Lokalna Strategia Rozwoju - Samorząd Województwa Mazowieckiego
advertisement
STOWARZYSZENIE ROZWOJU ZIEMI SZYDŁOWIECKIEJ ul. Zamkowa 14, 26-500 Szydłowiec tel/48 617 04 67 e-mail:[email protected] www.leader.szydlowiec.org.pl Lokalna Strategia Rozwoju 2007 – 2013 Szydłowiec 2008 Zawartość I. Charakterystyka Lokalnej Grupy Działania (LGD) jako jednostki odpowiedzialnej za realizację Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) ................................................................... …...4 1. Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze .............................................................................................................................. 4 2 Opis procesu budowania partnerstwa ..................................................................................... 6 3. Charakterystyka członków LGD albo jej partnerów i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD ............................................................................................................................... 6 4 Struktura Rady lub innego organu LGD, do którego wyłącznej właściwości należy wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005, zwanym dalej „organem decyzyjnym 5 Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego .................................... 9 6 Procedury wyboru przez LGD ............................................................................................. 11 6.1 Procedura wyłączenia z oceny członków Rady mających związek z projektem .............. 11 6.2 Procedura naboru pracowników ........................................................................................ 12 6.3 Warunki lokalowe biura LGD ........................................................................................... 14 7. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego LGD ...... 14 8. Doświadczenie LGD i członków LGD albo jej partnerów w realizacji operacji………..14 II.Opis obszaru objętego LSR wraz uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności. ……………...16 III. Analiza SWOT obszaru objętego LSR, wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy ..... 36 IV. Określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR oraz wskazanie planowanych przedsięwzięć służących osiągnięciu poszczególnych celów szczegółowych, w ramach których będą realizowane operacje. ....................................................................................... 38 VI. Wykazanie spójności specyfiki obszaru z celami LSR ........................................................ 42 Viii. Uzasadnienie podejścia innowacyjnego dla planowanych przedsięwzięć w ramach LSR44 IX. Określenie procedury oceny zgodności operacji LSR, procedury wyboru operacji przez LGD, procedury pdwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji w LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 2 ramach działania „Wdrażanie LSR”, kryteriów, na podstawie których jest oceniana zgodność operacji z LSR, oraz kryteriów wyboru operacji, a także procedury zmiany tych kryteriów. ............................................................................................................................... 46 1. Zasady postępowania z wnioskiem ..................................................................................... 46 2. Tryb wyboru operacji przez LGD ....................................................................................... 47 3. Tryb dokonywania oceny zgodności operacji z LSR .......................................................... 49 4. Procedura oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru ................................ 53 5. Procedura zmiany lokalnych kryteriów wyboru ................................................................. 56 X. Określenie budżetu LSR dla każdego roku jej realizacji. ....................................................... 57 XI. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR ................................................................ 63 XII. Opis procesu wdrażania i aktualizacji LSR ......................................................................... 665 XIII. Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej .............................................. 676 XIV. Powiązania LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LSR ...................................................................................................................................... 687 XV. Wskazanie planowanych działań, przedsięwzięć lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdrażanych na obszarze LSR .................................................. 765 XVI. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich ............ 765 XVII. Informacja o załącznikach ...........................................................................................776 LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 3 I. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD) jako jednostki odpowiedzialnej za realizację lokalną strategię rozwoju (LSR) Lokalna grupa działania o nazwie „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” działa na podstawie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 oraz przepisów: rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 roku w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), (Dz. Urz. UE L 277 z 21.10.2005, str.1, ze zmianami) – dalej nazywane rozporządzeniem Rady (WE); ustawy z dnia 7 marca 2007 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64 poz. 427 oraz z 2008 r. Nr 98, poz. 634) – dalej nazywaną ustawą o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich; ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 roku Nr 79, poz. 855 ze zmianami) – dalej nazywaną Prawem o stowarzyszeniach; rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 maja 2008 roku w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokalnej strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 (Dz. U. Nr 103 poz. 659) – dalej nazywane rozporządzeniem w sprawie kryteriów i sposobu wyboru LGD; statutu Stowarzyszenia, wynikiem tego posiada osobowość prawną i status stowarzyszenia. 1. Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze Zgodnie ze statutem siedziba Stowarzyszenia mieści się w Szydłowcu, kod pocztowy 26– 500, ul. Zamkowa 14. Stowarzyszenie swoim działaniem obejmuje obszar Rzeczpospolitej Polskiej. Stowarzyszenie może być członkiem krajowych i międzynarodowych organizacji o podobnym celu działania. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 4 Stowarzyszenie zawiązano na czas nieokreślony, zaś rozwiązaniu może ulec na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia lub w inny sposób zgodny z obowiązującymi przepisami. Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w dniu 25 maja 2006 roku w Krajowym Rejestr Sądowym w Warszawie pod numerem KRS: 0000257725. Urząd Statystyczny w Radomiu nadał numer indentyfikacyjny REGON 140576740. Statutowym celem głównym stowarzyszenia jest działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Do celów pośrednich należą m. in.: realizacja lokalnej strategii rozwoju (LSR) opracowanej przez lokalną grupę działania (LGD) w rozumieniu przepisów PROW dla obszaru gmin powiatu szydłowieckiego: Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko, Szydłowiec; aktywizowanie ludności wiejskiej; promocja obszarów wiejskich położonych w w/w gminach; upowszechnianie i wymiana informacji o inicjatywach związanych z aktywizacją ludności na obszarach wiejskich położonych w w/w gminach; mobilizowanie ludności do wzięcia aktywnego udziału w procesie rozwoju obszarów wiejskich położonych w w/w gminach; realizacja i wspieranie działań na rzecz realizacji PROW dla obszaru w/w gmin; upowszechnianie i wymiana informacji o inicjatywach związanych z aktywizacją ludności na obszarach wiejskich położonych w w/w gminach; rozwój edukacji i sportu na terenach wiejskich; działania mające na celu pobudzenie: aktywności zawodowej, rozwoju przedsiębiorczości na terenach wiejskich; wspieranie rozwoju usług turystycznych w celu zwiększenia dochodów i zasobności mieszkańców gmin; tworzenie warunków umożliwiających zachowanie dziedzictwa i tożsamości kulturowej; promocja walorów lokalnych: na poziomie regionalnym, krajowym i międzynarodowym, w szczególności w dziedzinie produktów, usług, kultury i sztuki; wspieranie powstawania i działalności partnerstwa międzysektorowego i międzyregionalnego; działania zapobiegające zjawisku marginalizacji grup społecznych, i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich przyczynia się do osiągnięcia następujących celów: a. wysokiej atrakcyjności turystycznej obszaru objętego LSR umożliwiającej czerpanie dochodu z turystyki. b. poszukiwania nowych metod zarobkowania na wsi (rozwój alternatywnych form gospodarowania i MSP); c. podniesienia jakości zasobów ludzkich w regionie objętym LSR. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 5 2. Opis procesu budowania partnerstwa Identyfikacja istniejących problemów lokalnych, słaba współpraca samorządów oraz niski poziom wykorzystywania posiadanych zasobów stały się motywem do podjęcia współpracy pomiędzy gminą Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko i Szydłowiec w celu prowadzenia działań zmierzających do aktywizacji samorządów i partnerów społecznogospodarczych, zainteresowanych projektami w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) Oś 4 Leader. Inicjatywę budowania partnerstwa trzech sektorów podjęło Stowarzyszenie Szydłowieckie Forum Gospodarcze, które doprowadziło do powstania Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej. Grupa inicjatywna zaangażowała do współpracy samorządy gmin powiatu szydłowieckiego w tym przedstawiciele sektorów: gospodarczego oraz społecznego. Do opracowania Lokalnej Strategii Rozwoju zostały wykorzystane wyniki konsultacji społecznych prowadzonych podczas przygotowania ZSROW. Bezpośrednie kontakty przedstawicieli LGD ze społecznością lokalną potwierdziły aktualność zidentyfikowanych potrzeb mieszkańców. Działania te pozwoliły na zdefiniowanie podstawowych celów rozwoju obszaru LGD. Na plan pierwszy wysunęły się: wykorzystanie lokalnych walorów naturalnych i historycznych do wytworzenia usług turystycznych i rekreacyjnych, rozwój małej przedsiębiorczości i usług przy wykorzystaniu istniejącego potencjału. Podczas przeprowadzonych seminariów wytyczono i zdefiniowano misję stowarzyszenia oraz cele ogólne i szczegółowe w oparciu o możliwości rozwoju regionu. Dokonano także analizy istniejących zasobów naturalnych i społecznych, a także przeprowadzono analizę SWOT. 3. Charakterystyka członków LGD albo jej partnerów i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” jest partnerstwem złożonym z przedstawicieli sektorów: społecznego, publicznego oraz gospodarczego. Stowarzyszenie tworzy 43 członków. Członkami zwyczajnymi Stowarzyszenia, w myśl postanowień statutu, są osoby fizyczne bądź prawne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawione praw publicznych, LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 6 które złożyły deklarację członkowską. Przy czym osoba fizyczna, reprezentująca osobę prawną, nie może być jednocześnie członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia. Osoba prawna działa w Stowarzyszeniu przez swojego przedstawiciela. Członkiem zwyczajnym może być w szczególności każda z gmin tworzących LGD oraz inne osoby prawne działające aktywnie na rzecz rozwoju obszaru działania Stowarzyszenia, które utożsamiają się z celami działania Stowarzyszenia. Zgodnie z §10 statutu Stowarzyszenia nabycie i utrata członkowstwa następuje w drodze uchwały Zarządu Stowarzyszenia przyjętej zwykłą większością głosów. W skład organu decyzyjnego Stowarzyszenia może wchodzić 11 – 15 osób, w tym od 3 do 5 osób z sektora publicznego, od 3 do 5 osób z sektora gospodarczego, od 3 do 5 osób z sektora społecznego. Aktualna reprezentatywność Rady odzwierciedla reprezentatywność trzech sektorów w składzie LGD i przedstawia się następująco: Tabela: Aktualna reprezentatywność przedstawicieli sektorów: społecznego, gospodarczego i publicznego Rady LGD w stosunku do LGD Sektor społeczny Sektor gospodarczy Sektor publiczny LGD Rada LGD Rada LGD Rada 3 0 3 1 2 1 2 1 3 0 3 0 3 1 4 1 2 1 4 0 2 0 2 1 4 1 3 1 2 1 16 3 15 3 12 4 gmina Szydłowiec Mirów Jastrząb Orońsko Chlewiska Razem Nawiązując do przyjętych założeń dotyczących możliwości i zasad przyjmowania nowych członków przez Lokalną Grupę Działania należy podkreślić, iż proces budowy partnerstwa jest procesem ciągłym i nie kończy się na utworzeniu LGD. LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” dąży do poszerzenia składu członków, jak i partnerów. Podczas bezpośrednich kontaktów przedstawicieli LGD i społeczności lokalnej zwracano uwagę na potrzebę dalszego umacniania więzi między obecnymi partnerami, jak i rozszerzania składu LGD o nowych partnerów i członków. Zgodnie ze statutem, by zostać LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 7 członkiem LGD, należy wypełnić deklarację członkowską . Zarząd przyjmuje członków uchwałą podejmowaną zwykłą większością głosów. W celu jak najlepszego wykorzystania zasobów i poprawy jakości życia na terenie LGD, do współpracy zapraszane są również instytucje i podmioty funkcjonujące na obszarze LGD „Stowarzyszenia Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej”, które identyfikują się z celami stowarzyszenia, jednakże pozostaną partnerami Stowarzyszenia na podstawie deklaracji partnerskiej. 4. Struktura Rady lub innego organy LGD, do którego wyłącznej właściwości należy wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005, zwanym dalej „organem decyzyjnym” LGD zobowiązana jest posiadać Radę, będącą jej organem decyzyjnym, do której wyłącznej kompetencji należy wybór operacji realizowanych w ramach opracowanej LSR. W stosunku do całego trójsektorowego partnerstwa (LGD) organ ten można uznać za reprezentatywny. Rada LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” składa się z 11-15 członków, w tym przewodniczącego i 4 zastępców przewodniczącego. Przewodniczącego wybiera Walne Zebranie Członków, natomiast zastępcy wybierani są na pierwszym posiedzeniu Rady LGD. Zgodnie z postanowieniami statutu Rada w co najmniej 50 % składa się z podmiotów o których mowa w art. 6 ust. 1 lit b i c rozporządzenia Rady (WE), czyli partnerów gospodarczych i społecznych oraz innych odpowiednich podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego oraz podmiotów odpowiedzialnych za promowanie równości mężczyzn i kobiet, wybieranych i odwoływanych przez Walne Zebranie. W skład Rady obecnie wchodzą przedstawiciele wszystkich gmin będących członkami albo partnerami LGD z pośród, których: 1) od trzech do pięciu przedstawicieli podmiotów sektora publicznego będących członkami lub partnerami LGD, 2) od trzech do pięciu przedstawicieli podmiotów sektora społecznego będących członkami lub partnerami LGD, 3) od trzech do pięciu przedstawicieli przedsiębiorców będących członkami albo partnerami LGD. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 8 Do kompetencji rady należy wybór operacji, które mają być realizowane w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju. By Rada LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” działała przejrzyście, jawnie i demokratycznie posiada wewnętrzny Regulamin organizacyjny. Członkowie Rady cieszą się autorytetem na obszarze LGD. Są to osoby posiadające umiejętności, doświadczenie i kwalifikacje pozwalające na powierzenie im w/w zadania. Doświadczenie i kwalifikacje członków organu decyzyjnego LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” zawiera załącznik nr 2. 