gałązką krew miała dopłynąć. Mówimy wówczas o zatorze danej tętnicy mózgowej lub jej gałęzi. Taki zator, czyli oderwany z serca zakrzep krwi uwięźnięty w zbyt wąskiej tętnicy, może spowodować dodatkowe wykrzepianie krwi w tej tętnicy i powiększenie szkód. Ogólnie lekarze nazywają tego typu sytuację powikłaniem zatorowozakrzepowym. Jeśli wystąpi ono w tętnicy mózgu nazywamy je udarem niedokrwiennym Copyrights © : CHDE Polska & dr n. med. Mirosław Mastej mózgu. Oczywiście udar mózgu może powstać nie tylko przez migotanie przedsionków. Drugą częstą przyczyną jest nadciśnienie tętnicze. Może też dojść do powstania zakrzepu i oderwania się go od tętnicy szyjnej, albo już w samej tętnicy mózgowej. Z drugiej strony zakrzep i zator z powodu migotania przedsionków może popłynąć z aorty nie do mózgu tylko do innych tętnic w organizmie np. do tętnic kończyn dolnych. Najgroźniejsze jednak są konsekwencje udaru niedokrwiennego mózgu, gdyż mózg jest centrum dowodzenia organizmem. W nim znajdują się ośrodki mowy, ruchu, czucia, słuchu, wzroku itd. Nigdy nie da się przewidzieć do której gałązki tętnicy mózgowej taki zakrzep wpłynie. Może to być lewa lub prawa połowa mózgu. Może być z przodu lub tyłu, bardziej powierzchownie (blisko tzw. kory mózgu), lub głęboko w różnych kluczowych dla organizmu strukturach mózgu. W zależności od miejsca niedokrwienia i jego rozległości dojdzie do obumarcia pewnej ilości komórek nerwowych. Brak tych komórek spowoduje różne objawy uszkodzenia mózgu. Niedowład kończyn, paraliż, zaburzenia czucia, zaburzenia mowy, słuchu, zaburzenia psychiczne (osobowości), wzroku lub uszkodzenie ośrodków oddychania, bicia serca, a często zgon. Czasami zator w przebiegu migotania przedsionków może spowodować jedynie krótkie i przemijające niedokrwienie mózgu. Jeśli trwa ono do 24 godzin i po tym czasie funkcje mózgu wracają do normy nazywamy je Przemijającym Niedokrwieniem Mózgu (z j. ang. Transient Ischemic Attack, TIA). Dzieje się tak, gdyż nasz organizm ma w sobie mechanizmy obronne rozpuszczania małych zatorów i w sytuacji zagrożenia niedokrwieniem uruchamia te mechanizmy. W TIA niedokrwienie, a więc upośledzenie funkcji mózgu wynika nie całkowitego z obumarcia komórek nerwowych, ale z ich czasowego niedokrwienia i niedotlenienia, które można nazwać obrazowo „ogłuszeniem”. Jeśli zator zostanie rozpuszczony w ciągu kilkudziesięciu minut to krew i tlen popłyną ponownie, a „ogłuszone” komórki mogą odżyć na nowo. Jeśli jednak zator jest duży, albo organizm sobie nie poradzi z jego rozpuszczeniem dochodzi do udaru niedokrwiennego, czyli trwałego obumarcia fragmentu tkanki mózgowej i najczęściej ciężkich objawów niedomogi mózgu opisanych wcześniej. Częstość występowania powikłań zakrzepowo-zatorowych (pod postacią udarów niedokrwiennych mózgu lub napadów przemijającego niedokrwienia mózgu) u chorych z migotaniem przedsionków jest około 5 razy większa niż u osób bez migotania przedsionków. W ciągu roku spośród 100 osób z wykrytym migotaniem przedsionków około 6 będzie mieć Copyrights © : CHDE Polska & dr n. med. Mirosław Mastej udar mózgu lub TIA. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrywanie migotania przedsionków, gdyż możliwe jest szybsze wdrożenie leczenia i zapobieganie powikłaniom zakrzepowozatorowym. Im wcześniej zostanie wykryte migotanie przedsionków tym skuteczniej można zapobiegać tym powikłaniom. Absolutnie osoba z migotaniem przedsionków powinna pozostawać pod stała opieką lekarza (rodzinnego, kardiologa, neurologa) i być z nim w kontakcie w razie zagrożenia. Często niezbędna jest hospitalizacja, w celu opanowania napadu migotania przedsionków. A jeśli dojdzie do tak zwanego utrwalonego migotania przedsionków lekarz zaproponuje odpowiednie leczenie lub postępowanie zabiegowe. Niezwykle ważne w tej opiece jest jednak wczesne wykrywanie migotania przedsionków i ocena ewentualnych objawów neurologicznych i kardiologicznych. Wykrywanie migotania przedsionków za pomocą urządzenia wyposażonego w funkcję AFIB w warunkach domowych jest od niedawna bardzo praktycznym i pomocnym sposobem radzenia sobie z tak straszną chorobą jak udar mózgu (lub TIA). Jeśli chory wie, że ma napad migotania przedsionków może niezwłocznie zaprzestać zbędnych wysiłków, a przez to zmniejszyć ciśnienie krwi i zwolnić rytm serca. Jeśli ma zalecone odpowiednie leczenie może je wdrożyć dokładnie w momencie napadu migotania przedsionków, no i oczywiście odpowiednio wcześnie ma możliwość skontaktowania się ze swoim lekarzem i ustalić właściwe postępowanie. Więcej na temat migotania przedsionków znajdziesz na: http://pl.wikipedia.org/wiki/Migotanie_przedsionk%C3%B3w Copyrights © : CHDE Polska & dr n. med. Mirosław Mastej