szkolny program profilaktyki - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w

ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W
SOMONINIE IM. JÓZEFA WYBICKIEGO
SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYKI
W LATACH 2016-2021
I.
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572
z późn, zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lutego 2007 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych
szkół. (Dz. U. z 2007 r. Nr 35, poz. 222).
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. Nr.231,
poz. 1375 z późn.zm).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1996 w sprawie sposobu organizowania
i prowadzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania
zaburzeniom psychicznych (Dz. U. Nr 112, poz. 537 ).
Ustawa z dnia 26 października1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005r. Nr 179,
poz. 1485).
Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 1,. poz. 55).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 stycznia 2012 r. w sprawie
ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.
2
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i
form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej,
edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomani.
II.
WPROWADZENIE
Zadaniem szkolnej profilaktyki jest ochrona młodzieży przed zagrożeniami poprzez
działania wychowawczo-profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznawania
pierwszych prób podejmowania ryzykownych zachowań.
Cechy jednostki i środowiska, które sprzyjają podejmowaniu zachowań ryzykownych,
nazywamy czynnikami ryzyka, natomiast te, które zwiększają odporność człowieka
na działanie czynników ryzyka, nazywamy czynnikami chroniącymi.
Do najpoważniejszych zachowań ryzykownych zalicza się używanie substancji
psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, nikotyna, dopalacze), przemoc fizyczną i psychiczną,
instrumentalne i ryzykowne zachowania seksualne (np. w kontekście zakażenia chorobami
przenoszonymi drogą płciową), przestępczość, samobójstwa, wypadki (poszukiwanie
ekstremalnych wrażeń) oraz negatywne interakcje z mediami elektronicznymi (komputer,
Internet, telewizja).
Do najważniejszych czynników chroniących należą silna więź emocjonalna
z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną, planowanie przyszłości, poszanowanie prawa,
norm, wartości i autorytetów społecznych oraz przynależność do pozytywnej grupy.
III.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Somoninie im.
Józefa Wybickiego jest całościową strategią działania w kierunku osiągania celów
profilaktycznych. Traktuje on profilaktykę jako proces wspierający zdrowie psychiczne i
fizyczne poprzez pomoc uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz
nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom.
Szkoła jest instytucją powołaną do wychowania i nauczania, a nie leczenia, dlatego
zadania ujęte w Programie obejmować będą profilaktykę pierwszo- i drugorzędową.
3
W swoich działaniach skupimy się na eliminacji lub redukcji czynników ryzyka
i zachowań ryzykownych oraz wzmacnianiu czynników chroniących.
Szkolny Program Profilaktyki Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Somoninie
im. Józefa Wybickiego jest uzupełnieniem Szkolnego Programu Wychowawczego oraz
zgodny jest ze Statutem Szkoły i Rocznym Planem Pracy Szkoły. Elementem wspierającym
realizację Programu jest Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego.
IV.
DIAGNOZA STANU
Podstawą
zaplanowanych
działań
profilaktycznych
jest
diagnoza
obszarów
problemowych szkoły i środowiska domowego uczniów. Opiera się ona na analizie ankiet
przeprowadzonych wśród uczniów oraz na bezpośrednich rozmowach z młodzieżą (dziennik
pracy pedagoga szkolnego). Przeprowadzono również wywiady wśród nauczycieli,
wychowawców, pracowników administracji i obsługi oraz zebrano opinie rodziców,
przekazywane podczas wywiadówek i spotkań indywidualnych. Ważnym narzędziem
diagnozy były obserwacje zachowania uczniów w środowisku szkolnym.
Przeprowadzone
badania
oraz
liczne
obserwacje
uczniów
wskazują,
że do najczęstszych zachowań ryzykownych, podejmowanych przez młodzież naszej szkoły,
możemy zaliczyć: palenie tytoniu i spożywanie alkoholu, a także agresję słowną. Problemem
jest również wulgaryzacja języka i brak zainteresowania nauką oraz, w mniejszym stopniu,
wagary, próbowanie środków psychoaktywnych oraz uzależnienie od komputera.
V.
REALIZACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI
Zaplanowane działania skoordynowane są z pracą wychowawczą szkoły i obejmują
dwie grupy zadań:
1. Działania zmierzające do eliminacji lub redukcji zachowań ryzykownych;
2. Działania wzmacniające czynniki chroniące.
Program jest otwarty i może ulegać modyfikacji; wiąże się z problematyką
poszczególnych przedmiotów, godzin wychowawczych i umożliwia wykorzystanie
specjalistycznych programów profilaktycznych, realizowanych przez osoby kompetentne.
Wsparciem w realizacji zadań Programu jest literatura merytoryczna i materiały
dydaktyczne, zgromadzone w zbiorach biblioteki szkolnej oraz pedagoga szkolnego.
4
REALIZACJA ZADAŃ SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI W LATACH 2016 - 2021
1.
ELIMINACJA LUB REDUKCJA ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH
I.
Lp.
1.
PALENIE PAPIEROSÓW I PAPIEROSÓW ELEKTRONICZNYCH
Sposób realizacji
Zadania
Kształtowanie postaw niepalenia.
Osoby odpowiedzialne
 propagowanie wiedzy na temat szkodliwości palenia papierosów;
- godziny z wychowawcą;
- wychowawcy klas
- przedmioty nauczania (np. biologia, wychowanie fizyczne);
- nauczyciel biologii,
- przedmioty zawodowe (organizacja pracy w hotelarstwie, obsługa
wychowania fizycznego
konsumenta);
- nauczyciele
 akcje propagandowe na terenie szkoły;
przedmiotów
- plakaty i informacje o szkodliwości palenia;
zawodowych
- konkursy propagujące zdrowy styl życia;
- pedagog
 spektakle profilaktyczne;
- przewodniczący zespołu
 zakaz palenia papierosów i papierosów elektronicznych na terenie promocji zdrowia
- pedagog, koordynator
szkoły;
 dyżury nauczycieli;
ds. bezpieczeństwa
- dyrektor
- wicedyrektor
2.
Upowszechnianie wiedzy
 tematyka antynikotynowa realizowana na godzinach z
- wychowawcy klas
5
o szkodliwości palenia tytoniu.
3.
wychowawcą;
 akcja „Rzuć palenie razem z nami”;
- pedagog
 ulotki informacyjne kierowane do ucznia i prezentacje
- nauczyciel-bibliotekarz,
multimedialne;
wychowawcy
 spotkania z rodzicami
- wychowawcy
Ukazanie możliwości pomocy
 rozpowszechnianie materiałów informacyjnych;
- pedagog, wychowawcy
osobie uzależnionej od nikotyny.
 porady indywidualne;
- pedagog, psycholog
II.
Lp.
1.
UŻYWANIE ALKOHOLU I SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH
Sposób realizacji
Zadania
Upowszechnianie wiedzy o

