Zapalenie ucha
advertisement
Farmakoterapia Zapalenie ucha Zapalenie ucha środkowego może być ostrą chorobą infekcyjną o etiologii bakteryjnej lub wirusowej albo mieć postać przewlekłą, prowadzącą do bardziej lub mniej destrukcyjnych zmian ucha środkowego i upośledzenia słuchu. Ucho środkowe jest integralną częścią ucha, a ostre zapalenie ucha środkowego to częsta choroba, zwłaszcza w wieku dziecięcym. Czynnikiem patogennym ostrego bakteryjnego zapalenia ucha środkowego są bakterie Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catharralis i Streptococcus hemolyticus. Infekcja toczy się w jamie bębenkowej i obejmuje jej wyściółkę; towarzyszy jej wysięk w jamie bębenkowej. Objawami infekcji są: • pulsujący ból ucha, • ból głowy, • niedosłuch, • ogólne objawy infekcji, tj. podwyższona temperatura ciała, złe samopoczucie. Podczas badania lekarz często stwierdza również infekcję górnych dróg oddechowych, a otoskopowo zaczerwienioną i uwypukloną błonę bębenkową. Zmniejszenie dolegliwości bólowych następuje w momencie pęknięcia błony bębenkowej i ewakuacji płynu. Perforacja jest z reguły mała i goi się samoistnie, dlatego ważna jest ochrona ucha przed wodą podczas infekcji, a także przez następnych kilka tygodni. Leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego polega na podawaniu antybiotyków i leków działających miejscowo, obkurczających błonę śluzową nosa i nosogardła. Antybiotykiem pierwszego rzutu jest amoksycylina z kwasem klawulonowym. Stosowanie leków obkurczających błonę śluzową nosa i nosogardła ma na celu poprawę wentylacji ucha środkowego poprzez udrożnienie trąbki słuchowej. Bywa, że zachodzi potrzeba 26 wykonania paracentezy, czyli nacięcia błony bębenkowej w celu ewakuacji płynu z jamy bębenkowej. Ostre zapalenie ucha środkowego może być wywoływane również przez wirusy. Najczęstszymi patogenami są wirusy grypy, paragrypy, RS, rhinowirusy i adenowirusy. Szczególną postacią wirusowego zapalenia ucha jest Myringitis bullosa, czyli grypowe zapalenie ucha środkowego i zewnętrznego. Istotą schorzenia jest pojawienie się na błonie bębenkowej i skórze przewodu słuchowego zewnętrznego pęcherzyków wypełnionych płynem. Powodują one duże dolegliwości bólowe, które ustępują w momencie ich pęknięcia. Choroba wymaga leczenia przeciwzapalnego i przeciwbólowego. Jeśli objawy nie ustąpią w ciągu 3 dni, należy podać antybiotyk. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego To postać choroby powstająca w wyniku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych, obejmujących ucho środkowe, oraz w wyniku przerostu migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego. Pierwotnym symptomem choroby jest powstanie perforacji w błonie bębenkowej. W przebiegu schorzenia obserwuje się okresy zaostrzenia z obecnością wycieku śluzowo-ropnego oraz okresy bezobjawowe. Zmianom w uchu nie towarzyszy ból. Leczenie polega na oczyszczaniu przewodu słuchowego z mas ropnych, płukaniu środkami antyseptycznymi oraz miejscowym aplikowaniu antybiotyków. Bardzo ważna jest ochrona ucha przed wodą. Kolejnym typem przewlekłego zapalenia ucha środkowego jest przewlekłe zapalenie perlakowate ucha środkowego. Perlakiem określamy otorebkowany guz powstały ze złuszczonego nabłonka skóry przewodu słuchowego, zawierający kryształy cholesterolu, wnikający do jamy bębenkowej. Cechą perlaka jest działanie destrukcyjne na kość – wzrastając, doprowadza do uszkodzenia ścian jamy bębenkowej i jej struktur, czyli kosteczek słuchowych. Przewlekłe perlakowe zapalenie ucha środkowego ma trudny do uchwycenia początek i długi przebieg. Objawia się ubytkiem błony bębenkowej oraz stałym, nieprzyjemnie pachnącym wyciekiem z ucha. Stan słuchu jest różny – od znacznie upośledzonego do dobrego. Zapalenia perlakowate leczy się wyłącznie operacyjnie. W praktyce klinicznej obserwuje się również (obecnie bardzo rzadko) przewlekłe gruźlicze zapalenie ucha środkowego. W terapii stosuje się leki przeciwgruźlicze. Ucho zewnętrzne Na ucho zewnętrzne składa się małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny. Ulega ono często zakażeniom, którym sprzyjają urazy skóry przewodu słuchowego, kurz i wilgoć w przewodzie słuchowym, a także zaburzenia produkcji woskowiny, polegające na jej niedostatecznym wytwarzaniu. Czynnikiem sprawczym są bakterie, głównie Pseudomonas aeruginosa i Staphylococcus ureus, oraz grzyby, zwłaszcza Aspergillus. Choroba manifestuje się bólem ucha, zwłaszcza przy pociąganiu za małżowinę, oraz okresowym pogorszeniem słuchu. Może jej towarzyszyć bolesność stawu żuchwowego. Leczenie polega na systematycznej toalecie ucha wykonywanej przez laryngologa, który odsysa zalegającą treść ropną i zmienia opatrunki. Miejscowo stosuje się środki antyseptyczne i antybiotyki w kroplach. Szybką poprawę przynosi stosowanie miejscowo leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, np. fenazonu czy salicylanu choliny. W przypadku rozprzestrzeniania się zakażenia na małżowinę uszną i śliniankę przyuszną niezbędne jest podanie antybiotyku doustnie. lek. Magdalena Pilarska
