Opis poszczególnych przedmiotów (Sylabus) Rok akademicki 2011/2012 Nazwa Przedmiotu: Społeczeństwo obywatelskie Kod przedmiotu: Typ przedmiotu: obowiązkowy Poziom przedmiotu: podstawowy rok studiów, semestr: II rok/studia I-go stopnia (tryb stacjonarny), semestr IV Liczba punktów ECTS: 4 Metody nauczania: 30 WY, 2/tydzień, 15 tygodni 1) rozmowa nauczająca; 2) pokaz multimedialny; 3) dedukcyjne i indukcyjne tworzenie wiedzy teoretycznej z wykorzystaniem danych empirycznych; 4) praca w grupach Język wykładowy: polski Imię i nazwisko wykładowcy: dr Anna Kołomycew Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień z zakresu socjologii ogólnej, znajomość zasad i reguł funkcjonowania małych i wielkich struktur społecznych oraz podziałów społecznych, wiedza na temat funkcjonowania systemu politycznego i specyfiki jego elementów, ze szczególnym uwzględnieniem podsystemu społecznego; podstawy wiedzy z zakresu prawoznawstwa; Cele przedmiotu (efekty kształcenia i kompetencji): 1) poznanie teorii rozwoju społeczeństwa obywatelskiego; 2) zapoznanie z podstawami i warunkami kształtowania się współczesnych społeczeństw uczestniczących w systemach demokratycznych; 3) poznanie praw i obowiązków obywatela oraz możliwości wpływu i kształtowania sfery publicznej; 4) znajomość podstaw prawnych funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu państwowym i europejskim; 5) poznanie specyfiki funkcjonowania sfery społecznej (ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania sektora organizacji pozarządowych); Lp. Treści merytoryczne przedmiotu LICZBA GODZIN 1 Teorie społeczeństwa obywatelskiego – analiza wybranych koncepcji kształtowania się społeczeństw obywatelskich. Podmioty społeczeństwa obywatelskiego. Analiza wybranych koncepcji. Społeczeństwo obywatelskie – naród – państwo. Analiza zależności. Tradycje i historia „obywatelskości” w Polsce. Wpływ transformacji ustrojowej na specyfikę polskiego społeczeństwa. 2 5 Prawne podstawy funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce 2 6 Regulacje dotyczące społeczeństwa obywatelskiego w systemie Unii Europejskiej. 2 2 3 4 2 3 2 7 Doświadczenia funkcjonowania społeczeństw obywatelskich w wybranych państwach demokratycznych. Kapitał społeczny a budowa społeczeństwa obywatelskiego. 3 9 Organizacje pozarządowe jako podstawa budowy społeczeństwa obywatelskiego. 2 10 Kondycja sektora pozarządowego w Polsce. 2 11 Współpraca sektorowa w Polsce. Podmioty, instrumenty i zakres współpracy sektorowej. 2 12 Ekonomia społeczna. Idea czy praktyczna forma aktywizacji społecznej? 3 8 13 Aktywność społeczna na szczeblu lokalnym. 2 3 Metody oceny: - uzyskanie pozytywnych ocen z dwóch testów sprawdzających wiadomości (sesja letnia); - aktywny udziału w zajęciach; Spis zalecanych lektur: Literatura podstawowa: Kulas P., Wódz K., Dialog. Demokracja. Społeczeństwo obywatelskie, WSB, Dąbrowa Górnicza 2010. Misztal W., Dialog obywatelski we współczesnej Polsce, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011. Organizacje pozarządowe. Dialog obywatelski. Polityka państwa, red. M. Rymsza, IFiS PAN< Warszawa 2008. Praktyki obywatelskie Polaków, red. J. Raciborski, Warszawa 2010. Społeczeństwo obywatelskie. Między ideą a praktyką, red. A. Kościański, W. Misztal, IFiS PAN, Warszawa 2008. Zahorska M., Nasalska E., Wartości. Polityka. Państwo, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2009. Literatura uzupełniająca: Broda-Wysocki P., Rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, „Studia i Monografie" IPiSS, Warszawa 2003. Czy społeczny bezruch?, red. M. Nowak, M. Nowosielski, Poznań 2006. Gliński P., Style działania organizacji pozarządowych w Polsce. Grupy interesu czy pożytuku publicznego?, IFiS PAN, Warszawa 2006. Herbst J., Oblicza społeczeństwa obywatelskiego, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, Warszawa 2005. Kapitał społeczny we wspólnotach, red. H. Januszek, Wydawnictwo AE, Poznań 2005. Nowoczesność. Ponowoczesność. Społeczeństwo obywatelskie w Unii Europejskiej, red. J Mariański, V. Nikolayevsky, Lublin 2007. Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Wrocław 2004. Społeczeństwo obywatelskie w procesie integracji europejskiej. Stan prawny uwzględniający zmiany wprowadzone traktatem z Lizbony, red. M. Witkowska, Wydawnictwo ASPRA-JR, Warszawa 2009. Społeczeństwo obywatelskie, red. E. Balawajder, KUL, Lublin 2007. Unia Europejska a Społeczeństwo obywatelskie, red. R. Paradowski, Poznań 2005. Wawrzyński M., Samopomoc i samoorganizacja Polaków od XIX do XXI, Toruń 2007. Wendt J., Wymiar przestrzenny struktury i aktywności społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Warszawa 2007. Wierzbicki A., Witkowska M., Społeczeństwo obywatelskie, ASPRA-JR, 2006. Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, red. J. Wasilewski, Warszawa 2006. /podpis prowadzącego/ /podpis Kierownika Zakładu/