XRD 1/13

Dyfrakcja rentgenowska (XRD) w analizie fazowej
Wykład 1
1. Pojęcia: sieć krystaliczna – sieć przestrzenna,
Komórka elementarna sieci krystalicznej i przestrzennej.
2. Węzły sieci krystalicznej a rozmieszczenie atomów / jonów
w komórce zasadniczej.
3. Płaszczyzny i proste sieciowe, wskaźniki.
4. Pojęcie odległości międzypłaszczyznowej.
XRD
1/13
Struktury krystaliczne
Atomy metalu – pojedyncza komórka elementarna
XRD
2/13
Fragment jednoatomowej sieci krystalicznej
XRD
3/13
Komórka elementarna sieci krystalicznej
XRD
4/13
Komórka elementarna sieci krystalicznej
XRD
5/13
Komórka elementarna sieci przestrzennej
XRD
6/13
XRD
7/13
Komórka elementarna (zasadnicza)
Najmniejszy fragment, odtwarzający
cechy całej sieci
Równoległościan utworzony przez
trzy nierównoległe translacje
Przez translację komórki w trzech
kierunkach można utworzyć całą sieć
XRD
8/13
h/a cos cos
h/a
k/b
1
cos
l/c
cos
1
1
+k/b
h/a cos
cos k/b cos
cos l/c
1
1
+l/c
cos
cos h/a
1
k/b
cos cos l/c
1/dhkl2 =
1
cos cos
cos 1
cos cos
XRD
cos
1
9/13
XRD
10/13
XRD
11/13
Symbol
komórki
Położenia
węzłów
prymitywna
P
0,0,0
przestrzennie
centrowana
I
0,0,0; 1/2,1/2,1/2
F
0,0,0; 1/2,1/2,0;
1/2,0,1/2; 0,1/2,1/2
nF = 8.1/8 + 6.1/2 = 4
A
0,0,0; 0,1/2,1/2
nA = 8.1/8 + 2.1/2 = 2
B
0,0,0; 1/2,0,1/2
nB = 8.1/8 + 2.1/2 = 2
C
0,0,0; 1/2,1/2,0
nC = 8.1/8 + 2.1/2 = 2
R
0,0,0; 1/3,2/3,2/3;
2/3,1/3,1/3
Nazwa
komórki
płasko
centrowana
centrowana na
jednej parze
ścian
romboedryczna
XRD
Ilość węzłów n
na komórkę
nP = 8.1/8 = 1
nI = 8.1/8 + 1 = 2
nF = 8.1/8 + 2 = 3
12/13
Zagadnienia na seminarium:
1. Płaszczyzny sieciowe w komórce elementarnej oraz w rzucie
na płaszczyznę XY, YZ lub XZ.
2. Przewidywany przebieg rentgenogramu w oparciu o wzór
Braggów i wzór na odległość międzypłaszczyznową.
3. Rząd refleksu.
4. Wykorzystanie komputerowych baz danych (X-ray data
bases).
XRD
13/13