Edukacja astronomiczna dzieci i młodzieży

advertisement
Konferencja
„Edukacja astronomiczna dzieci i młodzieży”
Program:
17.00–17.10 Otwarcie konferencji, Urszula Pańka, dyrektorka ZCDN-u,
Zdzisław Nowak, nauczyciel konsultant ds. edukacji ekologicznej
i przyrodniczej
17.10–18.10 Działalność Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA). Bieżące i przyszłe
inicjatywy POLSA w dziedzinie edukacji kosmicznej w Polsce,
dr Przemysław Rudź, POLSA Gdańsk
18.10–19.00 Europejskie Obserwatorium Południowe – zasoby edukacyjne
dostępne w sieci. „Urania” – rola czasopisma i portalu w edukacji
astronomicznej i upowszechnianiu astronomii, dr Krzysztof Czart, ESO
19.00–19.15 Przerwa kawowa
Konferencja
„Edukacja astronomiczna dzieci i młodzieży”
Program cd. :
19.15–19.35 Aktywizujące metody nauczania o astronomii i astronautyce
w szkole, Zdzisław Nowak, nauczyciel konsultant ds. edukacji
ekologicznej i przyrodniczej, ZCDN Szczecin
19.35–19.50 Astronomiczne działania i oferta edukacyjna TOEE w Zalesiu,
Gracjana Kalicka, TOEE Zalesie
19.50–20.10 ASTROLAB – Centrum Edukacji Astronomicznej w Szczecinie –
projekt na obywatelski budżet. Działalność edukacyjna PTMA
w Szczecinie, Paweł Szkaplewicz, Tadeusz Smela, PTMA Szczecin
20.10–20.50 Prezentacja wybranych działań w zakresie edukacji astronomicznej
w szkołach: Elżbieta Tomaszczyk – SP w Żabnicy, Tomasz Skowron
ZSO nr 7 w Szczecinie, Jolanta Olejniczak – I LO w Stargardzie
21.00–22.00 Sesja obserwacyjna w Obserwatorium Astronomicznym ZUT-u
(warunek – odpowiednia pogoda), Tadeusz Smela, PTMA Szczecin
Konferencja
„Edukacja astronomiczna dzieci i młodzieży”
Aktywizujące metody
nauczania astronomii
w szkole
Treść wystąpienia
 Astronomia w podstawie programowej
 Metody nauczania o astronomii i astronautyce
 Środki dydaktyczne przydatne w edukacji astronomicznej
 Programy kół astronomicznych
 Astronomiczna gra w rodzinki
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Wychowanie przedszkolne
13.Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną
7) Uczeń: zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy
w roku;
Edukacja wczesnoszkolna
6. Edukacja przyrodnicza. Uczeń:
1) obserwuje i prowadzi proste doświadczenia przyrodnicze, analizuje je i
wiąże przyczynę ze skutkiem;
5) wyjaśnia zależność zjawisk przyrody od pór roku; wie, jak zachować się
odpowiednio do warunków atmosferycznych;
7a) zna wpływ światła słonecznego na cykliczność życia na Ziemi.
Przyroda w szkole podstawowej
poniedziałek, 28 listopada 2016
5
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Przyroda w szkole podstawowej
Ziemia we Wszechświecie. Uczeń:
1) opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu – globusa;
2) wymienia nazwy planet Układu Słonecznego i porządkuje je według
odległości od Słońca;
3) wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika;
4) bada doświadczalnie prostoliniowe rozchodzenie się światła i jego
konsekwencje, np. camera obscura, cień;
5) bada zjawisko odbicia światła: od zwierciadeł, powierzchni rozpraszających,
elementów odblaskowych; podaje przykłady stosowania elementów
odblaskowych dla bezpieczeństwa;
6) prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i obrotowy Ziemi;
7) odnajduje zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy;
8) wykazuje zależność między ruchem obiegowym Ziemi a zmianami pór roku.
poniedziałek, 28 listopada 2016
6
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Geografia w gimnazjum
2. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. Uczeń:
• 1) podaje główne cechy kształtu i wymiarów Ziemi; odczytuje współrzędne
geograficzne na globusie;
• 2) posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: ruch obrotowy Ziemi, czas
słoneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaśnia, dlaczego
zostały wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; posługuje się
mapą stref czasowych do określania różnicy czasu strefowego i słonecznego na
Ziemi;
• 3) podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi; przedstawia (wykorzystując również
własne obserwacje) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia
i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku;
• 4) podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchów Ziemi.
