Zalecane wartości współczynnika szorstkości n do wzoru Cowan`a
advertisement
Zalecane wartości współczynnika szorstkości n0 do wzoru Cowan’a dla koryt rzecznych i terenów zalewowych (Arcement i Schneider 1989) Materiał korytowy Piasek średnioziarnisty Piasek gruboziarnisty Żwir Otoczaki Głazy Przeciętna średnica materiału korytowego d50 [mm] 0,5 – 1,0 1,0 – 2,0 2 – 64 64 – 256 > 256 Wartość n0 w korycie regularnym w korycie hydraulicznie i prostoliniowym – gładkim – w możliwie przeciętne warunki najlepszych warunkach przepływu przepływu 0,022 – 0,026 0,020 0,026 – 0,035 0,020 0,028 – 0,035 0,026 0,030 – 0,050 0,040 – 0,070 - Zalecane wartości współczynników szorstkości koryta do wzoru Cowan’a, uwzględniane w przypadku występowania w korycie rzecznym dodatkowych czynników zwiększających opory przepływu (Arcement i Schneider 1989) Warunki przepływu n1 – nieregularność koryta n2 – zmienność przekroju poprzecznego koryta n3 – wpływ przeszkód Dodatkowa wartość n Opis warunków przepływu brak 0,000 mała 0,001 – 0,005 średnia 0,006 – 0,010 duża 0,011 – 0,020 Porównywalne do warunków w korycie regularnym i gładkim, uformowanym w danym materiale korytowym. Porównywalne do występujących w korytach dokładnie wykopanych lub ostrożnie pogłębianych, posiadających dobre warunki przepływu, ale z nieznaczną erozją (rozmyciem) na skarpach brzegów. Porównywalne do występujących w korytach pogłębianych, o średniej do znacznej szorstkości koryta oraz posiadające umiarkowane osuwiska na brzegach lub wyerodowane skarpy. Znaczne osuwiska lub rozmycia brzegów w ciekach naturalnych; znaczne osuwiska lub erozja na skarpach kanałów i rowów; zniekształcona, chropowata i nieregularna powierzchnia koryt w utworach skalistych. Wielkość i kształt przekroju poprzecznego koryta zmienia się stopniowo. Mniej lub bardziej sporadyczne zmiany przekroju poprzecznego, albo linia nurtu sporadycznie przemieszcza się od brzegu do brzegu powodując zmiany kształtu przekroju poprzecznego. Mniej lub bardziej częste zmiany przekroju poprzecznego, albo linia nurtu często przemieszcza się od brzegu do brzegu powodując zmiany kształtu przekroju poprzecznego koryta. Kilka rozproszonych w korycie przeszkód takich jak odsypiska, kłody, odsłonięte korzenie drzew, pale, pomosty, pojedyncze głazy, które łącznie zajmują mniej niż 5 % powierzchni przekroju poprzecznego. Przeszkody zajmują mniej niż 15 % powierzchni przekroju poprzecznego, a odległość miedzy przeszkodami jest taka, że strefa oddziaływania na warunki przepływu jednej przeszkody nie obejmuje strefy oddziaływania innej przeszkody. Mniejsze wartości współczynnika należy przyjmować w przypadku przeszkód opływowych o gładkiej powierzchni – większe gdy przeszkody posiadają nieregularne i ostre krawędzie. Przeszkody zajmują mniej od 15 do 50 % powierzchni przekroju poprzecznego, albo odległość miedzy przeszkodami jest dostatecznie mała, że wpływ kilku przeszkód sumuje się, powodując blokowanie odpowiedniej części przekroju poprzecznego. Przeszkody zajmują mniej ponad 50 % powierzchni przekroju poprzecznego, albo odległość miedzy przeszkodami jest dostatecznie mała, że przepływ o znacznej turbulencji występuje w przeważającej części przekroju poprzecznego. stopniowa 0,000 zmiany sporadyczne 0,001 – 0,005 zmiany częste 0,010 – 0,015 nieznaczny 0,000 – 0,004 mniejszy 0,005 – 0,015 znaczny 0,020 – 0,030 silny 0,040 – 0,050 n4 – wpływ roślinności mały 0,002 – 0,010 średni 0,010 – 0,025 duży 0,025 – 0,050 bardzo duży 0,050 – 0,100 m – wpływ mały krzywoliniowości koryta średni duży 1,00 1,15 1,30 Gęste trawy darniowe o elastycznych łodygach lub roślinność zielna rosnąca w miejscach, gdzie średnia głębokość wody jest co najmniej 2-krotnie większa od wysokości roślin; sadzonki drzew o elastycznych łodygach, takie jak wierzba krzewiasta (wiklina) i topola, rosnące w miejscach gdzie średnia głębokość wody jest co najmniej 3-krotnie większa od wysokości roślin. Trawy darniowe rosnące w miejscach, gdzie średnia głębokość wody wynosi od 1 do 2 wysokości roślin; średnio gęste trawy łodygowe, rośliny zielne lub sadzonki drzew, rosnące w miejscach, gdzie średnia głębokość wody wynosi od 2 do 3 wysokości roślin; średnio gęsta roślinność krzewiasta rosnąca wzdłuż brzegów, porównywalna z 1-2 rocznymi krzewami wikliny w okresie poza-wegetacyjnym, a także brak znacznego zarastania dna koryta w miejscach, gdzie promień hydrauliczny przekracza wartość 0,6 m. Trawy darniowe rosnące w miejscach, gdzie średnia głębokość wody jest mniej więcej równa wysokości roślin; 8-mio 10-cio letnie wierzby lub topole, pomiędzy którymi rośnie trochę roślinności zielnej i krzewów (wszystkie rośliny bez liści) w miejscach, gdzie promień hydrauliczne przekracza wartość 0,6 m; jedno-roczne krzewy wiklinowe, pomiędzy którymi na skarpach brzegów rośnie trochę roślinności zielnej (wszystkie rośliny w pełni ulistnione), a także brak znacznego zarastania dna koryta w miejscach, gdzie promień hydrauliczny przekracza wartość 0,6 m. Trawy darniowe rosnące w miejscach, gdzie średnia głębokość wody jest mniejsza niż połowa wysokości roślin; jedno-roczne krzewy wikliny, pomiędzy którymi na skarpach brzegów rośnie trochę roślinności zielnej rośnie roślinność zielna (wszystkie rośliny w pełni ulistnione), albo gęsta roślinność wodna porastająca całe dno koryta; drzewa, pomiędzy którymi rosną rośliny zielne lub krzewy (wszystkie rośliny w pełni ulistnione). Współczynnik krzywoliniowości koryta (wsp. krętości koryta) S = 1,0 – 1,2 (obliczany jako stosunek długości rzeki do długości doliny). Dla S = 1,2 – 1,5 Dla S > 1,5
