Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku Instytut Medyczny, Zakład Pielęgniarstwa Hashimoto a objawy psychiczne studium indywidualnego przypadku Bernadetta Fydryk Sanok, 2021 r Wstęp • Choroby autoimmunologiczne to grupa chorób, w których układ immunologiczny organizmu niszczy własne komórki i tkanki. Spowodowane jest to reakcją autoimmunologiczną, w której przeciwciała produkowane są przeciw własnym tkanką i atakują własny organizm. • Cechy chorób autoimmunologicznych: o Zależna od czynników genetycznych i środowiskowych, o Obecne cechy uszkodzenia tkanek, o Długotrwały (przewlekły) przebieg, o Częstej współwystępowanie chorób z tej grupy. Etiologia chorób autoimmunologicznych • Do powstania chorób przyczyniają się czynniki genetyczne i środowiskowe. Predyspozycja do chorób autoimmunologicznych jest dziedziczona i występuje w rodzinie, jednak żeby wyzwolić reakcję autoimmunologiczną potrzebne są również czynniki środowiskowe. • o o o o o o o o Do czynników środowiskowych zalicza się: wirusy, bakterie, warunki geograficzne, ekspozycja na promieniowanie słoneczne (SLE), egzogenne estrogeny i generalnie hormony płciowe, palenie tytoniu, niektóre leki hapteny – substancje o małej masie cząsteczkowej, które w połączeniu z białkami mogą wywołać odpowiedz immunologiczną przeciwko własnemu organizmowi. Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy inaczej choroba Hashimoto, jest najczęściej występującą autoimmunologiczną chorobą na świecie. Dolegliwość ta, dotyka od 13,4 % do prawie 38,0 % całej światowej populacji, natomiast w Polsce cierpi na nią od 2 % do 5 % społeczeństwa, bywa jednak, że przebiega bezobjawowo. Prawdopodobieństwo zachorowania zwiększa się z każdym dziesięcioleciem, występuje 10. krotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jest to choroba dziedziczna, dlatego istotne jest stosowanie działań profilaktycznych u osób, u których wystąpiły zachorowania w rodzinie. Choroba Hashimoto wraz z jej postępem, powoduje jawną niedoczynność tarczycy i wpływa negatywnie na cały organizm, w tym na funkcjonowanie układ sercowo – naczyniowego, nerwowego i inne. Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy jest główna przyczyna niedoczynności tarczycy. Często współistnieje z innymi chorobami autoimmunologicznymi takimi jak np. choroba Addisona–Biermera. We krwi większości przypadków chorych, stwierdza się podwyższony poziom przeciwciał skierowanym przeciwko antygenom tarczycy. Najważniejsze antygeny to: tyreoglobulina (Tg), peroksydaza tarczycowa (TPO) i receptor TSH. Ich obecność świadczy o uszkodzeniu komórek pęcherzykowych tarczycy. Uważa się jednak, że za uszkodzenie tarczycy głównie odpowiada obecność cytotoksycznych limfocytów T oraz makrofagów. W wynikach badań laboratoryjnych, najczęściej stwierdza się subkliniczną niedoczynność tarczycy, zaś u osób z późno rozpoznaną chorobą ciężką postać niedoczynności tarczycy. Pierwszymi objawami nieprawidłowej pracy tarczycy jest zwiększenie się stężenia TSH. Z postępem choroby zmniejsza się stężenie T4, a następnie T3. W badaniu USG z zastosowaniem metody Power Doppler można zaobserwować wzmożoną perfuzję naczyniową, która świadczy o toczącym się stanie zapalnym. Objawy Stałe uczucie zmęczenia i senność, zaparcia, zaburzenia lękowo – depresyjne, utrzymujące się uczucie zimna, suchość skóry, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, obrzęki twarzy, podudzi, dłoni, języka, zaburzenie rytmu serca, szybsze męczenie się zaburzenie cyklu miesiączkowego, obfite miesiączki, a nawet bezpłodność, spadek libido, otyłość, bóle stawów i mięśni, u dzieci zaburzenia rozwoju i dojrzewania, trudności w nauce oraz objawy przypominające ADHD, o wysokie ciśnienie tętnicze krwi, o podwyższony poziom tzw. złego cholesterolu (LDL). o o o o o o o o o o o o Materiał • Kobieta, u pacjentki zdiagnozowano Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. • Z wywiadu: o Kobieta cierpi na nadciśnienie tętnicze, częstoskurcz nadkomorowy, zaburzenia lękowo - depresyjne, nadwagę I stopnia oraz anemię spowodowaną niedoborem żelaza. o W 2017 r. zdiagnozowano niedobór witaminy D3. o U pacjentki w wieku 10 lat zdiagnozowano alergię na: kurz, roztocza, sierść zwierzęcą oraz paprykę. o W wieku dojrzewania występowały często infekcje bakteryjne