5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego Regulaminem funkcjonowania LGD, zapewniającym przejrzystość, demokratyczność oraz jawność podejmowanych decyzji, jest statut. Zgodnie z jego postanowieniami, władzami Stowarzyszenia są Walne Zebranie, Zarząd, Rada oraz Komisja Rewizyjna jako organ kontroli wewnętrznej. LGD przyjęła zapis w statucie zabraniający członkom Zarządu, Komisji Rewizyjnej oraz Rady pełnić funkcje w dwóch lub więcej z tych organów. Najwyższą władzą Stowarzyszenia jest Walne Zebranie. Kadencja Zarządu oraz Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia trwa 3 lata, a ich wybór przez Walne Zebranie odbywa się w głosowaniu, zwykłą większością głosów, przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków stowarzyszenia uprawnionych do głosowania. Walne Zebranie Członków zwołuje Zarząd co najmniej jeden raz na sześć miesięcy lub na pisemny wniosek Komisji Rewizyjnej lub Zarządu. W Walnym Zebraniu mogą uczestniczyć zwyczajni członkowie Stowarzyszenia oraz z głosem doradczym, partnerzy Stowarzyszenia i zaproszeni przez Zarząd goście. Do kompetencji Walnego Zebrania należy m.in. uchwalanie kierunków i programu działania Stowarzyszenia (w tym LSR), ustalanie liczby członków Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Rady, wybór i odwołanie członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej oraz Rady, rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Zarządu oraz Komisji Rewizyjnej, w szczególności dotyczących projektów realizowanych w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju opracowanej przez LGD, udzielenie absolutorium ustępującemu Zarządowi, uchwalanie zmian Statutu, podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia Stowarzyszenia do innych organizacji, podejmowanie uchwał w sprawie rozwiązania Stowarzyszenia, rozpatrywanie odwołań od uchwał Zarządu wniesionych przez członków Stowarzyszenia, uchwalanie regulaminu obrad Walnego Zebrania, inne niezbędne działania wynikające z LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 9 etycznego i zgodnego z prawem działania Stowarzyszenia. Funkcją rady jest natomiast wybór operacji, które mają być realizowane w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju. Zarząd kieruje całokształtem działalności Stowarzyszenia. Zgodnie z uchwałami Walnego Zebrania, reprezentuje Stowarzyszenie na zewnątrz i ponosi odpowiedzialność przed Walnym Zebraniem. Zarząd składa się z Prezesa, Wiceprezesa, skarbnika, sekretarza i od 1 do 3 innych członków Zarządu wybieranych i odwoływanych przez Walne Zebranie. Do zadań Zarządu należy w szczególności decydowanie w sprawach członkowstwa Stowarzyszenia, reprezentowanie Stowarzyszenia na zewnątrz i działanie w jego imieniu, kierowanie bieżącą pracą Stowarzyszenia, zwoływanie Walnego Zebrania, ustalanie wysokości składek członkowskich, powoływanie i odwoływanie kierownika Biura Stowarzyszenia oraz zatrudnianie innych pracowników tego Biura, ustalanie wysokości zatrudnienia i zasad wynagradzania pracowników Biura Stowarzyszenia oraz ustalanie regulaminu Biura Stowarzyszenia. Do reprezentowania Stowarzyszenia oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych upoważnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie, w tym zawsze musi być Prezes, Wiceprezes Zarządu lub Skarbnik. Komisja Rewizyjna jest organem kontroli wewnętrznej Stowarzyszenia. Członków Komisji Rewizyjnej wybiera Walne Zebranie. Komisja Rewizyjna ze swego składu wyłania Przewodniczącego, Wiceprzewodniczącego i Sekretarza Komisji. Członkiem Komisji Rewizyjnej nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione umyślnie. Członkowie Komisji Rewizyjnej nie mogą być w związku małżeńskim, ani też w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu zatrudnienia z członkami Zarządu. Do kompetencji Komisji Rewizyjnej należy: kontrola bieżącej działalności Stowarzyszenia, ocena prac i składanie wniosków w przedmiocie udzielenia absolutorium dla Zarządu na Walnym Zebraniu, występowanie z wnioskiem o zwołanie Walnego Zebrania. Reasumując, zgodnie z postanowieniami statutu organem decyzyjnym Stowarzyszenia jest Rada. Zarząd pełni funkcję wykonawczą, zaś Komisja Rewizyjna sprawuje kontrolę nad działalnością Zarządu. Gospodarka majątkiem Stowarzyszenia prowadzona jest na podstawie preliminarza obejmującego przychody i koszty. Rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy. Preliminarz ustala Zarząd na swoim pierwszym posiedzeniu w roku kalendarzowym. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 10 6. Procedury wyboru przez LGD 6.1 Procedura wyłączenia z oceny członków Rady mających związek z projektem Przedmiot procedury: LGD opracowało postępowanie w sprawie wniosku ocenianego przez członków Rady, wśród których znajdują się osoby reprezentujące wnioskodawcę bądź związane z projektem. Obszar: Wyłączenie członka Rady z oceny wniosku podczas posiedzeń Rady. Funkcja: Procedura opisuje przebieg czynności związanych z wyłączeniem z oceny operacji członków Rady mających związek z ocenianą operacją. Poprzedzona jest stwierdzeniem prawomocności posiedzenia (quorum) i rozpoczęciem procedury głosowania, a zakończona czynnościami Komisji Skrutacyjnej posiedzenia w sprawie obliczenia ilości członków Rady uprawnionych do głosowania. Przebieg procesu – opis czynności: Ocena projektów przez Radę odbywa się na posiedzeniu Rady w umówionym i jawnym terminie. Porządek posiedzenia rozpoczynają czynności: - przewodniczący Rady otwiera zebranie - członkowie Rady wypełniają listę obecności - przewodniczący określa wg listy obecności czy zebranie jest prawomocne (konieczność wystąpienia quorum – 50% + 1 członków Rady obecnych na zebraniu) Jeśli warunek ten jest spełniony przewodniczący Rady otwiera posiedzenie. W pierwszej kolejności w porządku obrad znajdują się wystąpienia osób referujących projekt oraz innych osób uwzględnionych w porządku posiedzenia. Następnie członkowie Rady i inne osoby obecne na posiedzeniu mogą zgłaszać wnioski i zapytania. Przewodniczący posiedzenia zarządza w tym miejscu dyskusję. Kolejnym etapem posiedzenia, w którym uczestniczy tylko ciało decyzyjne LGD jest głosowanie. Przed otwarciem procedury głosowania, Przewodniczący posiedzenia zarządza dyskusję członków Rady dotyczącą omawianych operacji w poprzedniej części posiedzenia. Głosowanie przez wypełnienie kart oceny zgodności operacji z LSR rozpoczyna się wypełnieniem przez członków Rady oświadczeń o związku z projektem zawartych w karcie do LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 11 głosowania w sprawie zgodności operacji z LSR. Członkowie Rady, którzy reprezentują wnioskodawcę bądź w inny sposób są związani z projektem zostają wyłączeni z oceny wniosku. Do obowiązków Komisji Skrutacyjnej wybieranej na potrzeby każdego z posiedzeń jest sprawdzenie oświadczeń i policzenie członków Rady uprawnionych do głosowania. Tabela: Procedura wyłączenia członków Rady mających związek z projektem z oceny operacji Zakres odpowiedzialności Przewodniczący Posiedzenia Członkowie Rady Komisja skrutacyjna posiedzenia Nazwa zadania Terminy Rozpoczęcie procedury głosowania Wypełnienie oświadczeń Podczas posiedzenia Rady Obliczenie ilości osób głosujących 6.2 Procedura naboru pracowników Statut Stowarzyszenia określa, iż Stowarzyszenie może zatrudniać pracowników do prowadzenia swoich spraw. W kompetencji Zarządu leży powoływanie i odwoływanie kierownika Biura Stowarzyszenia oraz zatrudnianie innych pracowników tego biura. Nawiązując do celów LSR obszaru LGD oraz specyfiki rynku pracy w gminach: Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko, Szydłowiec w naborach i zatrudnieniu pracowników biura LGD należy zastosować procedurę: a) sformułowanie i opublikowanie ogłoszenia o naborze pracownika w terminie 14 dni przed rozpoczęciem rekrutacji na stronie internetowej Stowarzyszenia lub w prasie lokalnej. Ogłoszenie powinno zawierać: - opis stanowiska i wymiar czasu pracy - zakres obowiązków - wymagania konieczne wobec kandydata - wymagania pożądane wobec kandydata - termin i miejsce składania dokumentów - informacja o potrzebnych załącznikach, w tym życiorys zawodowy kandydata, list motywacyjny, kopie dokumentów potwierdzających kwalifikacje. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 12 b) ocena formalna ofert kandydatów polega na weryfikacji dokumentów pod kątem ich kompletności i terminu dostarczenia w miejsce podane w ogłoszeniu. Oceny tej dokonuje Zarząd Stowarzyszenia. c) ustalenie i zaproszenie kandydatów na rozmowę kwalifikacyjną, podanie terminu i miejsca, w którym odbędzie się rekrutacja, d) realizacja rozmów kwalifikacyjnych przez Zarząd Stowarzyszenia oraz ocena kandydatów, e) poinformowanie kandydatów do pracy w biurze LGD o wynikach rekrutacji. Wykluczona jest wszelka dyskryminacja kandydatów ze względu na płeć, czy też stopień niepełnosprawności. Zarząd, do którego zadań należy zatrudnianie pracowników, kierować się będzie tylko i wyłącznie kwalifikacjami oraz doświadczeniem kandydatów. W przypadku podobnych wyników po wstępnej fazie rekrutacji pierwszeństwo w otrzymaniu stanowiska będą miały osoby z terenu objętego LSR. W przypadku małego zainteresowania zatrudnieniem w biurze LGD, Zarząd ustala nowy nabór obniżając wymagania konieczne wobec kandydatów bądź stawkę wynagrodzenia. Według analizy rynku pracy na terenie LGD w ostatnich latach przybyło osób w wieku produkcyjnym. Jednakże poziom bezrobocia jest wysoki. Adekwatnie do potrzeb stowarzyszenia oraz zgodnie z informacjami na temat specyfiki rynku pracy na obszarze LGD, wykaz osób/stanowisk pożądanych w funkcjonowaniu LGD w przyszłości prezentuje się następująco: Kierownik Biura koordynuje pracą biura. Pełni nadzór nad realizacją zadań biura zgodnie z harmonogramem. Ponosi odpowiedzialność za pracę biura przed Zarządem Stowarzyszenia. Posiada prawo usunięcia lub zawieszenia każdego pracownika lub przedstawiciela biura wybranego lub mianowanego przez Zarząd, mając ku temu uzasadnione przesłanki. Posiada prawo ogólnej kontroli nadzoru polityk i operacji stowarzyszenia, z uwzględnieniem ograniczeń nałożonych przez Zarząd, dokumentów dotyczących zmian strukturalnych lub niniejszych praw wewnętrznych. Ponadto zarządza on organizacją pracy biura, zarządza korespondencją oraz dokumentacją stowarzyszenia, asystuje przy prowadzonych projektach, jak również administracyjnie wspiera pracowników biura. Asystent projektu z wykształceniem prawniczym, administracyjnym lub pokrewnym, posiadający minimum doświadczenia w administracji. Do obowiązków tego asystenta należy doradztwo z zakresu działań sprzyjających realizacji celów określonych w LSR oraz pomoc we właściwym funkcjonowaniu Stowarzyszenia w oparciu o istniejące przepisy prawa. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 13 Zadaniem asystenta będzie również pomoc beneficjentom w wypełnianiu wniosków. Jednakże głównym obowiązkiem tego pracownika będzie obsługa administracyjna wniosków. Asystent projektu z wykształceniem humanistycznym lub pokrewnym. Do zadań tego pracownika będzie należała okresowa pomoc w przygotowaniu i realizacji działań LGD dotyczących nabywania umiejętności oraz aktywizacji ludności. Opłacanie składek ZUS przez Stowarzyszenie pozwoli również na pozyskanie stażystów z Powiatowego Urzędu Pracy. Staże w Stowarzyszeniu wzmocnią sytuację kadrową LGD, a dla młodych ludzi będą ofertą zdobycia pożądanego na rynku pracy doświadczenia z zakresu funduszy pomocowych. 6.3 Warunki lokalowe biura LGD Biuro Stowarzyszenia znajduje się w Szydłowcu. Stan techniczny i lokalowy pomieszczeń biura pozwala na przyjmowanie i obsługę interesantów, a także pozwala na archiwizowanie dokumentów oraz organizację spotkań. 7. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego LGD Organ decyzyjny LGD w myśl postanowień statutu LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” stanowi Rada. Członkowie Rady posiadają kwalifikacje w zakresie pozyskiwania środków z funduszy unijnych oraz szerokie doświadczenie zdobyte dzięki udziałowi w licznych projektach na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, organizacji szkoleń i doradztwa przy wykorzystywaniu funduszy strukturalnych oraz działań promocyjnych w gminach. Szczegółowy opis kwalifikacji i doświadczenia członków Rady zawiera się w załączniku nr 2 . 8. Doświadczenie LGD i członków LGD albo jej partnerów w realizacji operacji Doświadczenie Stowarzyszenia Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej przedstawia załącznik nr 4. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 14 Wyszczególnienie Powierzchnia Udział w ogólnej Liczba ludności II. Opis obszaru objętego LSR wraz uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności. 1. Charakterystyka obszaru LGD 1.1 Położenie Obszar aktywności Lokalnej Grupy Działania „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” jest tożsamy z terenem powiatu szydłowieckiego, który leży w południowej części województwa mazowieckiego, graniczy z województwem świętokrzyskim (powiaty skarżyski, starachowicki i konecki) oraz z powiatami: przysuskim i radomskim ziemskim. Powiat tworzy 5 jednostek administracyjnych: miasto Szydłowiec (gmina miejsko-wiejska), Chlewiska, Jastrząb, Mirów i Orońsko (gminy wiejskie). Powierzchnia obejmuje obszar 452 km2, co stanowi 1,27% powierzchni województwa mazowieckiego. Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 15 ewidencyjna [km2] powierzchni [%] Obszar LGD 1 414 100,0 40 073 Szydłowiec 138 30,5 19 257 Chlewiska 124 27,4 6 165 Jastrząb 55 12,2 5 150 Mirów 53 11,7 3 798 Orońsko 82 18,1 5 703 Miejscowością o charakterze centralnym jest miasto Szydłowiec o liczbie mieszkańców 11 996 (stan na dzień 31 grudnia 2006) będące siedzibą powiatu. Dużym atutem Ziemi Szydłowieckiej jest położenie geograficzne. Obszar LGD znajduje się między trzema dużymi aglomeracjami miejskimi: Warszawą, Krakowem i Łodzią. Przez tereny powiatu przebiegają szlaki komunikacyjne o istotnym znaczeniu dla gospodarki; drogi krajowe: Gdańsk (połączenie promowe na północ Europy) – Chyżne (przejście graniczne w kierunku na południe Europy). Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski wg Kondrackiego obszar LGD należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego i Wyżyn Polskich, podprowincji Niziny Środkowopolskie i Wyżyna Małopolska, makroregionów Wzniesienia Południowomazowieckie i Wyżyna Kielecka oraz regionów Równina Radomska, Garb Gielniowski i Przedgórze Iłżeckie. Równina Radomska to duży mezoregion fizycznogeograficzny w województwie mazowieckim, na której częściowo położona jest kraina historyczna – Ziemia Radomska. Równina Radomska rozpościera się na południe od Doliny Białobrzeskiej, między Przedgórzem Iłżeckim, Równina Kozienicką i Małopolskim Przełomem Wisły obejmując powierzchnię ok. 3640 km². Jest to równina denudacyjna o zdegradowanej pokrywie utworów czwartorzędowych (w wyniku procesów peryglacjalnych), pod którą występują warstwy jurajskie i kredowe, zapadające się ku północno-wschodowi. Równinę przecinają płytkie doliny Radomki, Iłżanki i Krępianki. Jest to równina rolnicza z małym udziałem lasów. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 16 Garb Gielniowski (również Wzgórza Koneckie) zajmuje obszar doliny Kamiennej po wieś Gielniów, graniczy ze Wzgórzami Opoczyńskimi na zachodzie a na południu z Płaskowyżem Suchedniowskim. Zbudowany jest z piaskowców retycko – liasowych. Zajmuje powierzchnię około 515 km². Najwyższym wzniesieniem jest góra Altana o wysokości 408 m n.p.m. Występują tu rzeki: Radomka oraz Drzewiczka. Tereny są porośnięte lasem. Przedgórze Iłżeckie północno-wschodnia część Wyżyny Kieleckiej. Rozciąga się między doliną Kamiennej na południu, a Równiną Radomską na północy. Dolina Kamiennej oddziela je od Wyżyny Sandomierskiej i Gór Świętokrzyskich. Występują tu pasma wzniesień (o wysokości 200-300 m n.p.m.) zbudowanych ze skał kredowych i jurajskich, ciągnących się z północnego zachodu na południowy wschód. Przedgórze w większej części porośnięte jest lasami Puszczy Iłżeckiej. Brak tu większych cieków, istnieją natomiast trzy zbiorniki zaporowe, również o stosunkowo niewielkiej powierzchni (koło Skarżyska, Starachowic oraz Brodów). Na południowym skraju Przedgórza ulokowane są miasta Ostrowiec Świętokrzyski i Starachowice. 1.2 Powierzchnia Ze względu na posiadane warunki naturalne i stan uprzemysłowienia regionu, obszar objęty strategią ma charakter rolniczy oraz turystyczny. Decydują o tym w głównej mierze stan uprzemysłowienia, oraz posiadane warunki naturalne, zależne od poszczególnych części obszaru. Strukturę użytkowania gruntów na obszarze LGD prezentuje tablica 1.1 oraz wykres 1.1. W strukturze użytkowania gruntów dominują użytki rolne, które zajmują łącznie 27 779 hektarów (59,2%). Blisko 1/3 powierzchni obszaru LGD zajmują lasy – 14 919 ha. Pozostałe grunty (w tym grunty zabudowane i zurbanizowane oraz nieużytki), stanowiące 9,0% powierzchni, zajmują 4 209 ha. Tabela 1.1 Powierzchnia powiatu według kierunków wykorzystania 1.1.1.1.1.1 Rodzaje gruntów Powierzchnia ewidencyjna [ha] Udział w ogólnej powierzchni [%] Powierzchnia ogólna 46 907 100,0 Użytki rolne 27 779 59,2 Lasy 14 919 31,8 Pozostałe grunty 4 209 9,0 Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 17 Wykres 1.1. Powierzchnia obszaru LGD według kierunków wykorzystania Lasy 31,8% Pozostałe grunty 9,0% Użytki rolne 59,2% Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego Obszar objęty strategią jest podzielony na 5 jednostek administracyjnych (jedna gmina miejsko-wiejska oraz cztery gminy wiejskie), z których największą jest gmina Szydłowiec stanowiąca 30,5% obszaru LGD. Drugą co do wielkości jest gmina Chlewiska – powyżej ¼ powierzchni powiatu. Pozostałe gminy wiejskie Jastrząb, Mirów i Orońsko zajmują odpowiednio 12,2, 11,7% oraz 18,1% obszaru. Strukturę administracyjną obszaru prezentuje tablica 1.2 oraz wykres 1.2. Tabela 1.2 Powierzchnia powiatu według gmin Wyszczególnienie Powierzchnia ogólna Powierzchnia ewidencyjna [km2] Udział w ogólnej powierzchni [%] 1 414 100,0 Szydłowiec 138 30,5 Chlewiska 124 27,4 Jastrząb 55 12,2 Mirów 53 11,7 Orońsko 82 18,1 Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 18 Wykres 1.2. Powierzchnia obszaru LGD według gmin Orońsko 18,1% Mirów 11,8% Szydłowiec 30,5% Jastrząb 12,2% Chlewiska 27,4% Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego 2. Uwarunkowania przyrodnicze i środowiskowe 2.1 Klimat Obszar objęty projektem charakteryzuje się następującymi wskaźnikami: średnia roczna temperatura: + 7,5 st. C (średnia temperatura najzimniejszego miesiąca – styczna – 3,5 st. C, najcieplejszego – lipca + 17,5 0C). okres trwania zimy: 98 dni zaleganie pokrywy śnieżnej: 93 dni w roku średnioroczne opady atmosferyczne: 620 mm długość okresu wegetacyjnego: 210 dni kierunek wiatrów: przeważają z kierunków zachodnich Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Szydłowieckiego 2.2 Gleby Na terenie gmin obszaru LGD dominują gleby bielicowe na podłożu kamienistym, piaszczystym i gliniastym. Niewielki odsetek to gleby brunatne i rędziny mieszane. Podobnie jak na terenie całego Mazowsza dominują gleby o odczynie kwaśnym lub bardzo kwaśnym o pH do 5,5. Zakwaszenie gleb ma bardzo poważny wpływ na zmniejszenie plonów. Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Szydłowieckiego LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 19 2.3 Bogactwa naturalne i środowisko przyrodnicze O atrakcyjności turystycznej stanowią walory przyrodnicze i krajobrazowe. Niezaprzeczalne bogactwo gmin obszaru LGD powiatu stanowią lasy, w szczególności ogromny kompleks leśny, porastający południową część gminy Szydłowiec – tzw. Garb Gielniowski, stanowiący pozostałość pierwotnej Puszczy Świętokrzyskiej. Szczególnie interesujące są również liczne bogactwa geologiczne (jak chociażby złoża piaskowca, krzemienia czekoladowego) i interesujące formy ukształtowania terenu: przełomy rzek, wydmy, jamy, urwiska i wąwozy FLORA W lasach gmin obszaru LGD spotykamy rośliny chronione takie jak: wawrzynek wilczełyko, konwalia majowa, pierwiosnka wyniosła. Wśród drzewostanów występują: sosna zwyczajna, świerk pospolity, jodła pospolita, buk zwyczajny, grab zwyczajny, rzadziej dąb szypułkowy. Znajdują się one w zasięgu naturalnego występowania jodły pospolitej, buka zwyczajnego, modrzewia polskiego oraz jaworu. Największe powierzchnie zajmują siedliska boru świeżego oraz boru mieszanego świeżego. W drzewostanach dominuje sosna i jodła w różnych klasach wieku. Na omawianym terenie występuje również rzadka odmiana dębu szypułkowego (w okolicy leśniczówki Zbijów). Na terenie gmin obszaru LGD występuje również roślinność szuwarowo – torfowiskowa zajmująca łąki wilgotne, łąki bagienne i torfowiska. W skład poszycia wchodzą: jeżyna fałdowana i popielica, kruszyna pospolita, bez czarny i koralowy, malina właściwa, głóg, jałowiec pospolity. Runo leśne składa się z borówek, turzycy orzęsionej i leśnej, fiołka leśnego oraz licznych gatunków mszaków i porostów. FAUNA Najczęściej występujące na omawianym terenie zwierzęta to: sarny, zające, krety, lisy. Lasy i łąki w dolinie rzeki Iłżanki to miejsca lęgów i przelotów ptaków m. in. bociana czarnego. OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU Walory przyrodnicze powiatu szydłowieckiego zostały objęte prawnymi formami ochrony LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 20 przyrody i krajobrazu. Lasy Przysusko – Szydłowieckie – w strefę tę zostały włączone obszary źródliskowe rzeki Iłżanki wraz z jej doliną w górnym biegu, duże i bogate kompleksy leśne sosnowo – jodłowe, miejscami w wieku powyżej 100 – 130 lat. W składzie gatunkowym drzew dominują sosna i jodła w wieku powyżej 40 i 80 lat, na siedliskach boru mieszanego świeżego, boru świeżego i lasu mieszanego. Jest to bardzo atrakcyjny teren turystyczno – wypoczynkowy i naukowo – badawczy. Pełni również funkcje korytarza ekologicznego. Zlokalizowany niemal na terenie wszystkich gmin wchodzące w skład LGD: Chlewiska, Jastrząb, Mirów oraz Szydłowiec. Na terenie kompleksu znajdują się: Rezerwat „Cis A”, położony na terenie miejscowości Ciechostowice gm. Szydłowiec. Wzniesienie terenu – 286 m. n.p.m. Od wschodu rezerwat graniczy z bagnistymi nieużytkami należącymi do gminy Ciechostowice, od północnego zachodu z łąkami leżącymi na terenie gminy Hucisko. Pow. 6,10 ha, ustanowiony w 1953 roku. Na tym terenie występuje ponad 20 egzemplarzy cisa (łac. taxus baccata) o wysokości 0,5 – 5m. Cisowi towarzyszą następujące gatunki drzew: jodła pospolita, świerk pospolity, olcha czarna, sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata, a w podszyciu – kruszyna pospolita, wierzba uszata oraz jałowiec pospolity. Rezerwat "Cis B", pow. 10, 50 ha. Od strony północno – wschodniej graniczy z enklawą wsi Ciechostowice składającą się z podmokłych łąk i pastwisk, zaś z od południowego zachodu z małą enklawą łąk wsi Ciechostowice. Oprócz cisów spotykamy tu olchę czarną, sosnę zwyczajną, świerk pospolity, brzoza brodawkowata, jodła pospolita. Stanowiska dokumentacyjne, związane z eksploatacją piaskowca. Na omawianym terenie znajdują się 3 nieczynne kamieniołomy – Pikiel, Podkowiński, usytuowane w południowo – zachodniej części Szydłowca oraz Łomy na Polankach usytuowany w południowo – wschodniej części. Chronione prawem od 1996 roku. Odsłonięcia piaskowców sięgają okresu dolno – jurajskiego. Obecnie kamieniołomy wypełnione są wodą i porośnięte lasem. Władze Szydłowca podejmują starania, aby teren nieczynnych kamieniołomów wykorzystać do celów dydaktycznych. Proponuje się zorganizowanie ścieżek edukacyjnych i udostępnienie terenów do zwiedzania turystom. Rezerwat geologiczny „Skałki Piekło pod Niekłaniem” – unikatowy w skali europejskiej. Na LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 21 jego terenie występują osobliwe formy skałek piaskowcowych: kazalnice, grzyby i kominy powstałe pod wpływem erozji eolicznej. Obszar objęty Strategią obfituje w interesujące złoża geologiczne. Na terenie gminy Mirów obecnie prowadzone są prace nad ustanowieniem rezerwatu „Góra Piekło” dla zachowania unikalnych form skałkowych zbudowanych z piaskowców środkowo – jurajskich. Unikatowe w skali kraju są również mezolityczne złoża krzemienia czekoladowego na terenie Tomaszowa (gm. Orońsko). Podczas badań prowadzonych w 1968 roku odkryto tam zarysy 24 szybów kopalnianych (Schild R., Królik H., Marczak, Kopalnia krzemienia czekoladowego w Tomaszowie, Wrocław 1985). Jak wskazują źródła, o istnieniu kopalni wiedzieli już ludzie epoki mezolitu zamieszkujący na tym terenie. Tabela: Ochrona przyrody Wyszczególnienie Ilość (w ha) Rezerwaty przyrody 211,6 Stanowiska dokumentacyjne 0,4 Obszary chronionego krajobrazu 18577 Użytki ekologiczne 19,8 Pomniki przyrody 34 Źródło: GUS, Bank danych regionalnych 2.4 Lesistość Całkowita powierzchnia lasów na terenie objętym projektem wynosi 13748,3 ha. Poniższa tabela przedstawia poziom lesistości w gmin obszaru LGD . Tabela. Powierzchnia lasów (w ha) i lesistość (w %) Powierzchnia lasów w ha Lesistość w % Gmina miejsko - wiejska Szydłowiec 4994,8 38 Gmina Chlewiska 5540,6 43,5 Gmina Jastrząb 540,6 11,2 Wyszczególnienie LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 22 Gmina Mirów 1131,3 22 Gmina Orońsko 1541,0 18,96 Źródło: Bank Danych Regionalnych GUS oraz Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego Lesistość terenu objętego projektem jest bardzo wysoka w stosunku do średniej województwa mazowieckiego i wynosi średnio 26,7 %. Lasy i zadrzewienia w powiecie szydłowieckim zajmują około 33 % powierzchni ogólnej. Powierzchnia lasów w powiecie szydłowieckim wynosi 14976 ha, w tym lasów państwowych 11355 ha (75,8%), prywatnych 3577 ha (23,9 %), komunalnych 44 ha (0,3%). Lasy prywatne występują na siedlisku: boru suchego – 5 % boru świeżego – 35 % boru mieszanego świeżego – 25 % lasu mieszanego – 10 % ols – 10 % pozostałych – około 15 % Struktura gatunkowa: sosna – 70 % olcha – 10 % brzoza –10 % świerk – 9 % pozostałe – 1 % Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Szydłowieckiego 2.5 Zasoby wodne Główną rzeką obszaru LGD jest uchodząca do Radomki Szabasówka (w dolnym biegu nazywana Sabatówką). Ma długość 22,8 km i powierzchnie zlewni 561,4 km2. Większość obszaru powiatu leży w zlewni Radomki, południowa część gminy Chlewiska należy do zlewni Pilicy (ma tu swoje źródła Czarna Konecka), południowa część gminy Szydłowiec należy do zlewni Kamiennej. Inne rzeki przepływające przez teren powiatu to: Korzeniówka, Szabasówka Lewa, Szabasówka Prawa, Smagowianka, Wilczanka, Smiłówka, Kobyłka, Oronka, Garlica i Iłżanka. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 23 Zbiorniki wodne znajdujące się na terenie powiatu (w ha): Rodzaj zbiornika Powierzchnia Stawy rybne Orońsko 122,14 Stawy rybne Wałsnów 41,91 Staw rybno – rekreacyjny Chlewiska 1,5 Staw rekreacyjny Św. Jana Nepomucena 0,8 Zalew Chlewiska 4,0 Zalew Koszorów 6,5 Zalew Szydłowiec 4,0 Zbiornik retencyjny w Chałupkach Łaziskich ok. 9,0 Zalew w Jastrzębiu 4,5 Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Szydłowieckiego Wody podziemne na terenie obszaru LGD pochodzą z utworów czwartorzędowych. Obszar objęty strategią, podobnie jak całość województwa mazowieckiego nie charakteryzuje się najwyższymi możliwościami wodnymi i włączony jest do „Programu Małej Retencji dla Województwa Mazowieckiego”, dzięki któremu w obecnym kształcie funkcjonują zbiorniki wodne na terenie Aleksandrowa i Domaniowa. Lokalna Grupa Działania w swoim programie przewiduje działania pozostające w spójności z ww. programem, upatrując w nim szansy na wielofunkcyjny rozwój obszaru, przede wszystkim pozostającego w związku z jego uatrakcyjnieniem turystycznym. 3. Uwarunkowania kulturowe Zabytki zlokalizowane na terenie objętym LSR: Późnorenesansowy ratusz miejski w Szydłowcu. Wybudowany około roku 1629. Jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa mieszczańskiego w Polsce. Jego budowę rozpoczęli w 1602 roku muratorzy Kasper i Wojciech Fodygowie, zakończono zaś dopiero ok. 1626 roku. Kilkakrotnie zniszczony, przebudowany i restaurowany. Kamienny, z ceglaną attyką, otynkowany, na rzucie prostokąta, z kolistymi wieżyczkami w narożach. Sześciokondygnacyjna wieża. Liczne elementy renesansowej kamieniarki. W 1949 roku odkryto na ścianach zewnętrznych pozostałości sgraffita, obecnie zatynkowane. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 24 Zamek szydłowiecki. Wczesnorenesansowa rezydencja magnacka, zbudowana przez rodzinę Szydłowieckich w latach 1470 – 1530. W I połowie XVII wieku przebudowany przez Albrechta Władysława Radziwiłła. Otoczony szeroką fosą, z jednym wjazdem. Murowany, z kamienia i cegły. Wieża bramna i skrzydło północne gotyckie, skrzydło wsch. renesansowe. Brama połączona ze skrzydłem wschodnim gotyckim murem kurtynowym. W 2 połowie XIX wieku zamek popadł w ruinę. Odbudowany w latach 1949 – 1958 mieści obecnie w swych wnętrzach między innymi Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych. Kościół św. Zygmunta. Erygowany w 1401 roku przez założycieli miasta – braci Jakuba i Sławka Szydłowieckich. Późnogotycka bryła kościoła, renesansowy wystrój wewnętrzny, bogato złocone ołtarze, nietypowy modrzewiowy strop z barwną polichromią przedstawiającą św. Zygmunta. Pierwotny, drewniany uposażony w 1402 roku przez Jakuba i Sławka Odrowążów. Obecny, z miejscowego piaskowca, z ceglanymi szczytami, ufundował w latach 1493 – 1509 burgrabia krakowski i podskarbi koronny, Jakub Szydłowiecki, wykończył natomiast po jego śmierci brat Mikołaj, kasztelan radomski. Odnawiany w XVIII wieku, ok. 1881 roku i na początku XX wieku. Kościół wybudowano w stylu późnogotyckim, z gotyckimi sklepieniami gwiaździstymi, bądź krzyżowo – żebrowymi (żebra profilowane). Główna nawa przykryta stropem, z polichromią (obecnie w stylu regencji, przedstawiającą między innymi patrona kościoła). Wnętrze z bardzo bogatym, doskonale zachowanym wyposażeniem. W pd. kaplicy późnogotycki poliptyk z około 1505 roku, gotycka chrzcielnica, renesansowy nagrobek Mikołaja Szydłowieckiego (1532) oraz klasycystyczne nagrobki Mikołaja i Marii Radziwiłłów z początku XIX wieku. Na skarpach, od strony południowej 2 słoneczne zegary z XVII wieku. Mur cmentarza przykościelnego zamieniony częściowo na lapidarium (fragmenty nagrobków i kamieniarki). Piaskowcowe ciosy w ścianach zewnętrznych kościoła pokryte są gmerkami i napisami wyrytymi przez kamieniarzy. W północno – zachodnim narożu kościelnego cmentarza stoi kamienna dzwonnica, zapewne z XVI wieku, zbudowana na rzucie kwadratu, oszkarpowana, z daleka robiąca wrażenie obronnej budowli. Nadto na cmentarzu tym znajdują się ślady kościołów: Świętego Ducha i szpitalnego, św. Anny (ten drugi ufundowany był przez Mikołaja Szydłowieckiego w 1529 roku, zapewne na miejscu dawnego drewnianego dworu Szydłowieckich – zachowały się posadzki i krata). Przed ratuszem wznosi się piaskowcowy pręgierz z XVII wieku, a obok pomnik Tadeusza Kościuszki z 1920 roku. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 25 Pałac w Chlewiskach zbudowany za czasów Bolesława Krzywoustego w 1135 roku. Otoczony malowniczym parkiem. Pałac Józefa Brandta XIX-wieczny zespół podworski w Orońsku. Zespół składa się z odrestaurowanych budynków: pałacu, oficyny, kaplicy, oranżerii i zabudowań gospodarczych. Cmentarz żydowski w Szydłowcu. Na nim znajduje się około 2500 nagrobków z lat 1831-1939, z reguły dobrze zachowanych. Zabytkowe kamienice okalające rynek w Szydłowcu. Składają się na zespół urbanistyczno – architektoniczny. Zabytkowe nagrobki na cmentarzu katolickim w Szydłowcu. Barokowa płaskorzeźba Świętej Rodziny podczas wieczerzy (Matka Boska Studziańska). XIX – wieczny nagrobek ks. Straszaka, z elementami architektonicznymi z XVIII wieku. Kamienne figury przydrożne: św. Jan Ewangelista z 1708 roku, Matka Boska Niepokalanie Poczęta z początku XIX wieku, św. Jan Nepomucen z połowy XIX wieku. Zachowane fragmenty ceglanych murów prezbiterium i nawy oraz dekoracji ceramicznej oraz okno kamienne w kształcie czteroliścia z XIII – wiecznego kościoła romańskiego w Chlewiskach Gotycka figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1430 roku na terenie kościoła w Chlewiskach Późnorenesansowe nagrobki Wawrzyńca Chlewiskiego i jego żony na terenie kościoła w Chlewiskach Pałac z 2 ćwierci XIX wieku z klasycznym portykiem kolumnowym na terenie wsi Łaziska gm. Orońsko Źródła: serwisy internetowe gmin LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 26 Cykliczne imprezy promujące obszar Impreza Opis Ogólnopolski Bieg Uliczny w Sadku Organizowany od 1990 w każdą 3 niedzielę czerwca bieg organizowany z podziałem na różne grupy wiekowe Szydłowieckie Zygmunty Doroczny, majowy, uroczysty odpust najstarszej, powstałej z początkiem XV w parafii im. Św. Zygmunta i towarzyszące jej kiermasze, imprezy plenerowe, uroczystości. Kiermasz Wielkanocny Organizowany w terminie przedświątecznym festyn prezentujący wytwory artystów lokalnych związane z Wielkanocą, konkursy rękodzielnicze, kulinarne. Wojewódzki Przegląd Zespołów Ludowych Wydarzenie poświęcone popularyzacji Prezentujących Zwyczaje i Obrzędy i ochronie tradycji autentycznej obrzędowości ludowej oraz ukazanie twórczych aspiracji mieszkańców wsi. Zespoły biorące udział w tych przeglądach reprezentują folklor własnego regionu. W imprezie corocznie bierze udział od 10 do 12 zespołów z terenu województwa. Święto żelaza i stali Doroczne, organizowane w sierpniu Święto Żelaza i Stali. Impreza poświęcona regionalnym tradycjom przemysłowym i artystycznym. Należy podkreślić, że ze względu na wysoką aktywność lokalnych managerów kultury Miasto Szydłowiec w 2005 roku otrzymało prestiżowy tytuł „Stolica Kulturalna Mazowsza”. 3.1 Muzea i obiekty kulturalne LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 27 Na terenie objętym projektem znajdują się co najmniej trzy obiekty muzealne o znaczeniu ogólnokrajowym, a nawet europejskim. Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych – jedno z najbardziej oryginalnych muzeów w Europie. Ekspozycja stała ukazuje dzisiejszy stan polskiego instrumentarium ludowego. Podzielona na dwie części. Pierwsza – podstawowe typy kapel najbardziej charakterystyczne dla polskiej muzyki ludowej. Druga stanowi przegląd poszczególnych rodzajów instrumentów, funkcjonujących w polskiej muzyce ludowej, usystematyzowane wg sposobu wytwarzania dźwięku. Na wystawie stałej zobaczyć można ok. 300 eksponatów, od najprostszych listków czy kory do grania, gwizdków ze słomy czy pióra, do instrumentów skomplikowanych – harmonii, skrzypiec czy dud. Najstarsze instrumenty to: złóbcoki z 1705 roku, bębny – kotły z przełomu XVI/XVII wieku, basy kaliskie i mazowieckie z XVIII wieku, bębenki z XVIII i XIX wieku, tarapata z XIX wieku. Najbardziej godne obejrzenia są: największy zbiór harmonii różnych typów, duża kolekcja cymbałów, skrzypiec, instrumentów glinianych, fujarek i piszczałek oraz instrumentów ludowych oraz zbiór instrumentów i narzędzi lutniczych z warsztatu Franciszka Borówki – Borowieckiego i jego syna Kazimierza, szeroko znanego ze swojej działalności jeszcze przed pierwszą wojną światową. W zbiorach muzeum znajdują się również zrekonstruowane, dziś już nie używane instrumenty takie jak: suki lubelskie, liry korbowe oktawki czy tamburyna. Zbiory Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych to około 2000 eksponatów. Stanowi to dwie trzecie instrumentów ludowych zgromadzonych w polskich muzeach. Huta Żelaza w Chlewiskach – obiekt obejmuje zespół wielkopiecowy wybudowany przez Francuskie Towarzystwo Metalurgiczne w latach 1882 – 1892, w skład którego wchodzą: wielki piec, trzy prażarki, wieża wodociągowa i warsztat mechaniczny. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku – Centrum zajmuje XIX – wieczny zespół podworski, składający się z odrestaurowanych budynków: pałacu, oficyny, kaplicy, oranżerii i zabudowań gospodarczych. Jedynym nowoczesnym obiektem w tym zabytkowym kompleksie, otoczonym przez stary park krajobrazowy, jest Muzeum Rzeźby Współczesnej. Historia artystycznej tradycji Orońska sięga XIX wieku i związana jest z założycielami orońskiego dworu – Christianimi. Tradycje te kontynuował, związany z Orońskiem wybitny malarz batalista Józef Brandt (1841 – 1915). Współcześnie tradycję artystyczną Orońska zapoczątkowały w 1965 roku warsztaty twórcze, zakończone plenerową wystawą rzeźby. Do tej pory Orońsko corocznie LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 28 odwiedzane jest przez ponad stu polskich i zagranicznych twórców, którzy realizują tu swoje projekty artystyczne. Centrum Rzeźby Polskiej Tworzą: OŚRODEK PRACY TWÓRCZEJ RZEŹBIARZY z sześcioma pracowniami (atelier) z dwuosobowymi aneksami mieszkalnymi, placem plenerowym stanowisk rzeźbiarskich o pow. 5200 m2, pracownią plastyczną obróbki metali, pracownią drewna oraz pracowniami odlewniczą, ceramiczną i kamieniarską. MUZEUM RZEŹBY WSPÓŁCZESNEJ Galeria Główna oraz galerie: "Oranżeria", "Kaplica" i "Wozownia". PAŁAC JÓZEFA BRANDTA wykorzystany na stałą ekspozycję wnętrz dworskich II połowy XIX wieku OŚRODEK PROMOCJI I DOKUMENTACJI RZEŹBY dokumentujący współczesną rzeźbę polską, z komputerowym systemem informacji o ponad 2 tys. współczesnych polskich artystów, zbiory fotografii, slajdów i rejestracji video. 3.2 Uwarunkowania historyczne Najwcześniejsze ślady bytności ludzkiej na terenie obecnego powiatu szydłowieckiego sięgają epoki kamiennej. Tereny te słynęły przede wszystkim z mezolitycznych i neolitycznych kopalni kamienia. Natrafiono tu na ślady pierwszych osad ludności tzw. kultury pucharków lejkowych, kultury amfor kulistych i ceramiki sznurowej, jak również cmentarzyska ciałopalne z okresu lateńskiego. Odkryte w Łączanach i Orońsku ślady żużla wiążą się z produkcją żelaza w dymarkach w ramach wielkiego ośrodka starożytnego hutnictwa świętokrzyskiego (Danuta Słomińska – Paprocka, Szydłowiec i okolice, Szydłowiec 2003). Stolica powiatu – Szydłowiec liczy sobie prawie 570 lat, a jego historia sięga znacznie dalej, do początków XIII wieku. Władali nim przedstawiciele tak sławnych rodów jak Odrowąże, Radziwiłłowie, Zamoyscy. W 1427 roku Szydłowiec uzyskał prawa miejskie, a przywilej Kazimierza Jagiellończyka z 1470 roku nadał miastu prawa magdeburskie. Szydłowiec zasłynął w historii jako ośrodek handlu żelazem, wydobycia i obróbki tutejszego piaskowca. W XVI wieku prężnie rozwijające się miasto było ośrodkiem osadnictwa włoskiego, szkockiego, żydowskiego i niemieckiego. Wielokulturowość stała się cechą charakterystyczną tego miasta (dość powiedzieć, że tuż przed wybuchem II wojny światowej ponad 60% mieszkańców Szydłowca stanowili obywatele pochodzenia żydowskiego). Znaczne straty miasto poniosło w czasie walk o wolność narodową. Zostało zniszczone w czasie insurekcji kościuszkowskiej, LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej ponosiło ciężary powstania listopadowego Strona 29 i styczniowego, w którym z 22 na 23 stycznia było miejscem walk oddziałów Mariana Langiewicza z wojskami rosyjskimi. We wrześniu 1939 roku ziemia szydłowiecka była miejscem walk z niemieckimi zagonami pancernymi, toczonych przez żołnierzy 163 i 165 Pułku Piechoty i 7 Pułku Artylerii Lekkiej z 36 Dywizji Piechoty. Okolice Szydłowca były także teatrem działań słynnego "Szalonego Majora", Henryka Hubala - Dobrzańskiego - pierwszego partyzanta II wojny światowej. Szydłowiecczanie walczyli w szeregach 21 i 72 Pułku Piechoty Armii Krajowej. Miasto jako wielkie skupisko ludności żydowskiej stało się miejscem eksterminacji, a zamkniętą w getcie ludność żydowską (ok.16 000 osób) z okolic wywieziono do obozu na Majdanku. Pozostał po nich do dziś jeden z największych w Polsce starych cmentarzy, tzw. "Kirkut". 4. Ludność Liczba ludności obszaru aktywności LGD wynosiła w dniu 31 grudnia 2006 roku 40 073 osób. W tej liczbie było 20 298 kobiet i 19 775 mężczyzn (odpowiednio 50,65% i 49,35% populacji). Współczynnik feminizacji – tj. liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn – był umiarkowany i wyniósł 102,6. Oznacza to pozostawanie w bezpiecznym dystansie do poziomu wartości 105 wskaźnika, powyżej którego relacja liczby kobiet do liczby mężczyzn może niekorzystnie wpływać na biologiczną reprodukcję populacji. Najgorzej sytuacja w tym zakresie wyglądała w gminie Chlewiska (105,8 kobiet na 100 mężczyzn) oraz gminie Jastrząb (104,8 kobiet na 100 mężczyzn). Z odwrotną sytuacją mieliśmy do czynienia w gminie Mirów, gdzie na 100 mężczyzn przypadało zaledwie 95,4 kobiety, co również może niekorzystnie wpływać na biologiczną reprodukcję. Gęstość zaludnienia obszaru LGD wynosiła 89 osób/1km2 i była blisko o ponad 1/3 (38,6%) niższa od średniej gęstości zaludnienia w województwie mazowieckim oraz o niespełna 15% niższa od średniej w podregionie koszalińskim (14,4%). Wśród mieszkańców obszaru LGD zaledwie 29,9% stanowiła ludność miejska. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 30 5. Sytuacja demograficzna i społeczna Obszaru LGD Według stanu na dzień 31 grudnia 2006 roku na obszarze LGD zamieszkiwały łącznie 40 073 osoby. Sytuację demograficzną przedstawia tabela 1.3. Tabela 1.3 Liczba ludności obszaru LGD według płci i miejsca zamieszkania Wyszczególnienie Kobiety na 100 mężczyzn Ogółem Mężczyźni Kobiety Obszar LGD 40 073 19 775 20 298 102,9 Szydłowiec 19 257 9 490 9 767 103,7 Chlewiska 6 165 2 995 3 170 105,8 Jastrząb 5 150 2 515 2 635 104,8 Mirów 3 798 1 944 1 854 95,4 Orońsko 5 703 2 831 2 872 101,4 Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego Liczba mężczyzn przewyższa liczbę kobiet w grupach wiekowych do 55 roku życia. Od tego momentu liczebność kobiet systematycznie zwiększa przewagę liczebną nad liczbą mężczyzn. W ostatniej grupie wiekowej mamy już do czynienia z niespełna dwukrotnie większą ilością kobiet w stosunku do liczby mężczyzn (odpowiednio w strukturze 63,5% i 36,5%). Wypływa na to przede wszystkim przeciętna długość wieku, która w przypadku kobiet jest blisko 10 lat dłuższa od przeciętnej u mężczyzn. Najliczniej zamieszkałą gminą obszaru LGD jest Szydłowiec, w którym mieszka blisko połowa populacji. Drugą co do liczebności jest gmina Chlewiska, którą zamieszkuje ponad 15% społeczności obszaru objętego strategią. Trzecia co do wielkości gmina Orońsko liczy sobie nieco ponad 14% liczby mieszkańców obszaru LGD. Pozostałe gminy zamieszkuje podobna liczba mieszkańców – od 9,5% do 13% populacji obszaru. Wykres 1.3 prezentuje strukturę LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 31 ludności obszaru LGD pod względem miejsca zamieszkania według stanu na dzień 31 grudnia 2006 roku. Wykres 1.3 Struktura ludności obszaru LGD ze względu na miejsce zamieszkania Szydłowiec 48,0% Chlewiska 15,4% Jastrząb 12,9% Orońsko 14,2% Mirów 9,5% Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego Wskaźnik gęstości zaludnienia w LGD w badanym okresie wyniósł 89 osób/km2 i był niższy od przeciętnego dla województwa mazowieckiego o 30%, zaś od przeciętnego dla podregionu radomskiego o 15%. Najwyższy został odnotowany w mieście Szydłowiec i wyniósł 538 osób/km2. Natomiast w poszczególnych gminach kształtowała się następująco: Szydłowiec 139 Chlewiska 50 Jastrząb 94 Mirów 72 Orońsko 70 LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 32 5.1 Bezrobocie Zjawisko bezrobocia jest poważnym problemem społecznym. Wpływa ujemnie na postawy i zachowania osób bezpośrednio dotkniętych bezrobociem, a także członków ich rodzin. Za bezrobotną uznaje się osobę, która spełnia kryteria określone w art. 2 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001). Według danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie można wnioskować o spadku liczby bezrobocia ogółem i stabilnym udziale w strukturze bezrobocia długookresowego. Na koniec pierwszego półrocza 2008 (30 czerwca) na zarejestrowanych 4 478 osób bezrobotnych, aż 2 496, tj. 55,7% osób pozostaje bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Wskaźnik ten jest wysoki, podobnie jak liczba osób długotrwale bezrobotnych – 1 774, tj. 39,6%. Dynamikę zjawiska bezrobocia na rynku pracy obszaru LGD prezentują tabela 1.4 i wykres 1.4. Dynamika bezrobocia na obszarze LGD w latach 2006-2008 (stan na ostatni dzień półrocza) Rok/półrocze Tabela 1.4 Bezrobotni ogółem 2006 – I półrocze (30 czerwca) 5 783 2006 – II półrocze (31 grudnia) 5 709 2007 – I półrocze (30 czerwca) 5 032 2007 – II półrocze (31 grudnia) 5 136 2008 – I półrocze (30 czerwca) 4 478 Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 33 Wykres 1.4 Dynamika bezrobocia na obszarze LGD Źródło: Strategia Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego 5.2 Diagnoza aktualnej sytuacji społecznej Na obszarze LGD z roku na rok rośnie liczba rodzin, które z różnych przyczyn, potrzebują pomocy ze strony Ośrodków Pomocy Społecznej. Znacznym problemem jest brak możliwości zatrudnienia w regionie. Sytuacja ta powoduje, że wiele rodzin znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, zwłaszcza rodziny wielodzietne. Coraz liczniejszą grupę wśród świadczeniobiorców stanowią osoby w wieku produkcyjnym, zmuszone do korzystania z pomocy ze względu na całkowity brak lub zbyt małe dochody z pracy. Ponadto z powodu zbyt niskich dochodów coraz liczniejszą grupę stanowią rodziny wielodzietne oraz rodziny niepełne z małymi dziećmi. Ośrodki Pomocy Społecznej zauważają także wpływ nadużywania alkoholu na sytuację społeczną rodzin oraz wzrost zjawisk patologicznych nim spowodowanych (m.in.: zaniedbania w wychowaniu, występowanie przemocy). Sytuacja osób niepełnosprawnych, starych i przewlekle chorych także wymaga poprawy. Niektóre problemy są względnie łatwe do rozwiązania np. poprzez aktywizację lokalnej społeczności, inne mogą przerastać możliwości finansowe i organizacyjne gmin. Dlatego też LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 34 dobra współpraca międzygminna w gminach obszaru LGD powinna wpłynąć na poprawę sytuacji społecznej. Świadczenie profesjonalnej pomocy społecznej, poza koniecznością stałego szkolenia, dokształcania oraz doskonalenia zawodowego pracowników socjalnych powinno zmierzać do sukcesywnego zmniejszania ilości osób zmuszonych do korzystania z pomocy. Zadanie to powinno stać się jednym z priorytetów działań Ośrodków Pomocy Społecznej. Wszelkie działania, zarówno organizacyjne jak i inwestycyjne, podejmowane przez władze samorządowe oraz organizacje pozarządowe działające na terenie gmin obszaru LGD powinny wpłynąć na poprawę standardu życia mieszkańców. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 35 III. Analiza SWOT obszaru objętego LSR, wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy Analiza mocnych i słabych stron SŁABE STRONY SILNE STRONY Duże walory przyrodnicze Niski poziom industrializacji obszaru i małe zanieczyszczenie środowiska naturalnego Rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu, ciekawe złoża geologiczne, pomniki przyrody Duże kompleksy leśne Zabytki kultury materialnej Obiekty muzealne o randze ogólnokrajowej Prężnie działające instytucje kultury z doświadczeniem w zakresie organizowania imprez kulturalnych Prestiżowy tytuł „Stolica Kulturalna Mazowsza” nadana w 2005 miastu Szydłowiec Korzystny układ komunikacyjny – położenie znacznej części obszaru objętego projektem przy trasie międzynarodowej Niewielki koszt zatrudnienia pracowników (w porównaniu do innych miejsc kraju) w przypadku przyciągnięcia inwestora na obszar objęty projektem. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strukturalne bezrobocie (poziom najwyższy na Mazowszu i jeden z najwyższych w skali całego kraju) i związane z nim patologie – niska aktywność, brak wiary w sukces, brak poczucia sprawstwa, uzależnienia Wysoki poziom ruchu migracyjnego do metropolii warszawskiej, odpływ wysoko wykwalifikowanych kadr, w szczególności młodzieży Niewystarczająca infrastruktura instytucjonalna wspierająca rozwój przedsiębiorczości i działalności pozarolniczej Niedostateczna promocja turystyki Słabo rozwinięta baza gastronomiczna, hotelowa i agroturystyczna Niewystarczająca liczba przedsiębiorstw dostarczających miejsca pracy Rozdrobniona struktura gospodarstw rolnych, Niski poziom wiedzy rolniczej Niski poziom specjalizacji rolnej Przerost zatrudnienia w rolnictwie Postawy roszczeniowe mieszkańców terenów wiejskich i brak zrozumienia podstawowych trendów rozwoju terenów wiejskich w Polsce i Europie Brak zaufania do struktur (instytucji, organizacji) Brak efektywnej, zintegrowanej Strona 36 SŁABE STRONY SILNE STRONY współpracy podmiotów odpowiedzialnych za rozwiązywanie problemów lokalnych Analiza szans i zagrożeń SZANSE Dostęp do preferencyjnych kredytów i dotacji na rozwój przedsiębiorczości, Rosnące zainteresowanie żywnością ekologiczną w dużych aglomeracjach miejskich Możliwość pozyskania ogromnych środków z funduszy strukturalnych na rozmaite przedsięwzięcia związane z rozwojem obszarów wiejskich, promocją przedsiębiorczości, kształceniem ustawicznym, promocją turystyki itp. Wzrost popularności turystyki, aktywności fizycznej i turystyki rodzinnej. Wzrost świadomości (i regulacji w skali ogólnokrajowej) związanej z wykorzystaniem alternatywnych źródeł energii ZAGROŻENIA Utrzymujący się na wysokim poziomie proces migracji do dużych aglomeracji miejskich Utrzymanie się trendów związanych ze strukturalnym bezrobociem na obszarze objętym Strategią Nadmierny stopień biurokratyzacji i wysokie warunki formalne w procesie ubiegania się o dofinansowanie ze środków unijnych (w nowym okresie finansowaniana) na realizację przedsięwzięć przez osoby indywidualne i struktury Wnioski z analizy SWOT Działania podejmowane przez Lokalną Grupę Działania muszą koncentrować się więc na wykorzystywaniu szans, unikaniu zagrożeń, wzmacnianiu słabych stron i opieraniu się na silnych stronach obszaru objętego Strategią, co znajduje swoje odzwierciedlenie w punkcie VII Uzasadnienie podejścia zintegrowanego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR Bezpośrednie kontakty przedstawicieli LGD z mieszkańcami potwierdziły aktualność mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń ustalonych w czasie prowadzenia analizy SWOT w 2006 roku LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 37 IV. Określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR oraz wskazanie planowanych przedsięwzięć służących osiągnięciu poszczególnych celów szczegółowych, w ramach których będą realizowane operacje. Przygotowując Lokalną Strategię Rozwoju zdecydowaliśmy się oprzeć ją o trzy tematy wiodące stanowiące cele ogólne przyjęte do realizacji w ramach LGD. Uznaliśmy, iż organizacje społeczne, instytucje i społeczność lokalna posiadają na tyle bogate doświadczenie w realizacji przedsięwzięć podobnego typu, iż w procesie realizacji Strategii uda się zrealizować ten dość szeroko zarysowany program. Na terenie objętym strategią realizowano już przedsięwzięcia z zakresu promocji przedsiębiorczości, promocji alternatywnych form gospodarowania i zarobkowania na terenach wiejskich, kształcenia ustawicznego, aktywizacji zawodowej (w szczególności Towarzystwo ALTUM i Stowarzyszenie Szydłowieckie Forum Gospodarcze), jak również organizowania wydarzeń kulturalnych i promocji regionu (Dom Kultury Zamek, Muzeum Sztuki Współczesnej w Orońsku, Wspólnota Ziemi Szydłowieckiej). Wypracowana w procesie partycypacyjnym wizja pozwala na wyznaczenie dziedzin i celów strategicznych obszaru objętego LSR. Biorąc pod uwagę aspiracje i cele mieszkańców zostały sformułowane sformułowano trzy cele główne: CG1. Wysoka atrakcyjność turystyczna obszaru objętego strategią, umożliwiająca czerpanie dochodów z szeroko rozumianej obsługi ruchu turystycznego CG2. Poszukiwanie nowych metod zarobkowania na obszarach wiejskich (w tym szczególnie działania zorientowane na rozwój alternatywnych form gospodarowania na wsi oraz MSP) CG3. Podniesienie jakości zasobów ludzkich w regionie objętym LSR LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 38 Określenie zadań do tematów wiodących i celów głównych Temat Temat Wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturowych Poprawa jakości życia na terenach wiejskich CG1: Wysoka atrakcyjność turystyczna obszaru objętego Strategią, umożliwiająca czerpanie dochodu z obsługi ruchu turystycznego CG3: Podniesienie jakości zasobów ludzkich w regionie CG3:Podniesienie jakości zasobów ludzkich w regionie CG2: Poszukiwanie nowych metod zarobkowania na wsi (w tym szczególnie rozwój alternatywnych form gospodarowania i rozwój MSP) Powiązanie zadań (przewidzianych na lata 2009-2013) z celami strategicznymi Cele Zadania Zadanie 1: Program promocji Ziemi Szydłowieckiej (w tym informacja turystyczna, promocja produktu i marki, materiały promocyjne, imprezy promujące region) Zadanie 2: Plan budowy ścieżek rowerowych, tras do narciarstwa biegowego i innych przedsięwzięć infrastrukturalnych w dziedzinie bazy rekreacyjnej CG1: Wysoka atrakcyjność turystyczna obszaru objętego Strategią umożliwiająca czerpanie dochodu z turystyki Zadanie 3: Opracowanie planu „Szlaku turystycznego Ziemi Szydłowieckiej” Zadanie 4: Analiza dotycząca potencjału turystycznego regionu Zadanie 5: Realizacja programu małej retencji dla obszaru objętego projektem LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 39 Cele Zadania Zadanie 1: Promocja przedsiębiorczości na terenach wiejskich CG2: Poszukiwanie nowych metod zarobkowania na wsi (rozwój alternatywnych form gospodarowania i MSP) Zadanie 2: Promocja i wsparcie przedsięwzięć związanych z uprawą roślin energetycznych Zadanie 3: Promocja i wsparcie przedsięwzięć związanych z rozwojem agroturystyki Zadanie 4: Wsparcie i promocja upraw ekologicznych Zadanie 1: Kontynuacja działań Akademii Promocji i Rozwoju Obszarów Wiejskich Zadanie 2: Szkolenia dla LGD i mieszkańców obszaru (kształcenie ustawiczne, zmiana/podniesienie kwalifikacji) CG3: Podniesienie jakości zasobów ludzkich w regionie objętym LSR Zadanie 3: Współpraca instytucji rynku pracy, samorządów i organizacji pozarządowych w procesie stałego monitorowania trendów rynku pracy oraz tworzenia prognoz pozwalających na prowadzenie działań edukacyjnych, skierowanych zarówno do młodzieży, jak i osób dorosłych, dostosowanych do potrzeb lokalnego i ponadlokalnego rynku pracy. Zadanie 4: Podnoszenie umiejętności interpersonalnych, kreowanie postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży zamieszkującej obszar objęty strategią V. Określenie misji LGD Przystępując do opracowania lokalnej strategii rozwoju określono misję, a następnie cele i działania, składające się na ogólny program funkcjonowania i rozwoju objętego nią obszaru. