Jak chroni* dzieci przed zachowaniami ryzykownymi ?

•
•
•
•
•
zjawisko nieograniczonej
konsumpcji
konsumpcja perspektywą
postrzegania zjawisk społecznych
„kolonizacja dzieciństwa”(tworzenie
sztucznych potrzeb”, „ pokolenie Y”)
ideologia przyjemności
kategoria przestarzałości
(niespełnienia, na skutek szybkiego
wychodzenia z mody)
konieczność życia w
„natychmiastowości”
„instant rzeczywistość”,
rzeczywistość w
pigułce
ideologia konsumpcji: „
nie odkładaj życia na
później”
media już nie reprezentują
rzeczywistości, ile ją
wytwarzają
doświadczenia zdobyte przez
kontakt z mediami
zastępują rzeczywiste
doświadczenie
brak dystansu do świata
pokazywanego w mediach
•
•
•
•
•
rozpowszechnianie wzorów kultury
amerykańskiej na całym świecie
od orientacji na społeczność do
indywidualistycznego,
od odpowiedzialności przed
społeczeństwem do samorealizacji,
od koncentracji na pracy zawodowej
do koncentracji na konsumpcji,
od otwarcia na ludzi do pogoni za
zyskiem, od rzeczywistości do
marzenia, itp.
CZYM JEST RYZYKO?
„Ryzykować to podejmować działania o niepewnym wyniku, zakończeniu, z
narażeniem kogoś lub czegoś na szkodę, stratę, zniszczenie, odważyć się na
niebezpieczeństwo”









wagary
ucieczki z domu
korzystanie z internetu (uzależnienie)
palenie tytoniu, picie alkoholu
przemoc rówieśnicza (buyling), cyberprzemoc
stosowanie środków psychoaktywnych
materializm życiowy
stosowanie szkodliwych dla zdrowia diet dla poprawienia atrakcyjności fizycznej.
wczesna inicjacja seksualna
MOTYWY SKŁANIAJĄCE DZIECI I MŁODZIEŻ DO
ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH
nawiązanie znajomości,
dla odprężenia się
dla zabawy,
z ciekawości jak smakuje alkohol,
pod wpływem reklamy ,
z nudów (z braku innych możliwości spędzenia wolnego czasu),
ponieważ wszyscy piją,
żeby uciec przed problemami (rodzinnymi, szkolnymi),
obniżenie lęku,
znieczulenie dolegliwości fizycznych,
zwrócenia na siebie uwagi rodziny i szkoły,
prowokowanie dorosłych (przekora),
bunt młodzieńczy
 otwarci
 ciekawi świata
 działają bez uprzedzeń,
zbędnych kompleksów i
zachamowań
 wyedukowani głównie
przez media (internet)
PROBLEMY OBSERWOWANE U UCZNIÓW
W OKRESIE ADOLESCENCJI

Spadek aktywności i motywacji do nauki;

Spadek zainteresowań;

Zachowania agresywne;

Sięganie po substancje psychoaktywne;

Izolowanie się od rówieśników;

Wagary, porzucenie szkoły;

Inne zachowania dysfunkcyjne (ryzykowne).
PROBLEMY PRZEŻYWANE PRZEZ UCZNIÓW
(POZIOM WEWNĘTRZNY)

Obniżenie poczucia własnej kompetencji (samooceny);

Spadek koncentracji uwagi;

Obniżenie nastroju, uczucie pustki i nudy;

Poczucie bezradności i osamotnienia;

Lęk i niepokój, obawa przed ośmieszeniem się;

Złość;

Dolegliwości somatyczne: bóle głowy, bóle brzucha, pokrzywka.



Potrzeba większej
autonomii;
Potrzeba wsparcia ze
strony osób dorosłych
spoza rodziny;
Potrzeba rozwijania
własnych zainteresowań.
EWALUACJA POLITYKI BUDOWANIA
WSPIERAJĄCEGO ŚRODOWISKA
(G. NOAM I FIORE N., 2004; K. WENTZEL, 1996)
Najwięcej sukcesów dydaktycznych oraz najmniej
problemów z zachowaniem dzieci i dyscypliną mają
szkoły, które postawiły na budowanie bliskich,
wspierających relacji społecznych, zwłaszcza
pomiędzy nauczycielem a uczniami.
PIRAMIDA SKUTECZNEGO RADZENIA SOBIE
Z TRUDNYMI I RYZYKOWNYMI ZACHOWANIAMI
.
Budowanie dobrych relacji z dziećmi
Zarządzanie grupą , kreowanie pozytywnego klimatu
Strategie uczenia umiejętności psychologicznych
i społecznych
Intensywna indywidualna
interwencja
FENOMEN ODPORNOŚCI (RESILIENCE)
Badania podłużne, prowadzone przez Werner i Smith przez 40 lat na
dzieciach z rodzin dysfunkcyjnych dostarczyły dowodów, że ponad
50% z nich przezwycięża niekorzystne uwarunkowania i manifestuje
odporność wyrastając na godnych zaufania, kompetentnych i
opiekuńczych dorosłych.
Ich linia życia przebiegająca początkowo w obszarze ryzyka wyraźnie
skręca w kierunku dobrego przystosowania.
NAJWAŻNIEJSZY CZYNNIK CHRONIĄCY
- OPIEKUŃCZE I WSPIERAJĄCE RELACJE
Werner i Smith odkryli w życiorysach badanych osób, które
manifestowały odporność pomimo przeciwności życiowych,
obecność wspierającej osoby dorosłej spoza rodziny. Wpływ dorosłej
osoby znaczącej umożliwił dziecku wyjście z obszaru ryzyka.
W 62% przypadków był to ulubiony nauczyciel. Występował nie tylko
jako instruktor umiejętności wymaganych w szkole, ale także jako
powiernik i pozytywny model do osobowej identyfikacji.
ISTOTA PROFILAKTYKI:

