Finansowanie transakcji PPP Konsulting Fundusze UE Szkolenia Plan Prezentacji Przepływy finansowe w transakcji PPP Modele finansowania Źródła finansowania Zakres obowiązkowych analiz Wykorzystanie funduszy UE przy realizacji projektów PPP Studium przypadku Skąd pozyskać środki na inwestycję? Środki budżetowe – mocno ograniczone, są inne potrzeby Kredyt – wysokie wskaźniki zadłużenia nie pozwalają na dalsze zaciąganie zobowiązań Fundusze UE wymagają dużego zaangażowania nie ma gwarancji uzyskania środków wydłużają proces realizacji inwestycji dostępne tylko w formie refundacji PPP? Przepływy finansowe w transakcji PPP Wkład własny Czynsze Finansowanie SPV Operator Podmiot Publiczny Bank Finansowanie Finansowanie inwestycji Inwestycja Wkład inwestora prywatnego Inwestor Model tradycyjny transakcji PPP Wkład własny samorządu Wkład inwestora prywatnego Model tradycyjny Wkład własny Czynsze Finansowanie SPV Operator Podmiot Publiczny Bank Finansowanie Finansowanie inwestycji Inwestycja Wkład inwestora prywatnego Inwestor Model hybrydowy Wkład własny samorządu Wkład inwestora prywatnego Środki UE mogą być pozyskane zarówno przez podmiot publiczny jak i inwestora prywatnego Wykorzystanie funduszy UE Możliwość wykorzystania funduszy UE jako wkład własny w inwestycję Źródła finansowania Program operacyjny infrastruktura i środowisko RPO Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej bezpośredni nadzór KE Pierwsze koncepcje już zaakceptowane Model hybrydowy UE Wkład własny Czynsze Finansowanie SPV Operator Podmiot Publiczny Bank Finansowanie Finansowanie inwestycji Inwestycja Wkład inwestora prywatnego Inwestor Źródła finansowania wkładu własnego podmiotu publicznego Kredyt Obligacje Aport ziemi Wartości niematerialne i prawne Fundusze UE Źródła wynagrodzenia dla partnera prywatnego (po realizacji inwestycji) Czynsze od partnera publicznego Opłaty od użytkowników (autostrady, opłaty za usługi komunalne) Zyski z inwestycji (np. dzielenie zysków z reklam znajdujących się w pasie drogowym) Ustawa o PPP a inne modele współpracy Ustawa o PPP nakazuje przeprowadzenie bardzo czasochłonnych i kosztowne analiz prawnych finansowo ekonomicznych ryzyk DLA KAŻDEGO MOŻLIWEGO MODELU TRANSKACJI Różnice w analizach finansowych Ustawa o PPP (dla każdego modelu inwestycji) Analiza ekonomiczno-finansowa całkowite nakłady na przedsięwzięcie; źródła finansowania; koszty przedsięwzięcia; rachunek zysków i strat obejmujący całe przedsięwzięcie; rachunek przepływów pieniężnych obejmujący całe przedsięwzięcie; obliczenie podstawowych wskaźników efektywności, w tym wewnętrznej stopy zwrotu z inwestycji oraz zaktualizowanej wartości netto przedsięwzięcia koszty, zagrożenia i korzyści społeczne przedsięwzięcia Analiza prawna stan prawny składników majątkowych skutki prawne oraz formę przekazania składników majątkowych na początku i po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia Studium wykonalności (dla wybranego modelu inwestycji) Analiza ekonomiczno-finansowa Nakłady Źródła inwestycyjne na realizację projektu finansowania projektu Program sprzedaży Prognoza kosztów eksploatacyjnych całego systemu przed i po realizacji projektu Rachunek zysków i strat projektu Rachunek przepływów pieniężnych inwestora po realizacji inwestycji Zmiana przepływów pieniężnych wywołanych realizacją przedsięwzięcia Analiza wskaźnikowa Analiza Prawna analiza prawna wykonalności inwestycji i czynników ryzyka Różnice w analizach finansowych Analizy według ustawy o PPP Analizy w studium wykonalności Analiza ryzyk w tym Analiza czynników ryzyka połączona z ryzyka ryzyka ryzyka ryzyka ryzyka ryzyko ryzyko ryzyka ryzyko ryzyka ryzyko ryzyka ryzyka ryzyka ryzyka ryzyko ryzyko związane z budową