spektakle profilaktyczne;
- pedagog, psycholog
szkodliwym wpłwie alkoholu i

tematyka godzin z wychowawcą;
- wychowawcy
substancji psychoaktywnych na

materiały profilaktyczne w postaci prasy, filmów i
- nauczyciel bibliotekarz
prezentacji multimedialnych;
wychowawcy
życie człowieka.
2.
Osoby odpowiedzialne
Kształcenie umiejętności

warsztaty;
- psycholog
odmawiania alkoholu.

tematyka godzin z wychowawca;
- wychowawcy

indywidualne rozmowy;
- wychowawcy, pedagog,
psycholog
6
3.
Ukazanie możliwości pomocy

rozpowszechnianie materiałów informacyjnych;
- pedagog
rodzinie i osobie uzależnionej od

rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami;
- pedagog
alkoholu.

wsparcie psychiczne dla młodzieży mającej w rodzinie
- psycholog, pedagog
problem alkoholowy;
- pedagog, psycholog
warsztaty ze specjalistami
- psycholog

III.
Lp.
1.
WCZESNA AKTYWNOŚĆ SEKSUALNA
Sposób realizacji
Zadania
Kształtowanie postaw szacunku dla

własnego ciała i podejmowanie
Osoby odpowiedzialne
realizacja programu „Wychowanie do życia w
- nauczyciel „Wychowania
rodzinie”;
do życia w rodzinie”;
odpowiednich decyzji.
2.
3.
Uświadomienie młodzieży ryzyka podjęcia

tematyka godzin z wychowawcą;
- wychowawcy
wczesnej aktywności seksualnej.