czy nadmierne zainteresowanie mediów
dopalaczami może zwiększyć popyt na nie?

przede wszystkim nie straszyć (strach działa
krótko i słabo)

zakazy działają słabo lub w ogóle

zgodna współpraca i dobre relacje rodziny z
innymi środowiskami wychowawczymi, a w
szczególności ze szkołą

nadzieja w psychologii pozytywnej, która zmusza
do brania odpowiedzialności za rezultat
I CO DALEJ?
OFERTA DLA DOROSŁYCH:
OFERTA DLA MŁODZIEŻY:
→ zaangażować się w
autentyczne
współdziałanie
→ ukierunkowana na
uczenie się
→ profilaktycy
potrzebują rodziców i
rodzice
profilaktyków
→ praktyczne
trenowanie
umiejętności
racjonalnego
kalkulowania
→ rodzice zasługują na
szacunek i wsparcie
→ kształtowanie
umiejętności oceny
ryzyka w ogóle
KONSTRUKTYWNA KONFRONTACJA
KONSTRUKTYWNA KONFRONTACJA
INTERPERSONALNA
(wg Davida W. Johnsona)
Świadoma próba przyjścia komuś
z pomocą, by mógł dostrzec skutki swojego
zachowania i zmienić to zachowanie na
konstruktywne.
Jest sposobem wyrażania naszego zainteresowania i
chęci pogłębienia kontaktu.
KONSTRUKTYWNA KONFRONTACJA
Strategia radzenia sobie z trudnymi
i prowokacyjnymi zachowaniami dzieci bez uciekania się do metod autorytarnych,
czy środków przymusu.
Konstruktywna konfrontacja proponuje inny sposób komunikowania się z dziećmi
i wyjście poza typowy model reagowania „Nagroda-Kara”.
Konstruktywna konfrontacja umożliwia uzyskanie pożądanych zmian bez naruszania
poczucia godności wszystkich stron zaangażowanych w interakcję.
CELEM KONSTRUKTYWNEJ
KONFRONTACJI JEST:
•
Zareagowanie na niepożądane zachowanie,
ale bez agresji;
•
Pomoc dziecku w zmianie zachowania;
•
Ujawnienie przez rodzica, nauczyciela własnych uczuć
i emocji;
•
Pokazanie dziecku że jego zachowanie
może go narazić na przykre konsekwencje.
ETAPY/KROKI KONFRONTACJI
Krok 1. „Widzę.., słyszę…”
Opisuję krótko zachowanie dziecka
(co widzę, słyszę ..).
Mogę dodać, jakie mam oczekiwania dotyczące zachowania dziecka
Darku widzę że siedzisz przy komputerze.
Chciałabym, abyś zakończył grę i odrobił
zadanie domowe.”
„
KROK 2. „CZUJĘ SIĘ ..,PONIEWAŻ..”``
 powtarzam poprzedni komunikat
i nazywam emocje jakie mi towarzyszą; mówię również dlaczego tak się czuję:
„Darku widzę, że nadal grasz. Irytuje mnie
to, ponieważ jest już późno i nie masz
odrobionego zadania. Chcę, abyś teraz
zakończył grę”.
KROK 3. „ZASTANAWIAM SIĘ, PO CO
TO ROBISZ?”
 Podaję najbardziej prawdopodobną interpretację (hipotezę) zachowania dziecka
„Darku, zastanawiam się, po co to robisz
i przyszło mi do głowy (wydaje mi się), że chcesz…
•
•
jeszcze bardziej mnie zdenerwować?
Nie jesteś w stanie oderwać się od komputera?
