Historia dewiacji seksualnych W przeciwieństwie do rozwoju różnych postaw społecznych w stosunku do seksualności na przestrzeni lat, badania nad seksualnością człowieka były długo niedostrzegane przez historyków. Dopiero w ostatnich latach seksualność stała się przedmiotem poważnych badań. Od czasów Freuda dewiacje określane były jako perwersje i stanowiły one ciemną stronę seksualności człowieka. Później określano je jako coś nienormalnego, patologicznego. Uznany badacz Krafft-Ebing , w swoim dziele o dewiacjach, akty seksualne określał terminami łacińskimi, najprawdopodobniej nie chcąc urazić opinii ówczesnego społeczeństwa. Obecnie np. III wydanie DSM określa dewiacje seksualne mianem „parafilii” , które zdaniem autorów właściwie oddaje charakter tej dewiacji ( para ), polegającej na określeniu indywidualnego przedmiotu pożądania ( filia ). Nadal jeszcze dyskutuje się nad precyzyjnością terminu parafilia. W następnym wydaniu podręcznika DSM III-R zawiera zestaw kryteriów diagnostycznych, definiujący wszystkie formy parafilii. W kryteriach podziału uwzględniono takie elementy, jak: czas trwania, intensywność potrzeb seksualnych, jak również charakter fantazji. Klasyfikacja ta dzieli dewiacje w zależności od zaawansowania objawów: - łagodna : osobnik odczuwa duży dyskomfort w wyniku powtarzających się potrzeb dewiacyjnych, ale nigdy się nim nie poddaje umiarkowana : osobnik okazjonalnie poddaje się praktykom dewiacyjnym ciężka : osobnik regularnie poddaje się praktykom dewiacyjnym. Antoni Kępiński wyróżnia następujące zboczenia seksualne: Sadyzm i masochizm Parcjalizacja i uprzedmiotowienie partnera Fetyszyzm Transwestycyzm i transseksualizm Oglądactwo ( skopofilia, voyeuryzm ) Ekshibicjonizm Pigmalionizm Zoofilia Kazirodztwo Homoseksualizm W niniejszym referacie bliżej zajmę się problemem kazirodztwa oraz pedofilii. KAZIRODZTWO Jest to współżycie seksualne miedzy spokrewnionymi osobami. Stopień pokrewieństwa określany jest przez normy prawne. Polski kodeks prawny stwierdza, iż obcowanie płciowe z krewnymi w linii prostej podlega karze od 6 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Klasyfikacja: I Kazirodztwo Endogamiczne, czyli związki pomiędzy blisko spokrewnionymi osobami Egzogamiczne dotyczące dalszego stopnia pokrewieństwa II Kazirodztwo Proste np. ojciec- córka Wielopostaciowe np. ojciec- córka, ten sam ojciec- syn, brat z siostrą w tej samej rodzinie. III Ta klasyfikacja jest najczęstsza, a mianowicie: 1) Oparta na zasadzie pokrewieństwa tzn. stosunki z dziadkami, ojcami, matkami , kuzynami i między rodzeństwem; przy okazji można dodać, iż relacji kazirodczych między ojcami a córkami jest najwięcej, bo 65% 2) Oparta na przyczynach i mechanizmach do nich prowadzących i wyróżnia się w niej: a) Kazirodztwo sytuacyjne Np. kontakty seksualne miedzy rodzeństwem, które sypia ze sobą w tym samym łóżku, a jedno z nich lub oboje wchodzą w okres dojrzewania Przypadek:24-letni mężczyzna został porzucony przez swoja dziewczynę. Utrzymywali ze sobą od 2 lat udane kontakty seksualne i zamierzali się pobrać. Do zerwania doszło nagle i nieoczekiwanie. Dziewczyna bowiem wyznała mu, ze poznała kogoś innego. Załamany młody mężczyzna udał się do swojej siostry, która akurat miała sprawę rozwodową w sądzie, gdyż mąż ją porzucił dla innej kobiety. Doszło wiec do spotkania miedzy rodzeństwem przeżywającym porzucenie i będącego w silnym stanie stresu. Przez kilka godzin wypłakiwali się wzajemnie. Wypili nieco alkoholu i poszli spać do jednego łóżka. Doszło do zbliżenia, które było dla nich uspokajające. Nigdy więcej nie zrobili już tego, ani też o tym nie rozmawiali. b) Kazirodztwo psychopatologiczne Dotyczy osób, które ujawniają zaburzenia psychiczne np. psychozę Przypadek: 49-letni mężczyzna od 3 lat chorowała na schizofrenię. Swojej 19letniej córki nie poznawał i widział w niej swoja kochankę. Pewnej nocy przyszedł do łóżka swojej córki i zgwałcił ją. c) Kazirodztwo wiążące się z pedofilią Przypadek: 33-letni mężczyzna