Staż pracy a wypadki

1
• Co to jest choroba zawodowa ?
Chorobą zawodową jest schorzenie
spowodowane działaniem szkodliwych
czynników dla zdrowia występujących w
środowisku pracy. Przy ocenie działania
czynnika szkodliwego uwzględnia się m.in.:
rodzaj, stopień i czas narażenia
zawodowego oraz sposób wykonywania
pracy.
2
3
4
5
6
• W razie stwierdzenia choroby zawodowej
pracownik, jak też były pracownik może otrzymać
następujące świadczenia:
- jednorazowe odszkodowanie dla pracownika, który
doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu,
- jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny
zmarłego pracownika lub rencisty,
- świadczenia wyrównawcze dla pracownika, którego
wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
- renta inwalidzka dla pracownika, który stał się
inwalidą,
- renta szkoleniowa dla pracownika, w stosunku do
którego orzeczono celowość przekwalifikowania
zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w
7
dotychczasowym zawodzie,
- renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego
pracownika lub rencisty,
- nieodpłatne świadczenia lecznicze, położnicze i
rehabilitacyjne, zaopatrzenie w leki bezpłatnie,
przedmioty ortopedyczne, protezy, środki
pomocnicze oraz prawo do przysposobienia
zawodowego i innych świadczeń w naturze - dla
pracownika lub rencisty oraz dla członków rodzin
tych osób (dla osób, którym przyznano rentę
inwalidzką).
8
9
10
11
*Zdarzenie potencjalnie wypadkowe ,jest
kwalifikowane jako wypadek przy pracy,
jeżeli:
1.ma charakter nagły,
2.spowodowane jest przyczyną zewnętrzną,
3.nastąpiło w związku z pracą,
4.spowodowało uraz lub śmierć.
12
Czasowa niezdolność do pracy związana z
wypadkiem przy pracy lub chorobą
zawodową może być utożsamiana z urazem,
ponieważ za uraz przyjmuje się:
• uszkodzenie tkanek ciała, lub
• inne uszkodzenie narządów człowieka
wskutek działania czynnika zewnętrznego.
13
Wypadki przy pracy
Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2005 r. zgłoszono
84 402 osoby (w 2004 r. – 87 050) poszkodowane w wypadkach przy pracy (bez rolnictwa indywidualnego) – co stanowi
spadek liczby poszkodowanych o 3,0% w stosunku do roku poprzedniego (rys. 1.). Wypadkom ciężkim uległo 960 osób (w
2004 r. – 1 029), tj. o 6,7% mniej niż w roku poprzednim (rys. 2.). Wypadki przy pracy spowodowały śmierć 470 osób (w
2004 r. – 490), tj. o 4,1% mniej niż w 2004 r. (rys. 3.)
14
15

 W 2005 r. wskaźnik częstotliwości
wypadków przy pracy (mierzony liczbą
poszkodowanych na 1 tys. pracujących)
wynosił 7,99 (w 2004 r. – 8,35), przy czym
największą częstotliwość odnotowano w
sekcjach (rys. 4.):
górnictwo (15,82),
przetwórstwo przemysłowe (13,03),
rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (12,51),
budownictwo (11,26),
ochrona zdrowia i pomoc społeczna (10,67),
wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną, gaz, wodę (8,58),
transport, gospodarka magazynowa i
łączność (8,16)
oraz rybactwo (8,05),
16
Staż pracy a wypadki
17
18
Poszczególne kategorie przyczyn wypadków
 Przyczyny techniczne to w szczególności:
 niewłaściwe urządzenia zabezpieczające i środki ochrony zbiorowej
lub ich brak;
 niewłaściwa stateczność czynnika materialnego;
 Wady konstrukcyjne i nieodpowiednia wytrzymałość czynnika
materialnego;
 niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego;
 ukryte wady materiałowe czynnika materialnego.
 Przyczyny organizacyjne:
 tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpiecznej pracy;
 brak nadzoru i właściwej koordynacji prac zbiorowych;
 brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie
bezpieczeństwa pracy i ergonomii, szczególnie na stanowiskach pracy;
 brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy;
 brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy przy
użytkowanych maszynach i urządzeniach oraz prowadzonych procesach
technologicznych;
 dopuszczenie do pracy osób bez wymaganych kwalifikacji
19
zawodowych i dodatkowych uprawnień;
dopuszczenie do wykonywania pracy pracownika z przeciwwskazaniami
lekarskimi oraz bez wymaganych badań profilaktycznych;
niewłaściwa organizacja stanowisk pracy;
niewłaściwa lub nadmierna eksploatacja czynnika materialnego oraz
niewłaściwe naprawy i remonty.
Przyczyny ludzkie to przede wszystkim:
 nieprawidłowe zachowanie się pracownika, w tym spowodowane:
lekceważeniem zagrożenia i poleceń służbowych, niedostateczną
koncentracją uwagi na wykonywanej czynności, zaskoczeniem
niespodziewanym zdarzeniem, pośpiechem;
niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika, w tym:
wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożeń (np. niewyłączenie
maszyny lub zasilania elektrycznego), niewłaściwe operowanie
kończynami w strefie zagrożenia, wejście bądź wjechanie w obszar
zagrożony bez upewnienia się czy nie ma niebezpieczeństwa;
niestosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej
i zbiorowej oraz urządzeń zabezpieczających, w tym: środków
zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, urządzeń
wentylacyjnych, osłon.