Być może się mylę, ale tak sobie pomyślałam (to
zdanie dodajemy, gdy dziecko, np.. zaprzecza).”,
że rezygnujesz jutro z naszego wyjścia na
kręgle....”itd..
KONSTRUKTYWNA KONFRONTACJA
Reaguj, gdy trwa właśnie taka sytuacja.
Zwracaj się do dziecka po imieniu.
Podejdź bliżej i patrz na niego, by nie było wątpliwości, do kogo kierujesz ten komunikat.
Używaj wypowiedzi osobistych (zaimków: ja, mnie, mój).
Opisuj zachowanie, a nie oceniaj cech dziecka
Bądź zwięzły - wypowiadaj się krótko i na temat, nie rób wykładu.
Opisuj swoje uczucia (złości mnie to, martwię się itp.).
Gdy dziecko odpowiada, upewnij się,
czy dobrze go zrozumiałeś/łaś.
Bądź empatyczny. On coś w tym momencie
przeżywa, ponieważ postawiłeś go
w sytuacji, której nie przewidywał.
W PRZYPADKU BRAKU EFEKTÓW ZASTOSUJ
INNĄ METODĘ.
Konstruktywna konfrontacja nie daje gwarancji absolutnej skuteczności wobec
wszystkich dzieci w każdej sytuacji.
Konstruktywna konfrontacja ma uzupełnić stosowane przez Ciebie praktyki
wychowawcze, a nie je zastąpić.
KONSEKWENTNIE OKAZUJ DZIECKU MIŁOŚĆ , CZUŁOŚĆ I POŚWIĘCAJ UWAGĘ, BĄDŹ
HOJNY W POCHWAŁACH I ZACHĘTACH
ROZMAWIAJ Z DZIECKIEM O WAŻNYCH DLA NIEGO SPRAWACH , PRZYJACIOŁACH,
ZAINTERESOWANIACH, NIE KRYTYKUJ, NIE OCENIAJ, NIGDY NIE LEKCEWAŻ
NAWET BŁACHYCH PROBLEMÓW
POMAGAJ DZIECKU UWIERZYĆ W SIEBIE I PRZEKAZUJ PODSTAWOWE WARTOŚCI.
RESPEKTOWANIE ICH MOGĄ BYĆ WAŻNYM ŹRÓDŁEM SIŁY DZIECKA ZWŁASZCZA
GDY JEST ONO NARAŻONE NA KONFRONTACJĘ NP. Z AGRESYWNYM KOLEGĄ
BĄDŹ PRZYKŁADEM!!!!! POSTĘPUJ TAK ABY BYĆ WIARYGODNYM . KOMUNIKAT „NIE
RÓB TEGO CO JA ROBIĘ, RÓB TO CO MÓWIĘ ZUPEŁNIE NIE DZIAŁA
USTAL JASNE ZASADY POSTĘPOWANIA, WYMAGAJ ALE STAWIAJ DZIECKU WARUNKI
MOŻLIWE DO SPEŁNIENIA. USTANAWIAJ WYRAŹNE GRANICE I JASNO OKREŚLAJ
KONSEKWENCJE ICH NARUSZENIA, ANGAŻUJ DZIECKO W USTALANIE ZASAD
POZNAJ ZANJOMYCH I PRZYJACIÓŁ SWOJEGO DZIECKA, DLA NASTOLATKA
RÓWIEŚNIACY MAJĄ OGROMNE ZNACZENIE I WYWIERAJĄ BARDZO DUŻY WPŁYW
POMÓŻ DZIECKU NAUCZYĆ SIĘ KONSTRUKTYWNYCH SPOSOBÓW SPĘDZANIA CZASU
WOLNEGO: ROZWIJAJ TALENTY I UMIEJĘTNOŚCI
ZAREZERWUJ STAŁY CZAS NA WSPÓLNE SPĘDZENIE CZASU WOLNEGO
SZANUJ PRAWO DZIECKA DO WŁASNYCH WYBORÓW, OPINII, DYSPONOWANIA
WOLNYM CZASEM, DORADZAJ ALE NIE NARZUCAJ SWOJEJ WOLI
UCZ W JAKI SPOSÓB PRZEZWYCIĘŻAĆ TRUDNOŚCI I RADZIĆ SOBIE W TRUDNYCH
SYTUACJACH, TA WIEDZA MOŻE STAĆ SIĘ DLA DZIECKA KIEDYŚ BEZCENNA
ZDECYDOWANIE WYRAŻAJ NEGATYWNĄ POSTAWĘ WOBEC STOSOWANIA ŚRODKÓW
PSYCHOAKTYWNYCH
POMAGAJ DZIECKU BEZPIECZNIE DORASTAĆ , IM MASZ LEPSZY Z NIM KONTAKT, TYM
ŁATWIEJ USTRZEŻESZ JE PRZED ALKOHOLEM, NARKOTYKAMI CZY DOPALACZAMI