7
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Geografia w szkole ponadgimnazjalnej
2. Ziemia we Wszechświecie. Uczeń:
1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we
Wszechświecie;
2) charakteryzuje ciała niebieskie tworzące Układ Słoneczny;
3) wskazuje konsekwencje ruchów Ziemi;
4) oblicza wysokość górowania Słońca w dowolnym miejscu na Ziemi w dniach
równonocy i przesileń;
5) oblicza szerokość geograficzną dowolnego punktu na powierzchni Ziemi na
podstawie wysokości górowania Słońca w dniach równonocy i przesileń;
6) opisuje różnice między astronomicznymi, kalendarzowymi i klimatycznymi
porami roku;
7) wyjaśnia przyczynę występowania: dni i nocy polarnych na obszarach
podbiegunowych, zorzy polarnej, zaćmień Słońca i Księżyca;
8) wskazuje skutki występowania siły Coriolisa dla środowiska przyrodniczego.
poniedziałek, 28 listopada 2016
8
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Fizyka w szkole ponadgimnazjalnej – zakres podstawowy
1. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
1) opisuje ruch jednostajny po okręgu, posługując się pojęciem okresu
i częstotliwości;
2) opisuje zależności między siłą dośrodkową a masą, prędkością liniową
i promieniem oraz wskazuje przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowej;
3) interpretuje zależności między wielkościami w prawie powszechnego ciążenia
dla mas punktowych lub rozłącznych kul;
4) wyjaśnia, na czym polega stan nieważkości, i podaje warunki jego
występowania;
5) wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słońca na ruch planet i siły grawitacji planet na
ruch ich księżyców, wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał na
powierzchnię Ziemi;
poniedziałek, 28 listopada 2016
9
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Fizyka w szkole ponadgimnazjalnej – zakres podstawowy cd.
6) posługuje się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej i satelity
geostacjonarnego; opisuje ruch sztucznych satelitów wokół Ziemi
(jakościowo), wskazuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową, wyznacza
zależność okresu ruchu od promienia orbity (stosuje III prawo Keplera);
7) wyjaśnia, dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd;
8) wyjaśnia przyczynę występowania faz i zaćmień Księżyca;
9) opisuje zasadę pomiaru odległości z Ziemi do Księżyca i planet opartą na
paralaksie i zasadę pomiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na
paralaksie rocznej, posługuje się pojęciem jednostki astronomicznej i roku
świetlnego;
10) opisuje zasadę określania orientacyjnego wieku Układu Słonecznego;
11) opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce;
12) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna
przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata
(ucieczkę galaktyk).
poniedziałek, 28 listopada 2016
10
Astronomia w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego
Fizyka w szkole ponadgimnazjalnej – zakres rozszerzony
4. Grawitacja. Uczeń:
1) wykorzystuje prawo powszechnego ciążenia do obliczenia siły oddziaływań
grawitacyjnych między masami punktowymi i sferycznie symetrycznymi;
2) rysuje linie pola grawitacyjnego, rozróżnia pole jednorodne od pola centralnego;
3) oblicza wartość i kierunek pola grawitacyjnego na zewnątrz ciała sferycznie
symetrycznego;
4) wyprowadza związek między przyspieszeniem grawitacyjnym na powierzchni planety
a jej masą i promieniem;
5) oblicza zmiany energii potencjalnej grawitacji i wiąże je z pracą lub zmianą
energii kinetycznej;
6) wyjaśnia pojęcie pierwszej i drugiej prędkości kosmicznej; oblicza ich wartości dla
różnych ciał niebieskich;
7) oblicza okres ruchu satelitów (bez napędu) wokół Ziemi;
8) oblicza okresy obiegu planet i ich średnie odległości od gwiazdy, wykorzystując III
prawo Keplera dla orbit kołowych;
9) oblicza masę ciała niebieskiego na podstawie obserwacji ruchu jego satelity.
poniedziałek, 28 listopada 2016
11
Metody nauczania o astronomii i astronautyce
Wychowanie przedszkolne
Cykl zajęć pt. „Rozmowa z astronomem” – Raabe
1. Pan astronom i kosmos.
2. Teleskopy.
3. Misje kosmiczne.
4. Słońce świeci i świeci.
5. Księżyc i jego tajemnice.
Metody:
Wiersze, szyfrogramy, wywiad z astronomem, zabawy ruchowe i badawcze, karty
zadaniowe, obrazki do kolorowania, wypowiedzi dzieci, tworzenie opowiadania,
ilustracji czy odznaki, odgrywanie ról itp.
