List otwarty środowisk mniejszości narodowych i etnicznych
advertisement
List otwarty środowisk mniejszości narodowych i etnicznych do Prezesa Rady Ministrów w sprawie realizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym reguluje sprawy związane z zachowaniem i rozwojem tożsamości kulturowej mniejszości oraz określa zadania i kompetencje organów administracji w tym zakresie. Na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2005 r. w imieniu administracji rządowej działaniami w sprawach mniejszości narodowych i etnicznych kieruje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Biurokratyczną barierą w realizacji zobowiązań państwa polskiego wobec mniejszości narodowych i etnicznych jest brak w MSWiA dostatecznych mechanizmów współpracy z organizacjami pozarządowymi mniejszości narodowych oraz jasnych kryteriów kontroli wydatkowanych środków publicznych. Współpracę zakłócają częste zmiany zasad obowiązujących w departamencie odpowiedzialnym za realizację Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym. Przekazywanie środków na aktywność mniejszości narodowych i etnicznych odbywa się na podstawie umowy zawartej między MSWiA a organizacją mniejszości. Organizacje są zobligowane do złożenia wniosków o dotację we wrześniu roku poprzedzającego planowane działania, tak by resorty przygotowujące budżet państwa mogły umieścić te wydatki w planach na rok następny. Zarządzenie nr 32 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 czerwca 2005 r. w sprawie zasad postępowania przy udzielaniu dotacji na realizację zadań mających na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowej, zawiera zapis, na podstawie którego podpisywanie umów i realizację konstytucyjnych zobowiązań wobec mniejszości narodowych i etnicznych uzależnia się od przyjęcia do 31 grudnia mijającego roku budżetu całego państwa przez wszystkie prawomocne instytucje RP. Czyni to organizacje mniejszości, uprawnione do korzystania ze środków budżetowych, zakładnikami układów politycznych w Sejmie, Senacie, Radzie Ministrów. W praktyce środki z dotacji na działalność pojawiają się na kontach organizacji w drugiej połowie roku budżetowego. W 2006 roku umowy na realizację projektów służących zachowaniu tożsamości narodowej i kultury środowisk mniejszości narodowych podpisano z nielicznymi stowarzyszeniami. Większość projektów nadal czeka na stosowne podpisy. · Oparte na aktywności społecznej swych członków organizacje nie są w stanie odpowiedzialnie zaplanować programów działalności na następny rok i ich zrealizować. W konsekwencji, sprawozdając MSWiA wykorzystanie środków narażają się na kwestionowanie przedstawionych raportów, zarzuty o wykorzystanie środków niezgodnie z umową itp. (co jest konsekwencją zmiany terminów imprez i przesunięcia w budżetach wymuszone zmianami kosztów usług). · Organizacje nie mogą finansować ukazujących się periodycznie, nierzadko od kilkudziesięciu lat, pism. Publikowanie we własnym języku jest najważniejszym przejawem realizacji prawa do zachowania tożsamości i fundamentalnym narzędziem do podtrzymywania więzi wśród społeczności mniejszości narodowych i etnicznych. · Taki sam problem pojawia się przy finansowaniu tradycyjnych cyklicznych imprez, zespołów artystycznych, chórów, miejsc spotkań. Są one ważnym składnikiem życia kulturalnego, nie tylko wspólnot mniejszości narodowych, ale również kultury regionu, i wspólnego dziedzictwa narodowego RP. · Organizacje nie mogąc wywiązać się z płatności popadają w zadłużenie paradoksalnie - głównie wobec instytucji administracji państwowej, ZUS, urzędów skarbowych, Poczty Polskiej, przedsiębiorstw komunalnych. Brak środków na wypłaty dla bardzo skromnych zespołów redakcyjnych, drukarni, firm kolportujących pisma, czynsze, telefony – wymusza kompromisy, które skutkują jakością niższa od możliwości twórczych środowisk i zubożeniem oferty kulturalnej adresowanej do wszystkich obywateli. · W konsekwencji ciągłego braku środków finansowych i braku gwarancji ich terminowego otrzymania władze organizacji mniejszości są zmuszane do zaciągania komercyjnych pożyczek, których spłaty pochłaniają wolne środki, które mogłyby być przeznaczone dna działalność merytoryczną. · Większość organizacji