materiały informacyjne;
- nauczyciel bibliotekarz

spektakle profilaktyczne;
- pedagog szkolny

realizacja programu „Wychowanie do życia w
- nauczyciel „Wychowania
rodzinie”
do życia w rodzinie”;
Przekazanie informacji o chorobach

tematyka godzin z wychowawcą;
- wychowawcy
przenoszonych drogą płciową.

spektakle profilaktyczne;
- pedagog
7
4.

konkurs na temat wiedzy o HIV i AIDS;
- pedagog

realizacja programu „Wychowanie do życia w
- nauczyciel „Wychowania
rodzinie”
do życia w rodzinie”;
Problemy związane z ciążą i wczesnym

tematyka godzin z wychowawcą;
- wychowawcy
macierzyństwem. Możliwości pomocy

realizacja programu „Wychowanie do życia w
- nauczyciel „Wychowania
rodzinie”
do życia w rodzinie”;
młodej matce i ojcu.

materiały informacyjne

indywidualne rozmowy;
IV.
Lp.
1.
ZACHOWANIA AGRESYWNE I PRZESTĘPCZE
Sposób realizacji
Zadania
Zapobieganie niepożądanym zjawiskom
- pedagog, psycholog

Osoby odpowiedzialne
agresja fizyczna i psychiczna;
wychowawczym:
- współpraca z policją, prokuraturą, kuratorami
- koordynator do spraw

agresja fizyczna, psychiczna
sądowymi i sądem rodzinnym;
bezpieczeństwa

akty wandalizmu
- zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami; - pedagog

wulgaryzacja języka
- kształtowanie prawidłowych wzajemnych relacji (np:
- nauczyciele wychowania
drużyny)
fizycznego, nauczyciele
akty wandalizmu;
przedmiotów

8
- egzekwowanie obowiązujących regulaminów;
- zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami;

wulgaryzacja języka;
- zespół kryzysowy
- tematyka godzin z wychowawcą;
- wychowawcy
- indywidualne rozmowy;
- reagowanie na wulgaryzmy we wszystkich
- wychowawcy
sytuacjach;
- wszyscy nauczyciele
- pedagog
2.
Konsultowanie trudnych problemów

wychowawczych.
współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną
- pedagog
oraz innymi podmiotami związanymi z opieką
- psycholog
medyczną i psychiatryczną,
3.

spotkania, konsultacje z psychologiem
Uwrażliwienie na krzywdę drugiego

podejmowanie akcji charytatywnych;
- pedagog, wychowawcy
człowieka.

wolontariat,
- opiekun wolontariatu

akcje krwiodawstwa
- doradca zawodowy

akcje na rzecz pozyskania dawców szpiku kostnego
- nauczyciele wychowania

kiermasze charytatywne
fizycznego
9
V.
Lp.
1.
2.
PROBLEMY NATURY PSYCHICZNEJ
Sposób realizacji
Zadania
Osoby odpowiedzialne
Diagnozowanie wśród młodzieży

ankietowanie /wywiad z uczniem
- wychowawcy
problemów natury psychicznej.

indywidualne rozmowy
- pedagog, psycholog
Pomoc uczniom mającym zaburzenia

współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną;
- pedagog
psychiczne, zaburzenia odżywiania oraz

współpraca z Poradnią Zdrowia Psychicznego
- psycholog
inne zaburzenia związane z prawidłowym

spotkania, konsultacje z psychologiem
- wychowawcy
przystosowaniem się do życia w

godzina z wychowawcą
społeczeństwie.

warsztaty na temat radzenia sobie ze stresem, emocjami
itp.
3.
Problemy związane z uzależnieniem od

ankietowanie uczniów
- pedagog
komputera, Internetu i gier

indywidualne rozmowy
- psycholog
komputerowych.

