SOCJOLOGIA WYKŁAD I KSZTAŁTOWANIE SIĘ MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ PRAPOCZĄTKI ● Przedsocjologiczna myśl o społeczeństwie towarzyszy człowiekowi „od zawsze” ● Nurt wiedzy potocznej ● Nurt myśli filozoficznej ● ● Nierozerwalnie związana z warunkami społecznymi, w jakich powstawała Silnie sprofilowana praktycznie – na konkretny cel utylitarystyczny CECHY ● Niepełna i wyrywkowa ● Nacechowana emocjonalnie ● Wartościująca i oceniająca ● Bazująca na jednostkowych, subiektywnych przemyśleniach ● Wykorzystująca wiedzę potoczną ● Bez jasno zdefiniowanego aparatu pojęciowego ● Wyrywkowo skodyfikowana STAROŻYTNOŚĆ ● Swoista perspektywa świata społecznego ● Poszukiwanie ideału społecznego ładu ● Platon: ● ● Państwo jako organizm ● Problem podziałów społecznych (zagrożenie dla ładu) ● Uniformizacja jako niwelowanie wewnętrznych podziałów ● Podział pracy ● Rozmiar państwa (uwzględniał tylko obywateli) ● Waga lokalizacji państwa Arystoteles: ● Samowystarczalność ● Wspólnota moralna ● Różnorodność i komplementarność części WCZESNE CHRZEŚCIJAŃSTWO ● ● ● ● ● Nadal poszukiwało się przepisu na państwo idealne Dwa porządki – niebiański i ziemski Ideał państwa niebieskiego i jego odwzorowanie w państwie ziemskim Oczekiwanie na rychłe nadejście Państwa Bożego (próby budowy takiego państwa) Ułomność człowieka i jego wiary ŚREDNIOWIECZE ● ● ● ● Ugruntowanie się feudalizmu Poszukiwanie legitymizacji władzy – problem pochodzenia władzy ziemskiej – doktryna teocentryczna Nawiązywanie do społeczeństwa jako organizmu Udowadnianie „naturalności” hierarchii społecznej ODRODZENIE ● ● ● ● Powolny ale sukcesywny rozwój gospodarki opartej na rzemiośle i handlu (rozkwit banków) i powolny upadek feudalizmu Kryzys znanego ładu społecznego – legitymizowanego przez doktrynę religijną Machiavelli – „podręczniki” skutecznego sprawowania władzy (idea zanika na rzecz praktyki) Rozkwit nurtu utopijnego – opis nierzeczywistych, ale idealnych porządków społecznych (swoiste literackie eksperymenty) OŚWIECENIE ● ● ● ● Rozkwit nauk fizycznych, kształtowanie się nauki nowożytnej Postępujące zmiany społeczne w Europie (podnoszącej się wciąż po potwornościach wojny stuletniej) Rozwój burżuazji Poszukiwanie uniwersalnych etapów rozwoju społeczeństwa ● Liberalizm ● Utopijny socjalizm i komunizm XIX WIEK ● ● ● ● ● ● ● Rodzenie się nowego ładu geopolitycznego Industrializacja i urbanizacja – kształtowanie się nowego ładu społecznego Nowe problemy społeczne Nowe wzorce uprawiania nauki – normy naukowości Narodziny nowej dyscypliny naukowej – socjologii Pierwszy program dla socjologii – społeczna inżynieria Gabinetowy charakter uprawiania nauki WIEK WIELKICH NARRACJI ● Postępujący upadek znanego ładu społecznego ● Narodziny masowych ruchów społecznych ● ● ● Ukształtowanie się państwa narodowego i problem nacjonalizmu Dwie wielkie wojny, inżynieria społecznej zagłady (industrialny projekt efektywnego zabijania) Narodziny ładu dwubiegunowego – zimna wojna i podział na pierwszy, drugi i trzeci świat NOWE PROBLEMY ● ● Narodziny wirtualnej rzeczywistości Postępujące rozproszenie władzy, podważenie ładu państwowego, poszukiwanie nowych form integracji: ● ● ● Formalnych – ponadpaństwowych oraz w skali regionalnej i lokalnej (resentymenty?) Nieformalnych – społeczeństwo sieciowe Coraz bardziej natarczywe pytania o tożsamość