mniejszości nie dysponuje pieniędzmi na w pełni profesjonalną obsługę administracyjno - księgową. Borykanie się przez cały rok z mnożącymi się problemami wywołanymi brakiem dotacji oraz precyzyjnych informacji na temat wymogów formalnych czy terminów nie pozwala na bieżące prowadzenie księgowości i rachunkowości. Stawianie nowych wymogów formalnych w trakcie realizacji zadań, rygoryzm przeprowadzanych przez Departament Kontroli MSWiA badań finansów organizacji oraz niepodejmowanie przez MSWiA jednoznacznych, czy też jakichkolwiek decyzji dotyczących pokontrolnych zastrzeżeń, paraliżuje prace księgowe organizacji, a dla resortu stanowi wystarczający pretekst do nie podpisywania umów i przekazywania środków na konta społeczności mniejszości narodowych i etnicznych. · Przedstawiciele organizacji mniejszości nie zostali przeszkoleni przez właściwe służby MSWiA, co do formalnych wymogów sprawozdań. Brak jasnych kryteriów, nie pozwala wywiązać się organizacjom mniejszości w sposób zadawalający MSWiA z obowiązku rozliczenia dotacji. · Konsekwencją tej praktyki jest paraliż działalności organizacji przez znaczną część roku. Realizacja polityki państwa wobec mniejszości jest w tej sytuacji fikcją. Dlatego domagamy się jak najszybszego wywiązania się przez Rząd RP ze zobowiązań wobec organizacji mniejszości narodowych i etnicznych, których zaakceptowane wnioski stanowczo zbyt długo czekają na podpisanie stosownych umów i przekazanie pieniędzy na ich realizację, oraz jak najszybszego i zgodnego z urzędowymi terminami przekazania organizacjom decyzji rozstrzygających spory dotyczące wniosków pokontrolnych. Aby w przyszłym roku uniknąć podobnych sytuacji i zlikwidować, mamy nadzieję, tylko biurokratyczne przeszkody w poprawnych i gwarantujących sprawną realizację przez państwo polskie praw obywatelskich osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych proponujemy: · Wprowadzenie – po konsultacjach ze środowiskami mniejszości i uwzględnieniu dotychczasowych złych doświadczeń – koniecznych zmian zarządzenia nr 32 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 czerwca 2005 r. w sprawie zasad postępowania przy udzielaniu dotacji na realizację zadań mających na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowej. · Zamknięcie procedur zawierania umów w styczniu każdego roku budżetowego. · Wypłacanie w formie zaliczki w lutym każdego roku budżetowego 25% kwoty planowanych dotacji. · Przygotowanie jednoznacznych instrukcji sprawozdawczych i przeszkolenie przedstawicieli organizacji mniejszości w obsłudze środków budżetowych. · Po konsultacjach z szeroką reprezentacją społeczności mniejszości narodowych i etnicznych zagwarantowanie stałych, długoterminowych dotacji instytucjonalnych, a nie tylko doraźnych dotacji na poszczególne projekty. · Ustanowienie mechanizmów współpracy pomiędzy rządem a środowiskami mniejszości w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych uwzględniających postulaty obywateli Polski należących do mniejszości. · Ustanowienie mechanizmów współpracy i doprecyzowanie przez MSWiA kompetencji Pełnomocników ds. mniejszości narodowych powoływanych na szczeblu województw i realnego wsparcia ze strony w/w dla działań podejmowanych dla zachowania tożsamości narodowej i kulturowej mniejszości. Warszawa, 12 czerwca 2006 r. Podpisali: Związek Ukraińców w Polsce – prezes Piotr Tyma Zrzeszenie Kaszubsko–Pomorskie – prezes Artur Jabłoński Wspólnota Litwinów w Polsce – z-ca przewodniczącego Bronius Makauskas Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce – Piotr Paziński Białoruskie Towarzystwo Społeczno–Kulturalne – Jan Zabrocki Stowarzyszenie Romów w Polsce – prezes Roman Kwiatkowski Mazowieckie Stowarzyszenie Romów – Marek Łakatus Zjednoczenie Łemków – Aleksander Maślej Stowarzyszenie „Rosyjski Dom” – Galina Szczygieł Fundacja Wspierania Mniejszości Łemkowskiej „Rutewnika” – Wiera Sandwicz-Bąkowska Koło Zainteresowań Kulturą Ormian przy Polskim Towarzystwie Ludoznawczym – Maciej Bohosiewicz Pisemnie list poparli: Towarzystwo Słowaków w Polsce Związek Tatarów Polskich Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenie Litwinów w Polsce Związek Ukraińców Podlasia Ukraińskie Towarzystwo Historyczne