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 40 Wyznaczenie kierunku rozwoju obszarów objętych strategią wymaga określenia głównego kierunku aktywności, zwanego misją. Realizacji misji służyć mają zdefiniowane przez LGD cele strategiczne, zaś ich urzeczywistnienie uwarunkowane jest osiągnięciem określonych celów szczegółowych, co następuje wskutek realizacji zaproponowanych działań. Takie hierarchiczne uporządkowanie celów wraz z określeniem spajającej je myśli przewodniej pozwala na zastosowanie właściwych środków prowadzących do pożądanego rezultatu. Misją LGD jest działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, poprzez dążenie do poprawy jakości życia na terenie gmin: Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko Szydłowiec oraz wspieranie przedsiębiorczości i działalności pozarolniczej z naciskiem na turystykę i sport, przy wykorzystaniu walorów przyrodniczych i kulturowych. Określona misja Stowarzyszenia opierać się będzie na wzmacnianiu potencjału społecznego, w tym wspieraniu wzrostu kompetencji i aktywności mieszkańców, co w rezultacie przyczyni się do poprawy jakości życia na terenie gmin biorących udział w programie. Działaniem priorytetowym LGD stanie się opracowanie koncepcji rozwoju turystyki weekendowej oraz realizacji działań uzupełniających, jak: aktywizowanie społeczności wokół tworzenia miejsc pracy w obiektach związanych z rekreacją, sportem i kulturą. Tematy wiodące i cele strategiczne zostały zdefiniowane w oparciu o wizję i misję Lokalnej Grupy Działania. Wizją rozwoju obszaru jest stać się w ciągu najbliższych kilku lat miejscem atrakcyjnym turystycznie, wykorzystującym swoje potencjały i dotychczasowe doświadczenia w zakresie alternatywnych form gospodarowania na wsi i promocji mikroprzedsiębiorczości. Proces ten dokona się przy aktywnej współpracy wszystkich partnerów projektu i dynamicznej współpracy trójsektorowej. WIZJA LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 41 Przy realizacji wizji rozwoju stosować będziemy zasady partnerstwa i współodpowiedzialności za podejmowane działania. Wszelkie decyzje będą podejmowane w formule partnerskiej na drodze konsensusu z poszanowaniem zasady solidarności i przy minimalizacji tendencji do separatyzmu i promowania partykularnych interesów. MISJA VI. Wykazanie spójności specyfiki obszaru z celami LSR Analiza danych statystycznych pozwala scharakteryzować teren objęty strategią jako obszar o niskim poziomie rozwoju gospodarczego, odbiegającym od porównywalnych powierzchniowo i ludnościowo powiatów, charakteryzujący się wysoką stopą bezrobocia. Mieszkańców wszystkich gmin partnerskich łączą podobne problemy. Obszar jest spójny administracyjnie (wszystkie gminy wchodzą w skład powiatu szydłowieckiego), kulturowo i społecznie. Wszystkie również łączy niski poziom industrializacji i interesujące walory przyrodnicze i kulturowe. Na omawianym obszarze nie ma większych zakładów przemysłowych, które mogłyby stanowić potencjalne miejsca pracy, dlatego też przedstawiciele gmin, które weszły w skład LGD jedyną szansę rozwoju regionu upatrują we wspólnych działaniach zmierzających do wykorzystania zasobów przyrodniczych, kulturowych i społecznych oraz wspólnie prowadzonej ich promocji. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 42 VII. Uzasadnienie podejścia zintegrowanego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR Jak wspomniano wyżej aktualność tematu wiodącego i celów głównych LSR zostały potwierdzone bezpośrednich kontaktach przedstawicieli LGD z mieszkańcami obszaru objętego strategią. Samo ich uzgodnienie nastąpiło w procesie konsultacji społecznych, które odbyły się w czasie konstruowania ZSROW. Wzmiankowane konsultacje zostaną omówione szerzej w rozdziale dotyczącym partnerstwa. Przedstawiciele Lokalnej Grupy Działania, wysłuchawszy zdania mieszkańców obszaru objętego strategią, jak również biorąc pod uwagę uwarunkowania społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz doświadczenie w realizacji przedsięwzięć projektowych na ww. obszarze, doszli do przekonania, iż optymalnym będzie wybór trzech tematów wiodących. Pierwszy z nich – wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturowych jest tematem, który zyskał najwięcej pozytywnych wskazań wśród mieszkańców, uczestników spotkań i warsztatów. Mieszkańcy obszaru objętego strategią wskazują na duże szanse wynikające z ciekawej budowy geologicznej obszaru, niezaprzeczalne walory przyrodnicze (lasy, duża liczba zbiorników wodnych służących lub potencjalnie służących rekreacji, czyste, nieskażone środowisko naturalne, zróżnicowane ukształtowanie terenu). Temat drugi – odnoszący się do poprawy jakości życia na terenach wiejskich (a mamy tu przede wszystkim na myśli rozwój przedsiębiorczości i alternatywnych form gospodarowania na wsi) jest tym, w którym organizacje działające na terenie objętym Strategią mają już pewne doświadczenie, dlatego też wdrażanie projektów podobnego typu będzie dużo łatwiejsze do realizacji. Temat trzeci dotyczący podniesienia jakości zasobów ludzkich w regionie objętym LSR będzie realizowany poprzez szereg szkoleń tematycznych. Niniejszy dokument ma charakter zintegrowany zarówno pod względem opisywanego obszaru, jak również doboru celów głównych. Strategia opiera się na wzajemnie przenikających się celach. Realizacja każdego ze zdefiniowanych celów przyczyni się do osiągnięcia pozostałych. Grupami docelowymi zaplanowanych w LSR przedsięwzięć i operacji będą przedstawiciele sektora publicznego, społecznego i gospodarczego z uwagi na zakres i charakter działań. Kompleksowe podejście LSR sprzyja osiąganiu wysokich rezultatów, skuteczniej przyczyniając się do poprawy jakości życia na obszarze LGD. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 43 Planowane działania koncentrują się na poprawie jakości życia, poprzez poprawę stanu infrastruktury społecznej i technicznej, gdzie beneficjentami będą między innymi zaangażowane jednostki samorządu terytorialnego oraz instytucje kultury. Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości, różnicowanie działalności w kierunku działalności nierolniczej, rozwój życia społeczno-kulturalnego i rozwój turystyki, to przedsięwzięcia dla wszystkich mieszkańców LGD, w tym: osób fizycznych zainteresowanych otworzeniem działalności gospodarczej bądź mikroprzedsiębiorców, rolników, domowników, bądź małżonków rolników, organizacji i osób zaangażowanych w rozwój obszaru LGD. Zakłada się, że z pomocy skorzystają grupy młodych ludzi, animatorzy społeczni, co przyczyni się do aktywizacji mieszkańców poszczególnych gmin. Rozwój turystyki realizowany będzie poprzez opracowanie całościowego i wewnętrznie spójnego programu rozwoju turystyki wraz z planem imprez promocyjnych i akcji szkoleniowych. Ponadto zakłada się tworzenie wspólnych szlaków turystycznych powiązujących tereny poszczególnych gmin z walorami przyrodniczymi, atrakcjami turystycznymi i szeroko rozumianą infrastrukturą około turystyczną w postaci miejsc parkingowych, przystanków turystycznych, wspieraniu zakładania gospodarstw agroturystycznych oraz opracowywaniu materiałów promocyjnych dla turystów. Zadania planowane i realizowane przez LGD uwzględniają istniejące koncepcje i programy (gminne, powiatowe, wojewódzkie) i organizacji działających na omawianym obszarze, dzięki czemu nie konkurują ze sobą, lecz tworzą logiczne powiązania i wzajemnie na siebie oddziaływają, dając efekt synergii. Przyczyni się to do rozwoju obszaru działania LGD, podnosząc tym samym jego atrakcyjność, pobudzając przedsiębiorczość i napływ kapitału. VIII. Uzasadnienie podejścia innowacyjnego dla planowanych przedsięwzięć w ramach LSR Cechą działań innowacyjnych, jest nowatorskie wykorzystanie posiadanych zasobów. Strategia opracowana przez LGD zakłada: Opracowanie spójnej koncepcji rozwoju dla LGD, w tym utworzenia specjalistycznej oferty turystycznej dla mieszkańców w oparciu o posiadane zasoby: przyrodnicze, kulturowe i społeczne, m.in. tereny poprzemysłowe, to niewątpliwie działanie innowacyjne na tym terenie. Marka produktu turystycznego, którego to przedsięwzięcie dotyczy zapewne jest dużym, kompleksowym i dającym szerokie możliwości przedsięwzięciem. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 44 Korelacja szlaku rowerowego, ośrodków sportowych z narciarstwem biegowym i naciskiem na rozwój infrastruktury jest rozwiązaniem o innowacyjnym charakterze. Utworzona w ten sposób oferta turystyczna – swoisty produkt turystyczny wyróżni obszar LGD z sąsiednich terenów. Organizacja amatorskich zawodów sportowych, imprez rekreacyjnych i turystycznych i realizacja warsztatów i pokazów w oparciu o prawie zaginiony zawód jakim jest kowalstwo i garncarstwo oraz plenery malarskie to duże i atrakcyjne z punktu widzenia turysty przedsięwzięcie. Tak dużemu projektowi towarzyszyć będą lokalne pomysły turystyczne realizowane przez osoby prywatne, osoby prowadzące działalność gospodarczą i firmy, stowarzyszenia oraz przez gminy i inne instytucje. Projekt ma na celu przede wszystkim pomóc w stworzeniu podstaw do rozwoju turystyki na terenie gmin obszaru LGD. Koncepcja szlaków opiera się także na miejscach pamięci istniejących na tym obszarze i ciekawych z punktu widzenia turystyki sentymentalno-historycznej. Przedsięwzięcie naszej LGD to oferta dla turystów zainteresowanych działaniem, aktywnością ruchową i poznawaniem tradycji i historii. Działania te mogą znaleźć licznych naśladowców na innych obszarach, posiadających możliwe do wykorzystania zasoby. Innowacyjne podejście na terenie LGD to również kompleksowo opracowana strategia rozwoju, obejmująca zakrojone na szeroką skalę działania, dążące do rozwiązania stałych problemów wsi, a tym samym zmierzające do poprawy jakości życia mieszkańców. Podejmowane dotychczas wybiórcze interwencje nie były w stanie rozwiązać w sposób zadowalający i trwały istniejących problemów. Dopiero opracowana Lokalna Strategia Rozwoju całościowo obejmująca trudne zagadnienia, pozwala, dzięki pełnej identyfikacji problemów i dokładnej ich analizie, na pełne ich rozwiązanie. Ponadto nowatorskie wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturowych z nastawieniem na rozwój turystyki weekendowej i agroturystyki pozwoli na zagospodarowanie niszowego, a więc atrakcyjnego z punktu widzenia innowacyjności, sektora usług. Istotny nacisk, jaki w LSR położono na rozwój tych form działalności mieszkańców z wykorzystaniem licznych narzędzi wsparcia w postaci rozmaitych szkoleń i programów pomocowych, sprawia, iż obszar LGD może stać się nowym celem peregrynacji turystycznej, czerpiąc profity z posiadanych przez siebie zasobów. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 45 IX. Określenie procedury oceny zgodności operacji LSR, procedury wyboru operacji przez LGD, procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji w ramach działania „Wdrażanie LSR”, kryteriów, na podstawie których jest oceniana zgodność operacji z LSR, oraz kryteriów wyboru operacji, a także procedury zmiany tych kryteriów. Beneficjenci z terenu LGD mogą wnioskować o pomoc w zakresie PROW działań osi IV Leader. Wnioski te mogą dotyczyć: projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działań osi 3 „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej”. W tym przypadku projekty muszą spełniać kryteria wyboru określone w PROW 2007-2013, jak również kryteria określone w LSR przyjętej przez LGD i zatwierdzonej przez Samorząd Województwa. Są to działania: o Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; o Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; o Odnowa i rozwój wsi. projektów przyczyniających się do poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3 „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej”, tzw „małe projekty”. Wnioski składane do LGD, kwalifikujące się do udzielenia pomocy w ramach osi 4 Leader, mogą dotyczyć tylko działań i projektów zgodnych z LSR. Ich realizacja powinna w możliwie najwyższym stopniu pozytywnie oddziaływać na środowisko, prowadzić do tworzenia nowych miejsc pracy, być zgodna z innymi dokumentami planistycznymi danego obszaru oraz odznaczać się innowacyjnością, przyczyniając się do poprawy ogólnej jakości życia mieszkańców na obszarze LGD. 1. Zasady postępowania z wnioskiem LGD stanowiąc swojego rodzaju „instytucję” utworzy biuro, którego jednym z zadań będzie pomoc w wypełnianiu wniosków. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 46 Nabory wniosków będą ogłaszane zgodnie z harmonogramem. Przyjęcie wniosku będzie się odbywać w biurze LGD poprzez wpisanie wniosku do rejestru. Wnioskodawca otrzyma potwierdzenie zarejestrowania wniosku. W momencie rejestracji, pracownicy biura zobowiązani będą do wypełnienia kart oceny formalnej wniosku. Do oceny wniosku ważne są data i godzina przyjęcia wniosku przez biuro LGD. Gdy wnioski otrzymają taką samą punktację w ocenie merytorycznej, wniosek, który wpłynął wcześniej jako pierwszy będzie umieszczony na liście rankingowej projektów przeznaczonych do dofinansowania. Gdy wniosek pomimo weryfikacji formalnej, będzie zawierał braki lub błędy formalne, zgodnie z art. 64 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, biuro wezwie wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych w ciągu 7 dni od daty otrzymania wezwania. 