związane z dostępnością związane z popytem związane z przygotowaniem przedsięwzięcia rynkowe związane z dostępnością nakładów na realizację o charakterze politycznym o charakterze makroekonomiczne regulacyjne związane z przychodami z przedsięwzięcia związane z wystąpieniem siły wyższej; związane z rozstrzyganiem związane ze stanem środowiska związane z lokalizacją związane z przekazywaniem składników związane z końcową wartością składników majątkowych związane z brakiem społecznej analizą wrażliwości PPP w praktyce – przykład transakcji w modelu operatorskim Konsulting Fundusze UE Szkolenia Układ prezentacji Obowiązki Samorządu a jego potencjał finansowy Istota modelu operatorskiego – realna transakcja w modelu PPP Wady i zalety proponowanego rozwiązania Rozwój sieci wodociągowo-kanalizacyjnej a finanse jednostki samorządowej Gospodarka wodociągowo-kanalizacyjna to jedno z zadań własnych samorządu Obowiązek rozwoju sieci kanalizacyjnej po wejściu do UE do roku 2015 Planowane inwestycje są poważnym obciążeniem dla budżetu Możliwość dofinansowania inwestycji poprzez fundusze UE Konieczny wkład własny Gminy – 15% Skąd pozyskać środki własne na inwestycje z dofinansowaniem UE? Środki budżetowe – mocno ograniczone, są inne potrzeby Kredyt – wysokie wskaźniki zadłużenia nie pozwalają na dalsze zaciąganie zobowiązań Model PPP – wykorzystanie finansowania od inwestora prywatnego jako wkładu własnego w projekcie współfinansowanym przez UE Możliwe scenariusze rozwoju działalności kanalizacyjnej i wodociągowej OBECNY UKŁAD WŁASNOŚCIOWY POZYSKANIE INWESTORA Ograniczona możliwość wykorzystania środków UE na sfinansowanie inwestycji – trudności w zagwarantowaniu przez Samorząd wkładu własnego Pozyskanie środków finansowych od Inwestora, które stanowić będą wkład własny samorządu przy pozyskiwaniu środków z UE Realne zagrożenie nie spełnienia wymogu UE skanalizowania wsi do 2015 roku Rozwój operacyjnej działalności spółki wodociągowej Realizacja programu inwestycyjnego w zakresie działań odtworzeniowych Możliwość rozwoju Spółki na terenach ościennych Obecny układ własnościowy Podmiot Publiczny Pełna kontrola nad infrastrukturą 100% własności Spółka komunalna (majątkowo-operatorska) Opłaty za dostawy wody i odbiór nieczystości Użytkownicy Model operatorski W Modelu tym ma miejsce podział zadań w zakresie kompleksowego zarządzania gospodarką wodnościekową pomiędzy trzy podmioty Samorząd Spółkę Majątkową Spółkę Operatorską Model operatorski Podmiot Publiczny Spółka komunalna (majątkowo-operatorska) Oddzielenie majątku od operatora Spółka Majątkowa Spółka Operatorska Użytkownicy Istota modelu operatorskiego Majątek służący działalności wodociągowokanalizacyjnej pozostaje w 100% bezpośrednio własnością Samorządu i nie będzie prywatyzowany Prywatyzacji podlegać będzie Spółka Operatorska, która na podstawie wieloletniej umowy, dzierżawić będzie od Spółki Majątkowej infrastrukturę służącą działalności wodociągowo-kanalizacyjnej Model operatorski - uczestnicy Umowa długoterminowa dzierżawy majątku i świadczenia usług operatorskich Spółka Majątkowa Spółka Operatorska Czynsz za dzierżawę majątku Opłaty za usługi 100% własności Użytkownicy Podmiot Publiczny Model operatorski- wykorzystanie wkładu inwestora prywatnego Inwestor Inwestycja Finansowanie UE Przekazanie środków poprzez podniesienie kapitału Wkład własny Spółka Operatorska Czynsz dzierżawny płatny z góry za 20 lat Spółka Majątkowa Główne etapy procedury Koncentracja infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej w Spółce Majątkowej Wybór doradcy prywatyzacyjnego analizy przedprywatyzacyjne publiczne zaproszenie inwestorów do rokowań Negocjacje obejmujące zwłaszcza zasady podwyższenia kapitału w Spółce