UMOWY W OBROCIE GOSPODARCZYM,
advertisement
UMOWY W OBROCIE GOSPODARCZYM, czyli na co zwrócić uwagę w praktyce przy podpisywaniu umów Magdalena Rakowska-Kuśnierek Adwokat Umowa jest czynnością prawną dwustronną, tzn. taką, do której zawarcia konieczne jest zgodne oświadczenie woli co najmniej dwóch stron. (patrz Z. Radwański/ A. Olejniczak, Zobowiązania - część ogólna) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl Przykładowe klasyfikacje umów: • Umowy nazwane i nienazwane • Umowy jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące • Umowy konsensualne i realne • Umowy zobowiązujące i rozporządzające • Umowy adhezyjne i swobodnie negocjowane www.mrk-kancelariaadwokacka.pl OŚWIADCZENIE WOLI ART. 60 K.C. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). www.mrk-kancelariaadwokacka.pl SZCZEGÓLNE OŚWIADCZEŃ FORMY WOLI: Forma zwykła pisemna Forma aktu notarialnego Forma z poświadczeniem daty Forma z poświadczeniem podpisu www.mrk-kancelariaadwokacka.pl SKUTKI NIEDOCHOWANIA FORMY CZYNNOŚCI PRAWNEJ ART. 73,74 K.C.: Bezwzględna nieważność czynności prawnej (ad solemnitatem) Niewystąpienie określonych skutków prawnych (ad eventum) Ograniczenia na płaszczyźnie procesowej (ad probationem) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl ZASADA SWOBODY UMÓW art. 353¹ k.c. Strony zawierając umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się: właściwości (naturze) stosunku, ustawie, zasadom współżycia społecznego www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWA KLAUZULA SALWATORYJNA: „Jeżeli którekolwiek z postanowień niniejszej umowy byłoby nieważne, to pozostałe jej postanowienia pozostają nienaruszone. W takim przypadku Strony podejmą starania o to, aby uzgodnić postanowienie zastępcze, którego cel gospodarczy będzie równoważny lub zbliżony do celu postanowienia nieważnego.” www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWE ELEMENTY UMOWY: STRONY UMOWY PRZEDMIOT UMOWY CZAS TRWANIA UMOWY PRAWA I OBOWIĄZKI STRON ROZWIĄZANIE UMOWY POSTANOWIENIA KOŃCOWE www.mrk-kancelariaadwokacka.pl STRONY UMOWY : Osoby fizyczne (konsumenci, przedsiębiorcy) Osoby prawne (np. spółki prawa handlowego) Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (np. wspólnoty mieszkaniowe) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl OZNACZENIE STRON UMOWY I ICH WŁAŚCIWA REPREZENTACJA: • Oznaczenie i sposób reprezentacji podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiu • Oznaczenie podmiotu wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public. UI/Search.aspx. www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWE OZNACZENIE STRON UMOWY: „XYZ SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ z siedzibą przy ul. Kwiatowa 15, 12-530 Poznań, o kapitale zakładowym w wysokości 50.000 zł, wpisaną do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000111222, NIP 5552224455, REGON 000111222 reprezentowaną przez: ………………………………” „Jan Kowalski prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „XYZ Usługi Budowlane” , ul. Opolska 18, 61-014 Poznań, wpisany do CEIDG, posiadający NIP 8971134109, REGON 930376998” . „Andrzejem Frankowskim zamieszkałym przy ul. Warzywnej 2, 61-000 Poznań, legitymującym się dowodem osobistym nr 8796 seria ABC, wydanym przez Prezydenta Miasta Poznania w dniu 1.03.1985, posiadającym numer PESEL 85021404867, NIP 8971134109 .” www.mrk-kancelariaadwokacka.pl REPREZENTACJA STRONY UMOWY PRZEZ PEŁNOMOCNIKA: ◦ Pełnomocnictwo (umocowanie dla pełnomocnika) ◦ Treść pełnomocnictwa ◦ Forma pełnomocnictwa www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZEDMIOT UMOWY: Świadczenie (zachowanie się dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania) może polegać na działaniu albo zaniechaniu Świadczenie: jednorazowe, okresowe, ciągłe pieniężne, niepieniężne oznaczone co do tożsamości i co do gatunku www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRAWA I OBOWIĄZKI STRON zawarte są m.in. w: ◦ Treści umowy ◦ Ogólnych warunkach umowy ◦ Regulaminach ◦ Przepisach prawa www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWE DODATKOWE REGULACJE ZAWARTE W UMOWACH: ◦ Odsetki ◦ Kary umowne www.mrk-kancelariaadwokacka.pl ODSETKI (świadczenia uboczne od świadczeń pieniężnych): Odsetki za opóźnienie (płatne za niewykonanie zobowiązania pieniężnego w przewidzianym terminie) Odsetki o funkcji waloryzacyjnej (służą wynagrodzeniu za możliwość korzystania z kapitału oraz rekompensują spadek siły nabywczej pieniądza) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl Odsetki ustawowe (wysokość odsetek ustawowych ustala się na 13% w stosunku rocznym – zgodnie z §1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4.12.2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych) Odsetki umowne (maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego – art. 359 § 2¹ k.c.) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl KARA UMOWNA ART. 483 K.C.: Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWY ZAPIS ZASTRZEŻENIA KARY UMOWNEJ W UMOWIE: „Przyjmujący Zamówienie zobowiązuje się zapłacić na rzecz Zamawiającego karę umowną w wysokości 5 % wynagrodzenia określonego w § 5 ust. 1 za każdy dzień zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy.” „Przyjmujący Zamówienie zobowiązuje się zapłacić na rzecz Zamawiającego karę umowną w wysokości 50 % wynagrodzenia określonego w § 5 ust. 1 w razie nieuzasadniającego odstąpienia przez Przyjmującego Zamówienie od umowy.” „Przyjmujący Zamówienie zobowiązuje się zapłacić na rzecz Zamawiającego karę umowną w wysokości 500.000 zł w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przedmiotu umowy.” www.mrk-kancelariaadwokacka.pl Co do zasady wierzyciel nie może żądać od dłużnika odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary umownej. Strony mogą jednak w umowie uregulować tę kwestię odmiennie zgodnie z art. 484 § 1 zd. 2 k.c. www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWY ZAPIS Z ART. 484 § 1 ZD. 2 K.C. „Zamawiający ma prawo i możliwość dochodzenia odszkodowania za powstałą szkodę na zasadach ogólnych, jeżeli szkoda przewyższy wartość zastrzeżonych kar umownych.” www.mrk-kancelariaadwokacka.pl ZMNIEJSZENIE KARY UMOWNEJ: Dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej, gdy: ◦ zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane ◦ kara umowna jest rażąco wygórowana www.mrk-kancelariaadwokacka.pl ROZWIĄZANIE UMOWY: Wykonanie umowy Upływ okresu na jaki umowa została zawarta Porozumienie stron Wypowiedzenie umowy Odstąpienie od umowy (umowne prawo odstąpienia, ustawowe prawo odstąpienia) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl FORMA NASTĘPCZYCH CZYNNOŚCI PRAWNYCH ART. 77 K.C.: Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały dla jej zawarcia. Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem. Jeżeli umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia; natomiast odstąpienie od umowy albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem. www.mrk-kancelariaadwokacka.pl WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA SĄDU: Ogólna zasada: „Powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania” - art. 27 § 1 k.p.c. „Powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi nie będącemu osobą fizyczną według miejsca ich siedziby” – art. 30 k.p.c. Przepisy szczególne (właściwość przemienna i wyłączna) Zawarcie w umowie tzw. „klauzuli prorogacyjnej” www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZYKŁADOWA KLAUZULA PROROGACYJNA W UMOWIE: „Wszelkie spory mogące wyniknąć na tle niniejszej umowy będą rozstrzygane przez sąd właściwy miejscowo dla siedziby Sprzedającego.” „Spory wynikające z realizacji umowy będą rozstrzygane przez Sąd właściwy dla Warszawy Mokotowa.” www.mrk-kancelariaadwokacka.pl PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ: Ogólna zasada (art. 118 k.c.) Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Przepisy szczególne przewidujące terminy przedawnienia o innej długości (np. art. 554 k.c., art. 646 k.c.) www.mrk-kancelariaadwokacka.pl ŹRÓDŁA: Z. Radwański/ A. Olejniczak, Zobowiązania - część ogólna, Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4.12.2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ KANCELARIA ADWOKACKA MAGDALENA RAKOWSKA – KUŚNIEREK ADWOKAT www.mrk-kancelariaadwokacka.pl UMOWY W OBROCIE GOSPODARCZYM, czyli na co zwrócić uwagę w praktyce przy podpisywaniu umów Magdalena Rakowska-Kuśnierek Adwokat