Strona www.kidsastronomy.com
Wiedza, filmy, gry, ćwiczenia, piosenki
poniedziałek, 28 listopada 2016
12
Metody nauczania o astronomii i astronautyce
Edukacja wczesnoszkolna
Fundacja Uniwersytet Dzieci – www.scenariuszelekcji.edu.pl
1. Czy gwiazdy naprawdę spadają?
2. Dlaczego Księżyc wygląda czasami jak rogalik?
Materiały:
Scenariusz, film, prezentacja, instrukcje doświadczeń, wiedza dla nauczyciela
Spis materiałów do zajęć: Dlaczego księżyc czasami wygląda jak rogalik?
I. Do prezentacji na zajęciach
Film z miniwykładem, prezentacja multimedialna
II. Do zgromadzenia
komputer, projektor, piłka tenisowa, piłka nożna, sznurek dł. ok. 7 m, piłeczki pingpong
(1 dla jednego dziecka; alternatywnie dzieci mogą zamiast piłeczki wykorzystać kulę
ulepioną z dwóch kolorów plasteliny, ważne, żeby był równy i wyraźny podział kuli na
kolory);
poniedziałek, 28 listopada 2016
13
Metody nauczania o astronomii i astronautyce
Przyroda w szkole podstawowej
Fundacja Uniwersytet Dzieci – www.scenariuszelekcji.edu.pl
Scenariusze o tematyce związanej z astronomią
1. Ile barw ma światło?
2. Jak zważyć Ziemię?
poniedziałek, 28 listopada 2016
14
Metody nauczania o astronomii i astronautyce
Gimnazjum (fizyka, geografia)
Projekty edukacyjne o tematyce astronomicznej
np. Luneta Galileusza, astronomiczna, a może celownicza – ja też potrafię je
zrobić (INTERBLOK, www.interblok.pl )
Program koła astronomicznego „ORION”
Dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych
Poziom – początkujący
Autor: Zdzisław Nowak
Astronomiczna gra w rodzinki
Konkurs astronomiczny dla uczniów gimnazjum
Edukacja w oparciu o filmy o tematyce astronomicznej
1. Grawitacja
2. Gra Endera + zeszyt edukacyjny
3. Marsjanin
poniedziałek, 28 listopada 2016
15
Metody nauczania o astronomii i astronautyce
Poradnik:
K. Gołębiowski, M. Kamiński, K. Rochowicz, B. Sobczuk, Jak
zainteresować uczniów astronomią w szkole podstawowej,
gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej, Ośrodek Rozwoju
Edukacji, Warszawa 2012
Proponowane działania:
1. Nocne obserwacje nieba.
2. Astronomia w komputerze.
3. Zajęcia pozalekcyjne (koła zainteresowań, konkursy, kino).
4. Zajęcia pozaszkolne.
5. Literatura astronomiczna.
poniedziałek, 28 listopada 2016
16
XXIV Wojewódzki Konkurs na Referat z Zakresu
Astronomii i Astronautyki
Do 6 lutego 2017 roku przesyłanie referatów do ZCDN-u.
Do 16 lutego ogłoszenie o zakwalifikowaniu referatów do
prezentacji na Wojewódzkim Seminarium Astronomicznym.
1 lub 3 marca 2017 roku odbędzie się Wojewódzkie Seminarium
Astronomiczne w ZCDN-ie.
W dniach 23–25 marca 2017 roku laureaci WSA zaprezentują
swoje referaty na Ogólnopolskim Seminarium w Grudziądzu.
poniedziałek, 28 listopada 2016
17
Zapraszam do współpracy, życzę udanych
zajęć astronomicznych w szkole
Zdzisław Nowak – nauczyciel konsultant ds. edukacji
przyrodniczej i ekologicznej
Mój ulubiony gwiazdozbiór
[email protected]
tel. (91) 43 50 656
kom. 608 025 431
dyżur w czwartki g. 15.00–17.00
NASA - October 23, 2010
Download