Operatorskiej zasady objęcia udziałów treść umowy dzierżawy majątku Samorządu zobowiązania inwestycyjne Samorządu Spółka Majątkowa W Modelu tym majątek służący działalności wodociągowokanalizacyjnej pozostaje pośrednio własnością Samorządu, który posiada 100% udziałów w Spółce Majątkowej Główne zadania Spółki Majątkowej rozwija infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną, realizując procesy inwestycyjne przeprowadza inwestycje modernizacyjne i wymiany rur przeprowadza przetargi na wybór wykonawców inwestycji prowadzi ewidencję majątku wodociągowo-kanalizacyjnego opracowuje plany inwestycyjne przy współpracy ze spółką operatorską organizuje finansowanie na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych (środki pochodzące z dzierżawy majątku spółce operatorskiej, środki z funduszy Unii Europejskiej, środki z funduszy ochrony środowiska, środki z kredytów bankowych) Spółka Operatorska Działalność eksploatacyjna prowadzona jest przez sprywatyzowaną Spółkę Operatorską Główne zadania Spółki Operatorskiej prowadzenie działań operacyjnych w zakresie zaopatrywania mieszkańców w wodę i odbioru ścieków pozyskiwanie nowych klientów przygotowywanie taryf na usługi wodno kanalizacyjne zawieranie umów na dostawę wody i odbiór ścieków przeprowadzanie bieżących remontów utrzymywanie i usuwanie awarii sieci wodociągowej i kanalizacyjnej współuczestnictwo w planowaniu strategicznym i operacyjnym inwestycji wodociągowo-kanalizacyjnych Zadania Samorządu Organizacja finansowania na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych (środki z funduszy Unii Europejskiej, środki z funduszy ochrony środowiska) Akceptacja taryf na usługi wodno kanalizacyjne kontrolowanie wzrostu cen poprzez zapisy w umowie dzierżawy Sprawowanie kontroli nad Spółką Majątkową Cele transakcji Środki uzyskane przez Spółkę Operatorską w drodze podwyższenia kapitału przez inwestora zostaną jednorazowo przeznaczone na pokrycie czynszu za dzierżawę majątku za okres 20-25 lat Spółka Majątkowa przeznacza środki z tytułu czynszu dzierżawnego na pokrycie wkładu własnego przy aplikowaniu o środki z UE Jeżeli Spółka Majątkowa dokona zbycia swoich udziałów w Spółce Operatorskiej to przeznaczy te środki również na wkład własny niezbędny dla pozyskania środków z funduszy UE Zalety modelu operatorskiego Pozostawienie własności majątku służącego realizacji zadania własnego Gminy w zakresie gospodarki wodnościekowej pod pełną kontrolą Gminy Możliwość odzyskania VAT przez Spółkę Majątkową przy realizacji działań inwestycyjnych Skoncentrowanie zadań związanych z inwestycjami w gestii decyzyjnej jednego podmiotu, pozostającego pod kontrolą Gminy Przekazanie odpowiedzialności za pozyskiwanie nowych odbiorców, optymalizację działalności eksploatacyjnej, utrzymanie bieżącej sprawności sieci Spółce Operatorskiej, kontrolowanej przez branżowego inwestora strategicznego Wady modelu operatorskiego Koszty powołania nowego podmiotu i wniesienia do niego aportu w postaci majątku wodociągowokanalizacyjnego Konieczność precyzyjnego ustalenia zadań poszczególnych podmiotów dla uniknięcia potencjalnych sporów kompetencyjnych Zawarcie wieloletnich umów pomiędzy podmiotami Brak historii gospodarczej Spółki Majątkowej mogący potencjalnie negatywnie rzutować na wiarygodność wobec instytucji finansujących Podsumowanie Transakcje w modelu PPP pozwalają zdecydowanie zwiększyć potencjał finansowy Samorządu Umożliwiają wykorzystanie większego dofinansowania z UE Ryzyka dzielone są zależnie od kompetencji partnerów Samorząd zachowuje 100% kontroli nad infrastrukturą i jej rozwojem Dziękuję za uwagę Jakub Matyjek Starszy Konsultant F5 Konsulting ul. Składowa 5 61-897 Poznań Tel. (61) 85 66 960 [email protected]