Komórki

KOMÓRKI
PROKARYOTYCZNE I EUKARYOTYCZNE
BUDOWA I RÓŻNICE
Komórki prokaryotyczne
zamiast jądra maja nukleoid,
który nie jest wyraźnie
odgraniczony od cytoplazmy.
W obrąbie nukleoidu
znajduje się genofor złożony
z pojedynczej cząsteczki
DNA.
W komórkach eukaryotycznych
znajduje się prawdziwe jądro
komórkowe, oddzielone od
cytoplazmy podwójna błona
białkowo - lipidową i zawierajęce
charakterystyczną dla gatunku
liczbę cząsteczek DNA, które są
materiałem genetycznym
komórki.
Komórki Prokaryota nie mają również mitochondriów,
a ich role pełnią mniej skomplikowane mezosomy.
Poza tym w komórkach prokaryotycznych
nie występuje: siateczka śródplazmatyczna, lizosomy,
pereksysomy, aparat Golgiego i chloroplasty,
a
rybosomy prokaryotyczne różnią się trochę budową
od rybosomów komórek eukryotycznych.
Wnętrze komórki prokaryotycznej jest wypełniony
cytoplazmą, w której znajduje się nukleoid oraz
pływają rybosomy i plazmidy. Podział komórki
Prokaryota jest dużo prostszy od mitozy, którą
przechodzą tylko komórki eukaryotyczne.
Porównanie komórek
Budowa komórki prokaryotycznej
rzęska,
otoczka,
ściana komórkowa,
błona cytoplazmatyczna,
mezosom,
Nukleoid – ekwiwalent
jądra komórkowego
7) ciałka chromatoforowe,
8) substancje zapasowe,
9) cytoplazma,
10)rybosomy.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Do organizmów prokaryotycznych zaliczamy
bakterie i sinice.
Wszystkie inne organizmy rośliny i zwierzęta
łącznie z człowiekiem, należą do królestwa Eukaryota.
Budowa komórki eukaryotycznej
roślinnej
A) ściana komórkowa,
B) plasmodesma,
C) błona komórkowa,
D) chloroplast,
E) błona tylakoidu,
F) mitochondrium,
G) lizosom,
H) aparat Golgiego,
I) wakuola,
J) retikulum endoplazmatyczne
gładkie,
K) retikulum endoplazmatyczne
szorstkie,
L) jądro,
M) błona jądrowa,
N) otwór w błonie jądrowej,
O) jąderko
Cechy charakterystyczne komórki roślinnej:
W komórce roślinnej
w odróżnieniu od komórek zwierzęcych
występuje ściana komórkowa i plastydy
Ściana komórkowa
Budowa:
U roślin zbudowana jest z jednorodnej substancji podstawowej
(matriks) utworzonej z wielocukrów niecelulozowych
(pektyn,hemiceluloz) i z celulozy tworzącej włóknisty szkielet ;
składa się ze ściany pierwotnej i ściany wtórnej oraz może
ulegać chemicznym modyfikacjom np. drewnieniu, mineralizacji
Funkcje:
Chroni komórkę przed uszkodzeniami mechanicznymi;
nadaje komórce kształt; zabezpiecza przed nadmierną
utratą wody.
Plastydy
Chloroplasty
Budowa:
Są otoczone podwójną błoną lipidowobiałkową, wnętrze ich wypełnia
bezbarwna substancja podstawowa,
tzw. Stroma, przeniknięta lamellarnym
systemem błon, tworzących pęcherzyki
nazywane tylkoidami; rozróżnia się
tylkoidy stromy i tylkoidy gran; tylkoidy
gran zawierają zielony barwnik –
chlorofil; zawieraj pozajądrowy DNA
Funkcje:
Biorą udział w procesie fotosyntezy;
nadają zieloną barwę liściom, łodygom
Chromoplasty
Budowa:
Otoczone są podwójną błoną lipidowo-bialkową; brak lamellarnego
systemu błon; zawierają barwniki karotenoidowe, np. żółty ksantofil oraz
pomarańczowy karoten; zawierają pozajądrowy DNA
Funkcje:
Nadają żółtą barwę np. ziarnom zbóż, kwiatom słonecznika, jaskra,
narcyza; nadają pomarańczowo-czerwoną barwę owocom, np. Pomidora,
róży, jarzębiny, korzeniom marchwi
Leukoplasty
Budowa:
Otoczone są podwójną bloną lipidowo-białkową; brak lamellarnego
systemu błon nie zawierają barwników; zawierają pozajądrowy DNA
Funkcje:
Mają zdolność syntezy oraz magazynowania: tłuszczów (tzw.
Elajoplasty), białek (aleuroplasty), skrobi (amyloplasty)
W komórkach roślinnych występują też wakuole
Wakuola
Budowa:
Wydzielony obszar cytoplazmy
otoczony pojedynczą błoną
lipidowo - białkową (zwana
u roślin tonoplastem); zawiera
tzw. Sok wakuolaryny, będący
wodnym roztworem rożnych
związków chemicznych
wakuola
Funkcje:
Jest zbiornikiem wydalin,
wydzielin i substancji
zapasowych;
jest osmoregulatorem komórki;
utrzymuje komórki roślinne
w stanie turgoru (napięcia błony)
Budowa komórki Eukaryotycznej
zwierzęcej
W komórkach zwierzęcych brak jest ściany komórkowej i plastydów
Wici / rzęski mogą występować w komórkach zarówno
u organizmów prokaryotycznych ( bakterie) i
eukaryotycznych (pierwotniaki)
Wici / rzęski
Budowa:
Mikrostruktura (‘’9+2
rureczki”) podobnie jak u
centrioli
wić
Funkcje:
Poruszając się (rzęski
zwykle wahadłowo, wiciwirowo) napędzają komórkę;
niektóre spełniają funkcje
receptorów
Opracowanie: Maria Niemiec