spotkania, konsultacje z psychologiem
- wychowawcy

godzina z wychowawcą

spektakle profilaktyczne
10
2. DZIAŁANIA WZMACNIAJĄCE CZYNNIKI CHRONIĄCE
WSPIERANIE SILNEJ WIĘZI Z RODZICAMI
I.
Sposób realizacji
Lp.
Zadania
1.
Wspomaganie rodziców w ich zasadniczej
Osoby odpowiedzialne
i współpracujące

godzina z wychowawcą;
- wychowawcy
Efektywne wykorzystanie spotkań z

spotkania z rodzicami w obecności dzieci;
- wychowawcy
rodzicami w celu wzmacniania więzi

omawianie zarówno pozytywnych i negatywnych
roli pierwszych wychowawców.
2.
rodziców i dzieci.
aspektów funkcjonowania uczniów w szkole wraz z
indywidualizacją omawiania skrajnych wyników i
zachowań
3.
Współpraca z rodzicami na terenie szkoły.
II.
Lp.
Zadania

efektywna działalność Rady Rodziców;
- dyrektor

spotkania indywidualne,
- wychowawcy, pedagog,

udział rodziców w organizacji imprez klasowych,
doradca zawodowy
połowinek, studniówek, wycieczek;
-wychowawcy
OGRANICZENIE WPŁYWU ŚRODOWISK DESTRUKCYJNYCH
Sposób realizacji
Osoby odpowiedzialne
i współpracujące
11
1.
Tworzenie dobrej atmosfery szkoły.

organizowanie imprez szkolnych, np.: Światowy Dzień - nauczyciele zgodnie z
Turystyki, Forum Twórczości Ludowej, Mikołajki,
przydziałem zadań
Koncert Świąteczny, Dni Otwarte szkoły, pożegnanie
klas kończących naukę, , zawody międzyklasowe itp.;

organizacja dyżurów uczniowskich;

zapewnienie uczniom odpowiednich warunków
- dyrektor, wicedyrektor
wypoczynku podczas przerw śródlekcyjnych;
2.
Możliwość współdecydowania uczniów w

wybór samorządu klasowego i szkolnego;
sprawach szkoły:
- wychowawcy
- opiekun samorządu

praca Samorządu Szkolnego;

wybór opiekuna samorządu szkolnego;
uczniowskiego

inicjatywa uczniów, dotycząca

możliwość decydowania w sprawach szkoły oraz
- dyrektor
organizowanie przez uczniów imprez szkolnych;
- samorząd uczniowski
organizowanie kółek zainteresowań i zajęć
- nauczyciele
dodatkowych;
przedmiotów według
przygotowanie uczniów do konkursów i olimpiad
przydziału zadań
przedmiotowych;
- nauczyciele
organizacji imprez, zawodów,
konkursów na terenie szkoły itp.,
3.
Możliwość rozwijania zainteresowań

ucznia.

przedmiotów

korzystanie z biblioteki szkolnej i zasobów Centrum
- nauczyciel-bibliotekarz
Multimedialnego;
4.
Uwrażliwienie na krzywdę drugiego

podejmowanie akcji charytatywnych;
- pedagog
12
człowieka.
III.
Lp.
1.

wolontariat
-opiekun wolontariatu

akcje krwiodawstwa
- doradca zawodowy

akcje na rzecz pozyskania dawców szpiku kostnego
- nauczyciele wychowania

kiermasze charytatywne
fizycznego
ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI RADZENIA SOBIE W SYTUACJACH TRUDNYCH
Sposób realizacji
Zadania
Rozwijanie postawy asertywności.

spotkania, warsztaty i szkolenia z doradcą
Osoby odpowiedzialne
i współpracujące
- doradca zawodowy
zawodowym;
2.

godzina z wychowawcą;
- wychowawcy

spotkania z psychologiem
- psycholog

ćwiczenia praktyczne np.: warsztaty autoprezentacji,
- nauczyciel
przezwyciężania stresu, rozwiązywania
rozwiązywanie konfliktów, negocjacje oraz skuteczna
przedsiębiorczości,
sytuacji stresowych, samokontroli,
komunikacja;
doradca zawodowy,
Kształtowanie umiejętności
kierowania własnymi emocjami.
3.
Przekazanie umiejętności skutecznego
pedagog; psycholog

tematyka godzin z wychowawcą;
- wychowawcy;
13
4.
5.
uczenia się.

spotkanie z psychologiem i pedagogiem ;
- pedagog, psycholog
Kształtowanie znaczenia nauki dla własnej

godzina z wychowawcą
- wychowawcy
przyszłości, pracy, rodziny.

