INNOWACYJNOŚĆ A PROGRAMY OPERACYJNE 2007-2013 - INNOWACYJNOŚĆ W TURYSTYCE Cezary Molski – Wicedyrektor Departamentu Współpracy Regionalnej Plan spotkania • Innowacyjność w dokumentach a w definicjach • Innowacyjność w turystyce – projekty a praktyka • Innowacyjność w turystyce do 2020 r. – potrzebna zmiana? Motto Change – Yes, we can! (Zmiana – tak, jest możliwa) Barrack Obama, 2006 wdrożenie nowego albo znacznie ulepszonego produktu (dóbr lub usług), nowych metod marketingu bądź metod organizacyjnych w działalności biznesowej, organizacji pracy lub też dotyczących relacji zewnętrznych www.ec.europa.eu Komisja Europejska, 2011 Innowacyjność w programach operacyjnych • Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka • • • • • Przez innowacyjność w PO IG rozumie się wdrożenie nowości do praktyki gospodarczej. Uszczegóławiając tę definicję, przez innowację rozumie się wprowadzenie do praktyki nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do produktu (towaru lub usługi), procesu, marketingu lub organizacji Zgodnie z zakresem definicji nowej inwestycji zawartej w rozporządzeniu 1628/2006 w ramach PO IG wspierane będą przede wszystkim inwestycje, w wyniku których powstaną nowe lub znaczącą ulepszone produkty. W związku z powyższym wsparcie udzielane jest głównie na inwestycje w zakresie innowacji produktowych oraz procesowych. Innowacyjność nie ma charakteru obiektywnego, lecz relatywny, w odniesieniu do konkretnego przedsiębiorstwa, które wdrażając u siebie innowację staje się – w danym okresie – przedsiębiorstwem innowacyjnym. W rezultacie innowacyjność może występować na różnych poziomach – zarówno samego przedsiębiorstwa, jak i danego rynku, kraju czy świata. Innowacyjność cechuje nowość i stopień rozprzestrzeniania (dyfuzji). Priorytetem w PO IG będzie wspieranie innowacji o możliwie krótkim okresie stosowania na świecie lub tych,, które cechują się największym potencjałem rozprzestrzeniania, gdyż te mają największe znaczenie dla polskiej gospodarki jako całości, dla jej unowocześnienia, poprawy jej konkurencyjności na rynku międzynarodowym i zdolności do tworzenia miejsc pracy opartych na wiedzy. W PO IG szczególny nacisk zostanie położony na innowacyjność produktową, a także procesową, marketingową i organizacyjną, związaną z elektroniczną gospodarką opartą na wiedzy, w niej bowiem jest zawarty największy potencjał wzrostu gospodarczego i zdolności eksportowych. Innowacyjność w programach operacyjnych • Program Operacyjny Kapitał Ludzki • • • • „Zwiększenie zakresu współpracy między przedsiębiorcami i naukowcami jest konieczne do wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki oraz utrzymania jej konkurencyjności. eksportowych.” „podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług” „Brak sprawnie funkcjonującego systemu współpracy przedsiębiorstw z sektorem nauki stanowi istotną barierę w urzeczywistnianiu trwałego wzrostu innowacyjności i konkurencyjności całej gospodarki.” „Konieczne jest zatem zwiększenie świadomości przedsiębiorców na temat możliwości współpracy z ośrodkami naukowymi i wynikających z niej korzyści, dalsze aktywizowanie naukowców (zachęcanie ich do wyjścia naprzeciw potrzebom biznesu) oraz tworzenie forów współpracy, wymiany kontaktów, dialogu obu stron.” Projekty innowacyjne: Priorytet VIII: „Metody utrzymania aktywności zawodowej pracowników w grupie wiekowej 50+”. Priorytet IX: „Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/regionalnego rynku pracy” Projekty współpracy ponadnarodowej Priorytet VII Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej Szczegóły: Plany działań na 2009 rok W ramach PO KL określenia „projekty innowacyjne” oraz „projekty współpracy ponadnarodowej” zastrzeżone są wyłącznie dla projektów realizowanych zgodnie z Wytycznymi w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w ramach PO KL. Oznacza to, iż projektem innowacyjnym w ramach PO KL jest projekt realizowany zgodnie z definicją podejścia innowacyjnego (szczegóły poniżej) oraz w podziale na etapy, natomiast projektem ponadnarodowym jest projekt, w przypadku którego podpisano umowę o współpracy