był 2 razy karany za pedofilię. Żona jego wynalazła mu zatem pracę chałupnicza i oboje nie ruszali się z domu. Był on więc zamknięty i zdaniem żony był to najlepszy sposób na uniknięcie okazji. Zainteresował się on więc swoją 8-letnią córką. Wykorzystał moment, kiedy żona udała się po zakupy i zaczął karesy wobec swojej własnej córki. Jej bierność podniecała go do tego stopnia, że doszło do pełnego stosunku. d) Kazirodztwo homoseksualne Przypadek: 26-letni Adam nigdy nie odczuwał pociągu seksualnego wobec kobiet, wczesnie natomiast odczuwał podniecenie w obecności atrakcyjnych mężczyzn. Mieszkał na wsi, gdzie możliwość podejmowania związków homoseksualnych była nie wielka, zainteresował się wiec swoim bratem. Ten początkowo nic nie podejrzewał i łatwo dał się wciągnąć w praktyki masturbacyjne. Praktyki te stopniowo ewaluowały, aż doszło miedzy braćmi do prawdziwego stosunku analnego. e) Kazirodztwo wiążące się z patologią życia rodzinnego Jest to najczęściej spotykany typ związku kazirodczego. Związki kazirodcze w relacji ojciec- córka zasługują na kilka uwag. Kaufman i współpracownicy podkreślają, że wszyscy członkowie rodziny boja się porzucenia i reakcja ta może manifestować się w zachowaniach o charakterze kazirodczym. Wzorzec rodziny często przedstawia się następująco: Opiekuńcza babcia, porzucona przez swojego męża, wybiera córkę, która przypomina jej męża, w celu znalezienia sobie obiektu dla własnych wrogich uczuć względem męża. Jej córka nie tylko poślubia mężczyznę podobnego do jej ojca, a więc takiego, który będzie ją okresowo porzucał i ona także wybierze córkę, której może przekazać całą wrogość w stosunku do własnej matki. Lustig postuluje istnienie jeszcze jednego , niezwykle ważnego elementu psychodynamicznego w powstaniu zachowań o charakterze kazirodczym podkreślając, że zachowania kazirodcze funkcjonują jako mechanizmy obronne mające na celu utrzymanie integralności podstawowej komórki społecznej. Wymienia on 5 czynników do zaistnienia związku kazirodczego pomiędzy ojcem a córką: 1. Córka przejmuje role matki 2. Ustaje aktywność seksualna miedzy rodzicami 3. Ojciec szuka zaspokojenia seksualnego poza rodziną 4. W rodzinie pojawia się lęk przed porzuceniem i dezintegracją 5. Matka w sposób świadomy lub podświadomy zezwala na związek ojca z córką. Fazy związków kazirodczych wg Tuckmana: 1) Ukrywanie związku Relacje seksualne dokonują się w ukryciu, przy wykorzystaniu nieobecności innych członków rodziny. Powstaje relacja sprawca- dziecko, która wyizolowuje dziecko z relacji z innymi członkami rodziny. Rodzi się świadomość tajemnicy, koniecznej do ukrywania. 2) Bezradność Najczęściej wynika ona z faktu uzależnienia dziecka od sprawcy, zastraszania. Poczucie wstydu, leku, zagrożenia uniemożliwia otwarcie się wobec innych. Sam fakt relacji kazirodczej sprawia, iż ofiara odczuwa niezdolność do przeciwdziałania jej lub unikania. 3) Przystosowanie Jest to albo akceptowana , albo obronna forma reakcji na sytuacje. Faza ta może trwać krócej lub dłużej. 4) Konflikt, protest W wyniku załamania się mechanizmów obronnych zaczynają pojawiać się napięcia i konflikty miedzy ofiara i sprawcą. Niekiedy jedynym wyjściem z sytuacji jest samobójstwo. 5) Wycofanie się Zerwanie związku kazirodczego częściej wynika z inicjatywy ofiary niż sprawcy. Ofiara np. ucieka z domu, ujawnia fakt innym, szuka pomocy w organach ścigania, w placówkach psychoterapeutycznych, lub tez po prostu zakochuje się. Toulouse (1982) mówi, że stosunki kazirodcze można traktować jako „objaw dysfunkcji rodziny”, są one w zasadzie środkiem do utrzymania rodziny, uniknięcia jej rozpadu. W opozycji do norm społecznych w rodzinach tych powstaje wewnętrzne prawo rodzinne zakazujące wychodzenia poza grupę rodzinną, ujawniające lęk przed światem zewnętrznym, gdyż traktowany jest on jako zbyt trudny, kolidujący z wewnątrzrodzinnymi normami. Wewnątrz zamkniętego systemu rodzinnego mogą współistnieć różne układy będące podłożem patologii, jaką jest stosunek