2. Tryb wyboru operacji przez LGD Rada jako organ decyzyjny LGD podejmuje decyzje o skierowaniu projektu do realizacji. Do wyłącznych kompetencji rady należy analiza i ocena projektu po względem zgodności operacji z LSR. Rada może przy tym korzystać z analiz i ocen niezależnych ekspertów. Zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Rady, procedurę wyboru operacji przez LGD zawiera się w procedurze oceny wniosków przez Radę. Przedstawia się ona następująco: Przedmiot procedury: Procedura wyboru operacji przez Radę decyzyjną LGD przeznaczonych do finansowania w ramach działania osi IV PROW 2007-2013 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”. Obszar: Przebieg posiedzenia Rady opiniującej wnioski złożone do biura LGD. Funkcja: Procedura opisuje przebieg posiedzenia Rady LGD zgodnie z porządkiem obrad tego posiedzenia, w tym czynności związane z głosowaniem. Poprzedzona jest ogłoszeniem naboru przez biuro LGD zgodnie z harmonogramem realizacji Leader oraz powiadomieniem członków Rady o miejscu i terminie obrad oraz podaniem tej informacji do wiadomości publicznej. Czynności podejmowane podczas prowadzenia procedury głosowania członków Rady: Po zamknięciu naboru, Biuro LGD informuje członków rady o terminie i miejscu posiedzenia w sprawie wyboru operacji do finansowania zachowując termin, co najmniej 7 dni przed terminem posiedzenia, zgodnie z regulaminem Organizacyjnym Rady. Posiedzenie, według procedury, otwiera Przewodniczący Rady. Jeśli został spełniony warunek quorum (liczba obecnych członków rady na posiedzeniu 50% +1), zebranie jest prawomocne. Na LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 47 początek mają miejsce wystąpienia osób referujących operacje. W dalszej kolejności odbywa się, zarządzona przez Przewodniczącego Posiedzenia, dyskusja. Po tej części obrad, Przewodniczący Rady zarządza przerwę. Na sali zostają tylko członkowie Rady. Po przerwie, uczestniczą oni w dyskusji. Następnie Przewodniczący posiedzenia zarządza głosowanie. Członkowie Rady wybierają spośród siebie dwóch członków Komisji Skrutacyjnej, zgodnie z Regulaminem. Kolejne czynności wykonują Członkowie Rady w związku z głosowaniem. Zawiera się tu także procedura wyłączenia członków Rady mających związek z przeznaczonym do głosowania projektem. Po podpisaniu oświadczeń, członkowie Rady, którzy mają związek z omawianym projektem zostają wyłączeni z procedury głosowania. Przewodniczący Posiedzenia określa liczbę głosujących. Członkowie Rady przystępują do głosowania poprzez wypełnienie kart do głosowania. W pierwszej kolejności wypełniają kartę oceny zgodności operacji z LSR. Komisja Skrutacyjna sprawdza karty, jeśli są w nich braki lub błędy, wzywa członka Rady do poprawek. Komisja Skrutacyjna przelicza głosy i podaje do wiadomości Przewodniczącemu Posiedzenia. Przewodniczący ogłasza wyniki. Kolejnym punktem w porządku obrad jest głosowanie w sprawie oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru projektów. Członkowie Rady wypełniają karty do głosowania przyznając punkty określonym operacjom. Następnie punkty te sumują i podpisują się na kartach. Komisja skrutacyjna powtarza czynności związane ze sprawdzeniem kart, jeśli są błędy lub braki, wzywa członków Rady do poprawek. Wyniki głosowania podaje do wiadomości Przewodniczącego Posiedzenia. Przewodniczący ogłasza wyniki. Członkowie Rady podejmują decyzje w formie uchwały. Przewodniczący Rady zamyka obrady. Tabela: Zakres odpowiedzialności procedury wyboru operacji przez LGD Zakres odpowiedzialności Nazwa zadania Terminy Co najmniej 7 dni Biuro LGD Powiadomienie o zebraniu członków Rady, podanie do publicznej wiadomości terminu, miejsca posiedzenia Rady LGD Członkowie Rady Wypełnienie listy obecności Przewodniczący Posiedzenia Określenie quorum Przewodniczący Posiedzenia Otwarcie zebrania bądź w przypadku braku quorum ustalenie kolejnego terminu i miejsca zebrania Członkowie Rady przed posiedzeniem Podczas posiedzenia Wybór sekretarzy zebrania (komisji skrutacyjnej) Wystąpienia osób referujących operacje LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 48 Obecni na zebraniu: Rada decyzyjna LGD, Członek Dyskusja /członkowie Zarządu /mieszkańcy /zaproszeni goście Przewodniczący Posiedzenia Rozpoczęcie procedury głosowania Członkowie Rady Wypełnienie oświadczeń o związku z projektem Komisja skrutacyjna posiedzenia Ustalenie liczby oceniających Członkowie Rady Wypełnienie kart oceny operacji (oddanie głosu) Komisja skrutacyjna posiedzenia Sprawdzenie kart oceny Członkowie Rady Poprawki kart oceny zawierających błędy Przewodniczący Posiedzenia Ogłoszenie wyników głosowania Członkowie Rady Podjęcie uchwały o finansowaniu/niefinansowaniu operacji Przewodniczący Posiedzenia Zamknięcie posiedzenia 3. Tryb dokonywania oceny zgodności operacji z LSR Funkcjonowanie Rady LGD spełnia zasady przejrzystości, demokratyczności oraz jawności podejmowanych decyzji. Członkowie Rady wybierają projekty do dofinansowania poprzez wypełnienie kart oceny zgodności operacji z LSR. Procedura wyboru operacji opiera się również na czynnościach Komisji Skrutacyjnej posiedzenia dotyczących każdej operacji, której dotyczy głosowanie. Czynności te odbywają się w określonej kolejności z uwzględnieniem zapisów Regulaminu organizacyjnego Rady. Przedmiot procedury: Procedura oceny zgodności operacji z LSR dla członków Rady oceniających operacje. Obszar: Przebieg oceny projektów poprzez wypełnienie kart do głosowania podczas posiedzenia Rady decyzyjnej LGD. Wypracowano 4 zestawy lokalnych kryteriów wyboru operacji: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej trwałość projektu LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 49 wartość dodana projektu (skierowanie działalności w stronę odchodzenia od działalności rolniczej – projekt przewiduje szansę otworzenia działalności gospodarczej) innowacyjność operacji komplementarność operacji w stosunku do innych operacji realizowanych na obszarze LGD wykorzystanie lokalnych zasobów przyrodniczych i kulturowych wiarygodność/doświadczenie wnioskodawcy Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw wiarygodność/doświadczenie wnioskodawcy wpływ na powstawanie nowych miejsc pracy - powyżej 3 miejsc pracy - od 2 do 3 miejsc pracy - 1 miejsce pracy innowacyjność operacji komplementarność operacji w stosunku do innych operacji realizowanych na obszarze LGD wykorzystanie lokalnych zasobów przyrodniczych i kulturowych Odnowa i rozwój wsi wiarygodność/doświadczenie wnioskodawcy miejsce realizacji operacji: - poniżej 1000 mieszkańców - od 1000 do 4000 mieszkańców - powyżej 4000 mieszkańców zasięg operacji - więcej niż jednej miejscowości - jednej miejscowości udział innych partnerów w realizacji operacji - więcej niż 3 innych podmiotów - od 1 do 2 podmiotów - bez udziału innych podmiotów komplementarność operacji w stosunku do innych operacji realizowanych na obszarze LGD LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 50 wpływ operacji na pobudzenie aktywności mieszkańców i wzmocnienie ich więzi z miejscem zamieszkania Małe projekty wiarygodność/doświadczenie wnioskodawcy miejsce realizacji operacji: - poniżej 1000 mieszkańców - od 1000 do 4000 mieszkańców - powyżej 4000 mieszkańców zasięg operacji - więcej niż jednej gminy - jednej gminy udział innych partnerów w realizacji operacji - więcej niż 3 innych podmiotów - od 1 do 2 podmiotów - bez udziału innych podmiotów komplementarność operacji w stosunku do innych operacji realizowanych na obszarze LGD wpływ operacji na pobudzenie aktywności mieszkańców i wzmocnienie ich więzi z miejscem zamieszkania Funkcja: Procedura opisuje szczegółowy przebieg głosowania w sprawie oceny zgodności operacji z LSR podczas posiedzenia, zgodnie z porządkiem obrad tego posiedzenia. Poprzedzona jest udziałem członków Rady w I części posiedzenia oraz zapoznaniem się z wnioskami udostępnionymi dla członków Rady w biurze LGD od momentu ustalenia terminu i miejsca obrad. Procedurę zamyka Przewodniczący posiedzenia ogłaszając wyniki głosowania. Czynności podejmowane podczas dokonywania oceny zgodności wniosku z LSR: Członkowie Rady zapoznają się z operacjami w biurze LGD na 3 dni przed posiedzeniem. Podczas posiedzenia po ogólnej dyskusji i dyskusji w gronie członków Rady, Przewodniczący posiedzenia zarządza głosowanie. Członkowie Rady wybierają spośród siebie dwóch członków Komisji Skrutacyjnej, zgodnie z regulaminem. Kolejne czynności wykonują Członkowie Rady w związku z głosowaniem, następnie przystępują do głosowania poprzez wypełnienie kart do LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 51 głosowania. W pierwszej kolejności wypełniają kartę oceny zgodności operacji z LSR. Jest to równocześnie rozpoczęcie procedury oceny zgodności operacji z LSR. Członkowie Rady w pierwszej kolejności wypełniają rubrykę dotyczącą wniosku poprzez wpisanie numeru wniosku, nazwy wnioskodawcy oraz tytułu projektu, zgodnie z instrukcją wypełniania kart. Zawiera się tu procedura wyłączenia członków Rady mających związek z przeznaczonym do głosowania projektem. Po złożeniu oświadczeń, członkowie Rady, którzy mają związek z omawianym projektem zostają wyłączeni z procedury głosowania. Członkowie Rady mający związek z ocenianą operacją zostają wyłączeni z głosowania. Przewodniczący Posiedzenia określa liczbę głosujących. Członkowie Rady uprawnieni do głosowania, skreślają odpowiednią formułę w rubryce „Głosuję za uznaniem, że operacja jest* nie jest* zgodna z LSR LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej. Następnie w tabeli zaznaczają znakiem X cele, którym odpowiada operacja. Podpisują się na karcie i oddają karty Komisji Skrutacyjnej. Czynności Komisji Skrutacyjnej rozpoczyna sprawdzenie ważności kart. Jeśli karta zawiera braki lub błędy, Komisja Skrutacyjna wzywa członka Rady, który tę kartę wypełnił do naniesienia poprawek, przy czym członek Rady może tylko raz poprawić kartę. Jeśli karta nadal zawiera błędy, zostaje uznana za głos nieważny. Członkowie Rady nanoszą poprawki na kartach w sposób następujący: - zaznaczają puste kratki i wypełniają puste pola - zaznaczone w sposób błędny kratki i zapisane pola skreślają, wypełniają i składają obok korekty swój podpis. Po sprawdzeniu ważności głosów Komisja skrutacyjna przelicza głosy i podaje wynik do wiadomości Przewodniczącemu Posiedzenia. Przewodniczący ogłasza wyniki głosowania. Tabela: Zakres odpowiedzialności procedury oceny zgodności operacji z LSR Zakres odpowiedzialności Nazwa zadania Terminy Co najmniej 3 dni Członkowie Rady Zapoznanie się z wnioskiem i załącznikami do wniosku Członkowie Rady Uzupełnienie tabeli dotyczącej wnioskodawcy Członkowie Rady Wypełnienie oświadczenia o związku z projektem Członkowie Rady Skreślenie odpowiedniej formuły (oddanie głosu) w polu głosowania LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej przed posiedzeniem Podczas posiedzenia Strona 52 Członkowie Rady Wypełnienie tabeli oceny zgodności operacji z celami ogólnymi i szczegółowymi LSR poprzez wstawienie X w pola odpowiadające celom Członkowie Rady Złożenie podpisu i umieszczenie daty posiedzenia na karcie Członkowie Rady Oddanie karty w ręce Komisji skrutacyjnej posiedzenia Komisja skrutacyjna posiedzenia Sprawdzenie kart wypełnionych przez członków Rady podczas posiedzenia Komisja skrutacyjna posiedzenia Wezwanie członka rady, który wypełnił tę kartę, do wypełnienia pustych pól i kratek bądź dokonania korekty w wypełnionych polach i kratkach oraz złożenia przy nich podpisu Członkowie Rady Poprawki kart oceny zawierających błędy Komisja skrutacyjna posiedzenia Podpisanie kart Komisja skrutacyjna posiedzenia Zsumowanie liczby głosów „za” i „przeciw” oraz głosów nieważnych 4. Procedura oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru Kryterium, istotnym ze względu na szczupłość środków Leader, jest także kwota operacji. Leader ma być inicjatorem, bodźcem do rozwoju. Ponadto preferuje się projekty, wymagające niewielkiego dofinansowania. W oparciu o te kryteria oraz zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Rady LGD opracowano procedurę zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru. Należy w niej wyróżnić: czynności członków Rady (sposób głosowania) oraz czynności Komisji Skrutacyjnej. Karta oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru stanowi załącznik do Regulaminu organizacyjnego Rady. Przedmiot procedury: Procedura oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru dla członków Rady oceniających operacje. Obszar: Przebieg oceny projektów poprzez wypełnienie kart do głosowania podczas posiedzenia Rady decyzyjnej LGD. Funkcja: LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 53 Procedura opisuje szczegółowy przebieg głosowania w sprawie oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru operacji podczas posiedzenia, zgodnie z porządkiem obrad tego posiedzenia. Poprzedzona jest głosowaniem członków Rady w sprawie zgodności operacji z LSR. Procedurę zamyka Przewodniczący posiedzenia ogłaszając wyniki głosowania. Czynności podejmowane podczas dokonywania oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru: Członkowie Rady wypełniają karty do głosowania w sprawie oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru według kolejności: - wypełnienie rubryki dotyczącej operacji: - numer wniosku - nazwa wnioskodawcy - tytuł projektu - zaznaczenie działania, któremu odpowiada operacja poprzez wstawienie znaku X lub V w kratce odpowiadającej działaniu - wypełnienie tabeli oceny punktacyjnej odpowiadającej wybranemu działaniu poprzez przyznanie określonej liczby punktów w polach odpowiadających poszczególnym kryteriom wyboru - zsumowanie liczby punktów i wpisanie wyniku w polu odpowiadającym „sumie punktów” - podpisanie karty i umieszczenie daty posiedzenia - oddanie kart w ręce Komisji Skrutacyjnej Zadaniem Komisji Skrutacyjnej posiedzenia jest sprawdzenie ważności oddanych głosów. Jeśli karta zawiera braki lub błędy, Komisja Skrutacyjna wzywa członka Rady, który tę kartę wypełnił do naniesienia poprawek, przy czym członek Rady może tylko raz poprawić kartę. Jeśli karta nadal zawiera błędy, zostaje uznana za głos nieważny. Członkowie Rady nanoszą poprawki na kartach w sposób następujący: - zaznaczają puste kratki i wypełniają puste pola - zaznaczone w sposób błędny kratki i zapisane pola skreślają, wypełniają i składają obok korekty swój podpis. Po sprawdzeniu ważności głosów Komisja skrutacyjna przelicza głosy i podaje wynik do wiadomości Przewodniczącemu Posiedzenia. Przewodniczący ogłasza wyniki głosowania. Po zakończeniu procedury głosowania członkowie Rady podejmują uchwałę o dofinansowaniu/niedofinansowaniu projektów. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 54 Tabela: Zakres odpowiedzialności procedury oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru Zakres odpowiedzialności Nazwa zadania Członkowie Rady Uzupełnienie tabeli dotyczącej wnioskodawcy Członkowie Rady Wybranie działania, któremu podlega operacja Członkowie Rady Wypełnienie tabeli oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru odpowiadającej działaniu, w który wpisuje się projekt (ocena punktacyjna) Członkowie Rady Zsumowanie liczby punktów i wpisanie wyniku w polu „suma punktów” Członkowie Rady Złożenie podpisu i umieszczenie daty posiedzenia na karcie Członkowie Rady Oddanie karty w ręce Komisji skrutacyjnej posiedzenia Komisja skrutacyjna posiedzenia Sprawdzenie kart wypełnionych przez członków Rady podczas posiedzenia Komisja skrutacyjna posiedzenia Wezwanie członka rady, który wypełnił tę kartę, do wypełnienia pustych pól i kratek bądź dokonania korekty w wypełnionych polach i kratkach oraz złożenia przy nich podpisu Członkowie Rady Poprawki kart oceny zawierających błędy Komisja skrutacyjna posiedzenia Podpisanie kart Komisja skrutacyjna posiedzenia Zsumowanie liczby głosów „za” i „przeciw” oraz głosów nieważnych Terminy Podczas posiedzenia Procedura odwoławcza Od decyzji wydanej przez Organ decyzyjny LGD, czyli Radę nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. W związku z tym, że do wyłącznych kompetencji Rady należy wybór operacji odwołanie musi być skierowane do tego organu. Zgodnie z Regulaminem Rady, wniosek nie wymaga szczegółowego uzasadnienia niezadowolenia strony. Wnioskodawca ma prawo złożyć wniosek z prośbą o uruchomienie procedury odwoławczej w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia decyzji Rady, której wniosek dotyczy. Wniesienie wniosku w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji Rady, a operację, której dotyczy wniosek, ocenia się podczas kolejnego posiedzenia Rady, zwołanego przez Przewodniczącego. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 55 5. Procedura zmiany lokalnych kryteriów wyboru Z kolejnymi naborami, będzie przybywać doświadczenia. Nasuną się zapewne wnioski, co do realizacji działania „Wdrażanie lokalnych strategii”. Stąd określenie procedury zmiany kryteriów lokalnych. Przewiduje się uwzględnienie tematyki lokalnych kryteriów na Walnych Zebraniach LGD. Ponadto spotkania robocze oraz ewaluacja własna realizacji strategii przez wymaga spotkań roboczych. Opis procedury: Proponowane zmiany procedury oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru, wnioski Radnych, wnioski z przebiegu Walnego Zebrania członków będą szczegółowo omawiane na spotkaniach Zarządu. Przygotowane w ten sposób karty zmian podaje się do wiadomości członków Rady. Podsumowując, by zapewnić przejrzystość, demokratyczność oraz jawność podejmowanych decyzji, Rada funkcjonuje w oparciu o wewnętrzny regulamin organizacyjny i obowiązujące przepisy prawa. Sposób wyboru operacji odbywa się zgodnie z procedurami: Oceny zgodności operacji z LSR Oceny zgodności operacji z lokalnymi kryteriami wyboru Członkowie Rady głosują w sprawie wyboru operacji, poprzez wypełnienie karty zgodności operacji z LSR karty oceny zgodności z lokalnymi kryteriami wyboru. Z decyzją Rady, wnioskodawcy mogą się nie zgodzić i złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zgodnie z procedurą odwołania. By działanie „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” wpłynęło na właściwy rozwój obszaru objętego LSR opracowano procedurę zmiany kryteriów wyboru operacji. Tryb przyjmowania wniosków przez biuro LGD jest jasny i przejrzysty. Przygotowano inne dokumenty mające ułatwić ocenę projektów, jak: wzór rejestru wniosków, wzór karty weryfikacji formalnej wniosku, wzór wezwania do usunięcia braków i błędów we wniosku LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 56 X. Określenie budżetu LSR dla każdego roku jej realizacji. Budżet Lokalnej Grupy Działania zapewnia realizację zaplanowanych działań zawartych w Lokalnej Strategii Rozwoju. LGD obejmuje swoją Lokalną Strategią Rozwoju obszar z liczbą mieszkańców wynoszącą 40 073 i na realizację LSR może się ubiegać o przyznanie środków w wysokości 5 930 804,00 zł (40 073 x 148 = 5 930 804,00 zł). kwota przypadająca na wdrażanie LSR wynosi 4 648 468,00 zł, (40 073 x 116 zł) Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 19,86 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 923 400,00 zł, Odnowa i rozwój wsi stanowi 39,80 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 1 850 000,00 zł, Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw stanowią 10,33 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 480 000,00 zł, Małe projekty stanowią 30,01 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 1 395 000,00 zł, Kwota przypadająca na wdrażanie projektów współpracy wynosi 120 219,00 zł, (40 073 x 3 zł) Kwota przypadająca na funkcjonowanie LGD, wynosi 1 162 117,00 zł, (40 073 x 29 zł) Koszty podzielono następujący sposób: Koszty bieżące LGD – stanowią 56% puli środków przeznaczonych na funkcjonowanie LGD, tj. 645 700,00zł, Nabywanie umiejętności – stanowi 18,49% puli środków przeznaczonych na funkcjonowanie LGD, tj. 214 900,00 zł, Aktywizacja – stanowi 25,94% puli środków przeznaczonych na funkcjonowanie LGD, tj. 301 500,00 zł, (koszty realizacji badań dotyczących obszaru LGD uwzględniono w pozycji aktywizacja). W sumie daje to kwotę: 1 162 100,00 zł Środki rozdzielane przez LGD dzielą się na: LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 57 Środki planowane na działania realizowane przez wnioskodawców ubiegających się o pomoc i mieszczące się w ramach działań osi 3 tj. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, Odnowa i rozwój wsi oraz Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw zgodnie z celami LSR, W ramach działania „Różnicowanie Kierunków Działalności Nierolniczej” maksymalna wysokość pomocy udzielanej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo rolne nie może przekroczyć 100 tys. zł. Poziom pomocy może wynosić 50% kosztów kwalifikowanych projektu. W ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” pomoc ma mieć formę zwrotu części kosztów kwalifikowanych. Maksymalna wysokość pomocy na realizacje projektów w jednej miejscowości może wynosić 500 tys. zł. W okresie realizacji programu. Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego i instytucje kultury muszą mieć zapewniony wkład z krajowych środków publicznych w wysokości co najmniej 25% kosztów kwalifikowanych projektu, pochodzących ze źródeł innych niż PROW. W ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” maksymalna wysokość pomocy nie może przekroczyć 300 tys. zł. W przypadku przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych maksymalna wysokość pomocy udzielona jednemu beneficjentowi wynosi 100 tys. zł. Pomoc przyznawana w tym działaniu wynosi maksymalnie 50% wartości projektu. Wnioski w ramach „małych projektów” powinny dotyczyć: - edukacyjnym i warsztatowym dla ludności z obszaru objętego LSR, - promocji i rozwoju lokalnej aktywności, w tym promocji lokalnej twórczości kulturalnej i artystycznej, z zachowaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego, - organizacji szkoleń i innych przedsięwzięć nieinwestycyjnych o charakterze rozwoju agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym utworzenia - elektronicznej bazy informacji turystycznej oraz stron www, przygotowania i wydania folderów informacyjnych, oznaczenia obiektów ważnych lub charakterystycznych dla obszaru objętego LSR, inicjowania powstania, rozwoju, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach i produktach rolnych oraz tradycyjnych sektorach gospodarki, - organizacja imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 58 Środki planowane na działania realizowane przez LGD w ramach realizacji projektów współpracy (działanie 4.2) Pomoc przyznawana ma być w formie jednorazowej. Istnieje możliwość realizacji projektu w etapach. Maksymalna wysokość pomocy to 100% kosztów kwalifikowanych. Środki planowane na działania realizowane przez LGD związane z nabywaniem umiejętności, aktywizacją i kosztami bieżącymi LGD (działanie 4.3). Istnieje możliwość realizacji projektu w kilku etapach. Pomoc przyznawana w tym przypadku wynosi maksymalnie 100% wartości projektu. przedsięwzięcia w zakresie badań dotyczących obszaru objętego LSR badania i analizy dotyczące obszaru objętego LSR studia i plany wykonalności dotyczące obszaru objętego LSR plany rozwoju przedsięwzięcia o charakterze informacyjnym przedsięwzięcia o charakterze szkoleniowym seminaria szkolenia konferencje konkursy przedsięwzięcia w zakresie wydarzeń promocyjnych i kulturalnych służące zwłaszcza promocji regionu i jego tożsamości kulturowej imprezy kulturalne imprezy rekreacyjne i sportowe festiwale, pokazy i festyny targi, wystawy działalność propagandową, promocyjną, informacyjną i poligraficzną w tym: opracowywanie i druk broszur, folderów, plakatów opracowywanie i rozpowszechnianie materiałów audiowizualnych tworzenie i administrowanie stronami internetowymi przygotowywanie i rozpowszechnianie innych materiałów o charakterze reklamowym lub promocyjnym animowanie społeczności lokalnej LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 59 Harmonogram realizacji przedsięwzięć w okresach półrocznych: Okresy realizacji LSR Przedsięwzięcia i typy operacji 2009 2009 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 zgodne z LSR I II I II I II I II I II I II I II Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Odnowa i rozwój wsi Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Małe projekty Aktywizacja Nabywanie umiejętności Projekty współpracy Koszty bieżące – administracyjne LGD LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 60 Budżet LGD „STOWARZYSZENIE ROZWOJU ZIEMI SZYDŁOWIECKIEJ”: rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 4.1.3. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 4.1.3. Odnowa i rozwój wsi 4.1.3. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębio rstw całkowite 160 000,00 250 000,00 0 300 000,00 0,00 105 300,00 55 800,00 56 900,00 928 000,00 kwalifikowane 160 000,00 200 000,00 0 300 000,00 0,00 105 300,00 55 800,00 56 900,00 878 000,00 całkowite 240 000,00 250 000,00 240 000,00 300 000,00 0,00 135 100,00 74 500,00 91 400,00 1 331 000,00 kwalifikowane 240 000,00 200 000,00 160 000,00 300 000,00 0,00 135 100,00 74 500,00 91 400,00 1 201 000,00 całkowite 280 000,00 500 000,00 240 000,00 300 000,00 40 073,00 135 100,00 46 600,00 98 900,00 1 640 673,00 kwalifikowane 280 000,00 400 000,00 160 000,00 300 000,00 40 073,00 135 100,00 46 600,00 98 900,00 1 460 673,00 całkowite 243 400,00 750 000,00 240 000,00 300 000,00 40 073,00 135 100,00 19 000,00 39 900,00 1 767 473,00 kwalifikowane rodzaj kosztu 4.1.3. Małe projekty 4.2.1. Projekty współpracy 4.3.1. Koszty bieżące LGD 4.3.1. Nabywanie umiejętności 4.3.1. Aktywizacja razem działania 243 400,00 600 000,00 160 000,00 300 000,00 40 073,00 135 100,00 19 000,00 39 900,00 1 537 473,00 całkowite 0 562 500,00 0 195 000,00 40 073,00 135 100,00 19 000,00 14 400,00 966 073,00 kwalifikowane 0 450 000,00 0 195 000,00 40 073,00 135 100,00 19 000,00 14 400,00 853 573,00 całkowite 0,00 0,00 kwalifikowane 0,00 0,00 całkowite 0,00 0,00 kwalifikowane razem kwalifikowane 0,00 0,00 923 400,00 1 850 000,00 480 000,00 1 395 000,00 19,86% 39,80% udział procentowy 116 *l. mieszkańców 10,33% 30,01% LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej 100,00% 120 219,00 645 700,00 214 900,00 301 500,00 55,56% 18,49% udział procentowy 29*l.mieszkańcó w 25,94% 5 930 719,00 100,00% Strona 61 LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 62 Założenia: 1. Liczba ludności przyjęta do obliczeń: 40 073, 2. Kwota przypadająca na mieszkańca: 148 zł, z czego: 116 – wdrażanie LSR, tj. 4 648 468,00 zł, 3 zł – Projekty współpracy, tj. 120 219,00 zł, 29 zł - Funkcjonowanie LGD, tj. 1 162 117,00 zł, 3. Działania: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej stanowi 19,28 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 923 400,00 zł; ok. 18 projektów 4. Odnowa i rozwój wsi stanowi 39,80 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 1 850 000 zł, ok. 9 projektów 5. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw stanowi 10,33 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 480 000,00 zł; ok. 6 projektów 6. Małe projekty stanowią 30,01 % puli środków przeznaczonych na wdrożenie LSR, tj. 1 395 000,00 zł, ponad 90 projektów 7. Kwotę przypadającą na funkcjonowanie LGD, tj. 1 162 100,00 zł podzielono w następujący sposób: Koszty bieżące LGD – 55,56 %, Nabywanie umiejętności – 18,49 %, Aktywizacja – 25,94% (koszty realizacji badań dotyczących obszaru LGD uwzględniono w pozycji aktywizacja). XI. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR Jak wspomniano wyżej aktualność tematu wiodącego i celów głównych LSR zostały potwierdzone bezpośrednich kontaktach przedstawicieli LGD z mieszkańcami obszaru objętego strategią. Samo ich uzgodnienie nastąpiło w procesie konsultacji społecznych, które odbyły się w czasie konstruowania ZSROW. Wzmiankowane konsultacje przebiegały jak niżej. Podczas seminariów informacyjnych prowadzonych na terenie wszystkich gmin, biorących udział w projekcie. Podczas każdego z nich specjalna część poświęcona była omówieniu idei i celu powstania strategii oraz dyskusji nad proponowanymi zapisami. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 63 Seminarium w Mirowie 10.01.2006 Seminarium w Orońsku 10.01.2006 Seminarium w Jastrzębiu 9.01.2006 LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 64 Seminarium w Chlewiskach 29.12.2005 Seminarium w Szydłowcu 28.12.2005 Przeprowadzone badania socjologiczne przeprowadzone w ramach konsultacji pozwoliły zidentyfikować potrzeby mieszkańców terenów wiejskich objętych strategią i uwzględnić je w zapisach dokumentu. Zidentyfikowane potrzeby to: chęć pogłębiania wiedzy z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej i jej finansowania chęć zdobywania nowych kwalifikacji i akceptacja dla zdobywania wiedzy i umiejętności chęć ulepszania i usprawniania funkcjonowania gospodarstw podnoszenie wiedzy z zakresu funduszy pomocowych Mieszkańcy liczą na możliwość dotacji z funduszy unijnych, co pozwoli na lepsze prosperowanie gospodarstwa lub jego modernizację, podkreślają jednak konieczność prowadzenia profesjonalnego systemu informacyjnego i doradczego w ww. zakresie. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 65 XII. Opis procesu wdrażania i aktualizacji LSR LGD korzystając ze środków finansowych funduszy strukturalnych UE jest zobowiązana przestrzegać zasad i procedur wspólnotowych, które opisuje rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz rozporządzenie wykonawcze Komisji (WE) nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Skoordynowane działania w ramach wdrażania i aktualizacji LSR będą prowadzone kompleksowo. Są one bezpośrednio powiązane z procesem ewaluacji LSR. Zakłada się również udział ekspertów zewnętrznych (np. firm doradczych) we wdrażaniu LSR, ale przede wszystkim również we wspomnianym wcześniej procesie ewaluacji. Z uwagi na kluczowe znaczenie dokumentu jakim jest Lokalna Strategia Rozwoju, proces jej aktualizacji będzie procesem ciągłym połączonym (powiązanym) z realizowanym procesem ewaluacji. Z uwagi na istotne znaczenie procesu aktualizacji LSR dla zapewnienia jej efektywności, w proces ten zostanie zaangażowany zarząd LGD. Planowane jest organizowanie roboczych spotkań Zarządu LGD celem dokonywania oceny (bieżącej i przyszłej) sytuacji obszaru objętego LSR oraz podejmowania decyzji dotyczących wprowadzania ewentualnych zmian do LSR. Za realizację procesu wdrażania LSR również odpowiedzialny będzie zarząd LGD. Opracowany został system monitoringu procesu wdrażania i realizacji LSR, który zawiera następujące elementy: analizę celów projektu – wykorzystana zostanie tutaj tzw. matryca logiczna, dzięki której możliwe będzie zweryfikowanie powiązań pomiędzy zakładanymi celami i działaniami a oczekiwanymi rezultatami; przyjęcie wewnętrznych procedur działania – LGD dokona klasyfikacji i podziału kompetencji zadań dla poszczególnych osób zaangażowanych we wdrażanie LSR. Okresowo będzie dokonywana ocena poszczególnych członków i osób z wywiązywania się ze swoich obowiązków zapisanych w procedurach; LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 66 przyjęcie wskaźników pomiaru oceny stopnia zaawansowania wdrożenia LSR – w przyjętych do realizacji projektach przyczyniających się do osiągnięcia celów zapisanych w LSR będą musiały być zawarte wskaźniki, które bezpośrednio odnosić się będą oraz umożliwią dokonanie obiektywnej oceny ich wpływu na LSR. Działania zarządu w ramach wdrażania i aktualizacji strategii uzupełniane będą przez społeczność lokalną, która dzięki swemu udziałowi w ankietach oraz w innych badaniach LGD, wspomoże proces aktualizacji LSR. XIII. Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej Celem ewaluacji własnej dokonywanej przez LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” jest ocena przydatności i skuteczności podejmowanych działań podczas realizacji przyjętych celów strategicznych i szczegółowych, dążąc do jak najpełniejszego ich usprawnienia i przyczynienia się do wypełnienia misji LGD. Pozwoli to w rezultacie na ukazanie wpływu realizacji LSR na sytuację charakteryzowanego obszaru z zachowaniem obiektywizmu i etycznego podejścia do procesu ewaluacji. Badanie pokaże różnice między dwoma scenariuszami rozwoju obszaru LSR: pierwszym, określającym sytuację, jaka miała miejsce na obszarze LSR przed jej realizacją i drugim, w trakcie oraz po realizacji LSR w latach 2007-2013. Ewaluacja własna obejmie następujące wskaźniki policzalne: liczba podmiotów gospodarczych, liczba nowych miejsc pracy, liczba przeszkolonych osób, liczba złożonych wniosków o dofinansowanie/ udzielanie wsparcia doradczego, liczba miejsc noclegowych, liczba udzielanych noclegów, liczba imprez kulturalnych, liczba inwestycji wspartych w ramach programu Leader. Dodatkowo proces dokonywania ewaluacji własnej może zostać poszerzony przez przeprowadzenie ankiety, która umożliwi sformułowanie oceny społecznej dotyczącej wskaźników niepoliczalnych takich, jak poprawa życia mieszkańców w ich indywidualnym poczuciu oraz poprawa świadomości mieszkańców, co do wartości kulturowej oraz bogactwa zasobów naturalnych obszaru. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 67 Jako iż ewaluacja jest procesem systematycznym i polega na stałym zbieraniu danych, podejmowane działania mogą być ulepszane jeszcze w trakcie ich realizacji. Wiąże się to ściśle z ekonomicznością działań, gdyż użycie niewłaściwych środków i podjęcie nieadekwatnych działań zostanie szybko zidentyfikowane, co pozwoli na stosowną korektę, prowadząc do istotnej oszczędności pieniędzy, czasu i zasobów ludzkich. Wyniki dokonanej ewaluacji własnej będą przydatne także w procesie zbierania i opracowywania informacji o realizowanej Lokalnej Strategii Rozwoju. XIV. Powiązania LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LSR Powiązanie z Narodowym Planem Rozwoju na lata 2007 – 2013 Podstawą opracowania LSR w zakresie metodycznym jest Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 – 2013. Diagnoza stanu analizowanych gmin, trendów demograficznych i gospodarczych oraz sformułowane na ich podstawie cele są spójne z założeniami i celami NPR. Należy podkreślić, iż diagnoza aktualnego stanu obszaru LGD w dziedzinie gospodarczej i społecznej ujawniła oraz potwierdziła występowanie na terenie gmin: Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko, Szydłowiec problemów i negatywnych tendencji opisywanych także w analizie stanu kraju zawartej w NPR. Chodzi tu m.in. o: - słabe wykorzystanie szans wynikających z rozwoju turystyki w Polsce, - zły stan infrastruktury technicznej, szczególnie na obszarach wiejskich, - trudną sytuację na rynku pracy - wysoką stopę bezrobocia oraz niski poziom wskaźników aktywności zawodowej i zatrudnienia, - niewystarczająca ilość miejsc pracy poza rolnictwem, - duże zróżnicowanie między dochodami gospodarstw domowych, - brak innowacyjnych przedsięwzięć. W związku z tym cele strategiczne obu dokumentów są ze sobą powiązane. Dotyczy to głównie następujących celów NPR: - Wzmocnienie konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw oraz wzrost zatrudnienia. - Podniesienie poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Powiązanie z Narodowa Strategią Spójności Zapisy Narodowej Strategii Spójności w zakresie identyfikacji problemów na obszarze Polski oraz zamierzonych do osiągnięcia celów są tożsame z celami stawianymi w niniejszym LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 68 dokumencie strategicznym. Dotyczy to przede wszystkim następujących celów horyzontalnych: Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej - Wzrost poziomu edukacji oraz poprawa jakości kształcenia, - Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości, - Przeciwdziałanie ubóstwu i zapobieganie wykluczeniu społecznemu, - Wzmocnienie potencjału zdrowotnego kapitału ludzkiego. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług: - Wspieranie działalności wytwórczej przynoszącej wysoką wartość dodaną, - Rozwój sektora usług, - Poprawa otoczenia funkcjonowania przedsiębiorstw i ich dostępu do zewnętrznego finansowania, - Społeczeństwo informacyjne, - Zwiększenie inwestycji w badania i rozwój i tworzenie rozwiązań innowacyjnych. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej - Przeciwdziałanie marginalizacji i peryferyzacji obszarów problemowych. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich - Wyrównywanie szans rozwojowych na obszarach wiejskich. Założenia LSR odnoszą się także do celu głównego NSS, określonego jako: tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Powiązania z Narodową Strategią Edukacji na lata 2007 – 2013 Celem głównym rozwoju edukacji w Polsce jest podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, tak by wykształcenie co najmniej średnie stało się bardziej powszechne (70%) w grupie wiekowej 25 – 45 lat w 2013 r., przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiej jakości kształcenia. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 69 Równocześnie konieczne jest stałe podnoszenie poziomu kwalifikacji osób dorosłych, przede wszystkim kwalifikacji zawodowych oraz ogólnych kompetencji niezbędnych do funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie. Lokalna Grupa Działania również postawiła sobie za cel rozwój edukacji przez całe życie a szczególnie wyrównanie dysproporcji miedzy wsią a miastem (patrz: spójność pomiędzy PO KL). Spójność obu dokumentów jest więc oczywista. Powiązania z Narodową Strategią Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 Wśród działań określonych w strategii znalazły się tylko takie, które w bezpośredni sposób przekładają się na wymierny rozwój kultury, a także społeczno-ekonomiczny rozwój regionów. Pociąga to za sobą możliwość wykorzystania środków strukturalnych i innych funduszy europejskich do realizacji tak zakreślonych działań. Misją Strategii Kultury jest „zrównoważony rozwój kultury jako najwyższej wartości przenoszonej ponad pokoleniami, określającej całokształt historycznego i cywilizacyjnego dorobku polski, wartości warunkującej tożsamość narodową i zapewniającej ciągłość tradycji i rozwój regionów”. Kultura warunkuje rozwój społeczny i gospodarczy, kształtuje postawy obywateli i formy instytucjonalne państw. Nie jest więc tylko elementem systemu, ani tym bardziej dziedziną życia społecznego, ale podstawą do wszelkich zmian instytucjonalno – ekonomicznych społeczeństw. Być może właśnie dlatego art. 6 ust. 1 Konstytucji stanowi: „Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju”. Lokalna Strategia Działania stawia sobie za cel wykorzystanie kultury, historii jako czynników przyspieszających proces integracji społecznej na terenie gmin: Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko, Szydłowiec. W Gminach znajduje się wiele obiektów niezwykle cennych pod względem kulturowym: liczne kościoły, kapliczki, stanowiska archeologiczne. Celem LSR jest zapoznanie mieszkańców z ich własną kultura i tożsamością. Mieszkańcy wsi muszą być dumni ze swojej historii i kultury. LSR jest więc zgodna z celami Narodowej Strategii Kultury. Powiązanie z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego (RPO WM) jest głównym LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 70 instrumentem realizacji polityki rozwoju regionu w latach 2007-2013. W dokumencie zawarto charakterystykę województwa mazowieckiego, zewnętrzne uwarunkowania rozwoju województwa, analizę SWOT oraz przedstawienie głównych problemów rozwojowych województwa. W RPO WM wskazano cel generalny Programu, strategie jego realizacji oraz spójność z dokumentami strategicznymi i programowymi Unii Europejskiej, Rządu RP i Samorządu Województwa Mazowieckiego. Szczególnie ważnym elementem RPO jest stwierdzenie że szczególnie ważne dla rozwoju województwa jest wyrównywanie różnic rozwojowych. Jak nigdzie indziej właśnie w tym województwie jest to szczególnie dotkliwe. Szybko rozwijające się centrum wokół Warszawy, a na drugim biegunie gminy peryferyjne gdzie występuje znaczne zacofanie. Uwidocznione to zostało w celu generalnym RPO (Poprawa konkurencyjności regionu i zwiększanie spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej województwa). LSR ma również na celu wyrównanie różnic w rozwoju gospodarczym , społecznym, kulturalnym. Gminy Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko, Szydłowiec położone są na peryferiach województwa i dysproporcja rozwojowa między Warszawą i gminami wokół niej jest olbrzymia. LSR zachowuje bliską spójność z celem strategicznym 1 RPO - Rozwój gospodarki regionu, w tym gospodarki opartej na wiedzy. Lokalna Grupa Działania stawia sobie za cel rozwój kapitału ludzkiego, współpracy pomiędzy wszystkimi aktorami życia społecznego, a tym samym budowę silnej i stabilnej gospodarki. Oba programy uzupełniają się. Jak czytamy w RPO (cel strategiczny 3) „budowaniu przewag konkurencyjnych województwa mazowieckiego i równoważeniu poziomu rozwoju wewnątrz województwa służyły będą działania nakierowane na stymulowanie aktywizacji obszarów atrakcyjnych z punktu widzenia mieszkańców, turystów i inwestorów. Wsparcie będzie kierowane na realizację przedsięwzięć związanych z zachowaniem dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego regionu, a także rozwojem turystyki i rekreacji. Celem LSR jest również pobudzenie lokalnych zasobów w tym turystyki i kultury. Spójność obu dokumentów jest niepodważalna i wspólnie mogą doprowadzić do celu głównego jakim jest niwelowanie różnic w rozwoju społecznym i gospodarczym. Powiązanie z Programem Operacyjnym „Kapitał Ludzki” Dążąc do efektywnego rozwoju zasobów ludzkich, Program będzie koncentrował wsparcie na następujących obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 71 sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia. Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą: Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa Wzrost spójności terytorialnej Program składa się z 10 Priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. W ramach komponentu centralnego środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na wsparcie efektywności struktur i systemów instytucjonalnych, natomiast środki komponentu regionalnego zostaną w głównej mierze przeznaczone na wsparcie dla osób i grup społecznych. LSR musi wykazywać ścisłą spójność PO KL. Siła i zdolność wdrożenia LSR będzie zależała od skutecznego poboru funduszy właśnie z PO KL. LSR ma na celu budowanie na terenach wiejskich silnych struktur społecznych, które w sposób efektywny będą mogły konkurować na krajowym oraz międzynarodowym rynku pracy. Gminy potrzebują silnych kadr co widoczne jest w diagnozie terenu i w wyznaczonych celach. Upowszechnienie edukacji na terenach gmin: Chlewiska, Jastrząb, Mirów, Orońsko, Szydłowiec jest jedyną skuteczną drogą do zapewnienia mieszkańcom lepszego jutra. Widoczna jest tu pewna spójność LSR z PO KL. Jednym z celów LSR jest również zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego. Widoczne jest to właśnie tu na terenach wiejskich gdzie dzieci, młodzież inni mieszkańcy mają gorsze warunki do rozwoju niż mieszkańcy miast. Strategia LGD będzie więc uzupełniać działania PO KL. Tak samo jak w PO KL w strategii zwrócono szczególną uwagę na wzmacnianie potencjału administracji. Przewiduje się szkolenia dla członków LGD oraz wzmacnianie współpracy pomiędzy sektorem społecznym, gospodarczym i samorządowym. Wszystkie te elementy i współpraca trzech gmin doprowadzi do wzrostu spójności LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 72 terytorialnej, a więc również będzie zachowana spójność z PO KL. Lokalna Grupa Działania musi zwrócić szczególną uwagę na spójność LSR z PO KL oraz monitorować tą spójność. Planowane jest wykorzystanie środków płynących z PO KL zarówno na współpracę i pobudzanie do działania lokalnych społeczności oraz podniesienie jakości kształcenia na poziomie podstawowym oraz ponadpodstawowym. Kluczem do sprawnego wdrożenia strategii (jak uwidoczniła to diagnoza) jest wdrożenie skutecznego poradnictwa zawodowego oraz kształcenia ustawicznego. Powiązanie ze Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego Głównymi, długookresowymi celami rozwoju województwa są: Zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i regionu w układzie europejskim i globalnym Przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach życia ludności w województwie Poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza Wydłużenie trwania życia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez zmianę stylu życia oraz poprzez zmniejszenie rozpowszechniania chorób ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych i uzależnień Ukształtowanie tożsamości kulturowej regionu Bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni Odnosząc się do celów Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego można stwierdzić, iż Lokalna Strategia Rozwoju jest zgodna z określonymi w niej celach, i przyczyni się do rozwoju cywilizacyjnego, kulturalnego oraz poprawy życia mieszkańców na obszarze objętym LSR, a co za tym idzie i w województwie mazowieckim. Powiązanie ze Strategią Rozwoju Turystyki dla Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 Celem głównym rozwoju turystyki w województwie mazowieckim jest: „Zwiększenie znaczenia gospodarczego turystyki w województwie mazowieckim”. Lokalna Strategia Rozwoju ze swoimi celami strategicznymi oraz celami szczegółowymi wpisuje się w cele Strategii Rozwoju Turystyki Województwa Mazowieckiego. Głównymi celami rozwoju turystyki województwa, zgodnymi z założeniami LSR są: LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 73 Rozwój oferty produktowej integrującej walory turystyczne regionu mazowieckiego dostosowanej do potrzeb odbiorców - Tworzenie nowych produktów turystycznych opartych na walorach naturalnych i antropogenicznych województwa, - Poprawa jakości funkcjonujących produktów turystycznych, - Rozwój programu badań w zakresie podnoszenia jakości produktów turystycznych województwa. Wzmocnienie potencjału ludzkiego Regionu oraz przygotowanie kadr do recepcji ruchu turystycznego - Rozwój wysoko wykwalifikowanych kadr gospodarki turystycznej, - Przygotowanie służb publicznych oraz pracowników sektora usług okołoturystycznych do obsługi ruchu turystycznego, - Przygotowanie mieszkańców województwa do recepcji turystów. Osiągnięcie spójności działań marketingowych - Wykreowanie marki województwa mazowieckiego, - Wdrożenie zintegrowanego regionalnego systemu informacji turystycznej, - Rozwój badań marketingowych. Zrównoważony rozwój przestrzeni turystycznej na terenie całego województwa mazowieckiego - Zwiększenie dostępności turystycznej województwa, - Zagospodarowanie przestrzeni turystycznej województwa zgodnie z potrzebami turystów, - Rozwój infrastruktury turystycznej, paraturystycznej i okołoturystycznej na terenie województwa mazowieckiego. Zbudowanie efektywnego systemu instytucjonalnego działającego na rzecz rozwoju turystyki w województwie - Wzmocnienie instytucji, organizacji i podmiotów funkcjonujących na rynku turystycznym, - Stworzenie platformy wielopłaszczyznowej trójsektorowej współpracy, - Podniesienie znaczenia turystyki jako dochodowej gałęzi gospodarki Regionu. Spójność obu dokumentów jest niepodważalna i wspólnie mogą doprowadzić do celu głównego jakim jest zwiększenie znaczenia gospodarczego turystyki w województwie. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 74 Powiązanie z Strategią Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego Na poziomie powiatu określono wizję: „Doskonalimy system pomocy społecznej w Powiecie Szydłowieckim, aby zlikwidować zjawisko marginalizacji oraz poprawić standard życia wszystkich mieszkańców powiatu” która ma być zrealizowana po osiągnięciu pięciu celów głównych: 1. Wyrównane szanse życiowe osób niepełnosprawnych. 2. Sprawny system rozwiązywania lokalnych problemów społecznych. 3. Gospodarka i Rynek Pracy Otwarty dla Wszystkich. 4. Rozwój Edukacji, Wykształcenia i Kompetencji. 5. Promocja Integracji Społecznej. Cele główne LSR wpisują się w realizację wizji oraz celów głównych Strategii Rozwoju Powiatu Szydłowieckiego. Rozwój przedsiębiorczości i samozatrudnienia jest jedną z form skutecznego przeciwdziałania bezrobociu, podnoszenia poziomu aktywności zawodowej społeczeństwa, a także stymulowania rozwoju ekonomicznego i społecznego regionów. Wsparcie realizowane w ramach realizacji LSR będzie kierowane do mieszkańców, którzy mają zamiar rozpocząć własną działalność gospodarczą i będzie obejmowało pomoc finansową, a także wsparcie merytoryczno - doradcze zarówno w momencie zakładania firmy, jak również w początkowym okresie jej funkcjonowania. Ma to na celu zapewnienie trwałości i ciągłości realizowanych przedsięwzięć. Konieczne jest również podejmowanie działań na rzecz budowania i wspierania postaw przedsiębiorczych i kreatywnych, obejmujących m.in. dostarczanie wiedzy na temat funkcjonowania małych firm, upowszechnianie dobrych praktyk z zakresu wspierania indywidualnej przedsiębiorczości, a także realizacji kampanii promocyjno-informacyjnych. Realizacja LSR jest nieodzownym czynnikiem rozwoju koniunktury obszaru objętego strategią w zakresie powstawania przedsiębiorstw usługowych, produkcyjnych, przetwórczych, handlowych, zainteresowania terenami rekreacyjnymi, powstawania i rozwoju agroturystyki, zwiększenia mobilności mieszkańców w poszukiwaniu zatrudnienia, rozwoju zasobów ludzkich. Powiązanie z dokumentami strategicznymi 5 gmin należących do LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” Działania wskazane w LSR są zgodne z priorytetowymi kierunkami rozwoju, przyjętymi w Strategii Rozwoju Gminy Chlewiska z 2006 roku, Strategii Rozwiązywania Problemów LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 75 Społecznych dla Gminy Jastrząb na lata 2008-2013, Strategią Rozwoju Lokalnego Gminy Mirów na lata 2008 – 2020; Lokalną Strategią Rozwoju Gminy Orońsko z 2007 roku, Strategią Rozwoju Gminy Szydłowiec na lata 2005 – 2020. XV. Wskazanie planowanych działań, przedsięwzięć lub operacji i operacje realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdrażanych na obszarze LSR LGD planuje realizację przedsięwzięć w ramach innych programów współfinansowanych ze środków pochodzących z budżetu UE, a w szczególności w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. XVI. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich Działania wskazane w Lokalnej Strategii Rozwoju opracowanej dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” w istotny sposób przyczynią się do rozwoju opisywanego regionu. Wpływ realizacji Strategii na rozwój obszaru może wystąpić w dwóch obszarach. Pierwszy to wpisanie się w realizację celów strategicznych i działań zapisanych w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego. Natomiast drugi to zgodność z celami strategicznymi i operacyjnymi rozwoju gmin tworzących Lokalną Grupę Działania. Realizacja wypracowanych celów i kierunków rozwoju Strategii przyczyni się do poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej w regionie a w konsekwencji do podniesienia jakości życia mieszkańców. Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw inspirowany rozwojem ruchu turystycznego (tworzenie punktów małej gastronomii, obiektów agroturystycznych, punktów handlowych, wypożyczalni sprzętu sportowego itp.) zaowocuje powstaniem nowych miejsc pracy. Promocja alternatywnych form gospodarowania na wsi sprawi, że pojawią się nowe, alternatywne formy gospodarowania i zarobkowania na terenach wiejskich. Dzięki temu zmniejszy się zatrudnienie w nisko opłacalnym rolnictwie. LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 76 Dzięki podniesieniu jakości zasobów ludzkich i infrastruktury turystycznej i technicznej teren ten stanie się również bardziej atrakcyjny pod względem inwestycyjnym. Zakłada się, że pomiędzy tymi procesami nastąpi proces synergii powodujący, iż wszystkie one zaowocują nową jakością. Nastąpi wzrost dochodu ludności i poprawa jakości życia na terenach wiejskich, a co za tym idzie – powstrzymanie odpływu najbardziej dynamicznych i przedsiębiorczych jednostek. To z kolei spowoduje, że staną się one liderami rozwoju społecznego i gospodarczego. Poprawa jakości życia spowoduje z kolei zmniejszenie poziomu marazmu i bierności, powodując wzrost aktywności, zmniejszenie poziomu bezrobocia. XVII. Informacja o załącznikach Zał. 1. Regulamin organizacyjny Rady Zał. 2. Doświadczenie i kwalifikacje członków organu decyzyjnego LGD „Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej” Zał. 3. Opis stanowisk biura LGD i szczegółowe wymagania wobec pracowników Zał. 4. Doświadczenie LGD i członków LGD w realizacji projektów LGD Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Szydłowieckiej Strona 77