ponadnarodowej. NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA Definicja projektu innowacyjnego realizowanego w ramach PO KL: W przypadku tego typu projektów, nie ma jednoznacznej definicji innowacyjności w projektach PO KL. W tego typu projektach wymiar innowacyjności powinien przejawiać się w co najmniej jednym z wymiarów: uczestnika projektu, sposobu rozwiązania problemu lub formy wsparcia. Jakie są cechy projektu innowacyjnego PO KL: Projekt innowacyjny cechuje: kompleksowość, uniwersalność (rozwiązanie wypracowane w projekcie jest powszechnie dostępne, nie zawiera ograniczeń branżowych czy terytorialnych), efektywność i trwałość rezultatów; konieczne jest uwzględnienie zasady empowerment, tj.zaangażowania przedstawicieli grup docelowych w przygotowanie i realizację projektu, indywidualne podejście do uczestnika projektu; na każdym etapie realizacji projektu należy poświęcić szczególną uwagę upowszechnianiu celów, efektów i rezultatów projektu (mainstreaming); projekty innowacyjne są narażone na większe ryzyko poprawnej realizacji, a więc we wniosku należy uwzględnić sposoby jego minimalizowania. W PO KL projekty innowacyjne będą realizowane w podziale na dwa etapy (w ramach tej samej umowy o dofinansowanie projektu). Innowacyjność w programach operacyjnych • Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia – wytyczne w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych POKL • • Celem projektów innowacyjnych jest poszukiwanie nowych, lepszych, efektywniejszych sposobów rozwiązywania problemów mieszczących się w obszarach wsparcia EFS. W ramach projektów innowacyjnych PO KL wyróżnia się dwa rodzaje projektów: – – • Innowacyjność produktów, wypracowanego w ramach projektu lub planowanego do upowszechnienia i włączenia do głównego nurtu polityki w ramach projektów upowszechniających, powinna przejawiać się w co najmniej jednym z poniższych wymiarów: – – – • Projekty innowacyjne mające na celu wypracowanie, upowszechnienie i włączenie do głównego nurtu polityki nowych rozwiązań; Projekty innowacyjne, których celem nie jest wypracowanie nowego produktu, ale upowszechnienie i włączenie do głównego nurtu polityki dobrych praktyk / rozwiązań wypracowanych w ramach innych programów czy teŜ projektów PO KL (tzw. projekty upowszechniające). uczestnika projektu - nastawienie na wsparcie nowych, nietypowych grup (niekorzystających wcześniej z pomocy / otrzymujących wsparcie innego rodzaju / korzystających z podobnych, ale nieidentycznych form pomocy); problemu - rozwiązanie problemu, który do tej pory nie był w wystarczającym stopniu uwzględniony w polityce państwa (nowy problem – brak narzędzi / znany problem – brak narzędzi / znany problem – narzędzia niepozwalające na rozwiązanie problemu); formy wsparcia - wykorzystanie nowych instrumentów w rozwiązywaniu dotychczasowych problemów; przy czym możliwe jest tutaj także adaptowanie rozwiązań sprawdzonych w innych krajach, regionach czy też w innych kontekstach, np. w stosunku do innej grupy docelowej, a także rozwój, modyfikacja dotychczas stosowanych instrumentów w celu zwiększenia ich adekwatności, skuteczności i efektywności (nowa forma wsparcia / zaadaptowanie na potrzeby projektu formy wsparcia wykorzystywanej w innym sektorze, w stosunku do innej grupy docelowej / zmodyfikowana forma tradycyjna). W wyniku realizacji projektu innowacyjnego mogą powstawać rozwiązania dostarczające narzędzi wykorzystywanych na poziomie lokalnym / regionalnym / krajowym. Projekt innowacyjny może przewidywać komponent ponadnarodowy, m.in. w zakresie adaptowania rozwiązań sprawdzonych w innych krajach / regionach jak i ich upowszechniania. Innowacyjność w programach operacyjnych • Regionalny Program Operacyjny Mazowieckie • • „Dlatego wparcie będzie kierowane na rozwój sfery badawczo rozwojowej, tworzenie sieci powiązań między nauką i gospodarką, wzmocnienie i rozwój firm wprowadzających innowacje i nowe technologie, aby pobudzać innowacyjność i zwiększać konkurencyjność gospodarki województwa.” „Stymulowanie rozwoju gospodarki regionalnej i jej innowacyjności będzie wzmocnione poprzez