kazirodczy: układ ojciec- córka bywa przymierzem przeciw matce, reakcją na te koalicję jest często agresja matki kierowana wobec córki; wybór ojca pada najczęściej na najbardziej bierną z córek, która nie potrafi bronić się przed wymaganiami innych układ brat- siostra często jest przymierzem przeciw matce, przeważnie mającym na celu osłabienie więzi matki z synem. Jak poznać istnienie związku kazirodczego Fontana opracował zespół wskaźników sugerujących zachowania kazirodcze wiążące się ze stosowaniem przemocy seksualnej wobec dzieci. Wskaźniki stanu fizycznego dziecka: -trudności w siedzeniu , myciu -otarcia, zasinienia -bóle odczuwane w okolicy narządów płciowych -zmiany zauważalne w okolicy narządów płciowych i odbytu -choroby przenoszone droga płciową; Wskaźniki zachowań dziecka: -zmiany w uczeniu się -infantylne wobec danego wieku zachowania, fantazje -nietypowe dla wieku zachowania seksualne -pogorszenie relacji międzyludzkich Wskaźniki zachowań rodziców: -nadmiernie opiekuńcze postawy wobec dziecka -używanie alkoholu, narkotyków -izolowanie się rodziny -obniżona samoocena -przypisywanie dziecku predyspozycji do prost6ytuowania się czy też innych seksualnych zachowań. PEDOFILIA Imieliński stwierdza, że pedofilia jest odchyleniem seksualnym przejawiającym się w skłonnościach do praktyk seksualnych z dziećmi. W tym ujęciu płeć dziecka nie ma tak wielkiego znaczenia, gdyż ciało dziecięce, tj. wykazujące cechy niedojrzałości stanowi właściwą podnietę seksualna podobna do roli fetysza. Money w grupie parafilii wyodrębnia chronofilie czyli grupy parafilii, w której obiektami seksualnymi są określone grupy wieku. Dzieli je na: -Nepiophilię- obiektem jest dziecko w wieku przedszkolnym -Pedophilię- obiektem jest dziecko w wieku szkolnym, ale przed dojrzewaniem -Ephebophilię- obiektem jest osoba w wieku dojrzewania -Gerontophilię- obiektem jest osoba w wieku starszym. Większość autorów mówi o pedofilii rozumiejąc ja jako zaburzenie, w którym obiektem jest dziecko lub osoba nieletnia. Wyróżniana jest postać: -heteroseksualna -homoseksualna -biseksualna. Niektórzy badacze operują pojęciem „ potencjalnej pedofilii”. Polega ona na tym, że istnieją predyspozycje do kontaktów pedofilijnych, które u części osobników ujawniają się w sprzyjających warunkach. Wyróżnia się kilka stopni potencjalnej pedofilii: I to fantazje pedofilijne II fantazje tego rodzaju towarzyszące większości zachowań masturbacyjnych III to odczuwanie pociągu seksualnego wobec dzieci i nieletnich. Predyspozycje takie mogą trwać w utajnieniu przez wiele lat i zdarza się, że przeobrażają się w pedofilię dopiero w wieku dojrzałym lub w wieku późnym. Zdarza się również, że predyspozycje te ujawniają się incydentalnie i są przejściowe, np.. w wyniku niepowodzeń w życiu seksualnym z partnerką, nasilającego się konfliktu małżeńskiego. Stwierdzono również, że osoby z potencjalną pedofilią często wybierają zawody ułatwiające im kontakty z dziećmi. Fitsch uważa, że pedofilia rozwija się na podłożu następujących czynników: -niedojrzałości seksualnej -frustracji seksualnej -dewiacji seksualnej -psychopatologii Radecki na podstawie badań 116 oskarżonych o pedofilię wyróżnia 5 grup przestępstw : gr1 - czyny lubieżne młodych sprawców, pijanych, bez odchyleń seksualnych, dużą rolę odgrywał stan nietrzeźwości i prymitywizmu gr2 - czyny lubieżne wobec osób bliskich, ważną role odgrywał nałogowy alkoholizm gr3 - czyny lubieżne na podłożu uczuciowym, kiedy młodzi sprawcy współżyli z 13-14letnimi dziewczynkami gr4 - czyny lubieżne na podłożu dewiacyjnym, w tym czyny homoseksualne gr5 - czyny lubieżne starców z dziećmi; mężczyźni mieli ponad 60 lat i rozpoznawano u nich zespół psychoorganiczny DEWIACJE SEKSUALNE Kazirodztwo Pedofilia Literatura: Travin Sheldon, Barry Protter -„Dewiacje seksualne” Antoni Kępiński- „Z psychopatologii życia seksualnego” Zbigniew Lew Starowicz- „Przemoc seksualna” Zbigniew Lew Starowicz- „Seksuologia sądowa” Seligman „Psychopatologia”x60 & Rosenhan-