Maria Górnik Klaudia Janas Uniwersytet Radomski ([email protected]) Socjalizacja w rodzinie a przemiany współczesnych ról i relacji rodzinnych. (handout) 1. DEFINICJA RODZINY Rodzina jest podstawowym, naturalnym środowiskiem narodzin i rozwoju człowieka, a jednocześnie fundamentalną instytucją społeczną. „mała grupa społeczna” ~ Wincenty Okoń 2. PRZEMIANY W STRUKTURZE I MODELU RODZIN Porównanie rodziny XIX i XX wieku z modelem współczesnym RODZINY DAWNIEJ : -duże -trzypokoleniowe -zdeterminowane biologicznie -ze sztywnym podziałem ról -patriarchalne RODZINY DZIŚ : -małe -dwupokoleniowe -z planowaną dzietnością -egalitarne 3. ZMIANA WSPÓŁCZYNNIKA DZIETNOŚCI -najwyższy wynik w latach 50 XX wieku 3,62 -najniższy wynik w roku 2023 1,20 Zmiany na przestrzeni lat: 4. WEDŁUG ZYGMUNTA TYSZKI przyczyną emancypacji kobiet i zmian w strukturach rodzinnych była silna industrializacja i urbanizacja 5. WAŻNE ZMIANY W XX WIEKU -ewolucja ról płciowych -zmiany w strukturze rodzin -rola dziecka -zmiany ekonomiczne 6. UJĘCIE ZMIAN W RODZINIE W DWÓCH DYSKURSACH KRYZYS -patologia -zagrożenie dla rozwoju rodziny zjawiska, w których upatruje się kryzysu: -rosnąca autonomia -zmniejszenie rozmiarów rodziny -narastanie postaw indywidualistycznych i egalitarystycznych TRANSFORMACJA -zmiany jako naturalna ewolucja -odrzucenie idei końca rodziny -rola relacji międzyludzkich „We współczesnym świecie większą rolę odgrywa to jaki jakościowo jest twój związek, a nie to czy jesteś żonaty/zamężna” ~ Krystyna Slany 7. IDEA „CZYSTYCH RELACJI” ANTHONY’EGO GIDDENS’A -rodzina składa się z relacji silnie zindywidualizowanych i autonomicznych -oparta na demokratycznych regułach negocjowanych wspólnie przez kobiety i mężczyzn 8. WSPÓŁCZESNE KLASYFIKACJE RODZIN -tradycyjna rodzina -rodzina jednopokoleniowa -rodzina zastępcza -rodzina z jednym dzieckiem -rodzina wielopokoleniowa -rodziny mieszane -małżeństwa jednopłciowe -rodziny bezdzietne -rodziny rekonstrukcyjne 9. SOCJALIZACJA DZIECKA WE WSPÓŁCZESNEJ RODZINIE -elastyczność i zróżnicowanie ról -równouprawnienie płci a podziały obowiązków -wpływ zaangażowania ojców na tożsamość dziecka 10. PODSUMOWANIE Model rodziny uległ znaczącej ewolucji. Przede wszystkim możemy zaobserwować zmiany w obrębie ról i relacji rodzinnych. Na przemiany te miały wpływ czynniki kulturowe, ekonomiczne i technologiczne. Zmiany w strukturze ról rodzinnych są wynikiem emancypacji kobiet. W niektórych środowiskach naukowych w tych przemianach upatruje się kryzysu rodziny, w innych natomiast są one uznawane za naturalną ewolucje. Warto zauważyć, że niezmienną funkcją rodziny jest kształtowanie tożsamości młodego człowieka. Bibliografia: -Joanna Ostrouch-Kamińska, 2019 str. 244-276 „Krótkie wykłady z socjologii edukacji” red. Mirosław J. Szymański -Henryk Bednarski, 2008r. str. 197-214 „Przemiany struktury i funkcji rodzin polskich w XX i XIX wieku” -Zbigniew Tyszka, 2000r. str. 7-13 „Stan rodziny współczesnej a wewnątrzrodzinna socjalizacja dzieci” -Krystyna Slany, 2006r. str 14, 245 „Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego”