działania związane z budową społeczeństwa informacyjnego.” - Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu. Przyspieszenie Mazowsza. e-Rozwoju Innowacyjność w definicjach • Innowacja - proces polegający na przekształcaniu istniejących możliwości w nowe idee i wprowadzaniu ich do praktycznego zastosowania (NOWOŚĆ / NOWATORSTWO)(Encyklopedia zarządzania (www.mfiles.pl/pl/index.php/Innowacja) • innowacja przyrostowa / innowacja radykalna – ewolucja i rewolucja • pięć typów innowacji J. Schumpeter`a: – – – – – wprowadzanie nowych produktów; wprowadzanie nowych metod produkcji; otwarcie nowych rynków zbytu; ukształtowanie nowych źródeł dostaw surowców lub innych środków; tworzenie nowych struktur rynkowych w ramach danego rodzaju działalności. • innowacja społeczna – proces zakorzeniony w kulturze – przeformułowanie, dostosowanie i adaptacja (P.F. Drucker) Innowacyjność w turystyce – projekty RPO WM POIG •Pętla Żuławska - rozwój turystyki wodnej Etap I. •Budowa centrum kulturalno - rekreacyjnego w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu •Zaplecze noclegowe Matecznik Mazowsze wraz z adaptacją stajni na Karczmę Staropolską •Europejski Ośrodek Kultury Technicznej i Turystyki Przemysłowej •Szlaki nowej przygody w zabytkowej Kopalni Soli „Wieliczka" •Rewitalizacja Kanału Elbląskiego na odcinkach: Jezioro Drużno-Miłomłyn, MiłomłynZalewo, Miłomłyn-Ostróda-Stare Jabłonki •Śladem europejskiej tożsamości Krakowa -Szlak Turystyczny po podziemiach Rynku Głównego •Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku •Toruń Hanza nad Wisłą •Termy Gostynińskie •Rozbudowa i modernizacja infrastruktury uzdrowiskowej Konstancina-Zdrój •Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki •Południowo-zachodni Szlak Cysterski •Międzynarodowy turystyczny produkt markowy „Uzdrowiska Kłodzkie" •Zdarzyło się kiedyś nad wodą - trasa turystyczna w radomskim skansenie •Świętokrzyski Szlak Archeo-Geologiczny •Zachodniopomorski Szlak Żeglarski - sieć portów turystycznych Pomorza Zachodniego •Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie •Budowa Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry •Interaktywne Centrum historii Ostrowa Tumskiego w Poznaniu - kolebki państwowości i chrześcijaństwa w Polsce •Rewaloryzacja i adaptacja przedpola Pałacu w Wilanowie, barokowej perły mazowieckich rezydencji królewskich dla potrzeb obsługi i recepcji turystycznej etap I •Termy Cieplickie - Dolnośląskie Centrum Rekreacji Wodnej •Hala Stulecia we Wrocławiu - Centrum Innowacyjności w Architekturze i Budownictwie •Turystyka w siodle-infrastruktura innowacyjnegio i unikatowego produktu turystycznego •Wykorzystanie walorów rzeki Wisły w celu budowy wspólnego produktu turystycznego przez Kazimierz Dolny, Puławy i Janowiec •Wschodnioeuropejskie centrum kongresowo-sportowe Arłamów •Bug - rajem dla turysty •Warszawski węzeł wodno-rowerowy "pedałuj i płyń" - Etap I Innowacyjność w turystyce – projekty OBECNY OBRAZ INNOWACYJNOŚCI: • Instytucja: • wzmacnianie centrów wzrostu – wsparcie znanych atrakcji / produktów • podstawowe rodzaje turystyki – turystyka kulturowa • projekty pojedyncze – punktowe • brak specjalistycznego – ujednoliconego podejścia do oceny • ? • Beneficjent: • strategia krótkoterminowa – powierzchowna analiza rynku • brak podejścia marketingowego – brak usp • zindywidualizowane działanie Innowacyjność w turystyce – projekty Przykłady zagraniczne: • współpraca, • wymiana • sieciowanie, • klastry Innowacyjność w turystyce – projekty Projekt przedsiębiorcy – czy jest innowacyjny: • nieruchomość i samochód na potrzeby firmy; • analiza otoczenia biznesu: wypożyczalnia quadów i rowerów, agroturystyka, usługi transportowe, spływy tratwami / rafting, wspinaczka • planowany zakup paralotni; • Cel: założenie lokalnego biura turystycznego - specjalizacja turystyka atywna Dopasowane podejście do innowacji identyfikacja możliwości zmian analiza kosztów i zysków zmian analiza / znajomość sektora innowacja w turystyce współpraca marketing ??? ??? Polska Organizacja Turystyczna Departament Współpracy Regionalnej www.pot.gov.pl / www.zarabiajnaturystyce.pl