20
21
22
Zatrudnieni w warunkach zagrożenia zawodowego
23
Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
w 2005 r.Została opracowana przez Ministerstwo
Pracy i Polityki Społecznej na podstawie informacji
przekazanych przez Ministrów: Nauki i Edukacji,
Finansów, Gospodarki, Transportu i Budownictwa,
Obrony Narodowej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Skarbu
Państwa, Sprawiedliwości, Spraw Wewnętrznych i
Administracji oraz Środowiska, wojewodów, a także
GUS,ZUS, KRUS, PIP, PIS, WUG, PAA, UDT,
CIOP-PIB oraz IMP. Ocenę stanu bezpieczeństwa i
higieny pracy w 2005 roku – po uzgodnieniach
międzyresortowych – 25 września br. przyjęła Rada
Ministrów.
24
• Zgłoszone wypadki przy pracy
spowodowały w 2005 roku 2 840 576 dni
niezdolności do pracy
• Liczba dni niezdolności do pracy w
przeliczeniu na jednego poszkodowanego
zmniejszyła się z 35,5 w 2004 r. do 33,8 w
2005 r.
25
•Najwyższe wskaźniki częstotliwości wypadków przy pracy ogółem zanotowano w województwach:
warmińsko-mazurskim (11,21), dolnośląskim (10,70), lubuskim (10,64), opolskim (9,65),
zachodniopomorskim (9,52), pomorskim (8,96), wielkopolskim (8,80), śląskim (8,61) oraz podlaskim
(8,30). Najniższe wskaźniki zanotowano w województwach: mazowieckim (5,85), małopolskim
(6,34), świętokrzyskim (6,53) i podkarpackim (6,98), (rys. 5.).
26
Według informacji ZUS, w 2005 r. przyznano 1 772 renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej skutkami
wypadków przy pracy (finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), tj. o 1,1% mniej niż w 2004 r. (1 791 rent),
(rys. 6.). W 84 przypadkach przyznano renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (w 2004
r. – 69) i w 361 przypadkach renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (w 2004 r. – 397).
27
Działania prewencyjne
Państwowa Inspekcja Pracy podejmuje na coraz większą skalę działania o charakterze
prewencyjnym, które mają na celu zapobieganie wypadkom przy pracy oraz popularyzowanie
wśród pracodawców i pracowników wiedzy o ryzyku zawodowym.
Zgodnie z praktyką ubiegłych lat, przekazywano pracodawcom informacje o przyczynach
zbadanych wypadków oraz ujawnionych źródłach czynników szczególnie niebezpiecznych.
 W ramach oddziaływania prewencyjnego:
 -skierowano prawie 2400 pism dot. okoliczności i przyczyn wypadków oraz środków
prewencyjnych - do pracodawców, rzemieślników i organizacji związkowych z branży
budowlanej, transportowej, przemysłu drzewnego, produkcji metalu, służby zdrowia,
energetyki, oraz w związku z wykonywaniem niebezpiecznych prac, np. spawania;
 -zorganizowano lub współorganizowano seminaria, konferencje oraz wystawy i pokazy
użytkowania środków ochrony indywidualnej, szczególnie dla pracodawców z branży
budowlanej i rolników;
 -na łamach czasopism oraz w czasie audycji radiowych prowadzono doradztwo nt.
sposobów ograniczenia oraz likwidowania zagrożeń wypadkowych;
przygotowano szkolenia dla członków zespołów powypadkowych nt. procedur ustalania
okoliczności i przyczyn wypadków oraz prawidłowego sporządzania dokumentacji
powypadkowej;
 -organizowano konkursy dla młodzieży i pracowników nt. wiedzy o zagrożeniach
wypadkowych;
 -na stronach internetowych okręgowych inspektoratów pracy przedstawiano okoliczności i
przyczyny wypadków oraz środki profilaktyczne zmierzające do likwidacji i ograniczania
28
przyczyn tych wypadków.
29
Bibliografia
 „Choroby zawodowe w Polsce w 2005 roku” przygotowanego przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi
 A.Czech ,W.Kamiński „Poradnik ochrony pracy”
 Rozporządzenia Rady Ministrów z 30.07.2002 w sprawie wykazu chorób zawodowych ,szczegółowych
zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia ,rozpoznania i stwierdzania chorób zawod.(Dz. U. z
2002r.Nr132 poz. 1115)
 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1.08.2002 w sprawie dokumentowania chorób zawodowych i skutków
tych chorób ( Dz. U. z 2002 Nr 132 poz. 1121)
 www.bhpwfirmie.pl
 http://gamma.infor.pl.
 www.pip.gov.pl
 http://pl.osha.europa.eu/statistics
30