układu oddechowego i moczowego. o Pacjentka jest obciążona genetycznie ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz wystąpieniem ostrego zespołu wieńcowego. Ojciec, babka oraz prababka pacjentki zmarli w wyniku ostrego zawału mięśnia sercowego spowodowanego miażdżycą. o Pacjentka leczona psychiatrycznie. o Pacjentka choruje na przewlekłe zapalenie zatok czołowych oraz cierpi na migrenę. Wyniki Objawy występujące przed zdiagnozowaniem choroby •• Zaburzenia lękowo – Zaburzenia lękowo – depresyjne, • depresyjne, Wzrost masy ciała ( otyłość I stopnia • Wzrost masy ciała (otyłość I ), • stopnia), Nadmierna senność i chroniczne zmęczenie, senność i • Nadmierna • Zaburzenia koncentracji, osłabiona chroniczne zmęczenie, pamięć, •• Zaburzenia koncentracji, Wypadanie włosów, rzęs i brwi, pamięć, • osłabiona Nietolerancja zimna, •• Wypadanie włosów,ciała, rzęs i Obniżona temperatura • brwi, Zimne kończyny górne i dolne, Szorstka skóra, zimna, •• Nietolerancja Podwyższone ciśnienie, •• Obniżona temperatura ciała, • Tachykardia zatokowa, •• Zimne kończyny Częste bóle głowy, górne i dolne, • Szorstka skóra, • Podwyższone ciśnienie, • Tachykardia zatokowa, • Częste bóle głowy, •• •• •• • •• • •• •• • • •• • • • •• • • • • Objaw tzw. „brudnych Obrzęki kończyn dolnych, łokci ’’, Drążące Objaw tzwręce, „ brudnych łokci ’’, Anemia,ręce, Drążące Anemia, Niedobór witaminy D3 Niedobór witaminywirusowe D3 Częste infekcje i Częste infekcje wirusowe i bakteryjne, bakteryjne, Bólemięśni mięśnii stawów, i stawów, Bóle Zmniejszona tolerancja na Zmniejszona tolerancja na wysiłek, wysiłek, Zaparcia, Odwodnienie, Zaparcia, Drżenie mięśni i parastezje , Odwodnienie, Brak apetytu, Drżenie mięśni i parastezje, Zawroty głowy, Brak apetytu, Wzrokowa aura migrenowa. Zawroty głowy, Wzrokowa aura migrenowa, Obrzęki kończyn dolnych, Nieregularne, obfite miesiączki. Wpływ autoimmunologicznego zapalenia tarczycy na psychikę Hashimoto bardzo mocno wpłynęło na kondycję psychiczną pacjentki. Od 17 r życia ( w tym samym czasie zdiagnozowano Hashimoto ) pojawiły się u pacjentki objawy zaburzenia lękowego: ataki paniki, depresonalizacje, derealizacje, irracjonalne lęki oraz objawy somatyczne. Pacjentka załamała się niedługo po diagnozie Hashimoto, spowodowane to było przykrymi objawami zaburzenia lękowego, przybieraniem na wadze oraz innymi objawami. c.d Pacjentka nie robiła nic w kierunku aby zmniejszyć przykre dolegliwości, tkwiła w smutku spowodowanym objawami oraz przewlekłym stresie. Z biegiem czasu spowodowało to u niej depresję: pacjentka nie miała siły i chęci na podstawowe czynności życiowe, “ przesypiała “ i wypierała problemy, dominowały u niej pesymistyczne myśli, zaniedbywała obowiązki, wyłączyła się z życia społecznego oraz dochodziło do niej do samookaleczeń. c.d Warto podkreślić, że depresja u pacjentki pojawiła się wraz z pogorszeniem choroby Hashimoto, gdy doszło do całkowitej destrukcji tarczycy. Stan pacjentki psychiczny i fizyczny był bardzo ciężki. Pacjentka bardzo długo nie próbowała walczyć z chorobą, dopiero dzięki wsparciu rodziny i bliskich udało się znaleźć jej motywację do tego. Pacjentka zmieniła lek. endykronologa oraz zaczęła leczenie psychiatryczne i psychoterapię. Dzięki połączeniu leczenia z psychoterapią pacjentka zaczęłą walczyć ze swoimi problemia, podejmuje czynności aby je zmniejszyć. Pacjentka nie jest już obojętna wobec swoich problemów. c.d Pacjentka zaczęła dbać o dietę, ćwiczy oraz uczęszcza na psychoterapię, jej stan psychiczny i fizyczny z każdym dniem się polepsza. W tej chwili pacjentka jest pełna motywacji i walczy z przeciwnościami, które wywołuje u niej choroba uczy się z nią żyć. Po przeczytaniu wielu artykułów można wnioskować, że większa część pacjentek z Hashimoto boryka się z problemami natury psychicznej, cierpią on zazwyczaj na zaburzenia lękowo - depresyjne tak jak wyżej opisana pacjentka. * W rozumieniu znamion depresyjnych - depresyjnej "triady Becka" (negatywna ocena własnej osoby, świata i przyszłości) lub któregoś z tzw. objawów osiowych depresji:długotrwałe obniżenie nastroju, spowolnienie lub paradoksalnie niepokój ruchowy, niezdolność przeżywania radości, długotrwały lęk,różnica nastroju w godzinach rannych i wieczornych i inne zaburzenia rytmów dobowych Dziękuję za uwagę