spotkania, warsztaty i szkolenia z doradcą zawodowym - doradca zawodowy
Poszerzanie wiedzy z zakresu zdrowia

godziny z wychowawcą,
- wychowawcy,
psychicznego, rozpoznawania wczesnych

spotkania z psychologiem i pedagogiem.
- pedagog, psycholog.
objawów zaburzeń.
IV. WSPÓŁDZIAŁANIE NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA
Lp.
1.
Sposób realizacji
Zadania
Zapewnienie bezpieczeństwa na terenie

Współuczestnictwo uczniów w zakresie
bezpieczeństwa.
i współpracujące
Zajęcia edukacji dla bezpieczeństwa dotyczące zasad
- nauczyciel edukacji dla
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz procedur
bezpieczeństwa
ewakuacyjnych;
- inspektor bhp,

przeprowadzanie próbnych ewakuacji;
koordynator ds.

systematyczna rozbudowa sieci monitoringu i jej
bezpieczeństwa
przegląd;
- dyrektor
pełnienie przez uczniów dyżurów i odnotowywanie w
- opiekun samorządu
dzienniku wizyt osób odwiedzających szkołę;
uczniowskiego
szkoły.
2.
Osoby odpowiedzialne

14
3.
Systematyczne doskonalenie się w

zakresie pomocy przedmedycznej.

uzupełnianie wiedzy i umiejętności uczniów oraz
- nauczyciel edukacji dla
nauczycieli z zakresu pierwszej pomocy
bezpieczeństwa
przedmedycznej;
- koordynator ds.
udział w konkursach i zawodach grup sanitarnych;
bezpieczeństwa
V. EDUKACJA PROZDROWOTNA
Lp.
Zadania
1.
Propagowanie zdrowego i aktywnego stylu
Sposób realizacji

życia

Osoby odpowiedzialne
i współpracujące
zajęcia wychowania fizycznego, godzina z
- nauczyciele wychowania
wychowawcą,
fizycznego
organizacja zawodów sportowych i udział w nich
- wychowawcy
uczniów na szczeblu szkolnym i powiatowym
2.
Propagowanie zasad zdrowego odżywiania

godzina z wychowawcą , podstawy żywienia,
-wychowawcy
technologia gastronomiczna, wychowanie fizyczne,
- nauczyciele przedmiotów
spotkania z dietetykiem,
gastronomicznych
- nauczyciele wychowania
fizycznego
3.
Możliwość rozwijania zainteresowań

działalność sekcji sportowych;
- nauczyciele wychowania
ucznia

działalność kółka gastronomicznego.
fizycznego
15
- opiekun kółka
4.
Konsultowanie problemów zdrowotnych

badania okresowe - bilans uczniów;
- nauczyciele wychowania
uczniów dotyczących;

analiza zwolnień lekarskich;
fizycznego

tematyka na godzinie z wychowawcą.
- pielęgniarka szkolna


zdolności do odbywania praktyk
zawodowych
- kierownik szkolenia
możliwości uczestnictwa w
praktycznego
zajęciach wychowania fizycznego
- dyrektor
16
VI.
EWALUACJA
Ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki zostanie przeprowadzona po zakończeniu
jego realizacji.
Ewaluacja bieżąca obejmować będzie przeprowadzanie badań stopnia nasilenia
i rodzaju zachowań ryzykownych, podejmowanych przez młodzież Zespołu, celem podjęcia
adekwatnych działań profilaktycznych w danym roku szkolnym.
Podstawą do formułowania ocen będą sprawozdania z przeprowadzonych działań,
analizy, obserwacje, zapisy w dokumentacji szkolnej oraz wyniki badań ankietowych.
Załącznik do Statutu Szkoły, zaopiniowany pozytywnie przez członków Rady
Pedagogicznej i Samorządu Uczniowskiego na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia
17.05.2016r
Szkolny Program Profilaktyki Zespołu na lata 2016-2021 został zatwierdzony na
posiedzeniu Rady Rodziców dnia 17.05.2016r
Opracował zespół:
Judyta Ducher – lider WDN
Anita Leszkowska - pedagog szkolny
Mariusz Kocur – koordynator ds. bezpieczeństwa
we współpracy z dyrektorem szkoły
17